Đề thi HSG Văn 10 Cụm Hà Đông, Hoài Đức

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP CỤM TRƯỜNG THPT
NĂM HỌC 2016-2017
ĐỀ CHÍNH THỨC

Môn thi: Ngữ văn - Lớp 10
Ngày thi: 01/3/2017
Thời gian làm bài: 150 phút
(Đề thi gồm có 01 trang)
Câu 1. ( 8 điểm)
Đọc câu chuyện sau:
Cái kén bướm
Một cậu bé tìm thấy cái kén bướm. Một hôm cậu thấy cái kén hé lỗ nhỏ. Cậu ngồi
hàng giờ nhìn chú bướm nhỏ cố thoát mình ra khỏi cái lỗ nhỏ xíu. Rồi cậu bé thấy mọi
việc không tiến triển gì thêm. Hình như chú bướm không thể cố hơn được nữa. Vì thế,
cậu quyết định giúp chú bướm nhỏ. Cậu lấy kéo rạch cho cái lỗ to thêm.
Chú bướm dễ dàng thoát ra khỏi cái kén. Nhưng thân mình nó sưng phồng lên, đôi
cánh thì nhăn nhúm. Còn cậu bé cứ ngồi quan sát cái kén với hy vọng một lúc nào đó
thân mình chú bướm sẽ xẹp lại và đôi cánh xòe rộng hơn đủ để nâng đỡ thân hình.
Nhưng chẳng có gì thay đổi! Sự thật là chú bướm đã phải bò loanh quanh suốt quãng
đời còn lại với đôi cánh nhăn nhúm và thân hình sưng phồng. Nó chẳng bao giờ có thể
bay được. Có một điều mà cậu bé không thể hiểu: cái kén chật chội khiến chú bướm phải
nỗ lực mới chui qua được cái lỗ nhỏ xíu kia là quy luật tự nhiên tác động lên đôi cánh và
cơ thể của bướm, giúp chú có thể bay ngay khi thoát ra ngoài.
(Trích Hạt giống tâm hồn, NXB T.P Hồ Chí Minh)
Trình bày suy nghĩ của anh/chị về bài học rút ra từ câu chuyện trên.
Câu 2 (12 điểm)
Bằng những hiểu biết của mình, hãy làm sáng rõ mối quan hệ hữu cơ giữa yếu tố
kỳ lạ và hiện thực trong truyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ.


KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP CỤM TRƯỜNG THPT

NĂM HỌC 2016-2017

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN – LỚP 10
(Gồm 3 trang)
Câu 1 (8điểm)
Yêu cầu chung
a. Kiến thức :
- Hiểu được trong câu chuyện ý nghĩa khái quát của hình ảnh (cái kén, con bướm
với sự hỗ trợ của cậu bé mang đỗi cánh không thể bay được). Từ đó thấy được bài học về
kết quả của những gắng sức tự lực tự cường.
- Trình bày được suy nghĩ (ấn tượng, nhận xét, đánh giá…) của bản thân về :
+ Sự trưởng thành từ những tự lực vượt thoát khỏi những giới hạn chật hẹp và quy
luật của tự nhiên.
+ Sự hỗ trợ từ bên ngoài trái với quy luật tự nhiên và những kết quả của nó.
- Mở rộng liên hệ với :
+ Tinh thần, thái độ chủ động, tích cực vận động, làm việc để tự trưởng thành.
+ Vai trò của những hỗ trợ, tác động từ bên ngoài để một người có thể vượt qua thử
thách và trưởng thành.
b. Kĩ năng:
Phân tích những biểu hiện, hiện tượng gần gũi trong đời sống để lập luận, làm rõ
vấn đề quan niệm xã hội theo yêu cầu của đề. Biết xác lập luận điểm rõ ràng, chính xác,
tập trung. Vận dụng một cách hợp lí các thao tác lập luận (giải thích, phân tích, bình luận,
so sánh, bác bỏ...) để giải quyết vấn đề với lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục theo cách thức
riêng. Tạo lập văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội có dung lượng phù hợp, bố cục rõ
ràng, kết cấu hợp lí, hành văn chuẩn xác, mạch lạc, truyền cảm.
Biểu điểm cụ thể:
Điểm 7 - 8 Hoàn thành tốt các yêu cầu trên.
Điểm 5 - 6 Cơ bản hoàn thành các yêu cầu trên tuy lập luận còn đôi chút lúng túng.
Điểm 3 - 4 Định hướng bài chưa rõ, kiến thức, kĩ năng lập luận chưa chắc chắn.
Điểm 1 - 2 Chưa xác định rõ yêu cầu bàn luận, còn thiếu kiến thức và kĩ năng làm bài.

Câu 2 (12 điểm)
Yêu cầu chung:
a. Kiến thức:


- Hiểu được yếu tố hiện thực - cái tồn tại trong thực tế, yếu tố hoang đường - yếu tố
không có thật và không tin được, mối quan hệ hữu cơ - mối quan hệ chi phối lẫn nhau,
không thể tách rời.
- Phân tích được Chuyện chức phán sự đền Tản Viên để thấy được:
+ Hiện thực cuộc sống với cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ giữa những con người
có tính cách đối lập đã được khắc họa trong thiên truyện. Diễn biến sự việc trong truyện
thể hiện một thực tế : cuộc đấu tranh chống lại kẻ ác, kẻ gian tà của “kẻ sĩ ngay thẳng ở
trần gian” luôn trải qua nhiều thử thách quyết liệt.
+ Yếu tố hoang đường, kỳ lạ có vai trò tạo nên không khí, màu sắc truyền kỳ. Trong
đó, hồn ma, bóng quỷ, oan hồn, cõi âm, cảnh vật khác thường … làm cho truyện trở nên
có sức hấp dẫn riêng.
+ Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, các chi tiết kỳ ảo có vai trò thể hiện cốt
lõi hiện thực và hiện thực trở nên hấp dẫn hơn nhờ các chi tiết kỳ ảo.
b. Kĩ năng:
Tổ chức, sắp xếp các nội dung cần phân tích ở Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
để lập luận, làm rõ vấn đề văn học theo định hướng của đề. Biết xác lập luận điểm rõ
ràng, chính xác, tập trung. Có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục. Vận dụng một cách hợp lí các
thao tác lập luận (giải thích, phân tích, bình luận, so sánh, bác bỏ...) để giải quyết vấn đề
theo cách thức riêng. Tạo lập văn bản nghị luận về một vấn đề văn học có bố cục rõ ràng,
kết cấu hợp lí, dung lượng bảo đảm, hành văn chuẩn xác, mạch lạc, truyền cảm.
Biểu điểm cụ thể:
11- 12 điểm Hoàn thành tốt các yêu cầu trên, tuy có thể có chỗ chưa thật hoàn
hảo.
9 – 10 điểm Đáp ứng được tương đối tốt các yêu cầu nêu trên, có thể có một
vài lỗi nhỏ không thuộc về kiến thức.

-----------------------------------------------------------------------------