CHƯƠNG 7: THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

CHƯƠNG 7
THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH


KẾT CẤU CHƯƠNG
• Những vấn đề chung về thị trường tài chính
–
–
–
–

Khái niệm về thị trường tài chính
Các đặc trưng cơ bản của thị trường tài chính
Phân loại thị trường tài chính
Chức năng và vai trò của thị trường tài chính

• Thị trường tiền tệ
– Khái niệm
– Các công cụ của thị trường tiền tệ

• Thị trường vốn
– Khái niệm
– Các công cụ của thị trường vốn


Chương 7: Thị trường tài chính
7.1. Những vấn đề chung về thị trường tài chính
7.1.1. Khái niệm:
Thị trường tài chính là loại thị trường thực hiện việc chuyển giao
các nguồn vốn từ người cung vốn sang người cầu vốn theo các
nguyên tắc của thị trường, là tổng hòa của các mối quan hệ hàng

hóa – vốn tiền tệ, cung cầu, giá cả phương thức giao dịch và
phương thức thanh toán.
7.1.2. Các đặc trưng cơ bản của thị trường tài chính
* Đặc trưng về đối tượng giao dịch
* Đặc trưng về chủ thể giao dịch
* Đặc trưng về phương thức hoạt động


7.1.3. Phân loại thị trường tài chính
* Căn cứ vào phạm vi hoạt động:
+ Thị trường tài chính nội địa: là nơi giao lưu các luồng vốn giữa các
chủ thể trong phạm vi một nước.
+ Thị trường tài chính quốc tế: Là nơi giao lưu các luồng vốn giữa
các chủ thể của các quốc gia khác nhau.
* Căn cứ vào thời hạn thu hồi vốn đầu tư
+ Thị trường tiền tệ: là nơi giao dịch các nguồn tài chính ngắn hạn
+ Thị trường vốn: Là nơi giao dịch các nguồn tài chính trung và dài
hạn
* Căn cứ vào cơ chế hoạt động
+ Thị trường tập trung
+ Thị trường phi tập trung: Bao gồm TT OTC và TT tự do


Phân loại thị trường tài chính ( tiếp)
* Căn cứ vào đối tượng giao dịch
+ Thị trường vàng
+ Thị trường ngoại hối
+ Thị trường tín dụng
+ Thị trường chứng khoán
* Căn cứ vào thời hạn giao nhận

+ Thị trường giao nhận ngay
+ Thị trường giao nhận có kỳ hạn


7.1.4.Chức năng và vai trò của thị
trường tài chính
7.1.4.1. Chức năng của thị trường tài chính:
- Chức năng dẫn vốn từ nơi thừa sang nơi thiếu
- Chức năng cung cấp khả năng thanh khoản cho các tài sản tài
chính
- Chức năng cung cấp thông tin, hình thành giá cả của các tài sản tài
chính
- Chức năng đánh giá giá trị doanh nghiệp và đánh giá nền kinh tế
7.1.4.2 Vai trò của thị trường tài chính
- TTTC tập trung, huy động vốn trong nền kinh tế
- TTTC điều hòa các nguồn vốn trong nền kinh tế
- TTTC là môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách
kinh tế vĩ mô


7.2. Thị trường tiền tệ
7.2.1. Khái niệm: Là nơi diễn ra quá trình phát hành, giao dịch, mua
bán các loại tiền và công cụ tài chính ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu
cầu vốn ngắn hạn của nền kinh tế.
7.2.2. Các công cụ của thị trường tiền tệ:
-Tín phiếu kho bạc: Là loại chứng nhận ngắn hạn của chính phủ do
kho bạc nhà nước phát hành nhằm bù đắp thiếu hụt tạm thời của
ngân sách nhà nước. Tín phiếu kho bạc được phát hành với thời gian
thông thường 3,6,12 tháng.
Đây là công cụ quan trọng nhất của thị trường tiền tệ vì nó có độ an

toàn cao nhất, khối lượng phát hành lớn, có tính thanh khoản cao, có
chi phí chuyển nhượng thấp.


Thương phiếu

Thương phiếu là công cụ ghi nhận sự cam kết thanh toán vô điều
kiện 1 số tiền xác định trong một thời hạn nhất định. Đây là các giấy
tờ chứng nhận quyền chủ nợ về số tiền hàng hóa, dịch vụ mua bán
chịu giữa các doanh nghiệp với nhau. Thương phiếu bao gồm có hai
loại:
+ Lệnh phiếu hay kỳ phiếu:
Do người mua chịu ký phát hành cam kết thanh toán 1 món nợ bằng
tiền nhất định khi tới hạn cho người bán.
+ Hối phiếu: là loại thương phiếu do người bán ký phát hành ra lệnh
cho người mua khi tới hạn thanh toán phải thanh toán 1 số tiền nợ
cho người bán chịu hoặc bất cứ người nào xuất trình hối phiếu


Thương phiếu


Chứng chỉ tiền gửi ngân hàng
Chứng chỉ tiền gửi ngân hàng là công cụ vay nợ do ngân hàng
thương mại phát hành xác nhận khoản tiền gửi có kỳ hạn hoặc không
có kỳ hạn của người được cấp chứng chỉ, với lãi suất được quy định
cho từng thời hạn nhất định.


Giấy chấp nhận thanh toán của ngân

hàng
Giấy chấp nhận thanh toán của ngân hàng là lệnh thanh toán 1 số
tiền vào 1 ngày trong tương lai mà ngân hàng chấp nhận thanh toán
cho khách hàng của mình. Giấy chấp nhận thanh toán có thể mua bán
trên thị trường thứ cấp (thị trường diễn ra các giao dịch mua bán các
chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp)


Các hợp đồng mua lại

Các hợp đồng mua lại là các hợp đồng mà người kinh doanh cam kết
sẽ mua lại với mức giá cao hơn vào thời hạn sau những chứng khoán
mà người đó đã bán cho người mua.


Trái phiếu ngắn hạn của công ty

Trái phiếu ngắn hạn của công ty là giấy chứng nợ ngắn hạn do các
công ty phát hành nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu vốn tạm thời
thiếu hụt của mình


Tín phiếu ngân hàng trung ương

Là chứng chỉ vay nợ do ngân hàng trung ương phát hành bán cho các
ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng, có thời hạn dưới 12
tháng. Mục đích nhằm huy động vốn trong những trường hợp đặc
biệt

7.3. Thị trường vốn

7.3.1. Khái niệm: là nơi diễn ra quá trình giao dịch phát
hành, mua bán, chuyển nhượng các công cụ tài chính dài
hạn.
7.3.2. Công cụ
* Cổ phiếu
* Trái phiếu
* Chứng chỉ quỹ
* Chứng khoán phái sinh


7.3.2.1. Cổ phiếu

Là chứng khoán chứng nhận số vốn đã góp vào công
ty cổ phần và quyền lợi của chủ sở hữu chứng khoán
đó đối với công ty cổ phần.
Người sở hữu cổ phiếu gọi là cổ đông. Lợi tức mà công
ty trả cho cổ đông gọi là cổ tức.
Cổ phiếu có hai loại: cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu
đãi


Đặc điểm của cổ phiếu
• Thời hạn: cổ phiếu có thời hạn thanh toán vốn bằng thời
gian hoạt động của công ty (vô hạn)
• Giá trị:
–

Mệnh giá: là số tiền ghi trên bề mặt cổ phiếu. Mệnh giá

thường được ghi bằng nội tệ và bằng bao nhiêu là do luật
chứng khoán hoặc điều lệ của công ty cổ phần quy định.
–
Giá trị ghi sổ: là giá trị của mỗi cổ phần căn cứ vào giá trị
tài sản ròng của công ty trên bảng tổng kết tài sản.
–
Giá trị thị trường: là giá cả của cổ phiếu khi mua bán trên
thị trường.


Cổ phiếu phổ thông

Cổ phiếu phổ thông là loại cổ phiếu có mức cổ tức phụ
thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty cổ phần


Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi là cổ phiếu mang lại cho chủ sở hữu những
quyền lợi ưu đãi so với cổ đông phổ thông.
Kiểu ưu đãi phổ biến nhất là ưu đãi về cổ tức. Ngoài ra,
còn có các loại cổ phiếu ưu đãi khác như: cổ phiếu ưu
đãi tham dự; cổ phiếu ưu đãi chuyển đổi; cổ phiếu ưu đãi
cộng dồn; cổ phiếu ưu đãi bỏ phiếu về quyền bỏ phiếu
hoặc được quyền đòi lại vốn.


Trái phiếu

Là 1 loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp

pháp của người sở hữu đối với phần vốn vay của tổ
chức phát hành.


Các loại trái phiếu trên thị trường vốn

* Căn cứ vào chủ thể phát hành:
+ Trái phiếu Chính phủ
+ Trái phiếu chính quyền địa phương
+ Trái phiếu công trình
+ Trái phiếu doanh nghiệp


Chứng chỉ quỹ
Là loại tài sản chính do các quỹ đầu tư phát hành để
huy động vốn thực hiện mục tiêu đầu tư tập thể
để thu lợi nhuận tránh rủi ro.
Có hai mô hình thành lập quỹ đầu tư:
- Quỹ đầu tư dạng công ty
- Quỹ đầu tư dạng hợp đồng


Chứng khoán phái sinh
Có các loại chứng khoán phái sinh sau:
- Quyền mua cổ phiếu
- Chứng quyền
- Quyền chọn


ÔN TẬP

•
•
•
•

Khái niệm và đặc điểm của thị trường tài chính?
Cấu trúc của thị trường tài chính?
Cấu trúc của thị trường tiền tệ? Thị trường vốn
Công cụ nào lưu thông trên thị trường vốn? Thị
trường tiền tệ?
• Phân biệt công cụ vốn và công cụ nợ?


Câu hỏi ôn tập chương 7
• Khái niệm và các đặc trưng cơ bản của thị trường
tài chính?
• So sánh thị trường tài chính và thị trường hàng
hóa?
• Chức năng và vai trò của thị trường tài chính?
• Thị trường tiền tệ và các công cụ trên thị trường
tiền tệ?
• Thị trường vốn và các công cụ trên thị trường
vốn?