tác giả Nguyễn Du

BI DY:

TRUYN KIU
PHN 1: TC GI NGUYN DU

I. MUC ICH, YấU CU
1. Kin thc
- Nhng yu t v thi i, gia ỡnh v cuc i lm nờn thiờn ti Nguyn Du cựng s
nghip vn hc v i ụng.
- Nhng ni dung v ngh thut ch yu ca Truyn Kiu.
2. K nng: Nhỡn nhn s tip nhn vi mc ph thụng mt nh cao vn hc.
3. V thỏi : Hiu thờm v tỏc gi ND(KNS: nhn thc, giao tip)
II. PHNG PHP V DNG DY HC
1. Phng phỏp dy hc
- Phng phỏp nờu vn .
- Phng phỏp phõn tớch, bỡnh ging.
- Phng phỏp t chc tranh lun, vn ỏp.
2. dựng dy hc
- Sỏch giỏo khoa;
- Sỏch giỏo viờn;
- Sỏch hng dn thc hin chun kin thc k nng;
- Giỏo ỏn cỏ nhõn;
- Mt s t liu tham kho khỏc;
- Phn, bng.
III. CHUN B
1. Giỏo viờn
- c SGK, SGV, TLTK.
- Rỳt kinh nghim t bi trc, son giỏo ỏn bi mi.
- Phng ỏn t chc lp hc, nhúm hc.
2. Hc sinh
- Hc thuc bi c, hon thnh bi tp ó giao tit hc trc.

- c SGK, SBT, TLTK cng c bi c v chun b bi mi.
- Son bi.
IV. HOT NG DY HC
1. ễn inh tỡnh hỡnh lp: (1 phỳt).
2. Kiờm tra bai cu: Đọc thuộc đoạn trích Tình cảnh lẻ loi của ngời chinh phụ và
nêu nội dung của đoan trích?
3. Ging bai mi: (42 phỳt)
* Gii thiu bai: (1 phỳt) Cuối năm 1965, khi cả dân tộc ta náo nac kỉ niệm 200
năm ngày sinh đại thi hào dân tộc Nguyễn Du, nhân dịp công tác qua quê
hơng Nguyễn Du, Tố Hữu đã viết bài thơ nổi tiếng Kính gửi cụ Nguyễn Du.
Tố Hữu đã bày tỏ lòng ngỡng mộ của mình và cũng là của mọi ngời dân
Việt Nam với Nguyễn Du và Truyện Kiều trong những lời thơ đặc sắc:
Tiếng thơ ai động đất trời/ Nghe nh non nớc vọng lời nghìn thu/ Ngàn năm
sau nhớ Nguyễn Du/ Tiếng thơng nh tiếng mẹ ru nhhững ngày/ Hỡi ngời xa
của ta nay/ Khúc vui xin lại so dây cùng ngời. Bài học hôm nay, chúng ta sẽ
cùng tìm hiểu những nét cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp của ông.
*Tin trỡnh bai dy: (41 phỳt)


Thi
lng
6
phỳt

Hot ng ca GV

Hot
ng
Ni dung bai hc
ca HS

I. Cuộc đời
1. Hoàn cảnh xuất thân
-Tr li.
- Nguyễn Du (1766-1820), tên
chữ là Tố Nh, hiệu Thanh Hiên .
- Quê cha: Tiên Điền - Nghi
Xuân - Hà Tĩnh.
- Quê mẹ: Bắc Ninh.
- Sinh ra và lớn lên tại Thăng
Long nghìn năm văn hiến.
- Gia đình có truyền thống
khoa bảng lớn.

Hot ng 1: Hng dn HS tỡm
hiờu v cuc i ca ND
- Em hãy nêu những nét
chính về hoàn cảnh xuất
thân của Nguyễn Du?
-G: +H Tnh quờ cha là vùng
quê nhiều tuấn kiệt anh tài nhng khổ nghèo.
+ Kinh Bắc quờ m hào hoa, cái
nôi của dân ca quan họ
+ND xut thõn trong mt gia ỡnh
danh gia vong tc:
Bao giờ Ngàn Hống hết
cây
Sông Rum hết nớc, họ này
hết quan.
+ Cha là Nguyễn Nghiễm Tiến sĩ - Tể tớng thời Lê -Tr li.
Trịnh.

+ Anh là Nguyễn Khản từng
làm quan tới chức tham tụng,
nổi tiếng phong lu...)
- Hon cnh xut thõn cú nh hng gỡ
ti ngũi bỳt ca ND?
-Tr li.

GV: Thời đại NDu có những
biến động gì?
-Tr li.

- Thi i ND súng cú tỏc ng nh
th no n ngũi bỳt ca ụng?
-Tr li.

=> Truyền thống văn hoá
gia đình, quê hơng là tiền
đề thuận lợi cho sự tổng
hợp nghệ thuật của thiên tài
Nguyễn Du.
2. Thời đại Nguyễn Du
- XHPKVN khủng hoảng trầm
trọng.
- Các cuộc khởi nghĩa nông
dân nổ ra, đỉnh cao là khởi
nghĩa Tây Sơn đã thay đổi
sơn hà.
- Nhà Nguyễn lập lại chính
quyền chuyên chế và thống
nhất đất nớc.

- Số phận con ngời bị chà đạp
thê thảm.
->Đó là một thời đại bão táp của
lịch sử.
=> Những biến động của
thời đại xã hội mà Nguyễn
Du đã chứng kiến và trải
qua ấy đã có ảnh hởng sâu
nặng đến các sáng tác của


-Tr li.
-Nêu những nét cơ bản về
cuộc đời NDu?
+Thi niờn thiu, ND sng nh th
no? iu ú cú tỏc ng gỡ n ngũi
bỳt ND?
-Tr li.

-ND ó tr qua 10 nm giú bui nh th
no? Tỏc ng?

-Tr li.

-Con ng lm quan ca ND din ra
nh th no? Qỳa trỡnh lm quan cú
nh hng gỡ n ngũi bỳt ND?

-Tr li.

ông. (con ngời xuất thân từ
quý tộc nhng đã đợc chiếu rọi
ánh sáng t tởng nhân văn và
tinh thần dân tộc)
3. Cuộc đời và con ngời
a. Thi th u v niờn thiu.
- Sng ti Thng Long trong mt gia
ỡnh quý tc quyn quý.
- 10 tui m cụi cha, 13 tui m cụi
m, sng vi anh trai cựng cha khỏc m
l Nguyn Khn.
- 1783, Tam Trng.
=> Cuc sng sung tỳc, ho hoa to
iu kin thun li trau di hc vn,
cú dp hiu bit v cuc sng phong
lu, xa hoa ca gii quý tc phong
kin.
b. Trc khi ra lm quan.
- 1786, nh Nguyn Khn b kiờu binh
ni lon phỏ.
- 1789, Nguyn Du v sng quờ v
Thỏi Bỡnh. V mt, v quờ ni sng
trong nghốo tỳng.
=> 10 nm giú bi sng lang thang, ln
ln cỏc vựng quờ nghốo khú khỏc
nhau, Nguyn Du cú dp hc hi, nm
vng ngh thut dõn gian, hỡnh thnh
phong cỏch ngụn ng sỏng tỏc bng
ch Nụm v hiu c cuc sng ca
ngi dõn lao ng.

c. Khi ra lm quan cho triu Nguyn
- 1802, min cng ra lm quan cho
nh Nguyn. Lm Tri huyn Phự Dung,
sau i sang Tri ph Thng Tớn.
- 1805 1809, lm ụng cỏc in hc
s.
- 1809, lm Cai b dinh Qung Bỡnh.
- 1813, c thng Cn Chỏnh in hc
s v gi chc Chỏnh s i Trung
Quc.
- 1820, c c i s Trung Quc ln
2, cha i thỡ mt 18/9/1820.
=> Con ng quan l khỏ thun li,
ụng cú iu kin tip xỳc vi nn vn
húa ln Trung Quc ó quen thuc qua
sỏch v, gúp phn nõng cao tm khỏi


-Theo em. Thiờn ti ngh thut ND
c to ra t nhng yu t no?

30
phỳt

Hot ng 2: Hng dn HS tỡm
hiờu S nghip sỏng tỏc ca ND
-K tờn nhng sỏng tỏc tiờu biu ca -Tr li.
ND vit bng ch Hỏn?

-K tờn nhng sỏng tỏc tiờu biu ca -Tr li.

ND vit bng ch Nụm?

-Em hóy nờu nhng c im ni bt -Tr li.
v phng din ni dung trong sỏng
tỏc ca ND?
-Dn chng: Văn chiêu hồn: Rằm
tháng 7 là tết Trung Nguyên
của đạo giáo, đồng thời là lễ
Vu Lan của Phật giáo. Trong
dân gian thờng làm lễ cúng
các cô hồn. Bài văn chiêu hồn
của ND đợc làm trong dịp này.
Bài thơ gồm 184 câu thơ
song thất lục bát. Trong bài thơ
ND nói đến nhiều loại ngời
giàu, nghèo, sang hèn. Khi họ
chết rồi NDu đều thơng xót,
đều muốn các cô hồn đợc siêu

quỏt ca nhng t tng v xó hi v
thõn phn con ngi.
- 1965, c cụng nhn l Danh nhõn
vn húa th gii v k nim 200 nm
nm sinh ca ụng.
=> Thiên tài ND đợc tạo nên
do truyền thống gia đình,
quê hơng, thời đại lịch sử,
đặc biệt là một trái tim
giàu cảm xúc và một trí
tuệ vốn có.

II.S nghip vn hc
1. Cỏc sỏng tỏc chớnh:
a. Sỏng tỏc bng ch Hỏn: (cũn 249
bi th).
- Gồm 3 tập:
+ Thanh Hiên thi tập (78 bài)
viết trớc khi làm quan vớ nhà
Nguyễn.
+ Nam Trung tạp ngâm 40 bài,
viết khi làm quan ở Huế.
+ Bắc hành tạp lục viết trong
thời gian đi sứ ở Trung quốc.
b. Sỏng tỏc bng ch Nụm
- Truyện Kiều (ĐTTT, 3254 câu
lục bát).
- Văn chiêu hồn (văn tế thập
loại chúng sinh) viết bằng thể
thơ song thất lục bát, thể hiện
tấm lòng của Nguyễn Du.....
2. Mt vi c im v ni dung v
ngh thut ca th vn ND:
a. c im v ni dung:
- L tỡnh cm chõn thnh, l nhng
cm thụng sõu sc i vi cuc sng
v con ngi, c bit l nhng con
ngi nh bộ, bt hnh, ngi ph
n...
- Khỏi quỏt bn cht tn bo ca
XHPK.
- cao hnh phỳc ca con ngi t

nhiờn, trn th.


thoát. Ông đặc biệt dành
tình cảm cho những kẻ cùng
khổ bất hạnh và nói về họ
bằng tấm lòng trân trọng thơng yêu:
Cũng có kẻ nhỡ nhàng một
kiếp
Liều tuổi xanh buôn bán
nguyệt hoa
Ngẩn ngơ khi trở về già
Ai chồng con tá biết là cậy ai
Sống đã chịu một đời phiền -Tr li.
não
Thác lại nhờ hớp cháo lá đa
Đau đớn thay phận đàn bà
Kiếp sinh ra thế biết là tại
đâu
Cũng có kẻ nằm cầu gối đất
Dõi tháng ngày hành khất ngợc
xuôi
Thơng thay cũng một kiếp ngời.
-Em hóy nờu nhng c im ni bt
v phng din ni dung trong sỏng
tỏc ca NT?
Có thể nói Nguyễn Du là bậc
thầy về ngôn ngữ. Cha có ở
đâu mà tiếng Việt lại đẹp
đẽ, trong trẻo giàu có và hoàn

hảo nh trong Truyện Kiều.
-G: Chỉ một câu: Nửa chừng
xuân thoắt gãy cành thiên
huơng có thể thấy chữ thoắt
thần tình thế nào trong việc
thể hiện bi kịch bạc mệnh bất
ngờ của kiêp tài hoa ngắn ngủi
của Đạm Tiên.
Hay chỉ một từ tót trong câu
Ghế trên ngồi tót sỗ sàng mà
Nguyễn Du đã bóc trần bản
chất vô học của Mã Giám Sinh
hay chỉ một từ cò kè trong
câu Cò kè bớt một thêm hai
mà bản chất buôn thịt bán ngời của hắn bị lộ rõ.

b. c im v ngh thut:
-Hc vn uyờn bỏc, thnh cụng trong
nhiu th loi th ca: ng ngụn, tht
ngụn, ca, hnh.
-Th lc bỏt, song tht lc bỏt ch
Nụm lờn n tuyt nh thi ca c trung
i.
-Tinh hoa ngụn ng bỡnh dõn v bỏc
hc Vit ó kt t ni thiờn ti NDu
nh ptớch tõm lớ bc nht, bc i thnh
ca th lc bỏt v song tht lc bỏt.


4.Củng cố: - Khái quát cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ND?

5. Dặn dò:
- Sưu tầm những tranh ảnh về Nguyễn Du và Truyện Kiều.
- Kể lại Truyện Kiều và sưu tầm những giai thoại về Nguyễn Du và Truyện Kiều.
- Soạn PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT