Truyền thuyết các vị thần hy lạp

Truyền thuyết các vị thần Hy Lạp
ZUES

Zeús, hay Dzeús, hay Dias (còn gọi trong một số sách truyện tiếng Việt là thần Dớt)
("vua của các vị thần") là thần trị vì các vị thần và là thần của bầu trời cũng như sấm
trong thần thoại Hy Lạp.
Zeus là sự tiếp nối của Dyeus, vị thần tối cao trong tôn giáo Tiền Ấn-Âu, và tiếp tục
hóa thân thành Dyaus Pitar trong Rigveda (hay Jupiter) cũng như thành Tyr trong
thần thoại Đức và thần thoại Bắc Âu. Tuy nhiên, Tyr sau đó đã bị Odin chiếm ngôi vị
cao nhất trong các bộ lạc Đức cổ và họ không đồng nhất Zeus/Jupiter với Tyr hay
Odin, mà là với Thor. Zeus là vị thần duy nhất trong các vị thần trên đỉnh Olympus có
tên rõ ràng có từ nguyên đến từ hệ ngôn ngữ Ấn-Âu, có nghĩa là "Cha Trời"
Ngoài sự kế thừa trong hệ Ấn-Âu, Zeus còn có nguồn gốc từ những hình tượng tiêu
biểu trong các nền văn hóa Cận Đông cổ đại, chẳng hạn như là vương trượng. Zeus
được các nghệ sỹ Hy Lạp hình dung chủ yếu trong hai tư thế: đứng, tay phải giơ cao
cầm lưỡi tầm sét hoặc là ngồi uy nghi.
Vai trò và các tên gọi Zeus đóng một vai trò thống trị, lãnh đạo tất cả các vị thần trên
đỉnh Olympus của Hy Lạp cổ đại. Zeus đã sinh ra rất nhiều các anh hùng và anh thư
(xem danh sách ở cuối trang) và xuất hiện trong rất nhiều các câu chuyện của họ.
Dù trong tác phẩm của Homer, "người gom mây" chính là thần của bầu trời và sấm
sét giống như nguồn gốc từ khu vực Cận Đông, Zeus cũng là một tạo tác văn hóa tôi
thượng:

xét

về

nghĩa

nào

đó,

Zeus là hiện thân của tín ngưỡng tôn giáo Hy Lạp và là vị thần nguyên mẫu của Hy
Lạp.
Các tên gọi hay tước hiệu của Zeus càng khẳng định các khía cạnh khác nhau trong
quyền năng to lớn của vị thần này:
Olympios thể hiện vương quyền của Zeus đối với các vị thần cũng như lễ hội tôn
giáo toàn Hy Lạp tại thung lũng Olympia.


Một tên gọi có liên quan là Panhellenios, ('Zeus của người Hy Lạp') và đã được thờ
tại ngôi đền nổi tiếng nhất của vua Aiakos trên đảo Aegina. Xenios: với tên gọi này,
Zeus là vị thần của lòng hiếu khách và các vị khách, luôn sẵn sàng để trừng phạt
những

hành

vi

sai

trái

đối

với

những

người

khách

lạ.

Horkios: với tên gọi này, Zeus là người giữ các lời thề. Những kẻ nói dối bị phát hiện
phải dâng một bức tượngcho Zeus, thường là tại thánh đường tại Olympia.
Agoraios: Zeus là người coi sóc việc kinh doanh tại các agora (khu chợ, nơi tụ tập
của nhân dân trong các thành bang Hy Lạp cổ đại), và ông sẽ trừng phạt những
thương nhân thiếu trung thực
HERA

Trong thần thoại Hy Lạp, nữ thần Hera là thần của hôn nhân, thần bảo trợ cho cuộc
sống gia đình, cho sự thánh thiện và bền vững của nó. Hera là vợ của thần Zeus và,
cũng như chồng, có toàn quyền thống trị của một vị nữ hoàng trên đỉnh Olympus.
Tương đương của thần này trong thần thoại La Mã là Juno.
Khi Hera được nhả ra từ miệng của Cronus, Rhea đã đem nàng đến chỗ của thần
Okeanos ở nơi tận cùng Trái Đất giao cho nữ thần Tethys nuôi dưỡng. Hera sống
một yên bình một thời gian dài xa đỉnh Olympus, cho đến khi Zeus tình cờ nhìn thấy
nàng yêu quý vá quyếr định bắt cóc nàng về làm vợ. Các vị thần đã làm cho họ một
đám cưới thật linh đình. Nữ thần cầu vồng Iris cùng các nữ thần Duyên Dáng mặc
cho Hera bộ váy áo đẹp nhất, làm cho nàng đẹp lộng lẫy và rạng rỡ hẳn lên giữa các
thần trên núi Olympus, nữ thần Tethys ban cho nàng vườn táo vàng quý giá làm món
quà cưới.
Hera không ưa Heracles vì chàng là con trai của chồng mình với một người phụ nữ
trần gian. Khi chàng còn nhỏ, Hera đã cho rắn đến nôi tấn công chàng. Sau đó Hera
đã khuấy đảo rừng Amazon để hãm hại chàng khi chàng đang đi săn.


Trong khi đó Hera lại hỗ trợ người anh hùng Jason, vốn không thể nào đoạt được

con cừu vàng nếu không có sự hỗ trợ của nàng.
Trong thần thoại Hy lạp, Hera là vị nữ thần cai trị cung điện Olympus vì nàng chính
là vợ của Zeus. Nhưng việc thờ cúng Hera lại xuất hiện trước việc thờ cúng Zeus
khá lâu. Để hiểu rõ hơn, ta lùi lại cái thời mà những thế lực sáng tạo mà ta gọi là
"thần" được quan niệm là người phụ nữ. Vị nữ thần mang nhiều hình dạng khác
nhau, trong đó có loài chim.
Hera được thờ cúng khắp Hy Lạp, những đền thờ cổ xưa và quan trọng nhất được
hiến dâng cho nàng. Việc Hera chinh phục thần Zeus và miêu tả nàng như là người
đàn bà đanh đá ghen tuông chính là những phản ánh thần thoại về một trong những
thay đổi sâu sắc nhất trong tư duy loài người.
AHPRODITE

ữ thần APHRODITE (Thần thoại La Mã gọi là Venus) là Thần Tình Yêu, Sắc Đẹp và
sự sinh nở. Nàng cũng là thần hộ mệnh của thủy thủ.
Sử thi cho rằng Aphrodite được sinh ra từ bọt biển Còn theo Homer nàng là con gái
của thần Zeus và Dione. (Cũng có dị bản nàng sinh ra là do máu của Ouranps bị
Cronus chém rơi xuống biển.
Khi được hỏi trong ba vị nữ thần Olympia ai là người xinh đẹp nhất thì Paris,hoàng
tử thành Troy, đã chọn Aphrodite chứ không phải là Hera hay Athena dù hai vị nữ
thần này đã hứa ban cho chàng quyền lực và chiến thắng. Điều này cũng dễ hiểu vì
nữ thần Aphrodite đã hứa ban tặng cho chàng tình yêu của người phụ nữ đẹp nhất
trần gian.
Sau này khi Paris cưới Helen xứ Sparta thì tên tuổi nàng đã gắn liền với địa danh
thành Troy như một sự ô nhục. Trong cuộc chiến thành Troy diễn ra sau đó, Hera và
Athena là hai kẻ thù không đội trời chung của thành Troy trong khi Aphrodite lại trung
thành với Paris và dân thành Troy.


Sử thi Homer về cuộc chiến thành Troy kể rằng Aphrodite đã can thiệp vào trận
chiến để cứu con trai mình là Aeneas, đồng minh của thành Troy. Người anh hùng

Hy Lạp Diomedes lúc đó sắp giết được Aeneas đã chuyển sang tấn công nữ thần,
phóng lao vào cổ tay nàng làm chảy ichor ( ichor là máu của các vị thần).
Aphrodite vội thả Aeneas ra, Aeneas may sao đã được Apollo, vị thần đứng về phe
thành Troy, cứu sống. Trong cơn đau đớn nàng đã cầu cứu anh trai mình là thần
Chiến tranh Ares lúc bấy giờ đang đứng gần đấy theo dõi cuộc chiến, Aphrodite
mượn cỗ xe ngựa của Ares để bay lên đỉnh Olympus. Tại đây nàng khẩn cầu mẹ là
Dione chữa lành vết thương cho mình. Thần Zeus yêu cầu con gái đừng tham chiến
nữa vì chiến tranh là công việc của Ares và Athena, còn nhiệm vụ của nàng là chăm
lo

chuyện

hôn

nhân

của

thế

gian

thì

hơn.

Ngoài ra trong sử thi Iliad có nói Aphrodite cứu Paris khi chàng sắp chết trong khi
giao chiến với Menelaus. Nữ thần đã dùng sương mù phủ lấy chàng và đem chàng
đi đặt vào giường ngủ của chàng trong thành Troy. Sau đó nàng biến thành một
người

đầy

tớ

già

đến

báo

với

Helen

rằng

Paris

đang

đợi

nàng.

Helen nhận ra vị thần trong lốt giả dạng và hỏi liệu nàng có đang bị dẫn dụ cho việc
gây ra một cuộc chiến nữa không. Vì Aphrodite đã phù phép khiến nàng phải bỏ
chồng là Menelaus để theo Paris. Nàng nói Aphrodite có muốn đến gặp Paris thì cứ
mà đi một mình.
Aphrodite nổi trận lôi đình, cảnh báo rằng Helen không được láo xược, nếu không

nàng sẽ bị cả người Hy Lạp lẫn dân thành Troy căm ghét. Vị nữ thần tính khí thất
thường này nói: “Hiện ta yêu thương ngươi bao nhiêu thì ta cũng sẽ ghét giận ngươi
bấy nhiêu.”
Dù nữ thần Hera vợ Zeus và Aphrodite không cùng chiến tuyến trong cuộc chiến
thành Troy nhưng Aphrodite vẫn cho Hera mượn chiếc thắt lưng của mình để làm
xao nhãng cơn giận của Zeus. Ai đeo chiếc thắt lưng này sẽ khiến cho đàn ông (cả
các vị thần) chết mê chết mệt.


Homer gọi Aphrodite là “người Cyprus” và nhiều biểu tượng của nàng có lẽ đến từ
Châu Á qua Cyprus (và Cythea) trong thời kỳ Mycenaean… Điều này hẳn là do
nhầm lẫn với những nữ thần đã xuất hiện từ trước đó như thần Hellenic hoặc thần
Aegean. Người Hy Lạp cổ đại cho rằng Aphrodite có nguồn gốc vừa Hy Lạp vừa
ngoại quốc.
Aphrodite và Jason

Aphrodite còn có liên quan đến chuyện tình cảm của những người anh hùng. Khi
Jason thỉnh cầu vua Colchis cho đem con cừu vàng bị treo trong rừng đi, vị vua này
đã do dự không muốn đáp ứng. Vì vậy nữ thần Hera, người đứng về phía Jason, đã
lên tiếng nhờ Aphrodite can thiệp một phen. Vị nữ thần tình yêu đã khiến cho con gái
nhà vua là Medea đem lòng yêu Jason, và Medea đã trở thành công cụ đắc lực đem
lại thành công cho Jason.
Aphrodite và Aeneas

Có lần thần Zeus trừng phạt Aphrodite vì đã quyến rũ các vị thần vào những cuộc
tình duyên trái khoáy. Thần Zeus đã khiến nàng si mê Anchiese là con người trần
gian. Đó là lý do vì sao nàng trở thành mẹ của Aeneas. Nàng đã bảo vệ người anh
hùng này trong suốt cuộc chiến thành Troy cũng như sau đó khi Aeneas tìm ra nước
Ý và trở thành người sáng lập một phần của đế chế La Mã.
Một nữ thần Ý tên là Venus có dung mạo rất giống với Aphrodite, vì thế Aphrodite có

tên gọi La Mã là Venus. Nàng đã xuất hiện dưới cái tên Venus trong Aeneiad, bộ sử
thi kể về công cuộc sáng lập thành Rome.
Aphrodite và Hephaestus[/h3]Vị nữ thần tình yêu đã kết hôn với Thần thợ rèn
Hephaestus. Nhưng nàng lại không chung thủy với chồng mà lại đi mây mưa với
Ares. Trong Odyssey, Homer có đề cập đến chuyện Hephaestus đã trả thù như thế
nào.
Ảnh hưởng của Aphrodite trong nghệ thuật


Trong nghệ thuật cổ điển Aphrodite không có biểu tượng nào đáng kể ngoại trừ sắc
đẹp của nàng. Hoa và các họa tiết cây cỏ cho thấy mối liên hệ giữa nàng với sự sinh
sôi tươi tốt.
Aphrodite có liên hệ với chim bồ câu. Một loài chim thiêng liêng khác tượng trưng
cho nàng là thiên nga, người ta thấy nàng cưỡi thiên nga trong bức tranh vẽ trên
chiếc bình hoa cổ .
Họa sỹ thời kỳ phục hưng Botticelli đã tìm cảm hứng từ ý tưởng sử thi cho rằng
Aphrodite sinh ra từ biển trong bức danh họa vẽ vị nữ thần nằm trong một chiếc vỏ
sò khổng lồ. Tương tự là Venus de Milo, bức tượng nữ thần không tay nổi tiếng.
ARES

Trong thần thoại Hy Lạp, Ares là vị thần của chiến tranh, hay chính xác hơn là vị
thần của những kẻ cuồng loạn hiếu chiến. Là một vị thần bất tử nhưng Ares đã bị
Heracles đánh bại trong một trận đánh và có lần còn suýt bị hai tên khổng lồ Aloadae
giết chết. Khi bị thương trong cuộc chiến thành Troy, thần đã không được phụ vương
Zeus đoái hoài gì đến. Thần Ares có diện mạo khôi ngô nhưng bản tính rất tàn bạo.
Thần thường được miêu tả cầm một ngọn giáo dính máu đỏ tươi. Tương truyền
chiếc ngai của thần trên đỉnh Olympus được bọc kín bằng da người.
Thần Mars trong thần thoại La Mã và thần Ares được xem là như nhau. Mars là cha
của Romulus và Remus, hai huyền thoại sáng lập ra thành Roma. Vì vậy đối với dân
La Mã thần Mars có vị trí quan trọng hơn và được sùng kính hơn.

ATHENA

Trong thần thoại Hy Lạp, nữ thần Athena là vị thần của nghề thủ công mỹ nghệ
nhưng đồng thời cũng là một vị thần chiến tranh. Athena là vị thần bảo hộ của thủ đô
Athena của Hy Lạp. Nguyên hình của vị nữ thần này xuất phát từ hình dạng của loài
chim với dấu hiệu chính là con cú. Tương đương của thần này trong thần thoại La
Mã là Minerva. Theo Thần phả của Hesiod thi Zeus kết hôn với Metis, người con gái
thông thái của Okeanos. Khi nàng mang thai, Zeus đã được cảnh báo từ các nữ


thần Vận Mệnh rằng đứa con sinh ra từ Metis sau này sẽ lật đổ ông ấy cũng giống
như ông ấy đã từng đoạt ngai vàng của bố mình (Cronos) trước Vì thế, Zeus đã nuốt
cả Metis lẫn cái thai trong bụng. Liền sau đó Zeus phải cố gắng vật lộn với những
cơn nhức đầu triền miên, Zeus đành mời gọi thần Hephaestus. Hephaestus đã chẻ
trán của Zeus ra bằng cái rìu của mình và Athena từ đó đã vọt ra với đầy đủ vũ khí, y
phục do Metis chuẩn bị cho nàng trước khi sinh (trong người thần Zeus). Một người
con gái trần gian thêu thùa, dệt lụa rất đẹp. Có người nói nàng học từ nữ thần
Athena. Cô ta phạm thượng trả lời: "Tôi tự có năng khiếu bẩm sinh chứ ai cần cô ta
dạy bảo!" Nữ thần Athena rất tức giận, biến thành một cụ già đến khuyên bảo nhưng
cô ta không nghe, Athena bèn thi tài với cô ta. Athena thêu dệt lại hình ảnh 12 vị thần
trên đỉnh Olympus còn cô ta thì thêu hình ảnh thần Zues đang ngoại tình với các cô
gái. Athena vô cùng tức giận. "Ngươi thật phạm thượng!", nữ thần nói, rồi biến cô ta
thành con nhện. Con cháu của cô ta cũng là giống nhện, mãi mãi thêu thùa những
chiếc mạng nhện mà ta thấy ngày nay. Sau này chính Athena đã hỗ trợ cho các anh
hùng Perseus, Jason, Cadmus, Odysseus và Heracles trong những chuyến hành
trình của họ. Đặc biệt trong cuộc chiến thành Troy, lúc quân Hy Lạp gần như vô vọng
trong việc phá thành thì Athena đã giúp họ tạo ra con ngựa gỗ khổng lồ, kết quả là
Troy lọt vào tay quân Hy Lạp ngay sau đó. Cả Athena và Poseidon đều muốn trở
thành thần bảo hộ cho miền Atikes. Để xứng đáng với sự tôn kính của mình, Athena
đã tạo ra một cây ôliu làm tươi tốt khắp các thành luỹ Atikes và cả vùng đất

Acropolos. Poseidon cố gắng vượt qua Athena bằng cách dùng cây đinh ba của
mình đâm xuyên qua mặt đất làm phun lên những cột nước khổng lồ, tuy nhiên vì
ông ấy là vị thần của biển cả nên trong nước chỉ có... muối. Món quà của Athena với
người dân Atikes xem ra hữu ích hơn, vì vậy Athena đã trở thành vị thần bảo hộ cho
vùng đất này. Thành cũng được đổi tên thành Athena. Peuseus cũng đã được
Athena hổ trợ trong cuộc truy sát Medusa vì nàng muốn trang trí cái khiên của mình
bằng đầu của con quái vật Gorgon này. Athena là một nữ thần rất mực thông minh,
xinh đẹp, một nữ thần vừa hiếu chiến vừa chủ hoà, vì chỉ có sau khi chiến thắng thì
mới có hoà bình. Thần khuyến khích tinh thần chiến đấu của các dũng sĩ, cho họ
sức mạnh, sự quyết tâm, lòng kiên định và lời khuyên lúc nguy nan. Athena cũng
dạy cho dân chúng các kiến thức khoa học, dạy họ nghệ thuật và các nghề thủ công.


Vì thế Athena được nhiều người yêu mến và kính trọng.Cô chỉ có vài điểm yếu vì cô
hơi kiêu , hơi chủ quan nhưng biết nắm lấy cơ hội...
APOLLO

Apollo là thần ánh sáng, chân lý và nghệ thuật trong thần thoại Hy Lạp, thường được
thể hiện dưới hình dạng một chàng trai tóc vàng, đeo cung bạc và mang đàn lia.
Thần là con ngoại hôn của Zeus và tiên nữ Leto. Em song sinh của Apollo là nữ thần
săn bắn Artemis. Trong các tác phẩm của Homer, Apollo thường được gọi là vị thần
bắn xa muôn dặm. Trong thời kỳ sau Apollo thường được đồng nhất với thần Mặt
Trời Helios. Khi Hera phát hiện ra rằng Leto đang mang thai với Zeus, chồng mình,
bà bèn cấm Leto sinh con trên mặt đất (terra-firma), trên lục địa hay bất cứ một hòn
đảo nào trên biển. Trong khi lang thang khắp nơi, Leto tìm được một hòn đảo mới
nổi lên trên mặt biển gọi là đảo Delos thỏa mãn tất cả các yêu cầu khắc nghiệt của
Hera và sinh con trên đó. Cả hòn đảo được rất nhiều thiên nga vây quanh. Sau đó,
Zeus tìm cách bảo vệ Leto; ông đưa bà xuống đáy đại dương. Hòn đảo Delos sau
này là nơi thiêng liêng bất khả xâm phạm dành cho Apollo. Trong một dị bản khác
của câu chuyện, Hera đã bắt cóc Ilithyia, nữ thần của việc sinh sản, để không cho

Leto sinh con. Các thần khác đã lừa Hera để bà thả cho Ilithyia đi bằng cách đưa
cho bà một sợi dây đeo cổ dài 9 yard bằng hổ phách. Theo truyền thuyết, Artemis là
người ra đời trước và sau giúp đỡ mẹ sinh ra Apollo. Một bản khác thì nói rằng
Artemis đã chào đời trước Apollo một ngày trên đảo Ortygia và rồi bà giúp mẹ mình
vượt biển đến đảo Delos sinh ra Apollo một ngày sau đó. Apollo được sinh ra vào
ngày 7 của tháng Thargelion theo tín ngưỡng của đảo Delos hay là tháng Bysios
theo tín ngưỡng của thành phố Delphi. Ngày 7 và ngày 20 là những ngày của trăng
non và trăng tròn sau đó đã là những ngày mà người ta tiến hành thờ cúng thần kia.
Trong thần thoại Hy Lạp, Hades (tiếng Hy Lạp: Άδης), hay còn gọi là Aides, là một
trong những người anh em của thần Zeus. Hades là vị thần cai quản địa ngục.
Tương đương của Hades trong thần thoại La Mã là Pluto. Cũng như các vị thần
khác, Hades cũng có món vũ khí riêng cho mình là cây dĩa hai đầu; theo sau là một
con chó ba đầu tên Ceberus. Hades là một người rất hung tàn sẵn sàng trừng phạt


những ai trái ý mình. Những người đã xuống địa ngục thì không bao giờ có thể quay
trở lại trừ một số vị anh hùng như Heracles, Achilles,... Ngay cả vợ ông là
Persephone cũng không tình nguyện lấy ông mà là do ông bắt cóc.
ATERMIS

Artemis là một trong 12 vị thần trên đỉnh Olympus của Hy Lạp, là con của thần Zeus
và nữ thần Leto, là người chị sinh đôi với Apollo. Artemis tượng trưng cho Mặt Trăng
khuyết và sự lạnh lùng. Nữ thần này không bao giờ yêu và có một tấm thân trinh
trắng. Thần bắn cung rất giỏi và cũng là vị thần của sự săn bắn. Mỗi khi Artemis vào
rừng săn bắn là có một đoàn tiên nữ (nymph) đi theo và chẳng bao giờ họ trở về tay
không. Một trong những chiến công của Artemis là việc trừng trị Tityos, kẻ đã can tội
truy đuổi nữ thần Leto, mẹ của Apollo và Artemis, với mưu đồ ám muội. Tên khổng lồ
này vốn là con của thần Zeau và Elara đã được Hera xúi bẩy truy đuổi Leto. Artemis
và Apollo giết Tityos rồi ném xác xuống địa ngục Hades. Xác của Tityos nằm che kín
9 mẫu đất, hai con đại bàng ngày ngày đến mổ bụng ăn bộ gan khổng lồ của nó.