Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (41.39 KB, 2 trang )
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích truyện Lục Vân Tiên)
Nguyễn Hữu Sơn
Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga có 60 câu thơ, thuộc phần đầu của Truyện Lục Vân Tiên.
Nội dung phần đầu truyện kể về chàng thư sinh Lục Vân Tiên khôi ngô tuấn tú, văn võ song toàn, từ nhỏ
đã đi học xa nhà. Biết tin triều đình mở khoa thi, chàng từ biệt thầy xuống núi tham dự. Trên đường rẽ
qua nhà thăm cha mẹ, chàng đánh tan bọn cướp Phong Lai, cứu được người đẹp Kiều Nguyệt Nga con
quan tri phủ Hà Khê.
Đọc qua đoạn trích có thể thấy Nguyễn Đình Chiểu sử dụng rất nhiều từ ngữ in đậm dấu ấn vùng văn
hóa Nam Bộ, phương ngôn Nam Bộ, ngữ âm Nam Bộ: “bên đàng, tìm đàng, đàng xa, giữa đàng” (bên
đường, tìm đường, đường xa, giữa đường), “xông vô” (xông vào), “tại mầy” (tại mày), “xe nầy, con nầy”
(xe này, con này), “chưa hãn dạ nầy” (lòng này chưa tỏ, chưa biết chắc), “rước tôi” (đưa tôi), “hay vầy”
(biết vậy, biết thế này), “rõ đặng” (rõ được)… Việc sử dụng một cách sinh động, chính xác, hợp lý vốn từ
ngữ địa phương chứng tỏ tác giả thông thuộc, am hiểu con người và cuộc sống quê hương Nam Bộ.
Điều này tạo nên tính đặc trưng, điển hình của hệ thống nhân vật gắn với một vùng văn hóa cụ thể, đồng
thời góp phần làm phong phú thêm vốn ngôn ngữ nghệ thuật của cả dân tộc.
Trong tương quan chung, đoạn thơ mô tả hình ảnh chàng thư sinh Lục Vân Tiên dũng cảm đương đầu
với bọn cướp và thể hiện tinh thần trọng nhân nghĩa qua những lời đối đáp với Kiều Nguyệt Nga. Trước
hết, từ câu mở đầu đến câu thứ 14 - Bị Tiên một gậy thác rày thân vong, Nguyễn Đình Chiểu mô tả hành
động quyết đoán “bẻ cây làm gậy”, “xông vô” để đánh lại tên tướng cướp Phong Lai và đồng bọn “đảng
hung đồ”, “hồ đồ hại dân”. Đây là sự đối đầu giữa chàng thư sinh anh hùng với tên Phong Lai “mặt đỏ
phừng phừng” và đám quân “bốn phía phủ vây bịt bùng”. Nhà thơ cực tả hình ảnh Lục Vân Tiên “tả đột
hữu xung” và sử dụng điển tích: Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang… Theo tiểu thuyết chương
hồi Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung (Trung Quốc), nhân vật viên tướng trẻ Triệu Vân, còn gọi
Triệu Tử Long, đã một mình phá vòng vây của Tào Tháo, bảo vệ được A Đẩu, con của chủ tướng Lưu Bị.
Việc sử dụng điển tích, so sánh Lục Vân Tiên với Triệu Tử Long khiến cho câu thơ trở nên hàm súc, phát
huy được lối nói khoa trương, tôn vinh phẩm chất nhân vật cũng ngang bằng với người anh hùng nổi
tiếng thời Tam quốc. Sử dụng điển tích là một biện pháp nghệ thuật phổ biến trong Truyện Lục Vân Tiên
cũng như với hầu hết các tác phẩm văn chương dưới thời trung đại.
Phần tiếp theo kể từ câu thứ 15- Dẹp rồi lũ kiến chòm ong đến hết đoạn trích, Nguyễn Đình Chiểu triệt
để sử dụng hình thức hỏi – đáp để nhân vật có dịp tự giới thiệu về mình, qua đó bày tỏ tình cảm, suy
nghĩ, quan niệm đạo đức, tính cách và lối sống… Lục Vân Tiên là nhân vật chủ động trước sự kiện đánh