Tìm hiểu về cây Coca

1. Tổng quan về cây Coca

 Giới thiệu về cây Coca
 Cây Coca là một trong những loài thực vật được con người trồng trọt và sử dụng từ khá sớm.
 Các dấu vết khảo cổ học cho thấy cây Coca đã xuất hiện cách đây khoảng 3000 năm .


Những thổ dân vùng Andes, nơi khởi nguồn của cây Coca, thường nhai lá cây Coca và coi nó như
một vị thuốc bổ.

1

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Vào thế kỷ 19, sự kết hợp giữa lá của cây Coca và hạt của cây Cola chính là tiền đề đầu tiên của việc
phát minh ra thứ đồ uống Coca-cola nổi tiếng.

 Càng ngày về sau, hoạt chất chính trong Coca là cocain, được phát hiện một loại thuốc gây nghiện và
được sử dụng phổ biến trên thế giới, đứng thứ 2 về số lượng chỉ sau cần sa

2

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Phân bố

 Coca là tên gọi chung của bốn loài cây trồng trong họErythroxylaceaecó nguồn gốc từ miền tây Nam
Mỹ.

 Cây được trồng như một loại hoa màu sinh lợi ở Argentina, Colombia , Ecuador , và Peru và cả những
khu vực bị cấm trồng.

 Có vài báo cáo cho rằng cây đang được trồng ở miền Nam Mexico như là cây hoa màu sinh lợi và là
nguồn thay thế trong khâu buôn lậu sản phẩm cocain.

3

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Phân loài
 Cây Coca thuộc Bộ Mỏ hạc (Geraniales), Họ Coca (Erythroxylaceae). Có 4 chi và khoảng 200 loài
trong Họ Coca, trong đó chiếm số lượng lớn nhất là chi Erythroxylum.

 Các nghiên cứu cho thấy có 2 loài được con người trồng là Erythroxylum coca Lamarck và
Erythroxylum novogranatense , mỗi loài có 2 giống:

4

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Erythroxylum coca
 Erythroxylum coca var.coca (Coca Bolivia) – thích nghi tốt ở miền đông dãy Andes thuộc Peru và
Bolivia – một khu vực ẩm ướt , khí hậu nhiệt đới, rừng trên núi.

 Erythroxylum coca var.ipadu (Coca Amazon) – được trồng ở đồng bằng lưu vực sông Amazon thuộc
Peru và Colombia.

5

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Erythroxylum novogranatense
 Erythroxylum novogranatense var. novogranatense (Coca Colombia) – một giống cây thuộc địa hình
cao được trồng ở những khu vực đồng bằng. Nó được trồng ở những vùng khô hơn ở Colombia.

 Erythroxylum novogranatense var. truxillense – mọc chủ yếu ở Peru và Colombia. Lá của E.
novogranatense var. truxillense không có những đường gân song song như tất cả những giống khác.

6

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Mô tả cây
 Cây lớn cao 3-5m, khi trồng thường nhỏ hơn 1,5-2m.

 Lá mọc so le, có cuống ngắn, kèm theo hai lá kèm biến đổi thành gai.
 Phiến lá hình bầu dục nguyên, mặt trên màu xanh lục nhạt, mặt dưới màu nhạt hơn.
 Hai bên gân giữa có hai đường cong lồi (gân giả) tương ứng với hai nếp gấp của lá trong chồi.

7

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Hoa lưỡng tính, xếp thành xim, ở kẽ lá hoặc lá bắc.
 Cuống ngắn.
 Tràng năm, nhánh màu trắng, mặt trong cánh hoa có một lưỡi nhỏ khía ở ngọn, mười nhị hữu thụ
dính liền nhau ở gốc thành một ống phồng.

8

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Bầu có ba vòi hoàn toàn rời nhau, phình ở ngọn.
 Hai ô của bầu lép đi, ô thứ ba đựng 1-2 noãn đảo.
 Quả hạch nhỏ, màu đỏ tươi, ở trên đài còn lại đựng một hạt có nội nhũ.

9

26/10/2017

Một số hình ảnh cây coca

10

26/10/2017


Một số hình ảnh cây coca

11

26/10/2017


Một số hình ảnh cây coca

12

26/10/2017


Một số hình ảnh cây coca

13

26/10/2017

Một số hình ảnh cây coca

14

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Thành phần hóa học
 Trong lá Coca có chứa :
 6-7% nước
 8-10% chất vô cơ
 0,05-0,1% tinh dầu với thành phần chính là methyl salicylat
 Một số chất khác như tanin, acid clororgenic, rutin, isoquexitrin, vitamin B1 , B2 , C …

15

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Hoạt chất chính của Coca là các alkaloid thuộc 2 nhóm chính là:
 Dẫn xuất của N-methyl pyrrolidin gồm 1 vòng, bay hơi: hygrin, cuscohygrin và một lượng nhỏ nicotin

16

26/10/2017

1. Tổng quan về cây Coca

17

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Dẫn xuất của pseudotropanol (hay pseudotropin) gồm 2 vòng, là nhóm quan trọng, trong đó người ta lại
phân ra:

 Ester của ecgonin (acid pseudotropanol carbonic) gồm: cocain (methyl benzoyl ecgonin);
cinnamoylcocain ( methyl cinnamoyl ecgonin); truxillin (cocamin

 Tropacocain là benzoyl pseudotropanol.

18

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

19

26/10/2017

1. Tổng quan về cây Coca

20

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Hàm lượng alkaloid trong lá phụ thuộc vào nguồn gốc và sự thu hái.
 Lá Coca trên thị trường nguồn gốc từ Nam Mỹ có từ 0,1 – 1% alkaloid, trong đó cocain thường
chiếm từ 3/4 đến 5/6.

 Các lá Coca non trồng ở Java thường có hàm lượng alkaloid cao hơn, có thể lên tới 2%, nhưng lượng
cocain trong đó chỉ chiếm 1/2.

 Trung bình, hàm lượng cocain trong lá Coca là 0,52 – 0,73%.

21

26/10/2017


1. Tổng quan về cây Coca

 Mặc dù hàm lượng cocain có trong lá Coca ở Java là cao hơn, nhưng trong sản xuất lại ưa chuộng
nguyên liệu từ Nam Mỹ, vì trong lá Coca Java có nhiều cinnamoylcocain hơn (0,46% so với 0,18%)
nên thường gặp khó khăn trong việc chiết xuất và làm tinh khiết cocain .

 Một số alkaloid khác như benzoylecgonin chỉ có ở lá Coca ở vùng Nam Mỹ, nicotin mới được phát

hiện có trong cây non và thân, rễ trưởng thành của cây Coca Java, Tropacocain cũng chỉ thấy ở cây
Coca Java.

22

26/10/2017


2. Dược tính của cây coca

 Gây tê cục bộ, nhất là gây tê bề mặt có các đầu mút thần kinh làm giảm tính dẫn truyền, do hiệu quả ổn
định màng neuron thần kinh.

 Tác dụng lên hệ thần kinh trung ương, khi tiêm qua mạch máu hay hít thở, alcaloid này kích thích các
chức năng sinh lý, cảm giác, vận động, làm giảm cảm giác mệt, sau giai đoạn kích thích nhất thời, nó
làm giảm các trung tâm vận mạch và hô hấp.

23

26/10/2017


2. Dược tính của cây coca

 Tác dụng lên hệ thần kinh tự do. Như kiểu thần kinh giao cảm, cocain ức chế sự tiếp nhận noradrenalin ở mức khớp thần kinh; như chất co mạch, tăng huyết áp, dãn con ngươi; nó làm tăng hoạt
động của tim ở liều thấp, nhưng với liều cao lại có thể làm ngừng đập tim.

 Dược động và các hiệu quả sinh lý quan sát được phụ thuộc vào cách sử dụng (ăn, hút, hít thuốc,
tiêm).

24

26/10/2017


2. Dược tính của cây coca

 Khi được nhai, coca hoạt động như một chất kích thích nhẹ và ngăn cơn đói, khát, đau và mệt mỏi.
 Sự hấp thụ coca từ lá chậm hơn từ mũi với các dạng tinh chất của alkaloid ( phần lớn alkaloid coca
được hấp thụ trong vòng 20 phút từ mũi, trong khi đó phải cần từ 2-12h sau khi ăn lá tươi thì nồng độ
alkaloid mới đạt đỉnh ).

 Khi uống trà nấu bằng lá tươi, từ 59-90% alkaolid coca được hấp thụ.

25

26/10/2017