BÀI GIẢNG điện tử một số vấn đề CHUNG TRONG tư TƯỞNG hồ CHÍ MINH về đạo đức CÁCH MẠNG

TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Chuyên đề

1


Mc
ớch

Giới thiệu cho ngi học hiểu
cơ sở hình thành và nắm đợc
một số vấn đề chung trong t
tởng Hồ Chí Minh về đạo đức
cách
mạng.
Khẳng
định giá trị ý nghĩa
của việc nghiên cứu, học tập
một số vấn đề chung trong t t
ởng Hồ Chí Minh về đạo đức
cách mạng trong điều kiện mới
Qua nay
đó vận dụng trong học
hiện
tập, công tác, đấu tranh với
nhận thức, quan điểm sai trái,
góp phần bảo vệ tính cách
mạng và khoa học t tởng Hồ
Chí Minh về đạo đức cách 2

I. Cơ sở hình thành t tởng
Hồ Chí Minh về đạo đức cách
mạng
II. T tởng Hồ Chí Minh về bản
chất, vai trò, phạm vi bao quát
của đạo đức cách mạng
III. ý nghĩa của việc nghiên
cứu, học tập những vấn đề
chung trong t tởng Hồ Chí
Minh về đạo đức cách mạng
3


Thêi gian:
Thêi gian:
tiÕt
tiÕt

Lªn líp 4
Lªn líp 4

Ph¬ng ph¸p:
Ph¬ng ph¸p:

- Chñ yÕu dïng ph¬ng ph¸p thuyÕt
- Chñ yÕu dïng ph¬ng ph¸p thuyÕt
tr×nh.
tr×nh.
- KÕt hîp ph¬ng ph¸p lÞch sö víi ph

- KÕt hîp ph¬ng ph¸p lÞch sö víi ph
¬ng ph¸p l«gÝc.
¬ng ph¸p l«gÝc.
- Sö dông mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c:
- Sö dông mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c:
So s¸nh, ph©n tÝch tæng hîp, nªu
4


Tài liệu nghiên cứu
Tµi liÖu nghiªn cøu b¾t buéc

5


Tài liệu nghiên cứu
Tµi liÖu nghiªn cøu tham kh¶o

6


Tham khảo thêm
- C. Mác và ăngghen, Toàn tập, tập 20, Nxb Chính trị
quốc gia, H.1994.
- V.I.Lênin, Ton tập, tập 10, 41, Nxb Tiến b
Mxcơva.1977.
- Hồ Chí Minh, Toàn tập, bộ 12 tập, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội, 2002.
- Trung tâm KHXH và nhân văn thành phố Hồ Chí
Minh, GS Trần Văn Giàu, Sự phát triển của t tởng Việt

Nam, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1996.
- Trung tâm KHXH và nhân văn thành phố Hồ Chí
Minh, GS Trần Văn Giàu, Sự hình thành về cơ bản t
tởng Hồ Chí Minh. Nxb CTQG. H. 1997.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia - Sự
7
thật, H.2011.


I. Cơ sở hình thành t tởng Hồ
Chí Minh về đạo đức cách mạng

Cơ sở
tởng
luận

a. Truyền thống đạo đức của
dân tộc Việt Nam.

b. Tinh hoa văn hoá phơng
Đông và phơng Tây.

c. T tởng đạo đức chủ nghĩa
Mác - Lênin.
8


a. Truyền
thống

đạo đức của
ân tộc
Việt Nam

- Chủ nghĩa yêu nớc Việt Nam một chuẩn mực cao đẹp đứng
đầu thang giá trị đạo đức
truyền thống dân tộc.

-

Truyền thống thủy chung,
gắn bó cộng đồng.

- Truyền thống nhân nghĩa.

- Truyền thống cần cù, tiết
kiệm, trung thực, khiêm tốn,
9
giản dị.


b.
Tinh
hoa
®¹o
®øc ph
¬ng
§«ng
vµ ph
¬ng

T©y

- Tinh hoa ®¹o ®øc ph
¬ng §«ng

- Tinh hoa ®¹o ®øc ph
¬ng Tây

10


+

Hồ Chí Minh tiếp thu những
nhân tố tích cực trong đạo
đức Nho giáo

- Tinh
hoa
đạo
đức
phơng
Đông
+

+

Hồ Chí Minh tiếp thu
những giá trị tốt đẹp
trong đạo đức Phật giáo

Hồ Chí Minh tiếp thu những
quan điểm đạo đức tiến bộ
khác
11


+ Hồ Chí Minh tiếp thu những
nhân tố tích cực trong đạo đức
Nho giáo
Một số đặc trng
cơ bản trong đạo
đức Nho giáo

Hồ Chí Minh tiếp
thu những nhân tố
tích cực trong đạo
đức Nho giáo
Khổng Tử (551- 479
Tr. C. N)

12


Hồ Chí Minh nói về Khổng Tử.
"Đạo đức của ông, học vấn của ông và những kiến thức
của ông làm cho những ngời cùng thời và hậu thế
phải cảm phục. Ông nghiên cứu và học tập không
mệt mỏi, ông không cảm thấy xấu hổ tí nào khi học
hỏi ngời bề dới, còn việc không đợc mọi ngời biết

đến, đối với ông chẳng quan trọng gì. Công thức
nổi tiếng của ông "Nhìn ngoài, nhìn vào việc từ
chỗ nào đi đến nh thế, xem cái ngời ta đi tới chỗ
đó, xét cái ngời ta hoà lòng, thì ngời ta giấu làm
sao đợc mình" đó là biểu hiện chiều sâu về trí
tuệ của ông"[1].
Tuy Khổng Tử là phong kiến và tuy trong học thuyết
của Khổng Tử có nhiều điều không đúng song
những điều hay trong đó thì chúng ta nên học [2].
[1] H Chớ Minh, Ton tp, tp 2, Nxb Chớnh tr Quc gia, H Ni, 2002, tr. 452, 453
[2] H Chớ Minh, Ton tp, tp 6, Nxb Chớnh tr Quc gia, H Ni, 2002, tr.46.

13


Hạn chế của Khổng Tử:
"Khổng giáo dựa trên ba sự phục tùng: quân - thần, phụ tử, phu - phụ và năm đức chủ yếu: nhân, nghĩa, lễ,
trí, tín.
Khổng Tử đã viết Kinh Xuân Thu để chỉ trích "những
thần dân nổi loạn" và "những đứa con h hỏng", nhng
ông không viết gì để lên án những tội ác của "những
ngời cha tai ác" và "những hoàng tử thiển cận". Nói
tóm lại, ông rõ ràng là ngời phát ngôn bênh vực những
ngời bóc lột chống lại những ngời bị áp bức. Theo
Khổng giáo thì các nớc Nga, Pháp, Trung Quốc, Mỹ và
các nớc dân chủ là những quốc gia ở đó thiếu quy tắc
về đạo đức và những thần dân nổi dậy chống nhà
vua đều là những tên phản loạn. Với việc xoá bỏ những
lễ nghi tởng niệm Khổng Tử, Chính phủ Trung Quốc đã
làm mất đi một thể chế cũ và trái với tinh thần dân

chủ. Còn những ngời An Nam chúng ta hãy tự hoàn
thiện mình, về mặt tinh thần bằng cách đọc các tác
phẩm của Khổng Tử, và về mặt cách mạng thì cần
đọc các tác phẩm của Lênin.
H Chớ Minh, Ton tp, tp 6, Nxb Chớnh tr Quc gia, H Ni, 2002, tr.46.

14


+ Hồ Chí Minh tiếp thu những
giá trị tốt đẹp trong đạo đức
Phật giáo

Một số đặc tr
ng cơ bản
trong đạo đức
Phật giáo

Tợng Phật bà

Hồ
Chí
Minh
tiếp thu những
nhân tố tích cực
trong đạo đức
Phật giáo
15

+ Hồ Chí Minh tiếp thu một số quan
điểm đạo đức tiến bộ khác

Tôn Trung Sơn (1866 -1925), một nhà
cách mạng tiêu biểu ở Trung Quốc. Chủ
nghĩa tam dân của Tôn Trung Sơn là:
Dân tộc độc lập, dân quyền tự do,
dân sinh hạnh phúc. Quan điểm cộng
đồng mọi dòng họ trong cả nớc và
đoàn kết quốc tế liên Nga, hiệp
cộng, ủng hộ công nông đợc Hồ Chí
Minh nghiên cứu vận dụng một cách phù
hợp với điều kiện nớc ta.
16


-- Hồ
Hồ
Chí
Chí
Minh
Minh
tiếp
tiếp
thu
thu
t
t
tởng
tởng

tiến
tiến
bộ
bộ
đạo
đạo
đức
đức
phơn
phơn
gg
Tây

T tởng tự do, bình
đẳng, bác ái của
cách mạng t sản
Pháp.

T tởng đạo đức
thiên chúa giáo.

T tởng nhân văn ph
ơng Tây (thời kỳ
Phục hng).
17


c. T tởng
đạo đức
chủ nghĩa

Mác Lênin

- Quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin về
đạo đức vô sản

- Tấm gơng đạo đức của
các nhà sáng lập Học
thuyết Mác - Lênin

18


c. T tởng
đạo đức
của chủ
nghĩa
Mác - Quan điểm chủ
Lênin
đức
vô sản

nghĩa Mác - Lênin về đạo

Quan điểm chung: Chủ nghĩa Mác - Lênin trang bị cho
Hồ Chí Minh thế giới quan, phơng pháp luận nhận thức về
bản chất đạo đức vô sản, con đờng, cách thức xây dựng
nền đạo đức mới - đạo đức cách mạng (đó là một hệ
thống những t tởng quan điểm, nguyên tắc về giải
phóng triệt để con ngời, mang lại hạnh phúc cho mọi ng

ời).
19


Đạo đức đó là những gì góp
phần phá huỷ xã hội cũ của bọn
bóc lột và góp phần đoàn kết
tất cả những ngời lao động
chung quanh giai cấp vô sản
đang sáng tạo ra xã hội mới của
những ngời cộng sản.
Lê-nin
khẳngđịnh:

V.I.Lênin, Ton tập, tập 41, Nxb Tiến bộ
Maxcơva.1977, tr 369.

Đạo đức là phải giúp cho xã hội
loài ngời tiến lên trình độ cao
hơn, thoát khỏi ách áp bức bóc lột
bất công.

V.I.Lênin, Ton tập, tập 10, Nxb Tiến bộ
Maxcơva.1977, tr 356.
20


Một số quan điểm cụ thể
- Tính triệt để của cách mạng vô sản tất yếu dẫn tới xuất hiện đạo
đức cộng sản.

- Tính nhân đạo, yêu thơng con ngời trong đạo đức cộng sản
- Đức tính cần, kiệm, liêm, chính của ngời cách mạng
- Bản chất quốc tế vô sản trong học thuyết Mác - Lênin

21


- Tấm gơng đạo đức trong sáng
của các nhà sáng lập Học thuyết
Mác - Lênin
+ Hồ Chí Minh đã học tập tấm gơng đạo đức
của Mác, ăngghen về những cống hiến vì sự
nghiệp cách mạng vô sản.

+ Hồ Chí Minh đã học tập tấm gơng đạo đức
vĩ đại và cao đẹp của Lênin Ngời thy cách
mạng vô sản.
22


(Hồ Chí Minh truyện, Trơng
Niệm Thức dịch, Tam Liên
Thợng Hải, tháng 6.1949,
trang 91 - Xem

Lơng Duy

Th, Bác Hồ với văn hoá
Trung Quốc, Nxb trẻ 2004, tr
44, 45).

"Học thuyết của Khổng Tử có
u điểm của nó là sự tu dỡng
đạo đức cá nhân.
Tôn giáo Giêsu có u
điểm của nó là lòng nhân ái
cao cả.
Chủ nghĩa Mỏc có u
điểm của nó là chính sách của
nó thích hợp với điều kiện nớc
ta.
Khổng Tử, Giêsu, Các
Mác, Tôn Dật Tiên chẳng phải
có những điểm chung đó sao?
Họ đều muốn mu cầu hạnh
phúc cho nhân loại, mu cầu
hạnh phúc cho xã hội. Nếu hôm
nay họ còn sống trên đời này,
nếu họ ở một chỗ, tôi tin rằng
họ nhất định chung sống với
nhau rất tốt đẹp nh những
ngời bạn thân thiết.
Tôi cố gắng làm học trò nhỏ
của họ".
23


2.
C¬ së
thùc

tiÔn

a. Thùc tiÔn ViÖt
Nam

b. Thùc tiÔn thế giới

24


a. Thực tiễn Việt Nam
- Thực dân, phong kiến duy trì, áp đặt nền đạo đức bảo vệ lợi ích
của giai cấp bóc lột (sự ràng buộc khắt khe của lễ giáo phong kiến
và sự áp đặt lối sống t sản, cơ hội, thực dụng chạy theo đồng
tiền, đề cao chủ nghĩa cá nhân).
- Trong bảo vệ và xây dựng chính quyền mới (sau 8/1945), bên cạnh
số đông đảng viên luôn giữ vững đợc phẩm chất đạo đức cách
mạng, vẫn còn một bộ phận cán bộ có biểu hiện quan liêu, hách
dịch, cậy chức, cậy quyền tham ô, hủ hoá.
- Do yêu cầu của sự nghiệp giải phóng dân tộc cũng nh trong quá
trình tổ chức, xây dựng chế độ xã hội mới.

25