Ebook Nói sao cho trẻ nghe lời

Khôngcóđứatrẻnàokhôngthểdạydỗ,chỉcóchamẹkhôngbiếtdạycon.Cuốnsáchnàyđược
viếtdựavàonguyêntắctrên,trongđónhấnmạnhcônghiệucủa“ámthị”,khuyếnkhíchcácbậccha
mẹnóikhácđi,dùngcách“ámthị”đểđạtđượcmụcđíchgiáodụccon.
Cuốnsáchsửdụng54câunóihằngngàychamẹthườngdùngvớiconcáiđểlàmvídụđiểnhình,
phântíchcụthểmộtsốtríchđoạnchamẹdạycontrongthựctếkếthợpvớilíluậnđểminhhọachoý
nghĩagiáodụccủaviệc“thayđổicáchnóivớicon”.
Nếubạnthấyconmình:khônghàilòng,khôngvânglời,khônghiểuchuyện…vậythìbạnnênđọc
cuốnsáchnày.


LỜINÓIĐẦU
GiáosưMartin,nhàtâmlígiáodụccủatrườngđạihọcEdinburghtừnglàmcuộctrắcnghiệmnhưsau:
Ôngchiamộtnhómtrẻemthànhhaitổ(chúý:phânloạingẫunhiên),sauđónóivớigiáoviên:tổAlàcác
cháuhọcgiỏi,thôngminh,cóphẩmchấttươngđốitốt,tổbgồmcáccháuchỉcóhọclựctrungbình,biểu
hiệnvềmọimặtđềukémhơncáccháuởtổA.Giáoviênsaukhitìmhiểuđượctìnhhình,liềntiếnhành
giáodụccáccháutheochươngtrìnhmàgiáosưMartinyêucầu.Saumộthọckì,thànhtíchhọctậpcủacác
cháuởtổAxuấtsắchơnhẳncáccháuởtổB.
Vềsauônglạitiếnhànhthửnghiệmnhiềulầnnữa,nhưngkếtquảvẫnnhưvậy,điềuđóchứngtỏđâychính
làsứcmạnhcủasựámthị.
Ámthịlàsựảnhhưởngđếnhànhvihoặctâmlícủaconngườibằnghìnhthứcgiántiếp,hàmýtrongđiều
kiện không đối kháng, từ đó khiến cho con người hành động hoặc chấp nhận một ý kiến nhất định theo
phươngphápcủangườikhácđặtra,khiếnchohànhvi,tưtưởngcủađốitượngđượcámthịphùhợpvới
tiêuchícủangườiđưaraámthị.Ámthịcóliênhệmậtthiếtvớigiáodục,bởivìámthịảnhhưởngđếnsự
thayđổitâmlívàhànhvicủaconngười,màgiáodụclạichínhlàhoạtđộngrènđúctâmlíconngườimột
cáchcókếhoạch,cómụcđích.Trongcácgiađìnhhiệnnay,concáiđềutrởthànhcác“côngchúa”,các
“côngtử”,làtrungtâmvũtrụ,rấtngangngượcvàhốnghách,thíchlàmtheoýcủamình,khiếnchonhiều
bậcchamẹphảiđauđầu.Nhưngchỉdựavàonhữngbàithuyếtgiáosuông,khôcứngthìkhómàđạtđược
kếtquảmongmuốn.Nếucóthểsửdụngphươngphápámthịmộtcáchthíchhợpđểgiáodụctrẻthìhiệu
quảsẽcaohơnnhiều.
Nóicáchkhác,khichamẹyêucầuconcáilàmgì,chúngthườngnảysinhtâmlíchốngđối;ngượclạikhi

trẻconýthứcđượcnócầnphảilàmgì,chúngsẽcốgắngđểlàmđiềuấy.Trongcảquátrìnhnày,phương
phápgiáodụcbằngcáchámthịcóvaitròrấtquantrọng.Đươngnhiênphươngphápámthịcũngcómặt
tíchcựcvàtiêucựccủanó.
Mặttíchcựchaycòngọilàámthịtíchcực,cóthểtạochotrẻcơhộitựkiểmđiểmbảnthân,làđộnglực
khiếntrẻnỗlựchơnnữa.Trongcuộcsốnghàngngày,chamẹnênsửdụngnhiềucâunóimangtínhámthị
tíchcựcđểthaythếchosựyêucầu,chỉtrích,tránhđểchotrẻcảmthấymấtthểdiện,mấttựtrọng,đảmbảo
mốiquanhệthânthiếtgiữachamẹvàconcái.
Bêncạnhámthịtíchcực,ámthịtiêucựccũngcóảnhhưởngrấtlớnđếntrẻ.Điềuđángtiếclà,rấtnhiều
bậcchamẹthườngxuyêntạoranhữngámthịtiêucựcchoconcáitrongcuộcsốnghàngngày.Từđókhiến
chotrẻsốngtrườngkìtrongsựbiquan,buồnchán,ảnhhưởngđếnsựpháttriểntâmsinhlícủatrẻ,làm
mốiquanhệgiữachamẹvàconcáitrởnênxấuđi.
VasylOlexandrovychSukhomlynsky,nhàgiáodụcnổitiếngngườiNgađãtừngnói:“Trongbấtcứhiện
tượnggiáodụcnào,trẻcàngkhôngbiếtđólàýđồgiáodụcthìhiệuquảcủaphươngphápấycàngcao”.
Giáodụctheophươngphápámthịlàmộtdạngnhưvậy,nókhôngcótínhépbuộchayralệnh,màlàthông
quaámthịtâmlíhìnhtượngtrựcquansinhđộng,tránhđượcsựmâuthuẫngiữalítínhvàcảmtính,sựmất
cânbằngcủaýthứcvàkhôngcóýthứccủangườigiáodục,khiếnchohaibêntrởnênhàihòavàthống
nhất.Cònngườiđượcgiáodụcsẽtừtừchấpnhậnhìnhthứcgiáodụcnàytheokiểu“mưadầmthấmlâu”.
Biêntậpviên



CHƯƠNG1CHẮPTHÊMĐÔICÁNHTỰTINCHOTRẺ
Nếuchamẹhivọngconcáithànhngười,giànhđượcthànhcôngthìphươngpháptốtnhấtlàluônluôn
tánthưởngconcái,bồidưỡngsựtựtinchotrẻ,tándươngtàinăngcủatrẻ.Vàphươngphápámthị
màchamẹsửdụngsẽtrởthànhbáuvậttrongquátrìnhtrưởngthànhcủatrẻ.
Đổicáchnói1ConChúngtathậtlàgiỏi!
Chamẹthườngnói:lạibịcôgiáophêbìnhrồi,conthậtlàkémcỏi!
Nếubạnhỏitôi:Trẻconngàynaykhaokhátđiềugìnhất?Tôisẽtrảlời:Khaokhátsựcổvũcủachamẹ.
Nếubạnlạihỏitôi:Trẻconngàynaythiếuthốnthứgìnhất?.Tôisẽtrảlời:Thiếuthốnsựcổvũcủacha
mẹ.

Nộitâmcủatrẻvôcùngyếuđuối,nhiềulúc,chỉcầnmộtcúsốcnhonhỏcũngkhiếnchochúngthumìnhlại,
tựtivôcùng.Khiđốimặtvớinhữngđứaconbịsốcvềtinhthần,nhữngngườilàmchalàmmẹcầncổvũ
vàđộngviêntíchcực,đểchochúngluôntrànđầytựtin.
Vídụthựctế
Thônglàmộtđứatrẻcótínhcáchhướngngoại,thíchnóigìlànóinấy,muốnlàmgìlàlàmbằngđược,
khôngbaogiờchịusựràngbuộccủabấtcứai,bấtcứquyđịnhgì.Ởtrườnghọc,Thôngkhiếnchothầycô
phảiđauđầu.
Bấtđắcdĩ,côgiáođànhphảigửigiấyđểmờiphụhuynhcủaThôngđếntrường,rồinóirõtừngbiểuhiện
thườngngàycủaThôngchochanghe.
Cô giáo bất lực nói: “Nếu ở trong lớp tôi không cho cháu Thông ‘thể hiện’, cháu thường nhanh chóng
chuyểnhướngchúýsangnhữngthứkhác,vídụnhư:nóichuyệnriêng,làmviệcriêng,nóileo,lúcphát
biểuthườngkhônggiơtay…”
Changhecôgiáonóivậy,liềnbàytỏsựxinlỗitrướcnhữngphiềnphứcmàThônggâyrachocôgiáo,sau
đóhứanhấtđịnhsẽphốihợpvớicôđểthayđổithóiquenxấucủacậubé.
ChaThôngtừtrườngvềnhà,vừavàođếnphòngđãnhìnthấyThônglẻnngayvềphòngmìnhlàmbàitập.
Tuynhiên,ôngkhônghềđếmxỉađếncậubé.Lúcnày,mẹThôngnônnóngmuốnbiếtcôgiáonóinhữnggì,
liềnhỏi:“Côgiáonóithếnào,maukểchoemngheđi!”.
ChaThôngcốýnóithậtto:“Concủachúngtathậtlàgiỏi!”.
MẹThôngvừanghexongliềncườixòa:“Giỏithếnào,maunóivớiemđi!”.
Lúcnày,Thôngđanglàmbàitậpởtrongphòngcũngcảmthấyvôcùngngạcnhiên,liềnđặtbàitậpxuống,
dỏngtailênlắngnghe.


Chanói:“Conchúngtatrênlớpphátbiểurấtto.Nhưngnếucóthểnghĩkĩtrướckhiphátbiểuthìcàngtốt
hơn!Hơnnữavàolớpnócũngrấttíchcựcphátbiểuýkiến,nhưngnếubiếtgiơtaytrướckhiphátbiểuthì
tốtquá!”.
MẹThôngnghexongliềnnói:“Đúngđấy!Theonhưanhnóithìconchúngtađúnglàgiỏithật!Chỉcần
khắcphụcđượcmộtvàinhượcđiểmlàthànhhọcsinhưutúrồi!”.
ChaThôngvộihùavào:“Đúngthế,emnóichẳngsaichútnào.Anhtincontraichúngtanhấtđịnhsẽcó
biểuhiệntốthơn!”.

Nghechamẹnóichuyệnxong,Thôngliềnrụtcổlại.Lúcnàycậumớiýthứcđượcrằngnhữnghànhvibừa
bãicủamìnhtronggiờlàkhôngđúng,nhữnghànhviấylàsai.
Kểtừđóvềsau,Thôngtiếnbộrấtnhanh,vềsaucònđượcbầulàmlớptrưởngnữa.Từkhitrởthànhlớp
trưởng, sáng nào Thông cũng chủ động dậy sớm đến trường làm vệ sinh, như: quét lớp, vẩy nước, lau
bảng...cậubéquảnlíkỉluậttronglớpcũngrấtbàibảnvàcótráchnhiệm.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Hiệnnay,trẻcongiốngnhưcậubéThôngkhôngít.Cácbậcchamẹnêncăncứvàotìnhhìnhcụthểcủa
conmìnhđểtiếnhànhphântích,bắt“đúngngườiđúngbệnh”vàcóphươngphápgiảiquyếtvấnđềthích
hợp.Ngoàira,nếuchamẹmuốnconmìnhtiếnbộthìnênnghĩcáchđểconnhìnrasựtiếnbộcủamình,
giúptrẻxâydựngcảmgiáctựhàovàtựtin.
Thứnhất:Dừngngayviệcmắngmỏvàphêbình
Điềunàykhôngthểthayđổiđượchiệnthực.Chamẹthườngxuyênmắngmỏ,phêbìnhtrẻchỉcóthểkhiến
trẻbịtổnthương,thậmchícònlàmrạnnứthoặchủyhoạimốiquanhệgiữachamẹvàconcái.Vìvậy,cha
mẹnêntỏrathấuhiểu,thôngcảmvớicon.Ngoàira,cũngcầngiaolưu,nóichuyệnvớiconcáivềnhững
vấnđềngoàichuyệnhọchành.Đâychínhlàtiềnđềđểtrẻchấpnhậnsựgiáodụccủabạn.
Thứhai:Xâydựngphươngphápsosánhđúngđắn
Đừngmangconmìnhrasosánhvớiconcáicủangườikhácmàphảiđểtrẻtựsosánhbảnthânmình.Phải
đểtrẻnhìnthấysựtiếnbộcủabảnthân,đồngthờitíchcựcđộngviêntrẻ.
Thứba:Kìvọngvàtintưởnglàđộnglựcphấnđấukhôngthểthiếu
Làchamẹ,bạncóthểnóichuyệnnhiềuhơnvớicon,thểhiệnsựtintưởngvàkìvọngđốivớichúng;đồng
thờicónhữnglờiđộngviêntíchcựcvớimỗibướctiếncủatrẻ,giúpconphântích,đốimặtvớikhókhăn,
thấtbại,cónhưvậytrẻmớicảmthấyvuivẻmàcóđộnglựcphấnđấu.
Đổicáchnói2Connhấtđịnhsẽtrởthànhđứatrẻmàmọingườiđềuthích!
Chamẹthườngnói:Bộdạngconthếnàythìlàmgìcóaithíchchứ!
MộtnhàtriếthọcHiLạpcổđạitừngnói:“Conngườilàđộngvậtxãhội,dovậyconngườikhôngthểtồn
tạiđộclậpvớixãhội.Mỗingườibắtbuộcphảicósựgiaolưuvớinhữngngườixungquanh,mớicóthể
hoànthànhquátrìnhxãhộihóa,khiếnchobảnthânmìnhdầntrưởngthành”.
Trongxãhộihiệnnay,córấtnhiềutrẻcótínhcáchcôlập,thườngngàykhôngchịuchơivớimọingười,

thườngthíchngồimộtmình,chơimộtmình.Đặcbiệtlànhữngđứatrẻconmột,dochamẹquánuôngchiều
sinhhưnênrấttùytiện,bướngbỉnh,chỉnghĩđếnbảnthânmàkhôngnghĩđếnngườikhác.Mộtđứatrẻnhư
thếsaukhitrưởngthànhkhómàhợptác,hòađồngvàthíchnghivớixãhội.
Đốimặtvớitìnhtrạngnàycủaconcái,chamẹcầndangrộngcánhtay,nóivớitrẻrằng,connhấtđịnhsẽ
trởthànhngườimàmọingườiyêuquý,giúptrẻhòanhậpvàocuộcsốngtậpthể.
Vídụthựctế
VìbậncôngviệcnênlúcTrang3tuổi,chamẹđãgửicôbévềnhàôngbànộiởngoạiô.Mãiđếnlúc
Trangđihọctiểuhọc,chamẹmớiđóncôbévề.Nhưngsaukhivềởvớichamẹ,Trangthườngkhôngvui
vẻnhưchamẹchờđợi,côbéthườngnhốtmìnhtrongphòngsuốtcảngày,khôngchịurangoàichơivới
bạnbè,khôngbaogiờchủđộngnóichuyệnvớichamẹ,cũngkhônghaycườinhưlũtrẻcùngtranglứa.
Banđầu,chamẹtưởngrằngcôbémớivềnhànêncònlạlẫmvớimọithứxungquanh.Nhưngđãmộtnăm
quađimàTrangvẫnkhôngtrởnêncởimởhơn,ngượclạitínhtìnhcònngàycàngcôlập.Ngàynàocũng
thuithủimộtmình,giốnghệtmộtconchimnhạnlạcđàn,côđộcvàđángthương.
ChamẹTrangmuốngiúpcongáinhanhchóngthoátrakhỏisựcôlậpnênđãvắtócsuynghĩnhưngmọi
chuyệnvẫnkhôngkháhơn.BỗngnhiêncómộtchuyệnbấtngờkhiếnTrangtựđộngmởcánhcửatráitimđã
đóngkíntừlâu,trởthànhmộtcôbécởimở,vuivẻvànhiệttình.
Mộtlần,mẹdẫnTrangđithamgiasinhnhậtcủamộtbạnđồngnghiệp.Đếnbữatiệc,côVân-đồngnghiệp
của mẹ em tiến đến chào hỏi: “Đây là con gái chị à? Xinh gái thật, nhìn cũng biết là con bé rất ngoan
ngoãnvàhiểuchuyện!”.
BéTrangchưabaogiờđượcnhậnnhữnglờikhenngợinhưthế,nghecôVânnóixong,khuônmặtbầubĩnh
củacôbébỗngnởnụcườitươitắn.
SauđócôVânlạihỏiTrang:“Cháutênlàgì?”.Trangđáp:“CháutênlàThuTrangạ!”.
CôVânliềnchỉtayvàođámtrẻconđangchơiđùaởđằngkia,nói:“Cháunhìnđi,bênđócácbạnđang
chơirấtvuiđấy!Côbiếtcháurấtýtưởng!Côcóchuyệnnàycầnnóivớimẹcháu,cháuquabênkiachơi
đùavớicácbạncóđượckhông?Chắcchắncháusẽtrởthànhngườiđượcmọingườiyêuquýđấy!”.
BéTrangnghexongliềnđồngýluôn.Mớiđầuchơivớicácbạn,Trangcòntỏvẻengại,nhưngdướisựlôi
kéocủađámtrẻcon,chẳngbaolâusau,côbéđãbắtđầucườinóivuivẻ.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Trẻconvốnngâythơ,vôlovônghĩ,tạisaolạicảmthấycôđộcchứ?
Thựcra,chodùlàngườilớnhaytrẻconcũngđềucầncóngườithân,bạnbè,đểnóichuyệnvàgiaolưu

vớihọ;khigặpkhókhăncầnsựquantâm,anủivàđộngviêntừnhữngngườixungquanh.
Trẻcảmthấycôlậpthườnglàdogặpkhókhăntrongchuyệngiaolưuvớingườikhác.BéTrangtrongcâu
chuyệntrênlàmộtvídụđiểnhình.Bởivìlúccònbékhôngđượcởvớichamẹ,thếnêncôbénảysinhcảm
giácxalạ,cókhoảngcáchvớichamẹ.Trongthờigianởvớiôngbànội,cóthểTrangđãcảmthấycôđộc,
trởnênxacáchvớiđámđôngrồi.hơnnữa,côbépháthiệnramìnhkhôngcóchamẹởbêncạnhnhưcác


bạnnhỏkhác,bảnthânmìnhthậtđángthương.Nhưngkhiquayvềbênchamẹ,mọithứtrởnênquáxalạ,
khôngcóaithânquen,khôngcóbạnbèthânthiếtchơivớicôbé,tấtcảnhữngthứnàykhiếnchoemcảm
thấysợhãivàcôđộc.
Chamẹmuốngiúpconsửatínhcôđộcnàycóthểlựachọncácphươngphápsau:
Thứnhất:Tạokhôngkhígiađìnhđầmấm
Cácthànhviêntronggiađìnhphảihòathuậnvớinhau,cùngtôntrọngvàyêuthươnglẫnnhau.Trẻđược
sốngtrongmôitrườngấmcúng,hòathuậncủagiađìnhmớicóthểpháttriểnlànhmạnh.Chamẹcầntích
cựccảithiệnmốiquanhệvớitrẻ,quantâmđếncuộcsống,sứckhỏevàchuyệnhọctậpcủatrẻ.Hàngngày
cóthểchơiđiệntử,đibộ,nóichuyệnvớitrẻđểtrẻdầnbướcrakhỏithếgiớicôđộccủamìnhthôngqua
việcgiaolưuvớichamẹhàngngày.
Thứhai:Mởrộngkhônggiansốngcủatrẻ
Hiệnnay,domộtsốnguyênnhânvềđiềukiệnănở,kếtcấugiađình,chamẹthườngnhốtconcáiởtrong
nhà,lâudần,trẻsẽtrởnêncôlập.Chamẹnênđểtrẻđirakhỏithếgiới“cáitôi”củamình,đểtrẻnôđùa
vớibạnbèởxungquanh.Chamẹcũngcầnphảitậndụngnhữngkìnghỉlễ,thờigianrảnhrỗiđểdắttrẻđi
côngviên,vườnthú…nhữngnơicôngcộng,đithămhọhàng…đểgiảmbớtcảmgiácxalạcủatrẻvớimọi
ngườivàmôitrườngxungquanh,tăngcườnghứngthúgiaolưu,hìnhthànhtínhcáchhoạtbát,cởimở,vui
vẻchotrẻ.
Thứba:Tăngcườngthểchất
Tínhcáchcôlậpcủatrẻcóliênquanmậtthiếtđếnthểchấtyếuớtcủatrẻ.Trẻcóthểchấtyếuớtthường
thiếutínhkiênnhẫnvàsứcbềnbỉtrongcáchoạtđộng,nhưthếdễbịcácbạncùngchơikhinhthường,cô
lập.Nhữngđứatrẻởtrongtìnhtrạngnàythườngtìmcáchnétránhxãhội,nétránhgiaotiếpvớingườilạ,
tựtáchmìnhrađểbảovệbảnthân.Vìvậy,chamẹnênthườngxuyêndẫnconrangoàixãhội,thamgiacác
hoạtđộngthểthaonhưchèothuyền,đábóng,leonúi,bơilội,dungoạn…mộtlàđểbồidưỡnglòngdũng

cảm,tinhthầnlạcquanvàsứcbềnchotrẻ;hailàđểtăngcườngthểchất,giúptrẻcóđủsứcchiếnthắng
trongcáchoạtđộngtậpthể.
Thứtư:Xâydựngtấmgươngchotrẻ
Tụcngữcócâu:“Gầnmựcthìđen,gầnđènthìsáng”.Nếuchamẹlàngườikhépkín,khônggiaolưuvới
thếgiớibênngoàithìconcáiđươngnhiênsẽbịảnhhưởngtheo.Dovậy,hãylànhữngngườithầydạyvỡ
lòngchotrẻ.Chamẹhãylàmgươngchocontrongcáchănnói,hànhđộng,giaotiếphàngngày...
Đổicáchnói3Mẹtinrằngconsẽlàmộtđứatrẻdũngcảm!
Chamẹthườngnói:Đồnhátgan,saunàysẽtrởthànhkẻvôdụngthôi!
Khitrẻconcảmthấycăngthẳngvàsợhãi,chamẹtuyệtđốikhôngnênnóinhữngcâuđạiloạinhư“đồnhát
gan”…trướcmặttrẻ.Làmnhưthế,mỗikhigặpchuyện,trẻsẽtựnhiêncảmthấycăngthẳng,sợhãi.Cha
mẹcũngkhôngthểgiảbộnhưkhôngnhìnthấyhoặckiênquyếtđểtrẻởmộtmìnhtrongmôitrườngcăng
thẳng(vídụnhưởtrongphòngkín),đểchotrẻmộtmìnhđốimặtvớinỗisợhãithìthậtlàvôlí,hơnnữa
làmvậycũngkhôngthểbồidưỡnglòngdũngcảmởtrẻ.Đặcbiệtlàđốivớinhữngđứatrẻtừ1~3tuổi,
đangtronggiaiđoạndựadẫmvàochamẹ.Trongquátrìnhnày,mỗikhitrẻsợhãi,điềuchamẹnênlàmlà
bảovệtrẻ.Nếuchamẹkhôngbảovệ,chúngsẽcàngsợhãi,saunàyrấtdễtrởthànhnhững“kẻnhátgan”,


ảnhhưởngđếnsựtựtincủacácbé.
Vídụthựctế:
Bé Na năm nay ba tuổi, cô bé đặc biệt nhút nhát. Một lần, cha dẫn bé Na ra sân khu tập thể chơi. Đột
nhiên,cậubéhơnhaituổiởnhàhàngxómtừđâuchạyra,thằngbédánchặtmắtvàoquả
bóngtrêntaybéNa,tỏvẻvôcùnghiếukì.BéNacảnhgiácgiấuquảbóngrađằngsaulưng,sauđólớn
tiếng la lên: “Không được cướp quả bóng của tớ!”. Cậu bé nhận ra sự sợ hãi của bé Na liền xông đến
cướp. Bé Na sợ quá khóc òa. Cha bé Na vội vàng nói: “Bé Dương, sao cháu lại cướp đồ của chị như
thế?”,sauđólạinóivớibéNa:“Emấycònnhỏ,tạisaoconphảisợemấy?Nào,bắttayvớiembéđi,hai
đứahãylàmbạntốtcủanhaunhé!”.
BéDươnglàmmặtxấurồichạymất.Kểtừđóvềsau,cứnhìnthấybéNađingangqualàthằngbélạichạy
rađánhbéNamộtcáihoặccướpđồtrêntaybé.CònbéNacứnhìnthấybéDươnglàchủđộngtrốnđithật
xa.
Lạicómộtlầnkhác,béNađangchơiởnhàđểxeởbêndướilầuthìnhìnthấybéDươngđivềphíamình,

béNaliềnnóivớimẹ:“Mẹơi,mauđóngcửanhàxelại,anhkiađịnhđánhconđấy!”,côbéđã“thăng
cấp”chomộtđứanhỏtuổihơnmìnhlênlàm“anh”.Đâycũnglàchuyệnkhiếnchorấtnhiềubậcphụhuynh
phảiđauđầu,bởivìsựhiềnlành,rụtrècủacongáithườngdễbịnhữngđứatrẻnghịchngợmkhácbắtnạt,
cònmìnhthìkhôngtiệnnhúngtayvàochuyệncủabọntrẻcon,nhưnglạikhôngthểlàmgìđểbảovệcon
gáimình.
Vềvấnđềnày,mẹNađãlàmgươngchochúngta:
Buổitối,mẹbéNanóichuyệnnghiêmtúcvớicongái:“Cậubéđónhỏtuổihơncon,saoconlạigọinólà
‘anh’?Concóthểgiảithíchchomẹbiếtvìsaoconsợnóđếnthếkhông?”.
“Bởivìanhấycướpđồcủacon,cònđánhconnữa!”,Nanóivẻấmức.
“Mẹtinconlàmộtđứatrẻdũngcảm,hơnnữanếuconlàmtheolờimẹnói,thằngbéấysaunàychắcchắn
khôngdámbắtnạtconnữa!Lầnsaunómàcòncướpđồcủacon,conhãyhétlênthậtto:‘Khôngđượcbắt
nạttao!’rồicướplạiđồcủamình”.
Ngàyhômsau,béNatheomẹracửa,từxađãthấybéDươngđanglạigầnmình,mẹliềnđánhmắtrahiệu
chobéNarồitránhsangmộtbên.BéDươngđếngầncướpđồchơitrêntaybéNa.BéNalấyhếtdũngkhí
hétlớn:“Khôngđượccướpđồcủatao!”,rồigiậtlạiđồcủamình.BéDươngvìkhôngđứngvữngnênngã
rađất.ThằngbékhôngngờbéNalạitrởnên‘dũngcảm’nhưvậy,thếlàlầnnàyliềnngồibệttrênđấtmà
khócnhè.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Khichamẹpháthiệnraconmìnhnhátgan,tuyệtđốikhôngđượcnhườngnhịnbé,cũngkhôngđượccho
rằngbévôdụng,phươngphápđúngđắnlàgiúpbétìmlạilòngdũngcảmđãbịmất.
Đểtrẻthoátkhỏisựnhátganvàhướngđếnsựdũngcảm,chamẹhãylàmtheophươngphápsau:
1. Bình thường cha mẹ nên thường xuyên nói chuyện với trẻ, để bé tham gia nhiều hoạt động có ích và
đượcmởrộngtầmmắt,kểchotrẻnghenhiềucâuchuyệnvềcácanhhùngrồichotrẻbiếtnhátganlàbiểu


hiệncủasựyếuđuối.
2.Trẻconhiệnnayđaphầnbị“nhốt”trongnhà,chamẹnênđểtrẻtiếpxúcvớinhiềubạnbècùngtrang
lứa,thườngxuyênchơiđùavớicácbạnđểxóabỏcảmgiácxalạvớithếgiớibênngoài.
3.Cóýthứcđểtrẻtựmuađồhoặclàmnhữngviệcnhỏmàbảnthâncóthểlàm.Trẻcótiếnbộ,chamẹ
cũngcầncổvũ,độngviênđểtrẻcảmthấyvuimừng.

4.Chamẹcầnphốihợpvớicácthầycôgiáoởtrường,đểthầycôquantâm,chúýđếnnhữngđứatrẻnhút
nhátnày,tạonhiềucơhộichotrẻrènluyệnbảnthân.
Trongquátrìnhtrưởngthànhcủatrẻ,chamẹkhôngthểchỉbiếtphêbìnhsựnhútnhátcủatrẻmànêncổvũ,
độngviênnhiềuhơnđểbồidưỡngnênlòngcũngcảmchochúng.
Đổicáchnói4SaunàyConsẽrấttàiba!
Chamẹthườngnói:Trôngcáibộdạngủrũcủaconkìa,đúnglàvôdụng!
Trẻ con sẽ không ngừng xây dựng sự tự tin của mình trong sự cổ vũ và động viên của cha mẹ. Sự tán
thưởngvàủnghộcủachamẹchínhlàđộnglựcgiúptrẻnỗlựcphấnđấu,cũnglàsứcmạnhvôhìnhđểkhơi
gợitiềmnăngcủachúng.
Vídụthựctế:
ThànhtíchhọctậpcủaRonalrấtkém,mỗilầnkiểmtra,cậuluônlàmộttrongnhữngngườiđộisổ.Côgiáo
nóirằng:côbấtlựctrướccậu,ngaycảbảnthâncậucũngcảmthấycảđờinàymìnhchẳngthểnàothành
công.Vìvậy,Ronallúcnàocũngbuồnrầu,ủrũ.
Mộthôm,côgiáohàohứngtuyênbốtrướclớp,họcgiảLawsonnổitiếngsẽđếnlàmchoRonallàmmột
cuộctrắcnghiệm.
Lawsonlàmộtchuyêngianghiêncứunhântàihọc,nghenóiôngcómộtloạimáymócrấtthầnkì,cóthể
dựđoánđượcaisẽthànhcôngtrongtươnglai.
Lawsonchỉđảoquanhlớphọcvàivòngrồibiếnmất.MấytrợlícủaLawsontiếnhànhmộtcuộckiểmtra
sứckhỏevớihọcsinhtronglớp.Ngoàikiểmtratrọnglượngcơthể,đohuyếtáp…thìkhôngcóthứgìthần
bíhết,cuộckiểmtrachẳngcógìkhácbiệtsovớicáccuộckiểmtrasứckhỏebìnhthườngởtrường.Chỉcó
điềucáctrợlícủaôngcóhỏibọntrẻvàicâuhỏiphiếm,vídụnhư:ởđâu,chamẹlàmgì,hivọngtương
laisẽlàmgì…
Mộthôm,côgiáotỏvẻbíẩngọiranămcáitên,mờinămngườiđólênvănphòng.Ronalvôcùngcăng
thẳng,tưởngrằngmìnhkhôngthitốt,cókhilạibịphạtcũngnên?Cáchọcsinhkháccũngcảmthấyrấtngạc
nhiên,bởivìthànhtíchhọctậpcủahọcũngđềubìnhthường.
Trongvănphòngcórấtđôngcácthầycô,còncảchuyêngiaLawsonvàcáctrợlícủaông:“Cáccon!”,
Lawsonhiềnhòanói:“Chúđãnghiêncứukĩhồsơ,giađìnhvàtìnhhìnhhọctậphiệnnaycủacáccon,chú
chorằngnămngườicácconsaunàynhấtđịnhsẽtrởthànhngườitàiba,cốgắnglênnhé!”.

Ronaltưởnglàmìnhnghenhầm,nhưngnhìnvẻmặtcủatấtcảnhữngngườicómặtởđó,Ronalbiếtđólà
sựthật.
Rakhỏivănphòng,Ronalcảmthấybướcchâncủamìnhnhẹnhànghơnnhiều,cậunghĩ:“Hóaramìnhvẫn
cònhivọng,chúLawsonđãnóinhưvậy,màdựđoáncủachúấyluônchínhxác,mìnhphảinỗlựcmới
được!”.Ronalngoảnhsangnhìnbốnbạnbêncạnh,cũngthấyvẻmặthọrấtrạngrỡ.
“Lawsonnóimìnhnhấtđịnhsẽtrởthànhngườitàiba!”,Ronalthườngtựđộngviênmìnhnhưvậy.Chẳng
mấy chốc, thành tích của Ronal tiến bộ vượt bậc, lọt vào danh sách các học sinh đứng đầu lớp, đương
nhiênmấybạncùngđượcgọilênvớiRonalcũngnằmtrongdanhsáchnhữngngườiđứngđầu.
Mườilămnămsau,RonalbảovệthànhcôngluậnántiếnsĩkhoaToántrườngđạihọcHarvard.Tronglễ
tốtnghiệp,cậunhìnthấygiáosưLawson.Lawsonbâygiờtócđãbạctrắng,nhưngRonalvẫncóthểnhận
ra,bởiôngchínhlàngườicựckìquantrọngtrongcuộcđờicậu.KhôngngờLawsonvẫncònnhớRonal,
ôngvuivẻđếnchúcmừngcậu.
“Nhưng….”, cuối cùng Ronal không nhịn được liền cất tiếng hỏi: “Chú dựa vào điểm nào để tin tưởng
rằngcháunhấtđịnhsẽthànhcông?Lúcấyngaychínhbảnthâncháucũngthấytuyệtvọngvềmình!”.
“Conà,tachoconxemmộtthứnày!”,LawsondẫnRonalđếnphòngmáytínhcủamình.Ởđó,Lawson
đưaratấtcảnhữngtàiliệucóliênquanđếnRonal,baogồmcảthànhtíchhọctậpcủacậukểtừsaulần
trắcnghiệmấy.Khôngchỉcómìnhcậumàcòncócảtàiliệuvềbốnbạnkia.Ronalkhôngthểhiểunổirốt
cuộclàchuyệngì?
“Cuộctrắcnghiệmấygiờmớikếtthúc.Đềtàitrắcnghiệmlà‘Tácdụngcủanhữnglờikhenngợiđốivới
conngười”,chúngtaluôntheosátcáccon,vàcuốicùngcuộctrắcnghiệmđãthànhcôngmỹmãn.Trên
thựctế,takhônghềbiếtcácconcóthànhcônghaykhông,nhưngchođếnbâygiờ,trừLindabịtainạngiao
thôngvàđãquađời,thìcảbốnngườicácconđềuđãthànhcông.Tachỉchọnđạinămcáitêntrongbảng
danhsáchlớpcủacácconmàthôi,trướcđótachẳngbiếtgìvềconhết.Nhưngkếtquảtrắcnghiệmđãcho
thấy:giúptrẻbồidưỡngsựtựtinvàokhảnăngcủabảnthâncóthểpháthuytiềmlựccủatrẻ,bởivìcon
ngườithườngbịdẫndắtbởiniềmtintrongtimmình,trẻconcũngkhôngphảilàngoạilệ!”.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
CuộctrắcnghiệmnàycủaLawsonlàdạngtrắcnghiệmtâmlíphổbiến,lợidụngcônghiệucủaámthịbằng
ngôn ngữ để bồi dưỡng sự tự tin cho con người. Lawson thực chất là đang khơi dậy sự tự tin của con
ngườithôngquahànhvikhíchlệ.
Hiệnnay,rấtnhiềuchamẹquánghiêmkhắcvớitrẻ,khôngbỏquabấtcứsailầm,khuyếtđiểmnàocủa

chúng,khipháthiệnralàlậptứcmắngmỏ,phêbình.Sựkhôngkhoannhượng,khôngbaochenàylàđúng,
cũngthểhiệnđượctìnhyêuthươngcủachamẹvớiconcái.Nhưngnólạikhôngđemđếnhiệuquảgiáodục
lítưởng.Bởivì,việcchỉbiếtphêbìnhkhôngphùhợpvớiđặcđiểmtâmlícủacontrẻ.
Niềmtincủaconcáibắtnguồntừsựkhenngợicủachamẹ.Concáicầnđượckhenngợi,đượcđộngviên.
“Khen”khôngchỉthểhiệnniềmtincủachamẹmàcònxâydựngđượcniềmtinởcontrẻ.Chỉkhitrẻtràn
đầyniềmtinvàobảnthân,chamẹmớicóthểđàotạoranhữngnhântài.Vậy,chamẹphảikhenngợivàcổ
vũconcáirasaođây?


Thứnhất:Đừngnêntạochotrẻnhữngkìvọngtiêucực
Khimộtphụhuynhmuốnyêucầuconmìnhsánghômsautựsoạnsáchvởđihọc,nênnóirằng:“Mẹtin
rằngconcóthểlàmđượcchuyệnnày!”,chứkhôngphảinói:“Concóthểlàmđượckhông?”.Cáchnóisau
khiếnchotrẻhoàinghichínhbảnthânmìnhliệucóthểhoànthànhđượcviệcnàyhaykhông.Trongmộtsố
trườnghợp,trẻcóthểkhôngnỗlựchoànthànhcôngviệcmàđầuhàng,thỏahiệp,bỏcuộcgiữachừng.
Thứhai:Đừngđưaranhữngtiêuchuẩnquácaochotrẻ
Chamẹvàthầycôđềuhivọngtrẻchuyêntâmnghegiảngtrênlớp,ngàynàocũnglàmbàitậpđầyđủ,ăn
mặcgọngàngsạchsẽ,tuynhiênđiềunàykhómàthựchiệnđượcđốivớinhữngtrẻđangđihọcmẫugiáo
hoặctiểuhọc.Vìvậy,chamẹkhôngnênđặtkìvọngquácaoởconmình,đừngđểchotrẻkhôngbaogiờ
đạtđượcmụctiêuđặtra,nhưvậysẽkhiếnchotuổithơcủatrẻquađikhôngvuivẻ,làmtrẻmấtđisựtin
vàobảnthân.
Thứba:Coitrọngsựcốnghiến,giátrịvàưuđiểmcủabảnthântrẻ
Nếumuốnlàmchoconcảmthấythoảimáithìphảiđểchúngcảmthấymìnhlàngườihữudụng,nhữngđóng
gópcủamìnhthựcsựcóích,mìnhđượccoitrọng.
Rấtnhiềuchamẹthườngnóiconcáilàđồvôdụng,ởnhàchẳngchotrẻlàmviệcgì,bởivìtrẻlàmgìcũng
đềukhôngđápứngđượctiêuchuẩnquácaocủachamẹ.Chamẹphảiđểtrẻcảmthấybảnthânmìnhcó
ích,nênkháchquanđánhgiáconcáimình,khẳngđịnhưuđiểm,sởtrườngcủatrẻ,tạođiềukiệnchotrẻcó
cơhộiđónggópchogiađình.
Vídụ:Trẻlaucửakínhkhôngsạch,nhưnglạilaucácthứkhácrấtsạchsẽ;quétnhàkhôngsạchnhưnglại
nhanhnhẹntrongviệcmuabán…Chamẹhãypháthiệnrasởtrườngcủatrẻ,thườngxuyênkhenngợivàcổ
vũtrẻlàmtốthơnnữa,vìnhưvậytrẻsẽcảmthấytựhàovàtựtin,thấyđượcvịtríquantrọngcủamình

tronggiađình.
Thứtư:Cổvũtừngbướctiếnbộcủatrẻchứkhôngphảiquácoitrọngkếtquảcuốicùng
Chamẹthườngchỉchúýđếnthànhtíchhọctậpcủatrẻhoặcchútrọngđếnthànhtíchthiđấumàcoinhẹ
nhữngbướctiếnbộcủatrẻhàngngày.Làmnhưvậysẽkhiếntrẻkhôngmuốncốgắngtừngchútmột,bởi
chúngkhôngnhìnthấyđượckếtquảcuốicùng,lạithiếuđisựkiênnhẫnvàýchí.Dovậy,chamẹcầnđộng
viênvàcổvũtrướctừngbướctiếnnhỏcủatrẻ,khiếntrẻcóthêmniềmtinvàtựtinvàotừnghànhđộngcủa
mình.
Đổicáchnói5Chắcchắnsaunàyconsẽcànggiỏihơn!
Chamẹthườngnói:Saoconkémthế?thậtvôdụng!
Lạcquanlàmộttháiđộsốngtíchcực,cũnglàmộtdạngtínhcách.Khitrẻhọcđượctháiđộlạcquanvà
tíchcựctrongcuộcsống,tươnglaicủatrẻsẽtrànđầyánhmặttrời.
Mỗibậclàmcha,làmmẹđềuhivọngconmìnhcótínhcáchlạcquan.Nhưngtrongcuộcsống,córấtnhiều
trẻcứgặpchuyệngìlàlạisuynghĩtheohướngbiquan.Sựthựcđãchứngminh,điềunàycóliênquantrực
tiếpđếnmôitrườngtiếpxúcvàsựgiáodụccủagiađìnhđốivớitrẻ.


Vídụthựctế
Nguyệtlàmộtcôbécólòngtựtrọngrấtlớn,nhưngtrướcmặtchamẹ,côbéthườngkhôngdámngẩngđầu.
ChamẹNguyệtrấtkìvọngvàotươnglaicủacongái,nhưngthànhtíchhọctậpcủaNguyệtchỉởmứcbình
thường.Vìvậy,Nguyệtthườngthấybiquanvàluôncảmgiácrằngchodùbảnthâncócốgắngrasaocũng
khôngđạtđượcyêucầucủachamẹ,chứđừngnóiđếnsựkìvọngmàchamẹđặtrasaunày.
Chủnhật,cảnhàNguyệtđếnthămchúLí,đồngnghiệpcủacha.ChúLícócôcongáitênVân,lớnhơn
Nguyệtmộttuổi.Vânlàthànhviênđộicổđộngcủatrường,làlớpphóhọctậpmônVăncủalớp,thànhtích
họctậpvôcùngxuấtsắc.VừađếnnhàchúLí,chaNguyệtđãkhôngngớtlờikhenngợiVân,cònnóivới
chaVân:“Anhcócôcongáituyệtquá!Nhìnxem,béNguyệtnhàchúngtôibâygiờcũngđanghọchỏichị
Vânđấy!TôidámkhẳngđịnhcongáitôisaunàycũnggiỏinhưbéVânnhàanh!Conbéđangchămchỉ
phấnđấulắm!”.
ChúLínói:“Đươngnhiênrồi,béNguyệtnhàanhchịukhóthếsaunàychắcchắnsẽgiỏilắmđấy!”.
Bé Nguyệt từ xưa đến nay luôn rất bi quan, cứ nghĩ lần này cha mẹ sẽ mắng mỏ mình trước mặt người
ngoài,nàongờchakhôngnhữngkhônglàmvậymàcònkhẳngđịnhsaunàymìnhrấtgiỏi,hơnnữalạicóvẻ

rấttintưởngmình.
Từđóvềsau,Nguyệtluôntrànđầytựtinvàobảnthân,hơnnữacũngngàycàngtrởnênlạcquanhơn.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Tínhcáchlạcquancóthểkhơigợitiềmnăngcủatrẻ,giữchúngluônduytrìđượcthểlựcvàtinhthầntốt,
hơnnữacóthểthúcđẩyconngườitiếnbộ.Cóthểnói,béNguyệtkhôngphảilàmộtđứatrẻgiỏigiang,hơn
nữalạirấttựti,nhưngchamẹkhôngvìvậymàtráchmóchaynảnchívớicôbé.Ngượclạihọcòncổvũ,
khíchlệcongáimìnhbằngtháiđộlạcquanvàtintưởng,khiếnchoNguyệttìmlạiđượcsựtựtinvàlạc
quancầncó.Cứnhưvậy,côbénhấtđịnhsẽtrởnêngiỏigiangnhưlờichamẹnói.
Cácbậcchamẹđềubiết,lạcquancóvaitròquantrọngtrongthờikìtrưởngthànhcủatrẻ,nhưngcónhiều
trẻtrướckhihọcđượctinhthầnlạcquannàythườngcótháiđộbiquan,côlập,yếuđuốihoặcnôngnổi.
Vậy,chamẹcầnphảilàmgì?
Thứnhất:Xâydựngkhôngkhígiađìnhấmcúng
Chamẹyêuthươngnhau,concáiđượcsốngtrongkhôngkhíấmcúngcủagiađình,đượcquantâmchăm
sócvàbảovệ,đượctrảinghiệmtìnhyêuthươngvàtôntrọng,từđótâmtrạngsẽtốthơn,pháttriểnlành
mạnhhơn.Vìvậy,chamẹcầnchúýđếnhànhvi,ngôntừcủamìnhhàngngày,chodùcógặpphảichuyệngì
khôngvuicũngcốgắngkhôngthểhiệntrướcmặttrẻ.Sốngtrongmộtgiađìnhnhưvậy,trẻsẽcóđượcsựtự
tinvàlạcquantừnhỏ.
Thứhai:Giaolưuvớitrẻ
Chamẹcầnthườngxuyênđểtâmđếnnhữngthayđổitâmtrạngcủatrẻ.Khitrẻủrũ,khôngvui,chodùmình
cóbậnthếnàocũngcầnbớtchútthờigiannóichuyệnvớitrẻ,cổvũtrẻbộclộtâmtrạngcủamình.Hãyđể
trẻ cảm nhận được sự quan tâm của cha mẹ đối với mình, biết rằng cha mẹ sẵn sàng giúp đỡ mình, tự
nguyệnnóiratâmsựcủamình,từđótăngcườngsựhiểubiếtcủađôibên,thỏamãnnhucầutìnhcảmvà


thúcđẩysựpháttriểntâmsinhlílànhmạnhởtrẻ.
Thứba:họccáchtánthưởngtrẻ
Trẻconđềuhivọngđượcchamẹcôngnhậnvàtánthưởng.Rấtnhiềubậcphụhuynhcónhìnnhậnsailầm
vềviệcgiáodụctrẻ.Thayvìkhenngợinhữngưuđiểmcủaconcái,họlạitìmcáchbớimóc,phóngđại
nhữngnhượcđiểmcủachúng,đángsợhơnnữalàhọthườngxuyênmangnhượcđiểmcủaconmìnhraso
sánhvớiưuđiểmcủaconngườikhác.Làmnhưvậychỉkhiếnchotrẻcàngthêmtựti.Cáchlàmđúngđắn

củachamẹlà:Khitrẻcósựtiếnbộ,hãycổvũvàkhẳngđịnhđểtrẻtrảinghiệmcảmgiácđượcchamẹ
khenngợi,từđónảysinhtháiđộlạcquanvớicuộcsống.
Thứtư:Dạytrẻhaicâunói
Nếumuốnconmìnhvuivẻhơn,chamẹnêndạychúnghaicâunói:Câuthứnhất:“Tốtquárồi!”;câuthứ
hai:“Mìnhcóthể!”.
“Tốtquárồi!”thựcralàcâunóibồidưỡngtháiđộmỉmcườivớicuộcsống,khiếntrẻcótháiđộtíchcực
khiđốimặtvớimọithứ.Đểvunđắpđượctrạngtháitâmlínàychotrẻ,khôngphảicứđơnthuầnéptrẻnói
câu“Tốtquárồi!”làđược,màcòncầncósựảnhhưởngvàhunđúccủachamẹ.
“Mìnhcóthể!”làcâunóiđểcổvũsựtựtincủatrẻ.Tựtincũngkhôngphảicứhôhàolàcó,mànócần
đượcphátratừtrongnộitâm,muốnvậy,chamẹcầnphảiliêntụcgiúptrẻgiànhđượcthànhcôngvàcó
nhữngtrảinghiệmmớimẻ.



CHƯƠNG2ĐỂTRẺCÓTRÁCHNHIỆMHƠN
Bồidưỡngtinhthầntráchnhiệmchotrẻlànhiệmvụkhôngthểchốitừcủachamẹ.Mọingườiđều
biết,tìnhyêucủachamẹdànhchoconcáilàvôtư,chamẹchấpnhậnhếtmọikhổcựcvềmìnhđểtạo
ramôitrường,cuộcsốnghoànhảonhấtchoconcái.Nhưngbêncạnhđó,chamẹcũngcầncoitrọng
nhiệmvụbồidưỡngtinhthầntráchnhiệmchotrẻ.
Đổicáchnói6PhảiChịutráChnhiệmvớinhữnggìmìnhđãnói,đãlàm!
Chamẹthườngnói:Thôibỏđi,mẹbiếtconchỉnóiđùathôimà!
Mộtchuyêngiagiáodụctừngnói:“Nêndạychotrẻbiết,từnghànhvicủachúngcóthểdẫnđếnnhữngkết
quảkhácnhau.Cứnhưvậy,dầndầntrẻsẽhọcđượctháiđộcótráchnhiệmvớinhữnggìmìnhđãnói,đã
làm”.
Bêncạnhviệcgiáodụctrẻ,chamẹnhấtđịnhphảiđểtrẻhiểurằng:Mỗingườiđềuphảicótráchnhiệmvới
hànhvicủamình,chodùlàtốthayxấuđềuphảigánhváchậuquảcủanó.Đâylàmộtthóiquentốtmàcha
mẹcầnđàotạochotrẻ.Chodùtrẻcólỗilầmgì,chỉcầntrẻcónănglựcnhấtđịnhthìnênđểchúnggánh
váctráchnhiệm.
Vídụthựctế
MộtbàmẹngườiPhápdẫntheocontraiđếnnhàmộtngườibạnViệtNamchơi.

NữchủnhânngườiViệtNamrấtcoitrọngkháchđếnthămnhà,cònhọccáchlàmmónTâyđểmờikhách.
BànóivớihaimẹconngườiPháp:“HômnaytôilàmmónănTâymờicácbạn,cácbạnthửnếmxemmón
TâydongườiViệtNamlàmcóngonkhôngnhé!”.
Cậubébảytuổinghĩrằng:NgườiViệtNamlàmmónTâychắcchắnkhôngngon.Thếlàkhinữchủnhân
hỏicậucóănkhông,nókiênquyếtđáp:“Cháukhôngănđâu!”.
Lúcnữchủnhânbêcácmónănđặtlênbàn,cậubébịmónbánhHambergerthuhút.Mónbánhrấthấpdẫn,
lạithơmphưngphức.Cậubénônnóngnóivớimẹ:“Mẹơi,conmuốnănhamberger!”.
Nữchủnhânvuilắmvìcậubéthíchmónăncủamìnhlàm.BàvuivẻđẩyđĩaHambergerđếntrướcmặt
cậubévànói:“Ănđicháu!”.
Aingờđúnglúcấy,mẹcậubénghiêmtúcnóivớichủnhà:“Khôngđược,contraitôiđãnóisẽkhôngăn,
nóphảichịutráchnhiệmvềnhữngđiềunónói,hômnaynókhôngđượcănHamberger!”.
Cậu bé cuống đến phát khóc: “Mẹ ơi, con muốn ăn Hamberger!”, nhưng người mẹ hoàn toàn không có
độngtĩnhgì,chỉlạnhlùngnóivớicontrai:“Conphảichịutráchnhiệmvềnhữnggìmìnhđãnói!”.
Chủnhàthấyvậynghĩrằngmẹcậubéquánghiêmkhắc,liềnbảo:“Chonóănđi,trẻconđứanàochẳng
thế!”.


Bà mẹ người Pháp nghiêm nghị nhìn bạn, nói: “Bạn thân mến à, chúng ta cần bồi dưỡng tinh thần trách
nhiệmchotrẻcon!”.
Cuốicùng,mặcchocậubékhócgào,ngườimẹvẫnkhôngđồngýchonóănHamberger.
Sựthựclànhưvậy,chỉcầntrẻconhiểurằngnóphảigánhchịuhậuquảnhưthếnàotrướchànhvicủa
mình,thìmớihọcđượctinhthầncótráchnhiệm.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Trongcuộcsốnghiệntại,chamẹnênđểtrẻthửgánhváctráchnhiệmcủamình.Vídụ,khitrẻgặpphải
phiềntoái,bạnnênnói:“Đâylàsựlựachọncủacon,conthửnghĩxemtạisaolạinhưvậy?”,chứkhông
phảinóivớitrẻrằng:“Conđãcốgắngrồi,làbởivìchamẹkhôngcókhảnănggiúpđỡcon!”,mặcdùchỉ
làmộtcâunóinhưnglạiphảnánhnhữngquanniệmkhácbiệt.Nếunhưbạnvôtìnhgiúpconcáithoáithác
tráchnhiệm,trẻsẽtưởngrằngmìnhkhôngcầnthiếtphảigánhvácnó,điềunàyrấtkhôngcólợichocuộc
sốngsaunàycủachúng.
Hiệnnay,córấtnhiềuchamẹkhôngquantâmđếnviệcbồidưỡngtinhthầntráchnhiệmchoconcái.Khi

trẻgặpphảichuyệngìđó,chamẹthườngthaytrẻgánhvác,hivọngtrẻcóthêmnhiềuthờigianđểhọc
hành. Kì thực, tinh thần trách nhiệm là nền tảng để trẻ học làm người, để trưởng thành. Tinh thần trách
nhiệmcũnglàmộttrongnhữngtiêuchuẩnlàmviệc,khôngcótinhthầntráchnhiệmthìkhôngthểlàmviệc
nghiêmtúc.
Muốnbồidưỡngtinhthầntráchnhiệmchotrẻ,chamẹcầnlàmnhữngviệcsau:
Thứnhất:ngheýkiếncủatrẻvềcuộcsốnggiađình
Chamẹcóthểnóichuyệnvớiconcáivềmộtvàichuyệnvặttrongnhà,đồngthờihỏixemtrẻcósuynghĩ
hayýkiếngì,hoặcđềnghịtrẻđưaraphươngángiảiquyếtvấnđề.Khichamẹthườngxuyênlắngngheý
kiếncủatrẻ,ápdụngnhữngýkiếncógiátrịcủachúng,trẻsẽcảmthấymìnhcótráchnhiệmvớigiađình.
Thứhai:Khôngủnghộtrẻmáchlẻo
Nếutrẻthườngxuyênnóingườikhácnhưthếnày,thếkiatrướcmặtmìnhmàchamẹlạinghelờicủatrẻthì
chẳngkhácgìbạnđangnóivớichúngrằng:“Mẹsẽgiúpconxửlíchuyệnnày.Mẹbiếtconcònquánhỏ,
khôngthểgiảiquyếtđược!Vìvậychỉcầncóchuyệngì,cứđểmẹbiếtlàđượcrồi!”,tháiđộnàykhônghề
cólợichosựtrưởngthànhcủatrẻ.Thôngthường,khitrẻmáchlẻo,chamẹnênthểhiệntháiđộcủamình:
“Mẹkhôngthíchconmáchlẻotộicủangườikhác!”,đươngnhiênchamẹcũngcầnphảicânnhắcđếnvấn
đềantoàn.Nếutrẻnhìnthấyaiđócóhànhvinguyhiểm,chạyvềnóivớimình,thìchamẹcầnchúý.
Thứba:Dạytrẻbiếtquantâm,yêuthươngngườikhác
Chamẹcầnbồidưỡngtinhthầntráchnhiệmcủatrẻvớixãhội,phảiyêucầutrẻchủđộngquantâmngười
già,ngườibệnhtậtvànhữngbạnnhỏhơnmình.Lúcchamẹbịốm,dạytrẻhọccáchchămsócchamẹ.Để
trẻbiếtngàysinhnhậtcủachamẹvàcổvũtrẻtặngquà.
Thứtư:Đểtrẻtậplàmnhữngviệclặtvặttronggiađình,bồidưỡngtinhthầntráchnhiệmvớigia
đình
Trướckhiyêucầutrẻlàmviệcgì,chamẹcầnnóirõràngđểtrẻcóthểhiểuđược.Kiênnhẫnhướngdẫnbé
làmviệcnhà,cổvũ,khenngợivàkhíchlệbétíchcựcgiúpđỡchamẹ.
Đổicáchnói7Haimẹconmìnhcùngthỏathuậnmộtchuyệnnhé!


Chamẹthườngnói:Chẳnglẽconkhôngcóđầuócà?
Đaphầntrẻconđềucómộtvàitậtxấu.Nhiềulúcchamẹchỉkhôngđểýmộtchútlàtrẻsẽhìnhthànhthói
quenxấu.Vậy,phảilàmsaođểtrẻhìnhthànhthóiquentốtđây?Quavídụnhỏdướiđây,bạnsẽbiếtđược

phươngphápcóhiệuquảnhất.
Vídụthựctế
YếnNhitínhtìnhcẩuthả,bừabãi,mẹthườngmắngcôlà“đoảng”.Họckìmớisắpbắtđầurồi,mẹYến
Nhiđãđưaramộtquyếtđịnhđểsửatậtxấucủacongái.Mộthôm,mẹgọicôbélại:“Mẹvàconcùngthỏa
thuậnmộtchuyệnnhé!”,YếnNhinghexongcảmthấyrấttòmò,vộinói:“Dạđượcạ,mẹnóiđi,chúngta
thỏa thuận gì ạ?”. Mẹ nói: “Kể từ ngày hôm nay trở đi, mỗi ngày mẹ sẽ cho con mười điểm. Con làm
chuyệngìkhôngđúngsẽbịtrừmộtđiểm,giúpmẹmộtviệcđượccộngmộtđiểm.Bịtrừquánămđiểmsẽ
khôngđượcxemphimhoạthình.Nếuđượcđiểmtuyệtđốicóthểxemhaibộphimhoạthình!”,YếnNhi
vộiđáp:“Dạđượcạ!Chúngtabắtđầutừngaymai,mẹnhé!”.
Buốitối,mẹchỉramấylỗisaicủaYếnNhi:1.Đánhrăngxonglạikhôngđặtkemđánhrăngvàcốcvề
đúngchỗcũ.2.Uốngnướcxongkhôngđậynắpcốclại.3.Đivệsinhxongkhôngxảnước.4.Cởiquầnáo
ra không chịu treo lên mắc. 5. Bài tập… mẹ còn chưa nói xong, Yến Nhi đã kêu rầm rồi: “Ối, sao mà
nhiềuthế,cũngmaylàchưabắtđầu,ngàymaiconsẽphảicẩnthậnhơn!”.
Sángngàyhômsau,YếnNhicẩnthậnlàmtừngviệc,khôngđểphạmlỗinhưngàyhômqua,lòngthầmnghĩ:
thếnàythìcógìkhóđâu!Côbéđangđắcchíthìmẹnhắc:“Ngủdậymàkhônguốngnước,rửamặtxong
mà không bôi kem dưỡng, bị trừ hai điểm. Nhưng con đã giúp mẹ gấp chăn màn, mẹ tặng cho con một
điểm!”,trướckhirakhỏinhà,YếnNhilạibịtrừthêmmộtđiểmvìthaydéplêramàkhôngcấtvàogiáđể
giàygọngàng.
Cứnhưvậy,YếnNhibuồnbãsuốtcảngàyvìcôkhôngđạtđiểmtuyệtđối.Vìvậy,chỉđượcxemmộtbộ
phimhoạthình.Nhưngcôbéđãhạquyếttâm,ngàymainhấtđịnhphảigiànhđiểmtuyệtđối.
Đọcxongvídụnày,bạncócảmnhậngìkhông?PhươngphápcủamẹYếnNhirõràngcóhiệuquảhơn
nhiềusovớiviệcdùnggậyđánh,đedọa,nhiếcmóchaychỉtrích.
Nhữngngườithôngminhcầnđộngnãosuynghĩphươngpháphiệuquảđểthayđổithóiquenxấucủatrẻmà
khôngkhiếnchotrẻcảmthấyphảncảmhaymuốnchốngđối.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Khôngthểcoithườngvaitròcủasựtánthưởngvàcổvũtrongquátrìnhrènluyệntínhtựgiác,kỉluậtcủa
trẻ.Chamẹkhôngnênéptrẻphảilàmthếnàythếkia,vìdướisựépbuộc,ápđặtcủachamẹ,trẻkhông
nhữngkhôngnhớmàcònnảysinhtâmlíchốngđối.Chamẹnênthôngquaviệccổvũđểtrẻtựnguyệnlàm,
nếutrẻtựnguyệnlàmthìhiệuquảsẽtốthơnnhiều.
Vídụ,khibạnmuốntrẻlàmmộtchuyệngìđó,cóthểbésẽnói:“Đểlátnữaconlàm!”,nhưngrấtlâusau,

trẻvẫnkhôngcóýđộngtayvào.Lúcnàychamẹthườngvìthươngconnênsẽlàmthaytrẻluôn.Sựdung
túngnàysẽkhiếntrẻhìnhthànhthóiquenlườibiếngvàkhôngcókháiniệmvềthờigian.Cáchchínhxáclà
khitrẻnóinhưvậy,hãyhỏitrẻxem“mộtlátnữa”làbaonhiêulâu,đểtrẻnóichínhxácthờigian,sauđó


bảovớichúng:“Connóiđượcthìphảilàmđượcđấy!”.
Mộtđứatrẻhìnhthànhđượctínhkỉluậtvàtựgiáctừnhỏcóthểkhắcphụcđượcrấtnhiềuthóiquenxấu,
vídụ:xemtivihoặcchơiđiệntửsuốtngày…Khichúnghọcđượccáchkiểmsoátbảnthân,chúngsẽbiết
chừngmựchơn.Dovậy,trongquátrìnhkhenngợitrẻchamẹcầnchúýbồidưỡngkhảnăngtựkiềmchế
củachúng.Đểtrẻcóthểquảnlícôngviệccủamìnhtốthơn,chamẹcóthểdạytrẻmộtvàiphươngpháp,
tôntrọngýkiếncủatrẻ,khenngợithànhtíchtrẻđạtđược.Dầndầntrẻsẽhiểuđượcphảicótráchnhiệm
thếnàovớimọichuyệncủamình,tựnhiênchúngsẽhìnhthànhnênthóiquentốt.
Bồidưỡngthóiquentốtchotrẻkhôngphảichuyệnmộtsớmmộtchiều,vìvậyphảithựchiệntừngchút
một.Cácphươngphápcụthểđượctrìnhbàydướiđây:
Thứnhất:nóivềtácdụngcủaquytắc
Nóichotrẻhiểunơiđâucũngcóquytắc,nhữngquytắccóthểkhiếncuộcsốngtốtđẹphơn.Vídụ:con
ngườiphảituânthủluậtlệgiaothông,quytắctròchơi,quytắcthiđấu…chamẹcóthểhỏivặnlạitrẻ,nếu
khôngtuânthủquytắcthìsao,đểtrẻbiếtđượchậuquảcủaviệcviphạmquytắc,từđósẽcótháiđộcoi
trọngquytắchơn.
Thứhai:bồidưỡngkĩnăngquytắc
Mộtsốtrẻcóýthứcnhấtđịnhvềquytắc,nhưngvẫnthườngxuyênviphạm.Nhiềukhi,rõrànglàdậysớm
nhưngcuốicùngvẫnđếnlớpmuộn.Nguyênnhâncủatìnhtrạngnàykhôngphảilàdotrẻcốýmàcóthểlà
vìtrẻchậmchạptrongchuyệnđánhrăng,rửamặthaymặcquầnáo…Trongtrườnghợpnày,chamẹcần
bồidưỡngchotrẻkhảnăngtựgiảiquyếtvấnđềcánhân,tìmraquytắcvàcáchlàmtốtmànhanhnhất,
nângcaokĩnăngsốngchotrẻ.
Thứba:bồidưỡngtinhthầnkỉluật
Chamẹđừngngạibànbạcvàđưaranhữngquytắctronggiađìnhđểcảgiađìnhcùngtuânthủ.Vídụ:vào
phòngngườikhácphảigõcửa;chơiđồchơixongphảidọndẹpgọngàng,nóisaiphảixinlỗi,lúcxemtivi
khôngđượclàmphiềnngườikhác…Chodùlàchamẹ,nếuviphạmcũngphảichịuphạt,nhưvậysẽkhiến
trẻnhậnthứcđượctínhnghiêmtúccủaquytắc.

Thứtư:bồidưỡngthóiquentuânthủquytắc
“Quốccóquốcpháp,giacógiaquy”,đồvậtdùngxongphảiđặtvềđúngvịtrícũ,rakhỏinhàphảichào
hỏingườilớn,ănngủphảitheođúngthờigianquiđịnh…
Đổicáchnói8Conà,đừngdễdàngnóitừbỏ!
Chamẹthườngnói:contôisốkhôngmay,toàngặpphảinhữngchuyệnrắcrốinhưthếnày!
Cuộcsốngcủamỗingườikhôngphảilúcnàocũngthuậnbuồmxuôigió.Trẻcontrongquátrìnhtrưởng
thànhthườnggặpphảirấtnhiềuvấnđềkhókhăn.Phầnlớnnhữngvấnđềđólàlầnđầutiêntrẻđượctrải
nghiệm,vìvậykhómàtránhkhỏitháiđộchánnảnvàmuốnthỏahiệp.Lúcnàytrẻrấtcầncóchamẹởbên
cổvũđểlấylạiniềmtinvàtiếptụcphấnđấu.
Vídụthựctế
Haichaconcùngranôngtrường.Tronglúcchơiđùa,ngườiconpháthiệntrongđámcâysungcómộtcây
đãchết,vỏthâncâyđãbongra,cànhcâyđãkhôngcònmàuxanhtươimàngảsangmàuvàngúa.Người


congiơtayrachạmvàomộtcái,bỗng“rắc”mộttiếng,mộtcànhcâykhôgãyxuống.
Ngườiconnóivớicha:“Chaơi,cáicâynàychếtrồi,chặtnóđithôi!Chúngtasẽtrồngcâykhác!”,nhưng
ngườichangănlại,nói:“Conà,cóthểđúnglànókhôngổn,nhưngmùađôngquađi,cóthểnósẽđâmchồi
nảylộc,giờnóđangtrongquátrìnhnghỉngơiđấy!Hãynhớ,mùađôngkhôngnênchặtcây!”.
Quảnhiênđúngnhưlờingườichanói,sangmùaxuânnămsau,cáicâyấybỗngnảyranhữnglộcnonnhư
nhữngcâycònlại.
Bỗngnhiên,cậubébấthạnhmắcphảicănbệnhbạiliệtởtrẻnhỏ,gầnnhưtrởthànhngườitànphế.Cậubé
càngngàycànguuất,mộthômcậubénóivớicha:“Chaơi,dùsaothìconcũngsẽchết,conkhôngmuốn
nằmmãitrongbệnhviện,conmuốnvềnhà!”.Lúcđó,ngườichaliềnxoađầucontrai,nói:“Conà,đừng
dễdàngbỏcuộc!”.Ngườichanhìncontraibằngánhmắtkiênđịnh:“Mùađông,chẳngphảiconbảocái
câysungởnôngtrườngđãchếtrồihaysao,nhưngđấychỉlàmấycànhcâygiàcỗimàthôi.Đếnmùaxuân,
concónhìnthấynhữngchồinonmơnmởnđâmratừthâncâykhông?Concóthấycâysungấynảyđầylá
non, chẳng khác gì những cây khác không?”. Người con nghe cha nói vậy, bỗng thấy tràn đầy niềm tin.
“Đừngdễdàngbỏcuộc”,chínhcâunóinàyđãthúcđẩycậubéngoancườngđấutranhvớibệnhtật.Sau
khiphẫuthuật,cậubénhanhchónghồiphục.Vềsau,mỗikhigặpphảichuyệngìkhókhăn,cậulạinghĩđến
câunóinày.

LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Câycốikhôcằnvàomùađôngnhưngđếnmùaxuânlạiđâmchồinảylộc,bùnglênsứcsống.Cậubémắc
bệnhbạiliệtdướisựdẫndắtcủangườichađãhiểuđượcrằng,khôngnêndễdàngtừbỏbấtcứđiềugì,
chuyệngìcũngcócơhộithayđổitìnhthế.
Cũnggiốngnhưvậy,trongcuộcsốngcủachúngta,mỗingườicha,ngườimẹđềunêndạytrẻkhôngđược
dễdàngbỏcuộc.Nêncăncứvàomỗikhókhăncủatrẻđểcósựđiềuchỉnhkịpthời.Bêncạnhviệcdạytrẻ
khôngnêndễdàngbỏcuộc,chamẹcũngnêndạytrẻcáchtốtnhấtđểkiêntrìbềnbỉ,vẽranhữngkhảnăng
cóthểđểtrẻcóthêmniềmtin.Chamẹnêngiúptrẻbiếtđượcniềmvuithànhcônglàthếnàosaukhiđã
phải“bỏra”rấtnhiềunỗlực,nócònvuihơnnhiềusovớiviệcđượcmặcquầnáomới,ănđồănngon...
bởiđólàniềmvuixuấtpháttừsâuthẳmtráitim.
Trongbấtcứtrườnghợpnào,chamẹcũngnênhướngtrẻđếnnhữngsuynghĩlạcquan,cổvũtrẻduytrìtâm
lílạcquan,khôngdễdàngthỏahiệp,từbỏ.Bởivìtháiđộtíchcựcchínhlàđiềukiệntiênquyếtđểđiđến
thànhcông.
Churchillđãnóivớicáchọcsinhmộtcâuchuyệnđạolýnhưvậy.
BàiphátbiểutuyệtvờinhấttrongsuốtcuộcđờicủaChurchill,cũnglàlầnphátbiểucuốicùngcủaông,là
ởmộtbuổilễtốtnghiệptạitrườngĐạihọcCambridge.Ngàyhômđó,hàngchụcngànsinhviênđếnchật
cứngcảhộitrường,họđangchờđợisựxuấthiệncủaChurchill.Tuynhiên,nhiềuphúttrôiqua,Churchill
mãikhôngthấyđến,cácsinhviênbắtđầuthìthầm.Rồimộtnửathờigiancủabuổidiễnthuyếttrôiqua,
mọingườiđềunhốnnháo,mộtvàihọcsinhđãrờikhỏihộitrường,đúnglúcđóChurchillcùngđoàntùy
tùngcủaôngbướcvào,ôngchầmchậmbướclênbụcphátbiểu.Ôngcởiáokhoácđưachotùytùngcủa
mình,sauđóbỏmũ,lặnglẽquansáttấtcảcácthínhgiả.Mộtphútsau,Churchillnói:“Đừngbaogiờtừ
bỏ!”.Nóixong,ôngmặcáokhoác,độimũ,rờikhỏihộitrường.Lúcđó,cảhộitrườngimlặng,mộtphút
sau,nhữngtràngpháotaygiòngiãvanglên.


Điểmkhácbiệtduynhấtgiữakẻthấtbạivàngườichiếnthắngthựcchấtchỉlà:kẻthấtbạiđichínmươi
chínbướcrồinhưngdừnglại,cònngườithànhcôngthìđitrọnmộttrămbước.
Ngườithànhcôngđứngdậynhiềuhơnkẻthấtbạimộtlần.Khibạnđiđượcmộttrămbước,cóthểbạnvẫn
sẽgặpphảithấtbại,nhưngthànhcôngluôntrốnởđằngsaunhững“gócquẹo”,nếu“bẻlái”thìbạnmãi
mãikhôngthểthànhcông.

Chỉnhữngngườicóýchíkiêncườngmớikhôngbaogiờtừbỏmụctiêu,mớicóthểtrởthànhkẻthắnglợi
cuốicùng.Dovậy,chamẹnênbồidưỡngnghịlựckiêncườngchotrẻ.
Thứnhất:Chamẹnênkhơigợiđộnglựcnộitạicủatrẻ,đểchúnghiếuhọcvàvuivẻhọctập
NhàgiáodụcvĩđạiKhổngTửtừngnói:“Kẻbiếtnókhôngbằngkẻthíchnó”,chodùlàhọccáigì,chamẹ
cũngcầnkhơigợihứngthúchotrẻ,chỉnhưvậytrẻmớicóthểkiêntrìđếncùng.Trongthựctế,córấtnhiều
chamẹcoinhẹnhucầucủatrẻ,ápđặtnguyệnvọngcủamìnhchotrẻ,màkhôngbiếtrằng,nếukhôngthể
tìmthấyhứngthútrongchuyệnhọctậpthìtrẻkhôngthểkiêntrì.
Thứhai:Chamẹnênhiểurằng“thóiquensẽtrởthànhchuyệnđươngnhiên”
Khitrẻđọcmộtbộtruyệntranh,chamẹcóthểyêucầutrẻđọchếttừđầuđếncuốirồimớiđượcchuyển
sangbộkhác;khitrẻvẽmộtbứctranh,yêucầutrẻphảihoànthiệnbứctranhđórồimớivẽbứctranhkhác;
khitrẻhọccáchgiặtquầnáo,tuyệtđốikhôngđểtrẻlấylídolàmệthayđautaymàbỏcuộcgiữachừng…
Dầndầntrẻsẽhìnhthànhthóiquenkiêntrì.
Thứba:Chamẹnênnhanhnhạytậndụngmọicơhộiđểdạytrẻ
Trongcuộcsốngcókhôngítcơhộiđểchamẹdạytrẻrènluyệnnghịlựckiêncường,vídụ:nhìnthấybiển
lớn,cóthểnóichotrẻhiểurằng“nhiềudòngsôngcùngđổdồnvềmớitạorabiểncảbaola”…bấtcứ
thànhcôngnàocũngcầncósựphấnđấubềnbỉ,lâudài.
Thứtư:Chotrẻnếmtrảivấtvả
Nhữngđứatrẻlớnlêntrongmôitrườngđầyđủ,sungtúcthườngthiếunghịlực.Dovậy,chamẹnêncốýđể
trẻnếmthửvấtvả,vídụnhư:chenchúctrênxebuýt,đibộdướitrờinắngnóng…
Thứnăm:Dạytrẻtrìhoãnsựthỏamãn,tăngcườngsứckiểmsoátbảnthân
Nhiềuchamẹcũngbiếtcầnphảirènluyệnnghịlựcchoconcáinhưnglạikhôngnỡđểtrẻtựgánhváckhó
khănmộtmình,kếtquảlàchamẹlạigánhvácthaycon.Chamẹlàmnhưvậysẽrấtkhórènluyệnđược
nghịlựckiêncườngchotrẻ.Dovậy,chamẹkhôngnênchỉnóimiệngmàcầnnỗlựcthựchiện.
Đổicáchnói9Concóchongườikhác,ngườikhácmớicholạicon!
Chamẹthườngnói:Đồkibo,saunàysẽchẳngaithíchconđâu!
Trongcuộcsốnghàngngày,chúngtacóthểthấymộtsốđứatrẻthườngchỉbiếtđếnbảnthânmình,rấtkeo
kiệt,khôngmuốnchiasẻbấtcứthứgìvớingườikhác.Vídụ,khithấymộtđứatrẻbatuổicầmmộtquả
chuối trong tay, bạn liền nói: “Cho dì một miếng nào!”, nó sẽ từ chối thẳng thừng: “Không, đây là của

cháu!”;nếubạncướp,nhấtđịnhnósẽgàokhócầmĩ.Trongtìnhcảnhnày,chamẹthườngthởdài:“Haizz,
conbénàykeokiệtbẩmsinh!”.
Trẻcontừnhỏđãkhôngchịuchiasẻđồcủamìnhvớibấtkìai,thậmchíngaycảvớichamẹ,đâylàmột
biểuhiệncủasựíchkỉ.Tuynhiên,nhữngtậtxấunàyđềulàdotrẻtíchlũytừcuộcsốnghàngngày.Cho
nên,mộtkhitrẻcótâmlínhưvậy,chamẹcầnkiênnhẫn,dùngphươngpháphiệuquảđểgiúptrẻsửachữa
khuyếtđiểm.
Vídụthựctế
Minhcómộttậtxấulàkhôngmuốnchobấtcứbạnhọcnàođộngvàođồđạccủamình,nếukhôngsẽmách
vớicôgiáohoặccãinhauvớibạn.ĐểMinhđoànkếtvớibạnbèhơn,chamẹluônnghĩcáchgiúpMinh
sửatậtíchkỉ,nhỏmọnnày.
Mộtlần,Minhvềnhàtrongbộdạngủrũ.Mẹngạcnhiênhỏi:“Minh,saohômnaycóvẻkhôngvuithế
con?”.Minhliềnkểrõchuyệnxảyraởtrườngchomẹnghe:“Hômnaythitrắcnghiệm,bútchìcủaconđột
nhiênbịgãy,nhưngconlạikhôngmanggọtbútchì,đànhphảimượnbạnVăn,nhưngVănnóilàbạnấy
khôngđemtheo.Trướckhivàolớp,conrõràngnhìnthấybạnấycódùngnómà…”.
Mẹliềnhỏi:“BạnVăncóbaogiờmượnđồcủaconkhông?”.
“Đươngnhiênlàcóạ.Lầntrướcbạnấymượnconcụctẩy,nhưngconkhôngcho!”,Minhnói.
“À,thếthìphảirồi!LúcVănmượnđồ,conkhôngchobạnấymượn.Khiconcầnmượnđồ,saobạnấycó
thểgiúpconđược?Concóchongườita,ngườitamớicholạicon!Conà,bạnbèvớinhauphảiquantâm,
giúpđỡlẫnnhau,khôngđượcquáíchkỉ!”,mẹgiảnggiải.
Nghelờimẹnói,Minhcúiđầuxấuhổ.Kểtừđóvềsau,Minhthườngtíchcựcgiúpđỡcácbạnxungquanh,
khôngcònlàcậubéíchkỉnhưtrướcnữa.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Hiệnnay,chamẹthườngdànhquánhiềutìnhcảmchoconcái,cógìngoncũngnhường,cógìtốtcũngđể
chocondùng.Dầndầntrẻsẽnghĩrằng,tấtcảmọithứđềulàcủamình,khôngcóýthứcphảichiasẻvới
mọingười.
Trẻconlàmộtphầncủaxãhội,khôngthểsốngcáchlivớicộngđồng.Nhữngđứatrẻíchkỉkhitrưởng
thànhthườnggâytổnhạiđếnlợiíchcủaxãhộivànhữngngườikhác,íchkỉthậmchícònkhôngcólợiích
chosựpháttiểnvàtươnglaicủatrẻ.
Vậy,chamẹcầnlàmgìđểgiúptrẻsửachữathóiqueníchkỉ?
Thứnhất:Khôngnuôngchiềuconcái

Trẻconhamăn,khôngchịuchiasẻvớingườikháclàdochamẹquánuôngchiều.Cónhiềubậcchamẹ
xuấtpháttừtìnhyêuthươngconcáimànhườngtấtcảmónngon,đồtốtchocon;nếutrẻcómuốnchiasẻ
vớichamẹ,thìchamẹlạithườngnói:“Chamẹkhôngăn,conănđi!”,lâudầntrẻsẽhìnhthànhýthức
hưởngthụmộtmình,độcchiếmchoriêngmình.


Thứhai:Khôngdànhsự“đặcbiệt”chotrẻ
Nêntạomộtmôitrường“côngbằng”tronggiađình,đâychínhlàcáchngănngừatrẻhìnhthànhthóiquen
íchkỉ,độcchiếm.Chamẹnêndạytrẻkhinghĩđếnbảnthânthìcũngphảinghĩđếnngườikhác,biếtđược
bảnthânmìnhcũngbìnhđẳngvớimọingười,mìnhcóướcmuốnvàngườikháccũngthế,đồtốtphảibiết
chiasẻvớimọingười,khôngthểmộtmìnhđộcchiếm.
Thứba:Giúptrẻhiểurằng:chiasẻkhôngphảilàmấtđimàlàcùngcólợi
Sởdĩtrẻkhôngchịuchiasẻlàbởivìchúngnghĩrằngchiasẻlàmấtđi.Chamẹnênhiểutâmtrạngnàyvà
đểtrẻhiểurằng,chiasẻlàthểhiệnsựquantâmvàgiúpđỡcủamìnhvớingườikhác,mìnhchịuchiasẻ
vớingườikhácthìngườikhácmớiquantâmvàchiasẻlạivớimình.Cónhưvậyđôibênmớicóthểyêu
quývàquantâmlẫnnhau,mọingườimớicùngvuivẻđược.
Thứtư:Rènluyệnthóiquenbiếtchiasẻchotrẻcóthểtiếnhànhngaytừlúccònnhỏ
Nếutrẻđangcầmmộtcáigươngcònchamẹcầmđồchơitrongtay,thìchamẹcóthểlấycáigươngtrên
taybévàđổichobémónđồchơi.Thôngquanhiềulầnlặplạihànhđộngnhưthế,trẻsẽhọcđượccách
chiasẻvàtintưởng.
Thứnăm:Chotrẻcócơhộithựctiễn
Thườngxuyêntriểnkhainhữnghoạtđộngthúvị,đểtrẻcảmnhậnđượcniềmvuicủaviệcchiasẻ.Ngoài
ra,nênthườngxuyêntạocơhộiđểtrẻgiúpđỡchamẹ,vídụnhưkhimuahoaquả,đểbéchiađềuchomọi
người.Nếutrẻchiahợplí,chamẹcóthểkhenngợitrẻ.
Thứsáu:Lấymìnhlàmgươngchotrẻ
Chamẹcầnphảilàmmẫuchotrẻ,thườngxuyênchủđộngquantâmchiasẻvớingườikhác,vídụ:giúpđỡ
ngườigià,trẻnhỏ,tặngquà,quyêngópchoquỹtừthiện…
Đổicáchnói10Vềchuyệnnày,concầncósuynghĩcủariêngmình!
Chamẹthườngnói:Conyêu,connóisairồi,thựcralàthếnày…
Hiệnnay,chamẹthườngcoiconcáilà“báuvật”,sợtrẻrờikhỏimìnhlàkhôngthểtựđiđược.Thựcra,

chamẹlolắngnhưvậylàkhôngcầnthiết.Trẻsớmmuộngìcũngphảirờikhỏivòngtaycủachamẹ,vậy
tạisaobạnkhôngsớmbuôngtay,đểtrẻcóthểlàmtheoýcủamình?
Vídụthựctế
Ăntốixong,BảomangbàitậpNgữvănralàm,cậunhờchagiúpđỡ.Chaxemđềbài,làmộtbàitậpnhìn
tranhtrảlời.Bứctranhthứnhấtvẽmộtcậubéđangtướinướcchomộtcáichồicâynon.Bứctranhthứhai
làmộtcánhđồnglúavàhaicôbéđangbắtbướm.Nguyênnhâncontrainhờchagiúpđỡlàvìcôgiáoyêu
cầubọntrẻtiếnhànhthảoluận,bạncùngbàncủaBảochorằng,bứctranhđầutiênlà“Anhấyđangtrồng
cây”,bứcthứhailà“Thuhoạchvụmùa”.
Nhưngtrênđườngvềnhà,lớpphóhọctậpnóichoBảobiếtđápánchínhxác.Bứcđầutiênlà“Anhấy
đangtướinước”,bứcthứhailà“Cácbạnnhỏđangbắtbướm”.RõràngBảođềutánđồngđápáncủacả


haibạn.Chađặtcuốnsáchxuống,kéocontrailạigầnrồibảo:“Nhữngđápánmàconvừanóilàđápán
củabạncùngbànvàlớpphóhọctậpcủacon,vậyđápáncủaconlàgì?Concóthểđưarađápántheosuy
nghĩcủamìnhmà!”.ChakhônggiúpBảođưarađápán,điềunàykhiếncậurấtkhóhiểu.Chatiếptụcnói:
“Contrai,nghĩrarồithìcứlàmtheoýcủamìnhnhé,đừngdodự!”.Nhậnđượcánhmắtcổvũcủacha,
Bảoliềnviếtvàobứctranhthứnhất:“Câynonđanglớnlên”,bứcthứhailà:“Mùathuđếnrồi”.
Ngàyhômsau,Bảovềnhàvàvuivẻnóivớicha,côgiáomuốncácemhọcsinhnhìnnhậnbứctranhtừ
nhiềugócđộ,vìvậyđápánnàocũnglàchínhxác,côgiáocònđặcbiệtkhenngợiBảovìcâutrảlờigiàu
trítưởngtượng.
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Trongcáccuộcthảoluận,trẻthườngaduatheosốđôngmàquênđisuynghĩcủariêngmình.ChacủaBảo
đãkịpthờidẫndắtđểcontraihiểurằng,khôngnêntừbỏsuynghĩcủamình.Tuynhiên,rấtnhiềubậccha
mẹthườngchorằngsuynghĩcủaconlàấutrĩ,buồncười.Họthườngchorằngconvẫncònnhỏ,nênhaycó
tháiđộhoàinghikhiđểtrẻlàmnhữngviệcnày.Thựcra,muốntrẻpháttriểntàinăng,chamẹnêntíchcực
cổvũtrẻlàmviệc.Nếucóthể,cốgắngđểtrẻtựlàm,đừngsợtrẻthấtbại,hãykhuyếnkhíchtrẻđưarasuy
nghĩcủamình.
Chamẹkhôngthểbaobọcconcáicảđời,chỉcócổvũtrẻtựlàmviệcmớicóthểbồidưỡngkhảnăngcho
trẻ.Nếuchamẹcườinhạohoặcngăncảntrẻ,vôtìnhđãkhiếnsứctưởngtượngcủatrẻbịhạnchế,không
cólợichosựpháttriểncátính,cuốicùngsẽbiếnconmìnhthànhnhữngđứatrẻchỉbiếtnghetheolờicha

mẹ,khôngcótinhthầnsángtạohayphấnđấu.
Chamẹcầnphảitintưởngrằng,khitrẻthựchiệnmộtviệcgìđótheoýtưởngcủamình,chodùcóthấtbại,
trẻcũngrútrađượcnhữngbàihọcvàkinhnghiệmquýbáu.Khitrẻtựlàmmộtviệcgìđó,chúngsẽphảitự
nghĩcáchlàm,cốgắngđểlàmchothànhcông,điềunàycólợichosựtìmtòivàsứckiêntrìcủatrẻ.
Trongcuộcsốnghàngngày,chamẹmuốnbồidưỡnglậptrườngchotrẻcầnphảichúýcácđiểmsau:
Thứnhất:Chotrẻcócơhộiphátbiểuýkiến
Mộtsốchamẹthườngcóthóiquenquyếtđịnhthaytrẻ,rấtítkhihỏiýkiếncủachúng.Khiconkhôngnghe
lờilàlớntiếngtráchmắng.Trẻconcũngcósuynghĩcủariêngmình,chodùlàlúcnào,chamẹcũngcần
tạocơhộichotrẻbiểuđạtýkiếncủamình,chotrẻcósuynghĩriêng.Vídụ,chamẹdẫntrẻđisiêuthịmua
đồ,cóthểhỏixemtrẻmuốnmuagì;trướckhitắmchobé,cóthểhỏichúngxemnênchuẩnbịnhữngthứgì;
trướckhidẫntrẻrangoài,cóthểhỏixembéthíchđibằngphươngtiệnnào;khichotrẻđidulịch,cóthể
hỏixembécầnchuẩnbịnhữngthứgì.
Thứhai:Dùngngônngữgợiýthayvìralệnh
Cónhiềuchamẹkhiyêucầuconlàmmộtviệcgìthườngsửdụngcâumệnhlệnh,vídụ:“Cứlàmnhưthế
nhé!”,“Conphảilàmngayđi!”,giọngđiệunàykhiếntrẻcảmthấychamẹnóimộtlàmột,hailàhai,bản
thânmìnhbắtbuộcphảilàm,chodùtrẻcólàmthìtronglòngcũngkhôngvui.
Chamẹnênchuyểncâumệnhlệnhthànhdạnggợiý,vídụ:“Chuyệnnàylàmnhưthếthìtốthơnconạ!”,
“Cólẽconnênđilàmrồiđấy!”…nhữngcáchbiểuđạtnàykhiếntrẻcảmthấyrằngchamẹtôntrọngmình,
từđókhơigợitínhđộclậpsuynghĩ,chủđộnglàmviệctheoýnghĩcủabảnthân.
Thứba:Chamẹnêngiaolưubìnhđẳngvớiconcái
Bìnhthường,chodùchamẹcóbậnrộnđếnđâu,mỗingàyvẫnnênbớtchútthờigiannóichuyệnvớicon


cái.Nêncổvũtrẻcóchủkiến,nóiratạisaomìnhlạilàmnhưvậy…Mỗinụcười,mỗisựvuốtvetrànđầy
tìnhyêuthươngcủachamẹđềuđemlạiniềmvuivàniềmtinchotrẻ.Chamẹkhôngnênvìbậnrộnmàxao
nhãngcon,càngkhôngnênlấyvaitròlàngườilớnđểépbuộcchúng.Khichamẹphạmsailầmcũngnên
bịphạtnhưtrẻ,đừngvìthểdiện,cảmthấykhôngthểxuốngnướcmànổiđóa,làmnhưvậysẽkhiếntrẻnảy
sinhtâmlíbấtbình,ảnhhưởngđếntìnhcảmcủađôibên.Chamẹnênchủđộng,kịpthờinhậnlỗitrướctrẻ.
Consẽkhôngvìvậymàkhinhthườngbạn;ngượclại,chúngsẽchấpnhậnbạn,chủđộnggiaolưuvànóira
suynghĩvớibạn,trởthànhbạnbèvớichamẹ,thậmchícòntựhàovềbạnnữa.

Đổicáchnói11ViệcCủamìnhnêntựmìnhhoànthành!
Chamẹthườngnói:Nào,đểmẹgiúpcho!
Nếunhưgàconmãinúpdướiđôicánhcủagàmẹ,thìsaunàynókhôngthểtựkiếmthứcăn.Nếunhưchim
ưngnonmãimãinúpdướicáibóngtolớncủachimmẹ,thìchắcchắncũngkhôngthểsảicánhbaytrênbầu
trờicao.Cũnggiốngnhưvậy,trẻconsốngmãitrongvòngtaybaobọccủachamẹ,sẽkhôngcókhảnăng
tựlập,khómàthíchnghivớixãhội.Dovậy,chamẹkhôngnênômđồm,lolắngtháiquáchotrẻ,phải
mạnhdạnđểtrẻtựlập,đểchúnghìnhthànhthóiquentựhoànthànhcôngviệccủamình.
Vídụthựctế
MinhAnhnămnaymườilămtuổi.Mộthôm,côbéđivườnthúcùngcácbạn.Buổichiều,MinhAnhvềnhà
nóivớimẹ:“Conlàmrácháobànộimuachorồi,làmsaobâygiờhảmẹ?”.
Mẹđangchuẩnbịcơmtối,nghethấyvậyliềnnóivớicongáiđanglolắng:“Cứđểtạmđấyđã,đợilúc
nàocóthờigianmẹsẽkhâulạichocon,chỉcóđiềuhômnaybàsẽđếnđấy”.
“Thếlátnữabàđến,nhìnthấyconlàmrácháochắcchắnbàsẽnổigiận,phảikhôngạ?”,MinhAnhlo
lắng.
Mẹnói:“Đúngthế,bàthườngkhenconlàmộtđứatrẻhiểuchuyện,cóchuyệngìcũngchẳngđểchamẹ
phảilolắng,nếupháthiệnconlàmrácháo,lạicònđểởđấy,khôngbiếtbàsẽnghĩthếnào?”.Nghemẹnói
nhưvậy,MinhAnhbỗngđỏbừngmặt.Côbéngạingùngnóivớimẹ:“Mẹơi,chuyệncủamìnhphảitựlàm
lấy,thôiđểconlàmthửvậy!”.Mẹnghevậyliềngậtđầu.
MinhAnhtìmkimchỉ,quyếtđịnhtựkhâulạiáogiốngnhưtrướcđâymẹtừnglàm.MinhAnhthấyvuilắm,
dùgìđâycũnglàlầnđầutiêncôbécầmkimchỉ,vẫncònthấygượnggạochântay.Bởivìđầuchỉbịtòera
nênphảimấtnămphútcôbémớiluồnđượcchỉvàokim,sauđómớibắtđầukhâu.Vừabấtcẩnmộtchút,
MinhAnhđãbịkimđâmvàotay.Côbétứctốikêulên.
Mẹnghethấytiếngliềnchạyvào,nhìnthấyMinhAnhnémcảáo,cảkimchỉsangmộtgóc.Mẹliềnbuộc
taychoMinhAnhrồinói:“Conngoan,conxemđi,ngóntaykhôngsaonữarồi.Conkhâucũngđẹpđấy,
nhưngvẫncònchưaxongnày”.Nghemẹnóivậy,MinhAnhlạithấyxấuhổ.Mộtlúcsau,MinhAnhcũng
làmxong,cầmtrêntaychiếcáodochínhmìnhkhâulại,côbécảmthấyrấtvui!
LỜIKHUYÊNCỦACHUYÊNGIA
Từcâuchuyệntrêncóthểthấy,chamẹnênhướngdẫntrẻlàmnhữngviệclặtvặttrongcuộcsống.Điềunày
sẽcólợichoviệcbồidưỡngkhảnăngtựxửlínhữngvấnđềtrongcuộcsốnghàngngày.Khitrẻđãhình