Định lượng đồng thời vitamin b1, b6 và b12 trong thuốc neurobion, scanneuron bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao và quang phổ hấp thụ phân tử

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THU HẰNG

ĐINH LƯƠNG ĐỒNG THỜI VITAMIN B1, B6 VÀ B12
TRONG THUỐC NEUROBION, SCANNEURON BẰNG PHƯƠNG PHÁP
SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAO VÀ QUANG PHỔ HẤP THỤ PHÂN TỬ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT

Thái Nguyên, năm
2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THU HẰNG

ĐINH LƯƠNG ĐỒNG THỜI VITAMIN B1, B6 VÀ B12
TRONG THUỐC NEUROBION, SCANNEURON BẰNG PHƯƠNG PHÁP
SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAO VÀ QUANG PHỔ HẤP THỤ PHÂN TỬ

Chuyên ngành: Hóa phân
tich
Mã số:
60.44.01.18

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC VẬT CHẤT

Người hương dân khoa học: PGS.TS Mai Xuân
Trường

Thái Nguyên, năm
2017


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và chưa hề được sử dụng trong bất cư môt công trinh nao.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ
nguồn
gốc.
Thái Nguyên, tháng 4 năm
2017
Tác giả luận
văn

Nguyễn Thu
Hằng

i


Xác
nhận

Xác

nhận

của Trưởng khoa chuyên
môn

của giáo viên hướng
dẫn

PGS.TS. Nguyễn Thị Hiền Lan
Trường

PGS.TS. Mai Xuân

i


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn, tác giả đã nhận được
nhiều sự quan tâm, động viên và giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, bạn
bè và gia đình.
Tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
Khoa Hoa hoc, Phong Đào tạo - Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thai
Nguyên, các thầy cô giáo tham gia giảng dạy đã cung cấp những kiến thức
giúp tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS
Mai Xuân Trường người đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện và hoàn thành luận văn này.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè
những người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình

thực hiện đề tài nghiên cứu của mình.
Với thời gian nghiên cứu có hạn, khối lượng công viêc lơn, khả năng
nghiên cứu con hạn chế, chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được các ý kiến đóng góp từ các thầy
giáo, cô giáo và bạn đọc.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 04 năm
2017
Tác giả

Nguyễn Thu
Hằng

ii


MỤC LỤC
Trang
Trang bìa
phụ
Lời

cam

đoan

..................................................................................................i Lời cảm
ơn

.....................................................................................................ii

Mục

lục

........................................................................................................
Danh

mục

các

từ

iii

viết

...............................................................................iv

tắt

Danh

mục

bảng, biểu............................................................................... v

các
Danh

mục các hình .......................................................................................vi
MỞ

ĐẦU

....................................................................................................... 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU.........................................................
2
1.1.
Tổng
quan
về
vitamin
.................................................... 2

B1,

B6

và

B12

1.1.1.
B1........................................................................................... 2

Vitamin

1.1.2.

B6........................................................................................... 7

Vitamin

1.1.3.
B12 ......................................................................................11

Vitamin

1.2.
Phương
pháp
phổ
........................................................14
1.2.1. Các định luật
.....................................14

cơ

sở

của

hấp
sự

thụ
hấp

thụ

1.2.2.
Phương
pháp
..................................................................15

lọc

1.3.
Phương
pháp
sắc
..............................................22

hiệu

ký

1.3.1.
Nguyên
tắc
của
.................................................23
1.3.2. Các đại lượng
....................................23

đặc

trưng

iii

lỏng
phương
của

quá

phân

tử

ánh

sáng

Kalman
năng
pháp
trình

cao
HPLC
sắc

kí


1.3.3.
Sơ

đồ
máy
...............................................................................26

HPLC

1.4. Kết quả xác định một số chất theo phương pháp sắc ký lỏng hiệu
năng

cao

và

phổ

hấp

thụ

phân

tử

..........................................................................27
1.4.1. Kết quả xác định một số chất theo phương pháp HPLC
...................27
1.4.2. Kết quả xác định một số chất theo phương pháp quang phổ hấp
thụ

phân

tử

.........................................................................................................30
Chương
2.
THỰC
....................................................................33

iv

NGHIỆM


2.1. Nội dung nghiên cứu
............................................................................33
2.1.1. Phương pháp
HPLC...........................................................................33
2.1.2. Phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử
..........................................33
2.2. Phương pháp nghiên cứu
......................................................................34
2.2.1. Phương phap nghiên cưu ly thuyết
....................................................34
2.2.2. Phương phap thưc
nghiêm.................................................................34
2.3. Đánh giá độ tin cậy của quy trình phân tích
.........................................35
2.3.1. Giới hạn phát hiện (LOD)
.................................................................35

2.3.2. Giới hạn định lượng (LOQ)
...............................................................35
2.3.3. Đánh giá độ tin cậy của phương pháp
...............................................35
2.3.4. Đánh giá kết quả phép phân tích theo thống kê
................................36
2.4. Thiết bị, dụng cụ và hóa
chất................................................................37
2.4.1. Thiết bị
...............................................................................................37
2.4.2. Dụng
cụ..............................................................................................37
2.4.3. Hóa chất
.............................................................................................37
2.4.4. Chế phẩm
Neurobion.........................................................................38
2.4.5. Chế phẩm Scanneuron
.......................................................................38
2.5. Chuẩn bị các dung môi đê hoa tan
mẫu................................................38
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.........................40
3.1. Phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử
.............................................40


3.1.1 Khảo sát phổ hấp thụ phân tử của các vitamin B1, B6 và B12
..........40
3.1.2. Khảo sát khoảng tuyến tính tuân theo định luật Bughe – Lambe –
Bia
của các vitamin B1, B6 và B12. Xác định chỉ số LOD và LOQ

.................41
3.1.3. Khảo sát và đánh giá độ tin cậy của phương pháp nghiên cứu trên
các mẫu tự pha
...................................................................................................48
3.1.4. Xác định hàm lượng B1, B6 và B12 trong thuốc Neurobion
và
Scanneuron ..............................................................................................
....54
3.1.5. Khảo sát độ đúng của phép xác định các vitamin B1, B6 và B12
theo
phương pháp thêm
chuẩn.............................................................................58


3.2. Phương pháp
HPLC..............................................................................64
3.2.1. Xây dựng điều kiện để xác định đồng thời các vitamin B1, B6
và
B12 ...........................................................................................................
....64
3.2.2. Đánh giá phương pháp địnhượng
l
.......
.............................................67

và B12

3.2.3. Xác định các vitamin B1, B6
thuốc

trong thuốc Neurobion và

Scanneuron ..............................................................................................
....72
3.2.4. Khảo sát độ đúng của phép xác định các vitamin B1, B6 và B12
theo
phương pháp thêm
chuẩn.............................................................................74
KẾT
LUẬN.................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM
KHẢO.........................................................................80


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt

Tiếng Việt

Tiếng Anh

B1

Vitamin B1

Thiamine

B6

Vitamin B6

Pyridoxine

Vitamin B12

Xyanocobalamin

B12
HPLC

Phương pháp sắc kí lỏng hiệu High Performance Liquid
năng cao

Chromatography

LOD

Giới hạn phát hiện

Limit Of Detection

LOQ

Giới hạn định lượng

Limit Of Quantity

Sai số tương đối

Relative Error

Độ lệch chuẩn

Standard Deviation

RE
S hay SD

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
Trang

v


Bảng 1.1. Hàm lượng vitamin B1 trong một số thực phẩm
........................7
Bảng 1.2. Hàm lượng vitamin B6 trong một số thực phẩm ......................
11
Bảng 1.3. Hàm lượng vitamin B12 trong một số thực phẩm ....................
14
Bảng 3.1. Đô hấ p thu quang cua vitamin B1 ơ cac gia tri nồng độ .........
42
Bảng 3.2. Kết quả xac đinh LOD và LOQ của vitamin B1 ......................
43
Bảng 3.3. Đô hấ p thu quang cua vitamin B6 ơ cac gia tri nồng độ .........
44
Bảng 3.4. Kết quả tính LOD và LOQ của vitamin B6..............................

45
Bang 3.5. Đô hấ p thu quang cua vitamin B12 ở các giá trị nồ n g độ
....... 46
Bảng 3.6. Kết quả tính LOD và LOQ của vitamin B12............................
48
Bang 3.7. Pha chế cac dung dich hôn hơp vitamin B1 va vitamin B6
..... 48
Bang 3.8. Kế t qua tinh nồ n g đô, sai số cua vitamin B1 va vitamin B6
trong hôn hơp
......................................................................... . 49
Bang 3.9. Pha chế cac dung dich hôn hơp vitamin B1 va vitamin B12
... 50
Bang 3.10. Kế t qua tinh nồ n g đô, sai số cua vitamin B1 va vitamin B12
trong hôn hơp
......................................................................... . 50
Bang 3.11. Pha chế cac dung dich hôn hơp vitamin B6 và vitamin
B12.. 51
Bang 3.12. Kế t qua tinh nồ n g đô, sai số cua vitamin B6 và vitamin B12
trong hỗn hơp
......................................................................... . 52
Bảng 3.13. Pha các dung dịch chuân vitamin B1, vitamin B6, vitamin
B12 va hôn hơp
..................................................................... 53
Bang 3.14. Kế t qua tinh nồ ng đô, sai
vi số cua vitamin B1, vitamin B6 và


vitamin
B12.......................................................................... . 53
Bảng 3.15. Kết quả tính nồng độ, sai số các vitamin B1, B6 và B12 trong

mẫu thuốc Neurobion
............................................................ 55
Bảng 3.16. Kết quả tính nồng độ, sai số B1, B6 và B12 trong mẫu thuốc
Scanneuron..........................................................................
.. 57

vi
i


Bảng 3.17. Thành phần các dung dịch chuẩn B1, B6 và B12 thêm vào
dung dịch mẫu thuốc Neuronbion
.......................................... 59
Bảng 3.18. Kết quả xác định độ thu hồi của các vitamin B1, B6 và B12
trong mẫu thuốc Neuronbion
................................................. 60
Bảng 3.19. Thành phần các dung dịch chuẩn B1, B6 và B12 thêm và o
dung dịch mẫu thuốc Scanneuron
.......................................... 62
Bảng 3.20. Kết quả xác định độ thu hồi của các vitamin B1, B6 và B12
trong mẫu thuốc Scanneuron
................................................. 63
Bảng 3.21. Giá trị các đại lượng đặc trưng ..............................................
68
Bảng 3.22. Kết quả khảo sát thời gian lưu ...............................................
68
Bảng 3.23. Kết quả khảo sát diện tích pic ...............................................
69
Bảng 3.24. Mối tương quan giữa nồng độ và diện tích pic của các
vitamin B1, B6 và B12

.......................................................... 70
Bảng 3.25. Kết quả khảo sát độ lặp lại ....................................................
72
Bảng 3.26. Kết quả phân tích thuốc Neurobion .......................................
73
Bảng 3.27. Kết quả phân tích thuốc Scanneuron
..................................... 74
Bảng 3.28. Kết quả khảo sát độ đúng
...................................................... 75
Bảng 3.29. Kết quả khảo sát độ đúng
...................................................... 77

vi


DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang


Hình 1.1. Công thức cấu tạo của vitamin
B1 ...................................................... 2
Hình 1.2. Các dạng bào chế của vitamin B1
....................................................... 6
Hình 1.3. Công thức cấu tạo của vitamin
B6 ...................................................... 7
Hình 1.4. Các dạng bào chế của vitamin B6
..................................................... 10
Hình 1.5. Công thức cấu tạo của vitamin B12
.................................................. 11
Hình 1.6. Các dạng bào chế của vitamin B6

..................................................... 13
Hình 1.7. Thời gian lưu của cấu tử phân tích
.................................................... 23
Hình 1.8. Sơ đồ máy HPLC
............................................................................... 26
Hình 1.9. Phòng máy HPLC tại trường Đại học Sư Phạm ................................
27
Hình 2.1. Chế phẩm thuốc Neurobion
............................................................... 38
Hình 2.2. Chế phẩm Scanneuron
....................................................................... 38
Hinh 3.1. Phổ hấp thụ của các dung dịch chuẩn các vitamin B1, B6 và B12 ...
40
Hình 3.2. Phổ hấp thụ quang của vitamin B1 ở các nồng độ 0,1  40,0g/mL
..... 41
Hinh 3.3. Đương hồi quy tuyến tinh biêu diên sư phu thuôc cua đô hấp thu
quang A vao nồng đô của vitamin B1
.............................................. 42
Hình 3.4. Phổ hấp thụ quang của vitamin B6 ở các nồng độ 0,1  50,0g/mL
.... 44
Hình 3.5. Đường hồi quy tuyến tính biểu diễn sự phụ thuộc của độ hấp thụ
quang A vào nồng độ của vitamin B6
.............................................. 45
Hình 3.6. Phổ hấp thụ quang của vitamin B12 ở các nồng độ 0,1  50,0g/mL
... 46
Hinh 3.7. Đương hồi quy tuyến tinh biêu diên sư phu thuôc cua đô hấp thu
quang A vao nồng đô của vitamin B12


............................................ 47

Hình 3.8. Sắc ký đồ của vitamin B1 400 µg/mL tại bước sóng λ = 278 nm
..... 65
Hình 3.9. Sắc ký đồ của vitamin B6 800 µg/mL tại bước sóng λ = 278 nm
..... 65
Hình 3.10. Sắc ký đồ của vitamin B12 800 µg/mL tại bước sóng λ =
278nm....... 66
Hình 3.11. Sắc ký đồ của vitamin B1 (1), vitamin B6 (2) và vitamin B12 (3)
.... 67


Hình 3.12. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc tuyến tính giữa nồng độ và diện
tích pic của vitamin B1
..................................................................... 70
Hình 3.13. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc tuyến tính giữa nồng độ và diện
tích pic của vitamin B6
..................................................................... 71
Hình 3.14. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc tuyến tính giữa nồng độ và diện
tích pic của vitamin B12
................................................................... 71

vii


MỞ ĐẦU
Những năm gần đây, ở nước ta thuốc tân dược được bán rộng rãi
trên thi trường với nhiều loại khác nhau, được sản xuất tại các cở sở trong
và ngoài nước. Công tác kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm và xác định
thành phần của thuốc được chú trọng. Do công tác kiểm nghiệm đòi hỏi kĩ
thuật chính xác, hiện đại và cho kết quả nhanh nên nhiều phương pháp có
độ lặp và độ chính xác cao đã được ứng dụng như: phương pháp quang phổ

hấp thụ nguyên tử, phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử, phương pháp
sắc ký lỏng hiệu năng
cao,...
Trên thế giới và ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu theo
phương pháp UV-Vis để xác định đồng thời hỗn hợp nhiều cấu tử có phổ hấp
thụ quang phân tử xen phủ nhau mà không phải tách chúng khỏi nhau như:
phương pháp bình phương tối thiểu, phương pháp phổ đạo hàm, phương
pháp lọc Kalman,... Sử dụng phương pháp UV-Vis dùng phổ toàn phần kết
hợp với kĩ thuật tính toán và ứng dụng phần mềm máy tính cho những ưu
điểm: quy trình phân tích đơn giản, tốn ít thời gian, tiết kiệm hóa chất và đạt
độ chính xác cao [3, 8, 9, 16, 18, 22, 25, 30].
Hiện nay, người ta thường dùng phương pháp sắc lý lỏng hiệu năng
cao HPLC để định lượng các thuốc đa thành phần vì: phương pháp này có
độ nhạy tương đối cao, có khả năng định lượng tốt, tiết kiệm thời gian, thích
hợp cho việc tách các chất bay hơi hoặc dễ bị phân hủy bởi nhiệt, cho kết
quả nhanh và chính xác...[17, 20, 23, 24, 26, 27, 28, 29].
Hai phép phân tích trên có thể dùng để kiểm tra hàm lượng các biệt
dược một cách tương đối đơn giản và nhanh chóng.
Xuất phat tư nhưng ly do trên chúng tôi lựa chọn đề tài: "Đinh lương
đông

thơi

vitamin

B1,

B6

và

B12

trong

thuốc

Neurobion,

Scanneuron bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao và quang
phổ hấp thụ phân tử”.

1


Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Tổng quan về vitamin B1, B6 và B12
1.1.1. Vitamin B1
1.1.1.1. Giới thiệu chung
-

Tên thông thường: vitamin B1 hay thiamine

-

Tên

IUPAC:

2–[3–[(4–amino–2–metyl–pyrimidin–5–yl)metyl]–4–

metyl–thiazol–5–yl]etanol.
-

Công thức phân tử: C12H17SON4

-

Khối lượng mol phân tử: 265,35g/mol

Hình 1.1. Công thức cấu tạo của vitamin
B1
Công thức cấu tạo của vitamin B1 cho thấy nó là một dẫn xuất
pyrimidin gắn với dẫn xuất thiazol qua nhóm metylen [12].
1.1.1.2. Tính chất vật lý
Vitamin B1 là những tinh thể trắng nhỏ hay bột kết tinh, có mùi đặc
trưng. Khi tiếp xúc với không khí, chế phẩm khan nhanh chóng hút ẩm
(khoảng 4% nước). Dung dịch trong nước có môi trường axit, nóng chảy ở
248 0C và phân hủy. Dễ tan trong nước và axit axetic nhưng khó tan trong
etanol 96% và metanol, không tan trong ete, benzen hay clorofom và
chịu nhiệt khá nên không bị phân huỷ khi nấu nướng.
Trong môi trường không phân cực vitamin B1 hấp thụ tại 2 bước
sóng
λmax1= 246,9 nm và λmax2= 264,5 nm.

2

Vitamin B1 không ổn định với ánh sáng và độ ẩm. Mất hoạt tính trong
môi trường trung tính và bazơ. Ổn định tính chất ở pH = 4.
Dạng chế phẩm của vitamin B1 có thể tồn tại ở dạng
thiamin monohydroclorua, thiamin mononitrat… [12].
1.1.1.3. Tính chất hóa học
Vitamin B1 là dẫn xuất pyrimidin gắn với dẫn xuất thiazol qua nhóm
metylen.
Do có 3 nguyên tử N nên mang lại cho vitamin B1 tính bazơ. Tuy
nhiên 2 nguyên tử N có tính bazơ yếu. Vì vậy chế phẩm được dùng loại
thiamin monohydroclorua, dung dịch của chúng trong nước có môi trường
axit, chúng dễ tan trong nước và vững bền hơn thiamin bazơ.
Do nguyên tử N bậc 4 nên vòng thiazol trong thiamin kém vững bền
đặc biệt trong môi trường kiềm. Trong môi trường này vòng bị mở và lúc đó
dễ bị oxi hóa thành các sản phẩm không có hoạt tính vitamin. Do vậy khi
pha chế dung dịch thiamin phải đựng trong cốc thủy tinh trung tính, pH
của dung dịch phải
axit.
Vitamin B1 bị oxy hóa bởi K3[Fe(CN)6] trong môi trường kiềm tạo
thành thiocrom màu vàng phát huỳnh quang màu xanh da trời. Phản ứng
này được dùng để định tính vitamin B1 và định lượng vitamin B1 bằng
phương pháp đo huỳnh quang [8].

Nhóm -OH trong phân tử làm cho vitamin B1 có thể ete hóa hay este
hóa tạo thiamin panmitat, thiamin stearat, thiamin phtalat… song quan
trọng nhất là tạo với H3PO4 thiamin pyrophotphat (TPP) – là coenzym xúc
tác nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể.

3

Tổng hợp thiamin pyrophotphat (TPP): Vitamin B1 phản ứng với HBr để
tạo thành hợp chất thiamin – bromo. Các hợp chất bromo lần lượt phản ứng
với dung dịch pyrophotphat bạc trong axit photphoric và axit clohidric để
tạo thành TPP.

Chức năng sinh học của TPP
 TPP đóng vai trò vô cùng quan trong trong việc chuyển hóa axit pyruvic
thành
axit oxaloaxetic.

CO2 + CH3-CO-COOH

TP
P

HOOC-CH2-CO-COOH

 Axit pyruvic tác dụng với axit oxaloaxetic dưới tác dụng của xúc tác là oxi
và
TPP tạo thành axit xitric và cacbon dioxit.

 TPP chuyển hóa axit pyruvic thành andehit axetic.
TP
P

CH3-CO-COOH

CH3-CHO + CO2

 TPP chuyển hóa axit pyruvic thành axit axetic.

TP
P

4


CH3-CO-COOH

CH3-COOH

5


Thiamin pyrophotphat là coenzym xúc tác cho quá trình phân giải các
xeto axit như axit pyruvic, axit oxaloaxetic…Vì vậy khi thiếu vitamin B1, sự
chuyển hóa các xeto axit bị ngừng trệ làm cho cơ thể tích lũy một lượng lớn
các xeto axit làm rối loạn trao đổi chất và gây nên trạng thái bệnh lí nguy
hiểm. Vì thế nhu cầu vitamin B1 đối với cơ thể tỉ lệ thuận với nhu cầu năng
lượng [8].
1.1.1.4. Tổng hợp vitamin B1
Vitamin B1 có thể được tổng hợp từ phản ứng giữa 2–methyl–4–amino–
5– bromo–methyl–pyrimidine–hydrobromide (A) và 4–methyl–5–β–oxy–
ethyl- thiazole (B). Sau đó cho sản phẩm thu được qua axit clohidric 10%
[12].

1.1.1.5. Chức năng của vitamin B1
Vitamin B1 là thành phần của men thiamin pyrophotphat (TPP) có vai
trò rất quan trọng trong chuyển hoá chất bột, đường (gluxit). Vitamin B1
cần cho quá trình tổng hợp axit ribonucleic (RNA), axit deoxyribonuleic
(DNA) là những axit liên quan đến quá trình di truyền, vitamin B1 cũng cần

cho quá trình tổng hợp nicotinamit adenin dinucleotit photphat khử (NADP)
cần cho tổng hợp axit béo mà các axit béo không no lại có rất nhiều vai trò
quan trọng trong cơ thể (là thành phần của nhiều hợp chất có hoạt tính sinh
học cao như lipoprotein, là yếu tố cần thiết của màng tế bào, các tổ chức
liên kết, tổ chức thần kinh...). Vitamin B1 còn tham gia vào quá trình sản
xuất và giải phóng chất dẫn truyền thần kinh axetylcolin, chuyển hoá một số
axit amin cần thiết như leucin, isoleucin và valin (các axit amin này có
nhiều vai trò rất quan trọng trong cơ thể).

6