Tài liệu ôn thi HSG nâng cao sinh 10

MC LC
CHUYấN I: THNH PHN HểA HC CA T BO.............................................................................3
I. Cỏc nguyờn t húa hc.......................................................................................................................................3
II. Nc..................................................................................................................................................................3
III. Cacbohidrat......................................................................................................................................................3
V. Protein................................................................................................................................................................3
VI. Axit Nucleic.....................................................................................................................................................3
CH II: CU TRC T BO.......................................................................................................................4
I/ Khỏi quỏt v t bo:...........................................................................................................................................4
II. T bo nhõn s..................................................................................................................................................4
III. T bo nhõn thc.............................................................................................................................................4
1. Nhõn t bo:.......................................................................................................................................................4
2. Khung xng t bo..........................................................................................................................................5
3. Ribụxụm.............................................................................................................................................................5
4. Trung th:...........................................................................................................................................................5
5. Ti th:.................................................................................................................................................................5
6. Lc lp:.............................................................................................................................................................6
7. Li ni cht......................................................................................................................................................6
8. Perụxixụm:.........................................................................................................................................................7
9. B mỏy gụngi.....................................................................................................................................................7
10. Lizụxụm...........................................................................................................................................................7
11. Khụng bo:.......................................................................................................................................................7
12. Mng sinh cht................................................................................................................................................8
13. Cỏc cu trỳc bờn ngoi mng sinh cht...........................................................................................................8
CH IV; CHUYN HểA VT CHT V NNG LNG TRONG T BO........................................8
I. ATP- adenozin tri photphat................................................................................................................................8
II. Vn chuyn cỏc cht qua mng sinh cht.........................................................................................................8
II.1.Vn chuyn th ng (b ng)......................................................................................................................8
II.2. Vn chuyn ch ng....................................................................................................................................8
II.3. Vn chuyn bng hỡnh thc bin dng ca mng TB...................................................................................8
CH III: C S VT CHT V C CH DI TRUYN...........................................................................9

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

1


I.1. Axit nucleic......................................................................................................................................................9
I.1.1. Túm tt lý thuyt..........................................................................................................................................9
I.1.2. Phng phỏp gii.........................................................................................................................................9
I.1.2.1. Cu trỳc ADN............................................................................................................................................9
I.1.1.2. Bi tp minh ha.....................................................................................................................................10
I.1.1.3. Bi tp trc nghim.................................................................................................................................14
I.1.2. Q uỏ trỡnh nhõn ụi ADN..........................................................................................................................19
I.1.1.2. Bi tp minh ha.....................................................................................................................................21
I.1.1.2. Bi tp vn tp.........................................................................................................................................24
I.2. Axit ribonucleic.............................................................................................................................................27
I.2.1. Bi tp minh ha........................................................................................................................................29
I.2.2. Bi tp vn dng.........................................................................................................................................36
I.3. Protein..........................................................................................................................................................40
I.3.1. Lớ thuyt...................................................................................................................................................40
I.3.2. Phng phỏp gii bi tp...........................................................................................................................40
I.3.3. Bi tp.........................................................................................................................................................42
Phn II: C S VT CHT V C CH DI TRUYN CP T BO..............................................44
II.1. Lý thuyt:.....................................................................................................................................................44
II.2. Phng phỏp gii Bi tp............................................................................................................................45

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

2

CH I: THNH PHN HểA HC CA T BO
I. Cỏc nguyờn t húa hc
II. Nc
III. Cacbohidrat
V. Protein
VI. Axit Nucleic

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

3


CH II: CU TRC T BO
I/ Khỏi quỏt v t bo:
II. T bo nhõn s
T bo nhõn s cú kớch thc nh th no? Kớch thc ú em li u th gỡ cho cỏc t bo nhõn
s?
1.Thnh t bo, mng sinh cht, lụng v roi:
a.Thnh t bo:
So sỏnh thnh t bo vk G+ v GTi sao cựng l vi khun nhng phi s dng cỏc loi thuc khỏng sinh khỏc nhau?
b. Lụng nhung v roi:
c.T bo cht
d. Vựng nhõn:
2/ T bo nhõn s
III. T bo nhõn thc

T bo ng Vt
1.Khụng cú thnh t bo
2.Khụng cú lc lp

3. Khụng cú khụng bo ( nu cú rt nh)
4. Cú trung th
5. Ht d tr l glicogen

T Bo Thc Vt
1. Cú thnh xenlulụz
2.Cú lc lp
3. Cú khụng bo ln
4. Khụng cú trung th,
5. Ht d tr l tinh bt

1. Nhõn t bo:
a) Mng nhõn

Nhõn TB

Vt cht di truyn trong nhõn TB

b) Cht nhim sc
NST t bo nhõn s khỏc NST t bo nhõn thc im no?
T Bo Nhõn S
T Bo Nhõn Thc
Thng ch cú 1 NST , ADN khụng liờn kt Cú nhiu NST, ADN phõn thnh nhiu on v kt
vi histon ( AND trn, dng vũng
hp vi histon. NST cú cu trỳc xon phc tp

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

4

c) Nhõn con:
2. Khung xng t bo

3. Ribụxụm

4. Trung th:

5. Ti th:

+ T bo c tim cú nhiu ti th nht
+ T bo gan cú 2.500 ti th
+ T bo c ngc ca cỏc loi chim bay cao, bay xa cú 2.800 ti th
6. Lc lp:
a. Cu trỳc

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

5


Ti sao mt trờn lỏ cú mu xanh sm hn mt di ?
Ti sao núi ti th l trm nng lng ca t bo?Ti sao núi lc lp l nh mỏy tng hp cht
hu c ca cõy?
7. Li ni cht

T bo nhõn thc cú nhng loi li ni cht no? V trớ ca li ni cht trong t bo?
Mụ t cu trỳc v chc nng ca mng li ni cht?
Mng li ni cht cú ht
Mng li ni cht trn

- Mt u ớnh vi mng nhõn, u kia ớnh
- Mt u ớnh vi li ni cht ht, u kia ớnh
vi li ni cht trn
vi mng sinh cht
- Trờn mng cú nhiu ribụxụm
- Trờn mng cú nhiu loi enzim
- Tng hp prụtờin mng v prụtờin xut bo - Tng hp lipit, chuyn húa ng, phõn hy
cht c hi

ngi, loi t bo no cú li ni cht ht phỏt trin? loi t bo no cú li ni cht trn
phỏt trin?

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

6


8. Perụxixụm:

Perụxixụm c hỡnh thnh t õu? Cú chc nng gỡ?

9. B mỏy gụngi
Mụ t cu trỳc v chc nng ca b mỏy gụngi?
10. Lizụxụm

Lizụxụm cú cu to nh th no?
Lizụxụm cú chc nng gỡ?
iu gỡ s xy ra nu vỡ lớ do no ú m lizụxụm ca t bo v b ra?
11. Khụng bo:
Mụ t cu to v chc nng ca khụng bo?

Khụng bo ca t bo cỏnh hoa v qu

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

7


12. Mng sinh cht

13. Cỏc cu trỳc bờn ngoi mng sinh cht
a. Thnh t bo
Thnh t bo thc vt v thnh t bo vi khun khỏc nhau nh th no?
b.Cht nn ngoi bo:

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

8


CH IV; CHUYN HểA VT CHT V NNG LNG TRONG T BO
I. ATP- adenozin tri photphat
II. Vn chuyn cỏc cht qua mng sinh cht
II.1.Vn chuyn th ng (b ng)
II.2. Vn chuyn ch ng
II.3. Vn chuyn bng hỡnh thc bin dng ca mng TB
1. Nhp bo
2. Xut bo:
III. Enzim

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

9


CH III: C S VT CHT V C CH DI TRUYN





I.1. Axit nucleic
I.1.1. Túm tt lý thuyt
I.1.2. Phng phỏp gii
I.1.2.1. Cu trỳc ADN
Dng 1. Tớnh s nucleoti ca ADN (gen)
i vi mi mch ca gen :
Gi: N l tng s nucleotit ca gen
A1, T1, G1, X1 ln lt l s nucleotit tựng loi trờn mch 1 ca gen
A2, T2, G2, X2 ln lt l s nucleotit tựng loi trờn mch 2 ca gen
Ta cú :

- Trong ADN, 2 mch b sung nhau, nờn s nucleotit v chiu di ca 2 mch bng nhau .
A1 = T2 ;
G1 = X2 ;
T1 = A2 ;
X1 = G2
N
A1 + T1 + G1 + X1 = T2 + A2 + X2 + G2 =
2

- Trong cựng mt mch , A v T cng nh G v X , khụng liờn kt b sung nờn khụng nht thit phi
bng nhau . S b sung ch cú gia 2 mch : A ca mch ny b sung vi T ca mch kia , G ca
mch ny b sung vi X ca mch kia . Vỡ vy , s nucleotit mi loi mch 1 bng s nucleotit loi
b sung mch 2 .
A1 = T2 ; T1 = A2 ; G1 = X2 ; X1 = G2
i vi c 2 mch :
- S nucleotit mi loi ca ADN l s nucleotit loi ú c 2 mch :
A = T = A1 + A2 = T1 + T2 = A1 + T1 = A2 + T2
G = X = G 1 + G2 = X1 + X2 = G1 + X1 = G2 + X2
Chỳ ý :khi tớnh t l %
% A1 % A2 %T 1 %T 2

%A = % T =
= ..
2
2
%G1 %G 2 % X 1 % X 2

%G = % X =
=.
2
2
Ghi nh : Tng 2 loi nucleotit khỏc nhúm b sung luụn luụn bng na s nucleotit ca ADN hoc
bng 50% s nucleotit ca ADN : Ngc li nu bit :
+ Tng 2 loi nucleotit = N / 2 hoc bng 50% thỡ 2 loi nucleotit ú phi khỏc nhúm b sung
+ Tng 2 loi nucleotit khỏc N/ 2 hoc khỏc 50% thỡ 2 loi nucleotit ú phi cựng nhúm b
sung
Dng 2. Tng s nucleotit ca ADN (N)
Tng s nucleotit ca ADN l tng s ca 4 loi nucleotit A + T + G+ X . Nhng theo nguyờn tc
b sung (NTBS) A= T , G=X . Vỡ vy , tng s nucleotit ca ADN c tớnh l :

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

10


N = 2A + 2G = 2T + 2X hay N = 2( A+ G) Do đó A + G =

N
2

hoặc %A + %G = 50%

Dạng 3. Tính số chu kì xoắn ( C )
Một chu kì xoắn gồm 10 cặp nucleotit = 20 nucleotit . khi biết tổng số nucleotit ( N) của ADN :
N
N = C x 20
=> C =
20
Dạng 4. Tính khối lượng phân tử ADN (M ) :
Một nucleotit có khối lượng trung bình là 300 đvc . khi biết tổng số nucleotit suy ra
M = N x 300 đvc
Dạng 5. Tính chiều dài của phân tử ADN ( L ) :
Phân tử ADN là 1 chuỗi gồm 2 mạch đơn chạy song song và xoắn đều đặn quanh 1 trục . vì vậy
chiều dài của ADN là chiều dài của 1 mạch và bằng chiều dài trục của nó . Mỗi mạch có
nucleotit, độ dài của 1 nucleotit là 3,4 A0 => L =



N

2

N
. 3,4A0
2

Đơn vị thường dùng :

1 micrơmet = 10 4 angstron ( A0 )

1 micrơmet = 103 nanơmet ( nm)

1 mm = 103 micrơmet = 106 nm = 107 A0
Dạng 6. Số liên kết Hiđrơ ( H )
+ A của mạch này nối với T ở mạch kia bằng 2 liên kết hiđrơ
+ G của mạch này nối với X ở mạch kia bằng 3 liên kết hiđrơ
Vậy số liên kết hiđrơ của gen là : H = 2A + 3 G hoặc H = 2T + 3X
Dạng 7. Số liên kết hố trị ( HT )
TH1: Do số liên kết hố trị nối giữa các nucleotit trên 2 mạch của ADN
N
- Số liên kết hố trị nối các nucleotit trên 1 mạch gen :
-1
2
Trong mỗi mạch đơn của gen , 2 nucleotit nối với nhau bằng 1 lk hố trị , 3 nucleotit nối nhau
bằng 2 lk hố trị,

N
N
nucleotit nối nhau bằng
-1

2
2

- Số liên kết hố trị nối các nucleotit trên 2 mạch gen : 2(

N
-1)
2

=> Do số liên kết hố trị nối giữa các nucleotit trên 2 mạch của ADN : 2(

N
-1)
2



TH 2: Số liên kết hố trị đường – photphát trong gen ( HT Đ-P)
Ngồi các liên kết hố trị nối giữa các nucleotit trong gen thì trong mỗi nucleotit có 1 lk hố trị
gắn thành phần của H3PO4 vào thành phần đường . Do đó số liên kết hố trị Đ – P trong cả ADN là
:
N
HTĐ-P = 2(
- 1 ) + N = 2 (N – 1)
2
I.1.1.2. Bài tập minh họa
Bài 1: Một phân tử ADN có chứa 150.000 vòng xoắn hãy xác định :
a) Chiều dài và số lợng nucleotit của ADN
b) Số lợng từng loại nucleotit của ADN . Biết rằng loại ađênin chiếm 15% tổng số nucleotit
Giải

a) Chiều dài và số lợng nucleotit của ADN :
- Chiều dài của ADN:

Nguyễn Viết Trung – THPT Thạch Bàn

11


L = C . 34 A0 = 150000. 34 A0 = 5100000 (A0)
- S lng nucleotit ca ADN :
N = C . 20 = 150000 .20 = 3000000 (nucleotit)
b) S lng tng loi nucleotit ca phõn t ADN
Theo Bi ra A = T = 15% .N
Suy ra A = T = 15% . 3000000 = 450000 (nucleotit)
N
3000000
G=X=
- 450000 =
- 450000 = 1050000 (nucleotit)
2
2
Bi 2: Gen th nht cú chiu di 3060 A0. Gen th hai nng hn gen th nht 36000vc. Xỏc nh
s lng nucleotit ca mi gen.
Gii.
S lng nucleotit ca gen th nht:
2.3060
2L
1800(nu )
N=
=

3,4
3,4
Khi lng ca gen th nht.
M = N.300 vc = 1800 300 vc = 540000 vc
Khi lng ca gen th hai:
540000 vc + 36000 vc = 516000 vc
S lng nucleotit ca gen th hai:
M
576000

1920 (nucleotit)
N=
300
300
Bi 3: Mt gen cú chiu di bng 4080 A0 v cú t l =
a) Xỏc nh s vũng xon v s nucleoti ca gen.
b) Tớnh s lng tng loi nucleoti ca gen.
Gii.
a) Xỏc nh s vũng xon v s nucleoti ca gen.
- S vũng xon ca gen .
C = = = 120 ( vũng xon )
- S lng nucleoti ca gen :
N = C.20 = 120 .20 = 2400 ( nucleotit )
b) Tớnh s lng tng loi nucleoti ca gen:
Gen cú t l = . M theo NTBS thỡ A = T ; G = X
Suy ra = A = G (1)
Ta cú A +G = = = 1200 (2)
Thay (1) vo (2 ) ta cú G +G = 1200. Hay G = 1200
vy G = 1200 .
= 720

S lng tng loi nucleoti ca gen bng :
G = X = 720 (nucleoti)
A = T = G = =480 (nucleoti)
Bi 4: Mt phõn t ADN di 1,02 mm. Xỏc nh s lng nucleotit v khi lng ca phõn t ADN.
Bit 1mm = 107A0.
Gii.
Chiu di ca phõn t ADN: 1,02mm = 1,02 107A0
S lng nucleotit ca phõn t ADN:
2.L
2 1.02 10 7
N=
=
= 6.106 = 6000000 ( nucleotit)
3,4
3,4
Khi lng ca phõn t ADN:

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

12


M = N. 300 vc = 6.106 300 = 18. 108 vc
Bi 5: Cú hai on ADN
- on th nht cú khi lng l 900000 vc
- on th hai cú 2400nucleotit
Cho bit on ADN no di hn v di hn l bao nhiờu.
Gii.
- Xột on ADN th nht:
S lng nucleotit ca on:

M
900000
N=
=
= 3000 (nucleotit)
300
300
Chiu di ca on ADN:
N
3000
L=
. 3,4 A0 =
3,4 = 5100 A0
2
2
Xột on AD N th hai:
Chiu di ca on ADN:
N
2400
L=
. 3,4 A0 =
. 3,4 A0 = 4080 A0
2
2
Vy on ADN th nht di hn on ADN th hai.
5100 A0 4080 A0 = 1020 A0

Bi 6. Mt gen di 0,408micrụmet v cú s nucleotit loi G bng 15%. Xỏc nh s lng v t l
tng loi nclờụtit ca gen.
GII

Tng s nucleotit ca gen:
N=

2L
3,4A 0

2 x0, 408 x104
=
= 2400(nucleotit).
3,4

Gen cú: G = X = 15%.
Suy ra A = T = 50% - 15% = 35%.
Vy t l v s lng tng loi nucleotit ca gen l:
A = T = 35% x 2400 = 840 ( nucleotit).
G = X = 15% x 2400 = 360 ( nucleotit).
Bi 7. Gen th nht cú 900G bng 30% tng s nucleotit ca gen.
Gen th hai cú khi lng 900000vC.
Hóy xỏc nh gen no di hn.
GII
- Xột gen th nht:
S lng nucleotit ca gen th nht:
N = 900 x

100
= 3000 ( nucleotit).
30

Chiu di ca gen th nht:
L=

N
3000
. 3,4A0 =
. 3,4A0 = 5100A0
2
2

- Xột gen th hai:
S lng nucleotit ca gen th hai:
N=

M
900000
=
= 3000 ( nucleotit).
300
300

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

13


Chiu di ca gen th hai:
L=

N
3000
. 3,4A0 =

. 3,4A0 = 5100A0
2
2

Vy hai gen cú chiu di bng nhau.
Bi 8. Mt on ca phõn t ADN cú trt t cỏc nucleotit trờn mch n th nht nh sau:
AAT-AXA-GGX-GXA-AAX-TAG
a. Vit trt t cỏc nucleotit trờn mch n th hai ca an ADN .
b. Xỏc nh s lng tng loi nucleotit ca mi mch v ca an ADN ó cho.
GII
a. Trt t cỏc nucleotit trờn mch n th hai ca an ADN :
TTA-TGT-XXG-XGT-TTG-ATX...
b. S lng tng loi nucleotit ca mi mch v ca an ADN.
Theo Bi v theo NTBS, ta cú s nucleotit trờn mi mch:
A1 = T2 = 8 ( nucleotit)
T1 = A2 = 2 (nucleotit)
G1 = X2 = 4( nucleotit)
X1 = G2 = 4 ( nucleotit).
S lng tng loi nucleotit ca an ADN:
A = T = A1 + A2 = 8+2 = 10 (nucleotit)
G = X = G1 + G2 = 4+4 = 8 ( nucleotit).
Bi 9. Mt gen cú chiu di 5100A 0 v cú 25%A. Trờn mch th nht cú 300T v trờn mch th hai
cú 250X. Xỏc nh:
a. S lng tng loi nucleotit ca c gen.
b. S lng tng loi nucleotit ca mi mch gen.
GII
a. S lng tng loi nucleotit ca c gen:
Tng s nucleotit ca gen:
N=

2L
3,4A 0

=

2 x5100
= 3000( nucleotit).
3,4

Theo : A =T = 25%
Suy ra G = X = 50% - 25% = 25%
Vy s lng tng loi nucleotit ca gen u bng nhau:
A = T = G = X = 25% x 3000 = 750 (nucleotit).
b. S lng tng loi nucleotit ca mi mch gen:
Theo Bi v theo NTBS, ta cú:
T1 = A2 = 300 ( nucleotit)
Suy ra
A1 = T2 = A A2 = 750 300 = 450 (nucleotit).
G1 = X2 = 250 ( nucleotit)
Suy ra X1 = G2 = G G1 = 750 250 = 500 (nucleotit).
Bi 10. Mt gen cú 2700 nucleotit v cú hiu s gia A vi G bng 10% s nucleotit ca gen.
a. Tớnh s lng tng loi nucleotit ca gen.
b. Tớnh s liờn kt hyrụ ca gen.
GII
a. S lng tng loi nucleotit ca gen:
Theo :
A G = 10%
Theo NTBS
A + G = 50%
Suy ra:

2A
= 60%

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

14


Vy
A = T = 30%
Suy ra:
G = X = 50% - 30% = 20%.
S lng tng loi nucleotit ca gen:
A = T = 30% x 2700 = 810 ( nucleotit)
G = X = 20% x 2700 = 540 ( nucleotit).
b. S liờn kt hyrụ ca gen:
H = 2A + 3G = ( 2 x 810) + ( 3 x 540) = 3240 Lkt.
Bi 11. Mt gen cú 2720 liờn kt hyrụ v cú s nucleotit loi X l 480. Xỏc nh:
a. S lng tng loi nucleotit ca gen.
b. Chiu di ca gen.
GII
a. S lng tng loi nucleotit ca gen:
Theo :
G = X = 480( nucleotit).
Gen cú 2720 liờn kt hyrụ, nờn:
H = 2A + 3G
2720 = 2.A + ( 3 x 480)
Suy ra A =

2720 (3x 480)

2

= 640(nucleotit).

Vy s lng tng loi nucleotit ca gen l:
A = T = 640(nucleotit)
;
G = X = 480(nucleotit).
a. Chiu di ca gen:
S lng nucleotit trờn mt mch ca gen:

N
= A + G = 480+ 640 = 1120(nucleotit).
2
Chiu di ca gen:
L=

N
. 3,4A0 = 1120 x 3,4A0 = 3808A0
2

I.1.1.3. Bi tp trc nghim
Bi tp l. Mt gen cú 3000 nucleotit, chiu di ca gen l :
A. 2040 Ao.
B. 3060 Ao.
C. 4080 Ao.
D. 5100 Ao.
N
3000 Nu
Gii. p tpng cụng thc L =

x 3,4Ao =
x 3,4Ao = 5100 Ao.
2
2
Bi tp 2. Mt gen cú chiu di 0,408m. S chu kỡ xon ca gen l :
A. 60.
B. 90.
C. 120.
D. 150.

L
0, 408 x10 4 Ao
Gii. p tpng cụng thc C =
=
= 120.
34 Ao
34A o
Bi tp 3. Mt gen cú khi lng 9 x 105 vC. Gen cú s nucleotit l :
A. 3000Nucleotit.
B. 2400Nucleotit.
C. 1800Nucleotit.

D. 1500Nucleotit.

M
9 x10 dvC
=
= 3000Nucleotit.
300dvC
300dvC

5

Gii. p tpng cụng thc N =

Bi tp 4. Mt gen cú 3000 Nucleotit. Gen cú hiu s gia Xitụzin vi mt loi nucleotit khỏc bng
20% s nucleotit ca gen. T l phn trm tng loi nucleotit ca gen l :
A. %A=%T=20%, %G=%X=30%.
B. %A=%T=30%, %G=%X=20%.
C. %A=%T=35%, %G=%X=15%.
D. %A=%T=15%, %G=%X=35%.
Gii. Theo NTBS ta cú phng trỡnh %X + %A = 50%
(1)
Theo gi thit ta cú phng trỡnh %X - %A = 20%
(2)

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

15


% X % A 50%
% X 35%



Ta cú h phng trỡnh
% X % A 20%

% A 15%
Bi tp 5. Mt gen cú 3000 Nucleotit. Gen cú hiu s gia Xitụzin vi mt loi nucleotit khỏc bng

10% s nucleotit ca gen. S lng tng loi nucleotit ca gen l :
A. A = T = 1050Nucleotit, G = X = 450Nucleotit.
B. A = T = 450Nucleotit, G = X = 1050Nucleotit.
C. A = T = 900Nucleotit, G = X = 600Nucleotit.
D. A = T = 600Nucleotit, G = X = 900Nucleotit.
Gii. Theo NTBS ta cú phng trỡnh %X + %A = 50%
(1)
Theo gi thit ta cú phng trỡnh %X - %A = 10%
(2)
% X % A 50%
% X 30%



Ta cú h phng trỡnh
% A 20%.
% X % A 10%

M N = 3000Nucleotit c tớnh l 100% A = T =
G=X=

3000
x 20% = 600N
100%

N
3000
-A=
- 600 = 900Nucleotit.
2

2

Bi tp 6. Mt gen cú khi lng 9.105 vC. Tớch s phn trm gia Timin vi mt loi nucleotit khỏc
khụng b sung vi nú bng 4%. Bit rng s lng Timin nhiu hn s lng nucleotit khụng b sung ú.
T l phn trm tng loi nucleotit ca gen l :
A. %A = %T = 40%, %G = %X = 10%.
B. %A = %T = 30%, %G = %X = 20%.
C. %A = %T = 35%, %G = %X = 15%.
D. %A = %T = 10%, %G = %X = 40%.

M
9 x105 dvC
Gii. N =
=
= 3000Nucleotit.
300dvC
300dvC
Theo NTBS ta cú phng trỡnh %T + %G = 50%
(1)
Theo gi thit ta cú phng trỡnh %T x %G = 4%
(2)
2
p tpng nh lý Vi-et ta cú phng trỡnh %T 0,5%T + 0,04 = 0
Suy ra %T = %A = 40%, %G = %X = 10%.
Bi tp 7. Mt gen cú khi lng 9.105 vC. Tớch s phn trm gia Timin vi mt loi nucleotit khỏc
khụng b sung vi nú bng 4%. Bit rng s lng Timin nhiu hn s lng nucleotit khụng b
sung ú. S lng tng loi nucleotit ca gen l :
A. A = T = 900Nucleotit, G = X = 600Nucleotit.
B. A = T = 1200Nucleotit, G = X =
300Nucleotit.

C. A = T = 1050Nucleotit, G = X = 450Nucleotit.
D. A = T = 600Nucleotit, G = X = 900Nucleotit.
Gii. Tng t Bi tp 6 ta cú %A = %T = 40%, %G = %X = 10%.
M N = 3000Nucleotit v %N = 100% T = A =
G=X=

3000
x 40% = 1200Nucleotit.
100%

N
3000
- A G = X =
- 1200 = 300Nucleotit.
2
2

Bi tp 8. Mt gen cú 150 vũng xon v hiu bỡnh phng gia Aờnin vi loi khụng b sung bng
15% tng s nucleotit ca gen. S nucleotit tng loi ca gen l :
A. A = T = 900Nucleotit, G = X = 600Nucleotit.
B. A = T = 600Nucleotit, G = X = 900Nucleotit.
C. A = T = 1050Nucleotit, G = X = 450Nucleotit.
D. A = T = 1200Nucleotit, G = X = 300Nucleotit.
Gii. Ta cú N = 20.C = 20 x 150 = 3000Nucleotit
Theo NTBS ta cú phng trỡnh %A + %G = 50%
(1)
2
2
Theo gi thit ta cú phng trỡnh %A - %G = 15%
(2)

Th (1) vo (2) ta c 50%(%A - %G) = 15% %A - %G = 30% (2)
% A %G 50%

Kt hp (1) vi (2) ta c
% A %G 30%


Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

16


Suy ra %A = %T = 40%, %G - %X = 10%
M N = 3000Nucleotit, c tớnh bng 100% A = T =
Do ú G X =

3000
x 40% = 1200Nucleotit.
100%

N
3000
- A. Vy G = X =
- 1200 = 300Nucleotit.
2
2

*Mi tng quan v s lng gia gen v tng mch n
A
T

G

X

1
gen

T
A
X
G
2
Do gen cú hai mch n, m gia hai mch n, cỏc nucleotit liờn kt nhau theo NTBS, suy ra
A1 = T2, Tl = A2, Gl = X2, Xl = G2.
Mt khỏc ta cú A = T= A1 + A2 = A1 + Tl = A2 + T2 = Tl + T2 =
Tng t G = X = Gl + G2 = Gl + X1 = G2 + X2 = Xl + X2.
Bi tp 9. Mt gen cú 900 Guanin v t l A/G = 2/3. Mch th nht ca gen cú 250 Aờnin. Mch th hai
cú 400 Guanin. S lng tng loi nucleotitclờụtil trờn mi mch n ca gen l :
A. A1 = T2 = 250Nucleotit, T1 = A2 = 350Nucleotit, G1= X2 = 400Nucleotit, X1 = G2 = 500Nucleotit.
B. A1 = T2 = 350Nucleotit, T1 = A2 = 250Nucleotit, G1= X2 = 500Nucleotit, X1 = G2 = 400Nucleotit.
C. A1 = T2 = 250Nucleotit, T1 = A2 = 350Nucleotit, G1= X2 = 500Nucleotit, X1 = G2 = 400Nucleotit.
D. A1 = T2 = 350Nucleotit, T1 = A2 = 250Nucleotit, G1= X2 = 400Nucleotit, X1 = G2 = 500Nucleotit.
Gii. Theo gi thit, ta cú G = 900Nucleotit.
2G 2.900
Vỡ A/G = 2/3 nờn A =
=
= 600Nucleotit.
3
3
Mt khỏc Al = 250Nucleotit ; G2 = 400Nucleotit.

Da vo mi tng quan v s lng tng loi nucleotit gia gen v mch n, kt hp NTBS ta
cú :
Mch 1 :
Al = 250Nucleotit; Tl = A Al = 600Nucleotit - 250Nucleotit = 350Nucleotit.
Xl = G2 = 400Nucleotit; Gl = G Xl = 900Nucleotit 400Nucleotit = 500Nucleotit.
T mch 1 theo NTBS ta cú mch 2 ca gen :
A2 = Tl = 350Nucleotit; T2 = Al = 250Nucleotit; G2 = 400Nucleotit, X2 = Gl = 500Nucleotit
Bi tp 10. Mt gen di 3386,4 A, cú 2739 liờn kt hidrụ. Gen tỏi sinh ó to ra mch n th nht ly
t mụi trng ni bo cỏc nucleotit t do, trong ú cú 149 Aờnin v 247 Xitụzin gúp phn hỡnh
thnh mt gen con. S lng tng loi nucleotit trờn tng mch n ca gen l :
A. A1= T2 = 149Nucleotit, T1 = A2 = 100Nucleotit, G1 = X2 = 500Nucleotit, X1 = G2 = 247Nucleotit.
B. A1= T2 = 149Nucleotit, T1 = A2 = 200Nucleotit, G1 = X2 = 400Nucleotit, X1 = G2 = 247Nucleotit.
C. A1= T2 = 149Nucleotit, T1 = A2 = 100Nucleotit, G1 = X2 = 247Nucleotit, X1 = G2 = 500Nucleotit.
D. A1= T2 = 249Nucleotit, T1 = A2 = 100Nucleotit, G1 = X2 = 400Nucleotit, X1 = G2 = 247Nucleotit.
2L
2 x 3386,4A o
Gii. N =
=
= 1992Nucleotit.
3, 4 Ao
3,4A o
Mt khỏc H = N + G G = X = H N = 2739 1992 = 747Nucleotit.
N
1992
G=
Ta li cú N = 2(A + G) A = T =
- 747 = 249Nucleotit.
2
2
Mch n mi l mch 1 ca gen Al = l49Nucleotit; Xl = 247Nucleotit.

Da vo mi tng quan v s lng nucleotit ca gen v mch n, ta cú :
Mch 1 ca gen :
Al = l49Nucleotit ; Tl = A Al = 249 149 = 100Nucleotit ; Xl = 247Nucleotit ;
Gl = G Xl = 747 247 = 500Nucleotit.
Theo NTBS ta cú mch 2 :
A2 = Tl = 100Nucleotit; T2 = Al = l49Nucleotit; G2 = X1 = 247Nucleotit; X2 = Gl = 500Nucleotit.

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

17


* Mi tng quan v t l phn trm gia gen v tng mch n :
100%
A1
T1
G1

X1

Mch 1
gen
100%
T2
A2
X2
G2
Mch 2
Ton b gen c tớnh l 100%, mi mch n ca gen cng c tớnh l 100%.
%A1 + %T1 + %G1 + %X1 = %A2 + %T2 + %G2 + %X2 = 100%.

Nờn khi tớnh phn trm ca gen da vo mch n ta phi chia hai.
T s lng nucleotit trờn tng mch n ca gen ta suy ra : s lng bng nhau thỡ t l phn
trm cng bng nhau (nhng t l phn trm bng nhau thỡ s lng l bi s ca nhau).
%A1 = %T2 ; %Tl = %A2 ; %G1 = %X2 ; %Xl = %G2.
%A1 %A 2 %A1 %T1 %A 2 %T2 %T1 %T2
%A= %T=
=
=
=
2
2
2
2
%G 1 %G 2 % G 1 % X 1 %G 2 % X 2 % X 1 % X 2
%G = X=
=
=
=
2
2
2
2
Bi tp 11. Mt gen di 3383 A cú 2388 liờn kt hidrụ. Gen tỏi sinh ó to ra mt mch n ly t
cỏc nucleotit t do ca mụi trng ni bo, trong ú cú 199 Aờnin v 199 Xitụzin gúp phn
hỡnh thnh mt gen con. T l phn trm tng loi nucleotit trờn tng mch n ca gen l :
A. %A1= %T2= 20%, %T1 = %A2 = 30%, %G1 = %X2 = 30%, %X1 = %G2 = 20%.
B. %A1= %T2= 20%, %T1 = %A2 = 40%, %G1 = %X2 = 20%, %X1 = %G2 = 20%.
C. %A1= %T2= 40%, %T1 = %A2 = 20%, %G1 = %X2 = 20%, %X1 = %G2 = 20%.
D. %A1= %T2= 15%, %T1 = %A2 = 35%, %G1 = %X2 = 30%, %X1 = %G2 = 20%.
2L

2 x3383 Ao
Gii. N =
=
= 1990Nucleotit.
3, 4 Ao
3, 4 Ao
Mt khỏc H = N + G G = X = H N = 2388 1990 = 398Nucleotit.
1990
N
G=
Ta li cú N = 2(A + G) A = T =
- 398 = 597Nucleotit
2
2
Mch n mi l mch 1 ca gen Al = l99Nucleotit ; Xl = 199Nucleotit.
Da vo mi tng quan v s lng nucleotit ca gen v mch n, ta cú :
Mch 1 ca gen :
Al = l99Nucleotit; Tl = A Al = 597Nucleotit 199Nucleotit = 398Nucleotit; Xl = 199Nucleotit;
Gl = G Xl = 398Nucleotit 199Nucleotit = 199Nucleotit.
Mi mch n chim t l 100%, suy ra :
199
398
%A1=
x100% = 20%, %T1=
x100%=40%.
995
995
%G1=%X1=20% (vỡ A1 = G1 = X1 = 199Nucleotit).
Theo NTBS ta cú mch 2: %A2 = %Tl = 40%; %T2 = %X2 = %G2 = 20%.
Bi tp 12. Mch n th nht ca gen cú 10% Adờnin, 30% Guanin. Mch n th hai ca gen cú

20% Aờnin. T l phn trm tng loi nucleotit trờn tng mch
n l :
A. %A1 = %T2 = 20%, %T1 = %A2 = 10%, %G1 = %X2 =30%, %X1 = %G2 = 40%.
B. %A1 = %T2 = 10%, %T1 = %A2 = 20%, %G1 = %X2 =40%, %X1 = %G2 = 30%.
C. %A1 = %T2 = 10%, %T1 = %A2 = 20%, %G1 = %X2 =30%, %X1 = %G2 = 40%.
D. %A1 = %T2 = 10%, %T1 = %A2 = 30%, %G1 = %X2 =30%, %X1 = %G2 = 30%.
Gii. Theo gi thit ta cú %Al = 10% ; %Gl = 30% ; %A2 = 20%.
Theo NTBS : %Tl = %A2 = 20%. M mi mch n ca gen c tớnh l 100%
Suy ra %X1 = 100% - (%A1 + %Tl + %G1) = 100% - (l0% + 20% + 30%) = 40%
T mch 1 ta cú mch 2 l :
% A2 = %Tl = 20% ; %T2 = %Al = 10% ;

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

18


%G2 = %Xl = 40% ; %X2 = %Gl = 30%
Bi tp 13. Xột mt cp nhim sc th tng ng cha mt cp gen d hp, mi gen u di 4080
Angstron. Gen tri A cú 3120 liờn kt hydrụ. S lng tng loi nucleotit ca gen l :
A. A = T = 900Nucleotit, G = X = 600Nucleotit.
B. A = T = 480Nucleotit, G = X = 720Nucleotit.
C. A = T = 720Nucleotit, G = X = 480Nucleotit.
D. A = T = 525Nucleotit, G = X = 975Nucleotit.
o
2L
2 x 4080 A
Gii. N =
= 2400 Nucleotit. Gen A cú s liờn kt hirụ H = N + G
o =

3,4A
3, 4 Ao
N
2400
G
720 480 Nucleotit.
2
2
Bi tp 14. Mt gen cú 20% Aờnin so vi s nucleotit ca gen v 3120 liờn kt hydrụ. S lng
tng loi nucleotit ca gen l:
A. A = T = 350Nucleotit, G = X = 250Nucleotit.
B. A = T = 525Nucleotit, G = X = 975Nucleotit.
C. A = T = 250Nucleotit, G = X = 350Nucleotit.
D. A = T = 480Nucleotit, G = X = 720Nucleotit.
Gii. Ta cú %A + %G = 50% %G = 50% - %A %G = 50% - 20% = 30%
2%A.N 2%G.N 2.20%.N 3.30%.G.N


H=
=
100%
100%
100%
100%
40%.N 90%.N
3120.100%

3120 =
N=
= 2400Nucleotit.

100%
100%
130%
2400
x 20% 480 Nucleotit.
M %N = 100% A = T =
100%
N
2400
A
480 720Nucleotit.
G=X=
2
2
Bi tp 15. Mt gen cú 2346 liờn kt hyrụ. Hiu s gia Aờnin ca gen vi mt loi nucleotit
khỏc bng 20% tng s nucleotit ca gen ú. Chiu di ca gen l:
A. 3060A.
B. 3468A.
C. 4080A.
D. 5100A.
Gii. Theo NTBS ta cú phng trỡnh %A + %G = 50%
(1)
Theo gi thit ta cú phng trỡnh %A - %G = 20%
(2)
% A %G 50%

Kt hp li ta cú h phng trỡnh
% A %G 20%

G = X = H N = 3120 2400 = 720Nucleotit. A = N =

Suy ra %A = %T = 35% ; %G = %X = l5%
2%A.N 3%G.N
2 x 35%.N 3x15% N
2346 =

Ta cú H =
100%
100%
100%
2364x100%
2040 Nucleotit.
N=
115 %
N
2040
Chiu di ca gen : L =
x 3,4Ao =
x 3,4êo = 3468êo
2
2
Bi tp 16. Mt gen cú chu kỡ xon l 120. S liờn kt hoỏ tr ca mi gen l :
A. 4798.
B. 4800.
C. 2398.
D. 2400.
Gii. S liờn kt húa tr ca mi gen l tng s liờn kt húa tr c ngang v dc.
Ta cú N = 20.C = 20 x 120 = 2400 Nucleotit ; Lk = 2(N-1)= 2(2400-1).
Bi tp 17. Mt gen ca sinh vt nhõn tht cú chiu di 0,51m. S liờn kt phosphodieste gia cỏc
nucleotit ca gen l :

A. 5998.
B. 6000.
C. 2998.
D. 300.
Gii. õy l s liờn kt húa tr dc ca gen.

2L
2.0,51.104 Ao
Ta cú N=
=
= 3000Nucleotit. M Lk dc = N 2 = 3000 2 = 2998.
3, 4 Ao
3,4A o
Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

19


I.1.2. Q trình nhân đơi ADN
Dạng 1: Tính số nucleoti mơi trường Cung cấp

Qua 1 lần tự nhân đơi
+ Khi ADN tự nhân đơi hồn tồn 2 mạch đều liên kết các nucleotit tự do theo NTBS : A ADN
nối với TTự do và ngược lại ; GADN nối với X Tự do và ngược lại . Vì vây số nucleotit tự do mỗi loại cần
dùng bằng số nucleotit mà loại nó bổ sung
Atd =Ttd = A = T ;
Gtd = Xtd = G = X
+ Số nucleotit tự do cần dùng bằng số nucleotit của ADN: Ntd = N

Qua nhiều đợt tự nhân đơi ( x đợt )

* Tính số ADN con
- 1 ADN mẹ qua 1 đợt tự nhân đơi tạo 2 = 21 ADN con
- 1 ADN mẹ qua 2 đợt tự nhân đơi tạo 4 = 22 ADN con
- 1 ADN mẹ qua3 đợt tự nhân đơi tạo 8 = 23 ADN con
- 1 ADN mẹ qua x đợt tự nhân đơi tạo 2x ADN con
Vậy :
Tổng số ADN con = 2x
- Dù ở đợt tự nhân đơi nào , trong số ADN con tạo ra từ 1 ADN ban đầu , vẫn có 2 ADN
con mà mỗi ADN con này có chứa 1 mạch cũ của ADN mẹ . Vì vậy số ADN con còn lại là có cả 2
mạch cấu thành hồn tồn từ nucleotit mới của mơi trường nội bào .
=>Số ADN con có 2 mạch đều mới = 2x – 2
* Tính số nucleotit tự do cần dùng :
- Số nucleotit tự do cần dùng thì ADN trải qua x đợt tự nhân đơi bằng tổng số nucleotit sau cùng
coup trong các ADN con trừ số nucleotit ban đầu của ADN mẹ
Tổng số nucleotit sau cùng trong trong các ADN con : N.2x
Số nucleotit ban đầu của ADN mẹ :N
Vì vậy tổng số nucleotit tự do cần dùng cho 1 ADN qua x đợt tự nhân đơi :
 N td = N .2x – N = N( 2X -1)
-

Số nucleotit tự do mỗi loại cần dùng là:

A
G

td

=

td

=

T
X

td
td

= A( 2X -1)
= G( 2X -1)

+ Nếu tính số nucleotit tự do của ADN con mà có 2 mạch hồn tòan mới :
 N td hồn tồn mới = N( 2X - 2)

A
G

td hồn tồn mới

=

td hồn tồn mới

=

T
X

td

td

= A( 2X -2)
= G( 2X 2)

Dạng 2: Tính số liên kết hiđrơ ; hố trị đ- p được hình thành hoặc bị phá vỡ
1. Qua 1 đợt tự nhân đơi
a. Tính số liên kết hiđrơbị phá vỡ và số liên kết hiđrơ được hình thành
Khi ADN tự nhân đơi hồn tồn :
- 2 mạch ADN tách ra , các liên kết hiđrơ giữa 2 mạch đều bị phá vỡ nên số liên kết hiđrơ bị phá
vỡ bằng số liên kết hiđrơ của ADN
H bị đứt = H ADN
- Mỗi mạch ADN đều nối các nucleotit tự do theo NTBS bằng các liên kết hiđrơ nên số liên kết
hiđrơ được hình thành là tổng số liên kết hiđrơ của 2 ADN con
H hình thành = 2 . HADN
b. Số liên kết hố trị được hình thành :

Nguyễn Viết Trung – THPT Thạch Bàn

20


Trong q trình tự nhân đơi của ADN , liên kết hố trị Đ –P nối các nucleotit trong mỗi mạch của
ADN khơng bị phá vỡ . Nhưng các nucleotit tự do đến bổ sung thì dược nối với nhau bằng liên kết
hố trị để hình thành 2 mạch mới
Vì vậy số liên kết hố trị được hình thành bằng số liên kết hố trị nối các nucleotit với nhau
trong 2 mạch của ADN
N
HT được hình thành = 2 (
- 1 ) = N- 2

2
2 .Qua nhiều đợt tự nhân đơi ( x đợt )
a. Tính tổng số liên kết hidrơ bị phá vỡ và tổng số liên kết hidrơ hình thành :
-Tổng số liên kết hidrơ bị phá vỡ :



H bị phá vỡ = H (2x – 1)
- Tổng số liên kết hidrơ được hình thành :



H hình thành = H 2x

b. Tổng số liên kết hố trị được hình thành :
Liên kết hố trị được hình thành là những liên kết hố trị nối các nucleotit tự do lại thành chuỗi
mạch poliênucleotit mới
N
Số liên kết hố trị nối các nucleotit trong mỗi mạch đơn :
-1
2
- Trong tổng số mạch đơn của các ADN con còn có 2 mạch cũ của ADN mẹ được giữ lại
- Do đó số mạch mới trong các ADN con là 2.2 x - 2 , vì vây tổng số liên kết hố trị được hình
thành là :
N
 HT hình thành = ( 2 - 1) (2.2x – 2) = (N-2) (2x – 1)
Dạng 3: Tính thời gian nhân đơi
Có thể quan niệm sự liên kết các nucleotit tự do vào 2 mạch của ADN là đồng thời , khi mạch này
tiếp nhân và đóng góp dược bao nhiêu nucleotit thì mạch kia cũng liên kết được bay nhiêu nucleotit
Tốc độ tự phiên : Số nucleotit dược tiếp nhận và liến kết trong 1 giây

Thời gian để 2 mạch của ADN tiếp nhận và kiên kết nucleotit tự do
- Khi biết thời gian để tiếp nhận và l iên kết trong 1 nucleotit là dt , thời gian tự phiên dược tính là:
N
TG tự phiên = dt .
2
- Khi biết tốc độ tự phiên (mỗi giây liên kết được bao nhiêu nucleotit )thì thời gian tự nhân đơi
của ADN là :
TG tự phiên = N : tốc độ tự phiên
Dạng 4: Tính số mạch ADN con
* Số mạch ADN con:
Do mỗi gen được cấu tạo từ hai mạch đơn, suy ra số mạch đơn tạo thành là 2.2x = 2x + 1
* Số mạch đơn hồn tồn mới:
Số mạch đơn hồn tồn mới là số mạch đơn được tổng hợp từ các nucleotit của mơi trường nội
bào hay số nucleotit được đánh dấu khi gen nhân đơi trong mơi trường chứa các nucleotit đánh dấu.
2.2x – 2 = 2(2x – 1)
I.1.1.2. Bài tập minh họa
Bài 1: Một gen nhân đơi liên tiếp 4 lần. Số gen con hồn tồn mới là:
A. 30.
B. 32.
C. 14.
D. 16.
Giải.

Nguyễn Viết Trung – THPT Thạch Bàn

21


p tpng cụng thc 2x 2 vi k = 4, ta cú 24 2 = 14.
S mch n c hỡnh thnh sau x ln t nhõn ụi ca gen

Bi 2: Mt gen nhõn ụi liờn tip 4 ln. S mch n cỏc gen con l:
A. 30.
B. 32.
C. 14.
D. 16.
Gii.
x
4
p tpng cụng thc 2.2 vi k = 4, ta cú 2.2 = 32.
Bi 3: Mt gen nhõn ụi liờn tip 4 ln. S mch n cỏc gen con hon ton mi l:
A. 30.
B. 32.
C. 14.
D. 16.
Gii.
x
p tpng cụng thc 2(2 1) vi x = 4, ta cú 2(24 1) = 30.
Bi 4: Mt gen khi t phiờn ó ly t mụi trng ni bo 9000 nucleotit, trong
ú cú 2700 Aờnin. S lng tng loi nucleotit ca gen l:
A. A = T = 700Nucleotit, G = X = 1400Nucleotit.
B. A = T = 800Nucleotit, G = X = 700Nucleotit.
C. A = T = 600Nucleotit, G = X = 900Nucleotit.
D. A = T = 900Nucleotit, G = X = 600Nucleotit.
Gii.
Do gen cú s lng nucleotit dao ng t 1200Nucleotit n 3000Nucleotit
Gi x l s ln t phiờn ca gen, N l s ln nucleotit ca gen.
Nmt
p tpng cụng thc N = x
.
2 1

Lp bng bin thiờn:
x
1
2
3
4
N

>lim

3000

l


Ta nhn thy s ln t phiờn duy nht ca gen l x = 2 v s nucleotit ca gen l 3000Nucleotit.
Amt
2700 Nu
Nucleotit tng loi ca gen : A = x
=
= 900Nucleotit = T.
22 1
2 1
3000 Nu
N
G=X= -A=
- 900Nucleotit = 600Nucleotit.
2
2

Bi 5: Gen trong t bo di 4080 ngstron. Gen cú 15% Aờnin. Khi gen ú nhõn ụi hai ln cn
mụi trng ni bo Cung cp s lng tng loi nucleotit l :
A. Amt=Tmt=2520Nucleotit, Gmt=Xmt=1080Nucleotit
B. Amt=Tmt=1080Nucleotit, Gmt=Xmt=2520Nucleotit.
C.Amt=Tmt=1440Nucleotit,Gmt=Xmt=2160Nucleotit.
D. Amt=Tmt=2160Nucleotit, Gmt=Xmt=1440Nucleotit.
2L
2 x 4080 Ao
Gii. Ta cú N =
=
= 2400Nucleotit.
3, 4 Ao
3, 4 Ao
A=T=
=

N
2400 Nu
x %A =
x15% = 360Nucleotit Amt=Tmt=A(2k -1) = 2520Nucleotit, G = X
100%
100%

N
2400 Nu
-A=
- 360Nucleotit = 840Nucleotit Gmt=Xmt= G(2k -1) = 1080Nucleotit.
2
2

Bi 6: Mt phõn t ADN cú chiu di 1,02 micromet v cú s Nucleotit loi A chim 20% tng s
Nucleotit. Tớnh t l v s lng Nucleotit ca cỏc loi Nucleotit ca phõn t ADN.
Gii: T l cỏc loi Nucleotit: T%=A%=20% G%=X%=(50%-20%)=30%

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

22


S lng cỏc loi Nucleotit. p tpng cụng thc LADN =

N
x3.4 A 0
2

2 x1, 02 x10 4
= 600000 nucleotit
3, 4
T tng s nucleotit da vo t l tớnh c s lng cỏ loi nucleotit:
A =T = 600000 x 20% = 120000 nucleotit
G =X = 600000 x 30% = 180000 nucleotit
A
2
Bi 7: Mt gen cú: L = 5100 A0 , t l
= . Tớnh:
G
3
a. S lng tng loi nucleotit ca gen.
b. Khi lng phõn t ca gen.
c. S liờn kt hydrụ hỡnh thnh gia 2 mch n ca gen,

d. S liờn kt phospho dieste trờn mi mch n v trờn c 2 mch ca gen .
Gii:
Vỡ chiu di gen l chiu di 1 mch n nờn:
* S nucleotit ca 1 mch n l: 5100 / 3.4 =1500nucleotit
* S nucleotit ca c 2 mch l: 1500 x 2 = 3000 nucleotit
A
2
= . A% = 20% G % = 30%
G
3
a.S nucleotit mi loi l:
A = T = 20 % x 3000 nucleotit = 600 nucleotit G = X = 30% x 3000 nucleotit = 900 nucleotit
b. Khi lng phõn t ca gen :
M = 3000 x 300vC = 9.105 vC
c. S liờn kt hidro gia 2 mch n:2A + 3G = (2 x 600)+(3x 900) = 3900 liờn kt
d.Nu ch tớnh s liờn kt húa tr gia nucleotit - nucleotit hỡnh thnh mch n
* s liờn kt este trờn 1 mch n :=s nucleotit mch n 1 = 1500 1 = 1499 l.kt
* s liờn kt este trờn c 2 mch n = 1499 x2 hay =3000 2= 2998 l.kt
Nhng nu tớnh c liờn kt hoỏ tr gia ng v axit phosphoric ca mi nucleotit thỡ
* s liờn kt este trờn 1 mch n :=(N/2 1) + N/2 = 1500 1+ 1500 = 2999 l.kt
* s liờn kt este trờn c 2 mch n = 2(N - 1) = 2 (3000 - 1) = 5998 liờn kt
-> N =

Bi 8: Mt gen cú 3120 liờn kt hydrụ gia 2 mch v 2398 liờn kt húa tr hỡnh thnh mch
n . Trờn 1 mch ca gen bit s Nucleotit G - A =15% s Nucleotit ca mch v X =
450Nucleotit. Tớnh :
a. Chiu di gen, s chu kỡ xon ca gen .
b. S Nucleotit tng loi ca gen, s Nucleotit tng loi trờn mi mch n ca gen.
Gii:
a. Chiu di gen= N/2 x 3,4 Ao = (2398 +2) / 2 x 3,4 = 4080 Ao

S chu kỡ xon = N / 20 = 120 chu kỡ
b.S Nucleotit tng loi ca gen
2A + 3G = 3120(1)
2A + 2G = 2400(2) G=X = 720 Nucleotit,
A=T = 480 Nucleotit
S Nucleotit tng loi trờn mi mch n ca gen
X1 = G2 = 450 ; X2 = G1 = 270
G1 A1 = 15% x 1200 = 180
A1 = T2 = 90;
T1 = A2 = 480 90 = 390
Bi 9. Mt gen nhõn ụi mt s ln v ó to c 32 gen con. Xỏc nh s ln nhõn ụi ca gen.
GII
Gi x l s ln nhõn ụi ca gen, ta cú s gen con to ra l:
2x = 32 = 25
Suy ra x = 5

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

23


Vy gen ó nhõn ụi 5 ln.
Bi 10. Mt on phõn t ADN cú trt t cỏc nucleotit trờn mt mch n nh sau:
-A-T-X-A-G-X-G-T-Aa. Xỏc nh trt t cỏc nucleotit ca mụi trng n b sung vi on mch trờn.
b. Vit hai on phõn t ADN mi hỡnh thnh t quỏ trỡnh nhõn ụi ca on ADN núi trờn.
GII
a. Trt t cỏc nucleotit ca mụi trng:
-T-A-G-T-X-G-X-A-Tb. Hai on ADN mi:
Theo v theo NTBS, an ADN ó cho cú trt t cỏc cp nucleotit nh sau:
-A-T-X-A-G-X-G-T-A-T-A-G-T-X-G-X-A-THai on ADN mi ging ht on ADN ó cho:

-A-T-X-A-G-X-G-T-A-T-A-G-T-X-G-X-A-TBi 11. Mch 1 ca gen cú 200A v 120G; mch 2 ca gen cú 150A v 130G.
Gen ú nhõn ụi 3 ln liờn tip.
Xỏc nh tng lai nucleotit mụi trng Cung cp cho gen nhõn ụi.
GII
S lng tng loi nucleotit gen:
A = T = A1 + A2 = 200 + 150 = 250 (nucleotit)
G = X = G1 + G2 = 120 + 130 = 250 (nucleotit).
S lng nucleotit tng loi mụi trng Cung cp cho gen nhõn ụi:
Amt = Tmt = ( 23 1) . Agen = ( 23 -1) . 350 = 2450 (nucleotit).
Gmt = Xmt = ( 23 1) . Ggen = ( 23 -1) . 250 = 1750 (nucleotit).
Bi 12. Gen cú 600A v cú G =

3
A. Gen ú nhõn ụi mt s t, mụi trng Cung cp 6300G.
2

a. Xỏc nh s gen con c to ra.
b. Xỏc nh s liờn kt hyrụ ca gen.
GII
a. S gen con c to ra:
Gen cú:
A =T = 600 (nucleotit)
G=X=

3
3
A=
x 600 = 900 (nucleotit).
2
2

Gi x l s ln nhõn ụi ca gen, ta cú s G mụi trng Cung cp cho gen nhõn ụi l:
Gmt = Xmt = ( 2x 1) . Ggen

6300 = ( 2x 1) . 900
Suy ra: 2x 1 =

6300
=7
900

S gen con c to ra l: 2x = 7 + 1 = 8 gen.
b. S liờn kt hyrụ ca gen:
H = 2A + 3G = ( 2 x 600) + ( 3 x 900) = 3900 liờn kt.
Bi 13. Mt gen nhõn ụi 3 ln phỏ v tt c 22680 liờn kt hyrụ, gen ú cú 360A.
a. Tớnh s lng tng loi nucleotit ca gen.
b. Tớnh s liờn kt hyrụ cú trong cỏc gen con to ra.
GII

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

24


a. S lng tng loi nucleotit ca gen:
Gi H l s liờn kt hyrụ ca gen, ỏp tpng cụng thc tớnh s liờn kt hyrụ b phỏ trong
nhõn ụi ca gen:
( 2x 1) . H = ( 23 1) . H = 22680
Suy ra:

H=

22680
= 3240 liờn kt.
23 1

H = 2A + 3G hay ( 2 x 360) + 3G = 3240
Suy ra:

G=

3240 (2 x360)
= 840 (nucleotit).
3

Vy s lng tng loi nucleotit ca gen l:
A = T = 360 (nucleotit)
G = X = 840 ( nucleotit).
b. S liờn kt hyrụ cú trong cỏc gen con to ra:
S gen con to ra:
2x = 23 = 8 gen
S liờn kt hyrụ cú trong cỏc gen con:
3240 x 8 = 25920 liờn kt.
I.1.1.2. Bi tp vn tp
1. T lun:
Bi 1: Mt gen di 0,51micromet, trong ú X chim 10% tng s nucleotit trong gen.
a. Xỏc nh khi lng phõn t v s vũng xon ca gen.
b. T l % v s nucleotit tng loi trong gen.
c. Gen trờn cú bao nhiờu liờn kt hidro?
d. Gen ny t phiờn 3 t liờn tip, mụi trng Cung cp bao nhiờu nucleotit t do mi loi?

Bi 2: Mt gen cú chiu di 0,255micromet trong ú G = 150 nucleotit.
a/ Tớnh s liờn kt phosphodieste ( liờn kt húa tr -P), s vũng xon v khi lng phõn t ca
gen.
b/ Tỡm t l v s lng mi loi nucleotit ca gen.
c/ Trờn mch th nht ca gen cú T = 450, G = 30. Hóy tớnh s nucleotit tng loi mi mch gen.
Bi 3: Mt gen gm 150 chu kỡ xon v cú 3500 liờn kt hidro.
a/ Tỡm t l % v s nucleotit tng loi trong gen.
b/ Trờn mch th nht ca gen cú A + G = 850 v A G = 450. Tỡm s nucleotit tng loi mi mch
n trong gen.
c/ Gen th hai cú s liờn kt hidro bng gen núi trờn nhng cú chiu di ngn hn chiu di ca gen
1 l 51nm. Tỡm s nucleotit tng loi ca gen 2.
Bi 4: Mt gen cú s liờn kt hidro l 3120 v cú liờn kt húa tr -P ca gen l 4798.
a/ Tỡm chiu di v khi lng phõn t ca gen.
b/ Xỏc nh s nucleotit tng loi trong gen.
c/ Trờn mch 1 ca gen cú hiu gia G vi T = 15%, tng gia G vi T = 30% s nucleotit ca
mch. Hóy tỡm t l phn trm v s nucleotit tng loi mi mch gen.
d/ Xỏc nh s nucleotit tng loi trong cỏc gen to thnh khi gen ny tỏi bn 5 ln liờn tip.
Bi 5:Mt on ADN di 0,51 micromet . mch 1 cú t l
A : T :G:X =1:2:3:4.Tớnh :
a. S Nucleoti(Nucleotit) tng loi ca gen.
b.S liờn kt húa tr gia cỏc Nucleotit trong on ú.
c.S liờn kt Hidro.
d.S vũng xon.

Nguyeón Vieỏt Trung THPT Thaùch Baứn

25