Giáo án Hóa học 9 bài 40: Dầu mỏ và khí thiên nhiên

GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

DẦU MỎ VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN
 MỤC TIÊU
1.1 Kiến thức:
HS biết được:
•
Khái niệm, thành phần, trạng thái tự nhiên của dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí dầu mỏ
và phương pháp khai thác chúng ; một số sản phẩm chế biến từ dầu mỏ.
•
Ứng dụng: dầu mỏ và khí thiên nhiên là nguồn nhiên liệu và nguyên liệu quý trong
công nghiệp.
HS hiểu được: PP chế biến dầu mỏ là dựa vào đặc tính dầu mỏ có nhiệt độ không ổn định
1.2 Kỹ năng:
HS thực hiện đươc
•
Đọc trả lời câu hỏi, tóm tắt được thông tin về dầu mỏ, khí thiên nhiên và ứng dụng
của chúng.
•
Sử dụng có hiệu quả một số sản phẩm dầu mỏ và khí thiên nhiên.
HS thực hiện thành thạo: Nêu biện pháp bảo vệ môi trường biển khi có gặp sự cố dầu tràn ra
biển.
1.3 Thái độ:
- Nắm được đặc điểm cơ bản của dầu mỏ Viện Nam: vị trí một số mỏ dầu, mỏ khí, tình
hình khai thác dầu khí ở nước ta.
- Biết bảo quản, giữ gìn khoáng sản của đất nước và ý nghĩa của nó trong nền kinh tế
hiện nay.
 NỘI DUNG HỌC TẬP
Dầu mỏ
Khí thiên nhiên
Dầu mỏ và khí thiên nhiên ở Việt Nam

 CHUẨN BI
3.1 GV: bảng phụ; bộ mẫu sản phẩm chế biến từ dầu mỏ ; sơ đồ chưng cất dầu mỏ.
3.2 HS: đọc bài ở nhà, bài 40:”Dầu mỏ và khí thiên nhiên” SGK / 126 và nắm các nội dung sau:
o Dầu mỏ là gì?
o Các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ.
Thành phần chính của khí thiên nhiên
 TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
4.1 Ổn định tổ chức& kiểm diện : KTSS
4.2 Kiểm tra miệng
Câu hỏi:
1. Một em HS phát biểu về tính chất của benzen như sau:
A. Benzen tan trong nước.
B. Benzen cho được phản ứng cộng.
C. Benzen là một chất khí ở điều kiện thường có mùi thơm.
D. Benzen là dung môi tốt cho nhiểu chất vô cơ – hữu cơ
Theo em câu nào sai? (8đ)
2. Sửa bài tập 3 SGK / 125 (9đ)
Trả lời:
GV:gọi 2 HS làm bài
HS1: a, c: sai
DuongHuynh

Page 1


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

HS2: sửa bài tập 3 SGK / 125

PTHH: C6H6 + Br2

78 g 
?g

C6H5Br + HBr
157 g
15,7 g

.

Do H=80% nên khối lượng ban đầu của benzen là:
g
GV: gọi 1 HS nhận xét bài làm của 2 HS, sửa sai nếu và gv kết luận chấm điểm.
4.3 Tiến trình bài học
Giới thiệu bài:Dầu mỏ và khí thiên nhiên là những tài nguyên quý giá của Việt Nam và nhiều
quốc gia khác trên thế giới. Vậy từ dầu mỏ và khí thiên nhiên người ta tách ra được những sản
phẩm nào và chúng có những ứng dụng gì? Đó là nội dung bài học hôm nay.
GV: ghi bảng tên bài học.
Tiết 50: DẦU MỎ VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN
HOẠT ĐỘNG 1: 20’
I.
Dầu mỏ:
(1) Mục tiêu:
• Kiến thức:Tính chất vật lí dầu mỏ; trạng thái tự nhiên, cách khai thác, các sản phẩm chế
biến từ dầu mỏ.
• Kĩ năng: đọc thông tin SGK trả lời vấn đề dặt ra.
(2)Phương pháp, phương tiện dạy học:
Phương pháp: hỏi – đáp. Quan sát tranh
Phương tiện dạy học: mẩu dầu thô, sơ đồ chứng cất dầu mỏ.
(3)Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

NỘI DUNG BÀI HỌC
GV: quan sát mẩu dầu mỏ, em hãy nhận xét
về màu sắc, trạng thái, tính tan của nó?
HS:là chất lỏng sánh, màu nâu đen, không
tan trong nước , nhẹ hơn nước.
GV:vậy, trong tự nhiên dầu mỏ có ở đâu?
HS: dầu mỏ tập trung thành từng vùng lớn,
ở sâu trong lòng đất tạo thành mỏ dầu.
GV:các em quan sát H4.16, hãy nêu cấu tạo
của mỏ dầu?
HS:mỏ dầu thường có 3 lớp:
- Lớp khí ở trên được gọi là khí mỏ dầu
( khí đồng hành), thành phần chính là
DuongHuynh

1. Tính chất vật lý:
Là chất lỏng sánh, màu nâu đen, không
tan trong nước , nhẹ hơn nước.
2. Trạng thái tự nhiên, thành phần dầu mỏ:
a. Trong tự nhiên, dầu mỏ tập trung thành
từng vùng lớn ở sâu trong lòng đất tạo thành
mỏ dầu.
b. Mỏ dầu thường có 3 lớp:
- Lớp khí ở trên được gọi là khí mỏ dầu
( khí đồng hành), thành phần chính là
metan.
Page 2


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

metan.
- Lớp dầu lỏng có hòa tan khí ở giữa là hỗn
hợp phức tạp của nhiều loại hidrocacbon và
những lượng nhỏ các hợp chất khác
- Lớp nước mặn: ở dưới đáy mỏ dầu.
GV: dầu mỏ được khai thác như thế nào?
HS: khoan những lổ khoan xuống lớp dầu
lỏng (còn gọi là giếng dầu). Đầu tiên dầu tự
phun lên, sau đó người ta phải bơm nước
hoặc khí xuống để đẩy dầu lên.
GV: các em quan sát sơ đồ chưng cất dầu
mỏ và cho biết các sản phẩm chế biến từ
dầu mỏ là gì?
HS:khí đốt, xăng, dầu hỏa, dầu diezen, dầu
mazut, nhựa đường…
GV:em cho biết phương pháp thực hiện ở
đây là gì?
HS: phương pháp chưng cất, nghĩa là dầu
mỏ sôi ở những khoảng nhiệt độ khác nhau
mà ta có được sản phẩm khác nhau.
GV:như các em đã biết xăng là nhiên liệu rất
quan trọng trong đời sống và sản xuất. Với
phương pháp chưng cất ta thu lượng xăng
không nhiều. Để tăng lượng xăng, người ta
còn sử dụng phương pháp cracking ( nghĩa
là bẻ gãy phân tử có khối lượng lớn thành
các phân tử có khối lượng nhỏ hơn). Ví dụ
cracking dầu nặng được xăng và hỗn hợp
khí có giá trị trong công nghiệp như: metan,

etilen…
GV: các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ dùng
làm gì
HS: làm nhiên liệu trong đời sống và trong
Tích hợp GD bảo vệ mơi trường
GV: đưa bài tập lên bảng
Có trường hợp sau:
a) Các tàu chở dầu gặp sự cố và dầu
tràn ra biển.
b) Khi dầu mỏ ngấm vào cát ở ven biển
Để không gây ô nhiễm môi trường, theo em
nên xử lí như thế nào?
HS: a): dùng phao để khoanh vùng, không
cho dầu lan rộng, sau đó dùng máy bơm để
hút vào thiết bị tách lấy dầu khỏi nước.
b): xúc cát bị ngấm dầu, đem rửa bằng
nước, lúc này dầu nổi trên mặt nước và tách
DuongHuynh

- Lớp dầu lỏng có hòa tan khí ở giữa là hỗn
hợp phức tạp của nhiều loại hidrocacbon và
những lượng nhỏ các hợp chất khác
- Lớp nước mặn: ở dưới đáy mỏ dầu.
c. Dầu mỏ được khai thác như sau: khoan
những lổ khoan xuống lớp dầu lỏng (còn gọi
là giếng dầu). Đầu tiên dầu tự phun lên, sau
đó người ta phải bơm nước hoặc khí xuống
để đẩy dầu lên.
3. Các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ:
a. Đó là : khí đốt, xăng, dầu hỏa, dầu

diezen, dầu mazut, nhựa đường…
b. Phương pháp:
+ Chưng cất dầu mỏ.
+ Cracking dầu nặng thành xăng và hỗn hợp
khí.

Page 3


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

ra. công nghiệp
HOẠT ĐỘNG 2: 7’
II.
Khí thiên nhiên:
(1) Mục tiêu:
• Kiến thức: trạng thái tự nhiên, cách khai thác, thành phần của khí thiên nhiên
• Kĩ năng: đọc thông tin SGK trả lời vấn đề dặt ra.
(2)Phương pháp, phương tiện dạy học:
Phương pháp: hỏi – đáp.
Phương tiện dạy học: không
(3)Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
GV: em hãy giới thiệu về trạng thái tự nhiên
và thành phần của khí thiên nhiên ?
HS: khí thiên nhiên có trong các mỏ khí
nằm dưới lòng đất. Thành phần chủ yếu là
khí metan chiếm 95%
GV: khí thiên nhiên khai thác như thế nào?

HS:khoan xuống mỏ khí, khí sẽ tự phun lên
do áp suất trong mỏ khí cao hơn áp suất khí
quyển.
GV: khí thiên nhiên dùng để làm gì?
HS: Là nhiên liệu , nguyên liệu trong đời
sống và sản xuất.
III.

- Khí thiên nhiên có trong các mỏ khí
nằm dưới lòng đất. Thành phần chủ yếu là
khí metan chiếm 95%
- Cách khai thác: khoan xuống mỏ khí,
khí sẽ tự phun lên do áp suất trong mỏ khí
cao hơn áp suất khí quyển.
- Ưùng dụng: Là nhiên liệu , nguyên liệu
trong đời sống và sản xuất.

HOẠT ĐỘNG 3: 5’
Dầu mỏ và khí thiên nhiên ở Việt Nam

(1) Mục tiêu:
• Kiến thức: vị trí địa lí các mỏ dầu, mỏ khí thiên nhiên ở VN
• Kĩ năng: đọc thông tin SGK trả lời vấn đề dặt ra.
(2)Phương pháp, phương tiện dạy học:
Phương pháp: hỏi – đáp. Quan sát tranh
Phương tiện dạy học:
(3)Các bước của hoạt động
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
GV: giới thiệu:dầu mỏ và khí thiên nhiên ở

Dầu mỏ và khí thiên nhiên ở nước ta tập
nước ta tập trung chủ yếu ở thềm lục địa phía trung chủ yếu ở thềm lục địa phía nam như:
nam.
Bạch Hôû, Đại Hùng, Rồng, Lan Đỏ,…
- Ưu điểm nổi bật của dầu mỏ ở nước ta là
hàm lượng các hợp chất chứa lưu huỳnh
thấp, tuy nhiên do chứa nhiều parafin nên
dầu mỏ nước ta dễ đông đặc.
GV:em hãy nêu vài địa danh có chứa mỏ dầu
, mỏ khí ở nước ta?
HS:Bạch Hôû, Đại Hùng, Rồng, Lan Đỏ,…
Lưu ý: khai thác, vận chuyển và chế biến
DuongHuynh

Page 4


GIÁO ÁN HÓA HỌC 9

dầu mỏ, khí thiên nhiên rất dễ gây ra ô nhiễm
môi trường và các tai nạn cháy nổ. Vì vậy
trong quá trình sản xuất và vận chuyển
dầu ,khí phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy
định về an toàn đã đặt ra.
Tích hợp GD hướng nghiệp:
Hiện nay, ngành khai thác dầu mỏ, khoáng
sản đang rất phát triển không những trong
nước và trên thế giới. Dầu mỏ là tài sản quý
của một quốc gia. Nếu có dầu mỏ mà khọng
biết khai thác và chế biến thì vẫn là một

nước nghèo. Vì vậy, các em phải biết chọn
một hướng đi tươi sáng cho tương lai mặt dù
ta không có tài sản (dầu mỏ) nhưng trí tuệ
giúp ta làm giàu từ dầu mỏ.
 TỔNG KẾT VA HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
5.1 Tổng kết
- GV: gọi HS đọc nội dung tóm tắt SGK / 129
- GV:đưa bài tập lên bảng
1. Chọn câu đúng.
A. Dầu mỏ làmột đơn chất
B. Dầu mỏ là một hỗn hợp phức tạp
C. Dầu mỏ là một hỗn hợp tự nhiên của nhiều loại hidrocacbon
D. Dầu mỏ sôi ở một nhiệt độ xác định.
E. Dầu mỏ sôi ở những nhiệt độ khác nhau.
2. Từ dầu mỏ để thu được xăng, dầu hỏa, dầu điezen và các sản phẩm khác thì người ta dùng
phương pháp nào?
A. Hóa rắn
B. Chưng cất dầu thô và cracking
C. Đốt cháy
D. Lắng lọc
3. Thành phần chính của khí thiên nhiên là gì?
A. khí etilen
B. khí etan và khí propan
C. khí metan và khí axetilen
D khí metan
Đáp án: 1:C – E ; 2 B ; 3 D
5.2 Hướng dẫn học tập
• Đối với bài học ở tiết học này
- Học bài: dầu mỏ và khí thiên nhiên.
- Làm bài tập 2,3,4 SGK / 129

• Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Đọc bài 41 :” Nhiên liệu” SGK / 130 và chuẩn bị theo nội dung sau:
+ Nhiên liệu là gì?
+ Sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả?
PHỤ LỤC

DuongHuynh

Page 5