NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN GIẢI PHÁP BẢO VỆ CÔNG TRÌNH VỰC MẤU KHI THI CÔNG MỞ MÓNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHO NỔ MÌN

Lu n v n th c s k thu t

i Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

L
L i đ u tiên tôi xin chân thành bày t lòng bi t n sâu s c nh t đ n th y giáo
PGS.TS. Bùi V n V nh, ng

i đã t n tình h

ng d n, nh n xét chi ti t cho tôi trong

th i gian tôi làm lu n v n.
Tôi xin chân thành c m n s quan tâm, giúp đ c a phòng ào t o
và sau
Tr

i h c, khoa Công trình Tr

ng

ng

ih c

i h c Th y L i cùng các th y cô giáo

i h c Th y L i đã t o đi u ki n h c t p, gi ng d y truy n l i ki n th c

cho tôi trong th i gian đ

c tham gia h c t p t i tr

ng.

Tôi xin c m n Ban lãnh đ o Chi c c Th y l i Ngh An và các đ ng nghi p
trong c quan đã dành nh ng tình c m quý báu, nh ng l i đ ng viên chân thành và
t o m i đi u ki n thu n l i cho tôi trong quá trình h c t p c ng nh th i gian làm
lu n v n.
Tôi dành cho các thành viên trong gia đình tôi - nh ng ng

i đã luôn bên tôi

khích l đ ng viên và ng h tôi trong nh ng lúc khó kh n nh t c a mình - l i c m
n thân th

ng nh t.

Tuy đã có nh ng c g ng nh t đ nh, nh ng do th i gian và trình đ có h n,
lu n v n không tránh kh i nh ng thi u sót. Kính mong Quý th y cô, Quý đ ng
nghi p và b n bè góp ý xây d ng đ tác gi có th ti p t c nghiên c u hoàn thi n đ tài.
Xin chân thành c m n!
Lu n v n hoàn thành t i Khoa Công trình tr

ng

i H c Th y L i

Hà N i, tháng 11 n m 2010
Tác gi

Nguy n Kim Th y

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

ii Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

M CL C
M

U .....................................................................................................................1

T
0

T
0

CH

NG 1 T NG QUAN V CÔNG TÁC N MÌN TRONG XÂY D NG

T
0

CÔNG TRÌNH THU L I THU

I N ..................................................................3
T
0

1.1. Gi i thi u chung v công ngh n mìn trong xây d ng công trình thu l iT
0

thu đi n ..................................................................................................................3
T
0

1.1.1. Thu c n và các ph
T
0

ng ti n gây n .........................................................3
T
0

1.1.2. Công tác khoan l mìn ...............................................................................4
T
0

T
0

1.1.3. N p thu c n , l p bua, đ u m ng và gây n ..............................................4
T
0

T
0

1.1.4. ng d ng công ngh n mìn trong xây d ng th y l i th y đi n...................5
T
0

T
0

1.2. Các ph
T
0

ng pháp n mìn đã áp d ng trong xây d ng th y l i th y đi n

Vi t Nam đ đào móng và khai thác đá...................................................................7
T
0

1.2.1. Ph

ng pháp n mìn l nông .......................................................................7

1.2.2. Ph

ng pháp n mìn l sâu .........................................................................7

1.2.3. Ph

ng pháp n mìn phân đo n khí.............................................................8

1.2.4. Ph

ng pháp n mìn b u .............................................................................8

1.2.5. Ph

ng pháp n mìn vi sai ..........................................................................9

1.2.6. Ph

ng pháp n mìn t o vi n ......................................................................9

T
0

T
0

T
0

T
0

T
0

T
0

CH

T
0

T
0

T
0

T
0

T
0

T
0

NG 2 NGHIÊN C U VÀ ÁNH GIÁ CÁC BI N PHÁP NG N NG A

T
0

NH H

NG B T L I C A SÓNG N ..............................................................11
T
0

2.1. Sóng n mìn ....................................................................................................11
T
0

T
0

2.1.1. Sóng xung kích..........................................................................................11
T
0

T
0

2.1.2. Sóng đ a ch n ............................................................................................11
T
0

T
0

2.1.3. Sóng ph n x .............................................................................................11
T
0

T

0

2.2. Các ch tiêu tác d ng c a sóng n ..................................................................11
T
0

T
0

2.2.1. Các ch tiêu v sóng n đ i v i công trình .................................................13
T
0

H c viên: Nguy n Kim Th y

T
0

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

iii Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

2.2.2. Các yêu c u an toàn v môi tr

ng ............................................................17

T

0

2.3. Phân tích nh h

T
0

ng c a sóng n ...................................................................19

T
0

T
0

2.3.1. nh h

ng c a sóng đ a ch n ....................................................................19

2.3.2. nh h

ng c a sóng xung kích .................................................................19

T
0

T
0

T

0

T
0

2.4. Tác d ng c a m t thoáng đ i v i hi u qu n mìn ........................................20
T
0

T
0

2.4.1. Nguyên lý v tác d ng c a m t thoáng đ i v i phá n ...............................20
T
0

T
0

2.4.2. Tác đ ng c a m t thoáng đ i v i c c u phá v đ t đá b ng n mìn ..........22
T
0

T
0

2.5. Các bi n pháp ng n ng a nh h

ng b t l i c a sóng n ..............................26

T
0

T
0

2.5.1. N mìn vi sai .............................................................................................27
T
0

T
0

2.5.2. T o màng ng n đ a ch n ............................................................................32
T
0

T
0

2.5.3. Ph
T
0

ng pháp n mìn t o vi n ....................................................................37
T
0

2.5.4. N mìn t o vi n v i ph
T

0

ng án t o hào tr

c ............................................40
T
0

2.5.5. Quan h gi a n mìn t o vi n và n t i .....................................................43
T
0

T
0

2.5.6. Xác đ nh quy mô cho phép c a v n ........................................................43
T
0

T
0

2.5.7. Ch n kích th
T
0

c t ng n h p lý .................................................................46
T
0

2.5.8. Ch n lo i thu c n và đ
T
0

CH

ng kính l khoan...............................................48
T
0

NG 3 NGHIÊN C U L A CH N GI I PHÁP B O V CÔNG TRÌNH

T
0

V C M U KHI THI CÔNG M MÓNG TRÀN B NG .......................................49
T
0

PH

NG PHÁP N MÌN .......................................................................................49

T
0

T
0

3.1. Gi i thi u chung v công trình .......................................................................49

T
0

T
0

3.1.1. Hi n tr ng công trình .................................................................................49
T
0

T
0

3.1.2. Gi i pháp nâng c p ....................................................................................49
T
0

T
0

3.2. Phân tích l a ch n gi i pháp áp d ng ................................................................51
T
0

T
0

3.2.1. Quá trình đông k t c a bê tông ..................................................................53
T
0

T
0

3.2.2. S tác đ ng c a t i tr ng n lên bê tông trong giai đo n đông c ng...........55
T
0

3.2.3. Tính toán l
T
0

T
0

ng thu c n t i đa cho phép đ đ m b o an toàn cho k t c u bê

tông v i kho ng cách và đ tu i khác nhau .........................................................55
T
0

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t
3.2.4. Các b
T
0

iv Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

c tính toán các thông s c a v n

g n các công trình bê tông

đang đông c ng...................................................................................................56
T
0

3.3. Áp d ng tính toán cho công trình V c M u .......................................................63
T
0

T
0

3.3.1. Tính toán thi t k n mìn t o vi n tr
T
0

c ....................................................63
T
0

3.3.2. Gi m thi u b t l i c a sóng n xung kích đ i v i môi tr
T
0

ng ....................70
T
0

3.3.3. Gi m thi u b t l i c a sóng xung kích đ i v i nhà qu n lý công trình .......71
T
0

T
0

3.4. K t lu n ..........................................................................................................72
T
0

CH
T
0

T
0

NG 4 KI N NGH VÀ K T LU N ............................................................73
T
0

TÀI LI U THAM KH O………………………………………..…………..75
PH L C M T S HÌNH NH CÔNG TRÌNH V C M U TR

H c viên: Nguy n Kim Th y

C, SAU NÂNG C P….76

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

v Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

DANH M C CÁC HÌNH V

Hình 1.1: S đ b trí thay đ i c u t o c a bao thu c n ………..………………8
Hình 2.1. S đ các vùng phá ho i c a đ t đá khi n có m t m t thoáng…...…21
Hình 2.2. S đ phá v đ t đá đ ng nh t xung quanh l
Hình 2.3: S đ t o thành sóng ph n x

ng thu c n ……..….22

m t thoáng………………...……….25

Hình 2.4: Các s đ b trí n vi sai trong m t hàng mìn....................................30
Hình 2.5: Các s đ n vi sai nhi u hàng mìn.....................................................31
Hình 2.6: S đ tính toán m c đ gi m ch n c a hào.........................................33
Hình 2.7: S đ màng ng n sóng đ a ch n c u t o b i m t ti p xúc gi a l p đá
nát v n và kh i đá nguyên th .............................................................................35
Hình 2.8: C u t o bao thu c n vi n…………………………..……………….40
Hình 2.9: S đ tác d ng t

ng h khi n các l mìn t o vi n………….……..41

Hình 2.10: S đ kho ng cách t t ng qu mìn đ n công trình c n b o v …....45

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

vi Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 2.1: T c đ giao đ ng gi i h n cho m t s lo i công trình (cm/s)………13
B ng 2.2: B ng xác đ nh các giá tr c a h s α đ tính kho ng cách an toàn….......14
B ng 2.3: B ng xác đ nh giá tr c a h s K c đ tính kho ng cách an toàn…....14
R

R

B ng 2.4: Tr s c a h s K B dùng đ tính toán kho ng cách an toàn theo tác
R

R

d ng c a sóng không khí……………………………………………..………...16
B ng 2.5: Giá tr trung bình các thông s c b n trong không khí xung quanh .........18
B ng 2.6: Gi i h n t i đa cho phép ti ng n khu v c công c ng và dân c .......19
B ng 2.7: Quan h gi a h s t i c a đá v i t c đ lan truy n sóng và h s
ph n x n ng l

ng c a màng sóng ch n đ ng...................................................36

B ng 2.8: Quan h gi a dung tích g u c a máy xúc v i chi u r ng và chi u cao
c a t ng khoan n …………………………………..…………………………..47
B ng 3.1: H s đ tính toán đ b n c a bê tông………………………………57
B ng 3.2: H s ph thu c đ kiên c c a đá……………………………….…58
B ng 3.3: H s ph thu c đ n t n c a kh i nguyên…………….………….59
B ng 3.4: H s c

ng đ tác đ ng ch n đ ng……………………………..….60

B ng 3.5: H s đi u ch nh……………………………………………………..60
B ng 3.6: Kho ng cách cho phép t

ng đ i t các bao thu c đ n v trí ti p xúc

“bê tông - n n đá c ng”.......................................................................................61
B ng 3.7 H s ph thu c vào tr s cu i cùng đ

c ch n c a chi u sâu t

ng

đ i l mìn (L/d)...................................................................................................63

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2

Lu n v n th c s k thu t

1 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

M

U

Tên đ tài “Nghiên c u l a ch n gi i pháp b o v công trình V c
M u khi thi công m móng tràn b ng ph

ng pháp n mìn”

1. Tính c p thi t c a đ tài
H V c M u là m t trong nh ng h l n
n m 70 c a th k tr

Ngh An đ

c xây d ng t nh ng

c. Qua h n 30 n m khai thác s d ng h đã xu ng c p và

không đ m b o an toàn. Do đó ch tr
m t trong nh ng h ng m c đ

ng m r ng nâng c p công trình đ

c đ t ra,

c quan tâm đó là m r ng tràn. Tuy nhiên, qua th m

dò đ a ch t, v trí m tràn là t ng đá c ng, vi c dùng máy móc và th công ch c
ch n s không đ m b o ti n đ . Do đó gi i pháp xem xét đ
m móng tràn b ng ph

cđ a ra

đây là đào

ng pháp n mìn.

Th c t ch ng minh n mìn là ph

ng pháp thi công có nhi u u đi m n i

b t nh rút ng n th i gian thi công, hi u qu kinh t , s d ng ít máy móc nhân l c,
kh c ph c đ
b ng ph

c nh h

ng c a nh ng b t l i v th i ti t. Bên c nh đó, thi công

ng pháp n mìn c ng có nh ng v n đ c n gi i quy t v môi tr

v các công trình lân c n do nh h
này đã đ
hi n tr

ng, b o

ng c a n mìn gây ra. Tuy nhiên, ph

ng pháp

c s d ng r ng rãi và ch ng minh tính hi u qu c a nó đ c bi t
ng ch t h p và trong nhi u tr

nh ng

ng h p khác nó còn mang tính t t y u.

Vì v y, nghiên c u l a ch n gi i pháp b o v công trình h V c M u khi thi
công m móng tràn b ng ph

ng pháp n mìn là c n thi t, có tính khoa h c và th c

ti n rõ r t.
2. M c đích c a đ tài
- Nghiên c u các bi n pháp b o v công trình V c M u khi thi công m
móng tràn b ng ph
-

ng pháp n mìn.

xu t l a ch n gi i pháp đ b o v an toàn công trình V c M u khi thi

công m móng tràn b ng ph

3. Cách ti p c n và ph

ng pháp n mìn.
ng pháp nghiên c u

- Thu th p, th ng kê và t ng h p tài li u nghiên c u đã có
n

trong và ngoài

c có liên quan đ n đ tài.

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

2 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

- Nghiên c u c s lý thuy t v n mìn và ph m vi ng d ng c a nó trong
xây d ng công trình thu l i.
- Áp d ng tính toán thi t k n mìn đ i v i m t s gi i pháp.
- Phân tích đánh giá hi u qu và l a ch n gi i pháp.
4. K t qu d ki n đ t đ

c

- K t qu tính toán l a ch n gi i pháp b o v công trình lân c n là c s cho

vi c tính toán m móng tràn V c M u b ng ph
- ánh giá k t qu

ng pháp n mìn.

ng d ng th c t t i công trình V c M u, ki m tra các sai

khác trong tính toán đ áp d ng cho các công trình ti p theo.

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

3 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

CH
NG 1
T NG QUAN V CÔNG TÁC N MÌN
TRONG XÂY D NG CÔNG TRÌNH THU L I THU

I N

1.1. Gi i thi u chung v công ngh n mìn trong xây d ng công trình
thu l i-thu đi n
Trong xây d ng th y l i th y đi n, n mìn đã đ

c nghiên c u ng d ng

trong nhi u h ng m c công vi c nh ch n dòng, khai thác v t li u, đào móng công
trình, đ p đ p, đào kênh, đào các đ

ng h m th y công, đào công trình ng m v.v…

Dùng công ngh n mìn trong xây d ng công trình th y l i th y đi n đã kh ng u
đi m n i b t c a nó trong th c t mà các ph
ng đ

ng pháp thi công c gi i không đáp

c.
ng d ng n mìn trong xây d ng công trình th y l i th y đi n và các l nh

v c xây d ng khác ngày nay đã đ t đ
l ch s phát tri n c a n mìn đ

c r t nhi u thành t u đáng k . Tuy nhiên

c b t đ u t nh ng thành t u v nghiên c u lý

thuy t n , công nghi p ch t o thu c n , các ph
nghiên c u các y u t

nh h

ng t i công tác n mìn.

1.1.1. Thu c n và các ph

Roger Bacon - Ng

ng ti n gây n , k thu t khoan và

ng ti n gây n

i Anh đã phát minh ra thu c n đen g m các thành ph n

Nitrakali+b t than+L u hu nh vào n m 1245. Nh ng n m đ u th k XIX v i s
phát tri n m nh m c a n n công nghi p trên th gi i, nhi u lo i thu c n và
ph

ng ti n gây n đã đ

c phát hi n và ch t o nh : Gôvar phát minh thu c n

phiminat th y ngân n m 1800, Siling s d ng m i l a đi n đ kích n n m 1812,
Bichphor phát minh dây cháy ch m n m 1831, thu c n đinamít d o n m 1866 t i
Th y i n, amônit n m 1867 t i Th y i n, dây n n m 1879 t i Pháp... T nh ng
n m 30 c a th k tr

c

Liên Xô đã có xu h

ng thay th ch t n đinamít b ng

nh ng lo i ch t n an toàn h n nh amônít, điamôn.
Vi t Nam, tr

c đây ch y u s d ng các lo i thu c n và ph

liên quan nh p v t các n

H c viên: Nguy n Kim Th y

ng ti n

c Trung Qu c, Liên Xô, Ba Lan. Hi n nay, các Công ty

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

4 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

công nghi p hóa ch t trong n
ch u n

c đã s n xu t đ

c, A 1, ZECNO, nh t

c các lo i thu c n : An fo, An fo

ng NT13, EE31, Superdyne, P3151, P113 …

thu c m i n : VE05, Petolite, Power Prime, ... dây cháy ch m, kíp n th
l a), kíp đi n, dây n đ ph c v nhu c u trong n

ng (kíp

c.

1.1.2. Công tác khoan l mìn
vi c khoan l mìn đ

c thu n l i, chính xác, tr

c khi khoan c n ph i

xác đ nh đúng v trí các l khoan và đánh d u b ng s n trên m t t ng theo h chi u
n mìn c a m i v n .
Ti n hành khoan l mìn đúng v trí, ph
t khoan l mìn c n đ

ng và chi u sâu c a l khoan. Trình

c b trí h p lý đ máy khoan ph i d ch chuy n ít nh t mà

l i khoan đ t n ng su t cao nh t, tránh làm s p l khoan và gây k t c n khoan.
Khi khoan xong m t l c n ph i b o v l khoan này đ không cho đ t đá và
mùn khoan b i l p l khoan.
là trong mùa m a.
ng nh a PVC có đ

ây là v n đ h t s c c n l u ý khi thi công, đ c bi t

b o v l khoan có th dùng nút ho c làm ng b o v b ng

ng kính phù h p.

K t thúc vi c khoan l cho m t v n c n ph i nghi m thu công tác khoan
tr

c khi n p thu c.

1.1.3. N p thu c n , l p bua, đ u m ng và gây n
Ph i ti n hành ki m tra v t li u n

tr

c khi s

4586:1997. Trong th c t , nhi u v n đã không đ t đ
nguyên nhân c b n là ch t l
th i h n mà không đ
Tr
các kích th

d ng theo TCVN

c hi u qu n phá do

ng v t li u n kém, b suy gi m tính n ng n vì quá

c ki m tra tr

c khi s d ng.

c khi n p thu c n vào l khoan, vi c ki m tra đúng v trí các l mìn,
c, chi u sâu l khoan và kh i l

ng thu c n c n n p vào t ng l

khoan là m t yêu c u r t quan tr ng, nh t thi t ph i làm đúng thi t k vì nh v y
m i có th tránh sai sót, đ m b o th c hi n v n đ t đ
mìn đ

c yêu c u theo h chi u n

c phê duy t.
Các công vi c v n chuy n thu c n , n p thu c n , l p bua và đ u m ng n

ph i đ

c th c hi n đúng quy ph m hi n hành (TCVN 4586:1997). Yêu c u cán b

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

5 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

và công nhân thi công n mìn ph i là nh ng ng

iđ

c đào t o, có am hi u v

công vi c n mìn. Công tác ch huy trên hi n tr

ng thi công ph i t p trung và

th ng nh t t khi b t đ u v n chuy n thu c n , n p mìn cho đ n khi phát l nh n ,
không cho phép có nh m l n vì ch c n m t sai sót nh trong công tác đi u khi n là
có th gây ra nh ng h u qu x u không l

ng tr

cđ

c.

Công tác l p bua là m t v n đ có ý ngh a v kinh t - k thu t trong công
tác n mìn. Chi u dài l p bua ph thu c vào m c đ s d ng h u ích c a l khoan,
yêu c u v đ r ng c a đ ng đá sau n mìn… Khi l p bua ngoài vi c ph i l p bua
theo đúng k thu t và chi u dài quy đ nh trong h chi u n mìn còn c n ph i chú ý
th n tr ng trong t ng thao tác đ tránh hi n t

ng làm đ t dây n ho c kích n

ngoài ý mu n do ma sát va đ p khi l p bua.
Khi n p thu c và l p bua xong ph i đ a công nhân ra ph m vi an toàn, ki m
tra l i toàn b các n i dung theo h chi u n mìn và các bi n pháp đ m b o an toàn
trong n mìn m i ti n hành đ u m ng và gây n . Tr

c khi gây n ph i đ m b o

công tác an toàn theo qui đ nh.
Sau khi n mìn ng

i ch huy hi n tr

ng ph i tr c ti p ki m tra, đánh giá

tình hình v n và có gi i pháp x lý k p th i, chính xác nh ng s c c a v n nh
mìn câm hay các s c khác, phát l nh báo yên, đánh giá k t qu c a v n và t ng
k t đ rút kinh nghi m cho các v n ti p sau.

1.1.4. ng d ng công ngh n mìn trong xây d ng th y l i th y đi n
ng d ng n mìn trong các ngành khác đã di n ra t r t lâu tr
Ng

i Nga dùng thu c n đen đ phá các t ng đá d

gi a th k XVI, phá các lô c t

i lòng sông cho t u bè đi l i

Kazan n m 1552...

N m 1861 công ngh n mìn đ
b t đ u áp d ng ph

c đó nh :

c ng d ng đ đào h m Alp , Liên Xô đã

ng pháp n mìn vi sai làm t ng qui mô và ch t l

m l thiên n m 1952. N m 1952 – 1953 đã ti n hành n v ng xa

ng n

các

vùng Ant n -

T pcanski v i 1600 t n thu c n làm chuy n d ch h n m t tri u mét kh i đ t đá.
Trong xây d ng th y l i th y đi n, ng d ng n mìn đáng k nh t là t n m
1966 – 1968 đã ng d ng ph
H c viên: Nguy n Kim Th y

ng pháp n mìn đ nh h

ng đ đ p đ p trên sông
L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

6 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

Anmátchimca và sông Vakh . N m 1959 - 1962, ng

i M đã th c hi n ph

ng

pháp n mìn t o vi n trong đá có đ c ng trung bình khi đào h móng công trình
th y l i và đã đ

c ng d ng trên các công trình th y đi n Robertmoser, Tuckarora,

Louis, Modes…
Vi t Nam đã ng d ng công ngh n mìn đ khai thác v t li u đá nh
công trình H ch a Thác Bà (Yên Bái), Th y đi n Hoà Bình (Hoà Bình), Sông
Quao (Bình Thu n), Th y đi n Tuyên Quang (Tuyên Quang), C a

t (Thanh

Hóa), Th y đi n S n La (S n La), B n V (Ngh An) … v.v; đ đào h móng công
trình nh

Núi C c (Thái Nguyên), Th y đi n Hoà Bình (Hoà Bình), K G

(HàT nh), Sông Quao (Bình Thu n), Ialy (Gia Lai), Tr An (

ng Nai), Th y đi n

Tuyên Quang (Tuyên Quang), Th y đi n S n La (S n La), C a
v.v...; đ đ p đ p, đào kênh b ng n mìn đ nh h

ng nh

t (Thanh Hóa)

Hà Thành (Hà Giang),

Kênh V n S n (Hà Tây), các đ p N.A, K.A và B.Q (L ng S n), kênh Tr B a, đ p
H Ng c (Hoà Bình), đ p Khe C (Qu ng Ninh v.v...; đ đào các đ

ng h m thu

công nh công trình Thu đi n Hoà Bình (Hoà Bình), Nghi Xuân (Hà T nh), C a
t (Thanh Hóa), Xi phông h th ng ô L
N mìn đ

ng, B n V (Ngh An) v.v...

c áp d ng vào r t nhi u công trình th y l i th y đi n,

n

c ta

vi c nghiên c u và ng d ng n mìn trong xây d ng thu l i v n còn nhi u h n ch
c v trình đ k thu t n mìn, trình đ qu n lý k thu t, t ch c thi công n mìn
v.v... đã d n đ n nh ng sai khác v i thi t k c a công trình nh đào quá đ
thi t k c a h móng công trình gây ra: s t, tr

ng biên

t hai bên vai tràn không tháo đ

c

l ; làm m t kh n ng ch ng th m c a công trình. Trong khi đó, các công trình
nghiên c u lý thuy t và th c nghi m v n mìn, các tài li u h

ng d n và tham

kh o, các qui trình, quy ph m v thi t k và thi công n mìn c ng nh các tài li u
t ng k t, đánh giá, k t lu n hay các ki n ngh v nh ng k t qu
n

c ta còn quá ít, ch a đáp ng đ

ng d ng n mìn

c yêu c u c n thi t c a vi c ng d ng nh ng

ti n b k thu t n mìn trong xây d ng nói chung và xây d ng thu l i - th y đi n
nói riêng hi n nay.

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

1.2. Các ph
đi n

7 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

ng pháp n mìn đã áp d ng trong xây d ng th y l i th y

Vi t Nam đ đào móng và khai thác đá
Trong xây d ng th y l i th y đi n

ho c khai thác đá làm v t li u xây d ng ng

n

c ta, đ đào h móng công trình

i ta đã s d ng nhi u ph

ng pháp n

mìn khác nhau tùy theo yêu c u c a n mìn, tính ch t và qui mô c a công trình, kh
n ng cung c p thi t b … Các ph

ng pháp c b n đã áp d ng nh ph

ng pháp n

mìn l nông, n mìn l sâu, n mìn vi sai, n mìn p …

1.2.1. Ph
Ph
khoan có đ
Ph

ng pháp n mìn l nông

ng pháp n mìn l nông s d ng các bao thu c hình dài n p trong l
ng kính nh h n 85mm, đ sâu nh h n 5m.
ng pháp này thi công khá đ n gi n, đ t đá b phá v đ

c đ u đ n, thi t

b đ n gi n, đ c đ ng cao.
Nh

c đi m c a ph

gây n , kh i l
này ch th

ng pháp là giá thành cao do t n nhân công, t n thi t b

ng khoan l n, n ng su t c a xe máy b c xúc đá th p. Ph

ng đ

c dùng trong tr

ng pháp

ng h p c n thi t v m t k thu t và kh i l

ng

n mìn v i qui mô không l n.
Trong công tác đào móng công trình thì ph
đ

c áp d ng r ng rãi, mang l i hi u qu cao trong vi c b o v thành vách h

móng. Chính vì v y, ph
h n ch c a ph

1.2.2. Ph
Ph
khoan có đ
Ph
ph

ng pháp n mìn t o vi n đã

ng pháp n mìn l nông không còn phù h p n a vì nh ng

ng pháp.

ng pháp n mìn l sâu

ng pháp n mìn l sâu s d ng các bao thu c hình n p trong các l
ng kính l n h n 85mm và đ sâu l n h n 5m.
ng pháp n mìn l sâu có giá thành khoan n r h n nhi u so v i

ng pháp n mìn l nông do các chi phí v khoan, thu c n , thi t b gây n và

nhân công th p h n. Ph

ng pháp này cho phép c gi i hoá cao khâu b c xúc và

v n chuy n đá, đ m b o cho xe máy có n ng su t cao. Do đó có th thi công v i t c
đ l n.
H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

8 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

Trong xây d ng thu l i thu đi n, ph

ng pháp n mìn l sâu th

ng đ

ng d ng ph bi n đ khai thác đá, đào móng công trình, đào kênh, làm đ
các đ

ng h m thu công có kích th

1.2.3. Ph
Bình th

c

ng, đào

c l n.

ng pháp n mìn phân đo n khí
ng thu c n đ

c n p liên t c t đáy l khoan tr lên cho đ n đ

sâu nào đó. Ph n l khoan còn l i là đo n l p bua. Cách n p nh v y làm cho đá sau
khi n không đ ng đ u, có nhi u đá quá c . T lâu ng
thu c n phân đo n b ng cách thu c n đ

c n p phía d

t c mà ng t quãng. Gi a hai kh i thu c n d

i ta đã áp d ng cách n p
i lên nh ng không liên

i và trên là kho ng tr ng đó đ

cg i

là khân đo n khí. N mìn phân đo n khí mang l i hi u qu nh đá n ra đ u h n và
r t ít đá quá c .
s d ng n ng l
nhi u l

ng nham th ch

ng thu c n đ

c tri t đ , kh c ph c hi n t

ng có

v trí g n thu c n b nát v n và có nhi u đá t ng

v

trí xa thu c n khi n mìn v i bao thu c liên t c, nhi u tác gi đã đ a ra gi i pháp
thay đ i c u t o c a bao thu c n đ phân b l i n ng l

ng n phá và đã đ t đ

c

hi u qu t t trong vi c đi u khi n m c đ đ p v đá do n mìn. Các hình th c
thay đ i c u t o c a bao thu c là n mìn phân đo n và n mìn l u c t không khí
(xem hình 1.1).
2

2

1

1

2

2

3

1

3

1

a)

c)

b)

d)

Hình 1.1: S đ b trí thay đ i c u t o c a bao thu c n
a- Hình th c n p liên t c
c- Hình th c phân đo n th

b- Hình th c phân đo n không khí
ng

1- Kh i thu c n

1.2.4. Ph

d- Hình th c l u c t không khí
2- Bua

đ nh

3- C t không khí

ng pháp n mìn b u

Th c ch t đây là ph

ng pháp n mìn bao thu c t p trung đ

l khoan. Do v y khi n p s n p đ
H c viên: Nguy n Kim Th y

c t o ra

c kh i thu c n l n, đ m b o ph i n đ

đáy
c

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

9 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

nhi u đ t đá nh th s gi m đ

c công tác khoan. Tuy nhiên ph

ng pháp này s

t o ra đá khi n ra không đ ng đ u, có nhi u đá quá c , k thu t t o b u khá ph c
t p. V y nên ph
s

ng pháp này ch đ

c dùng cho công tác n phá làm đ

ng trên

n núi ho c d n d p m t b ng.

1.2.5. Ph

ng pháp n mìn vi sai

N mìn vi sai là n th t t ng bao thu c ho c t ng nhóm bao thu c v i m t
kho ng th i gian giãn cách nh t đ nh tính b ng ph n nghìn c a giây.
N mìn vi sai đã đ

c th c t ch ng minh tính u vi t c a nó nh : cho phép

nâng cao tính đ u đ n c a đá và c

ng đ đ p v đá; gi m l

ng đá quá c 1,5 đ n

2,5 l n so v i n đ ng th i; n ng su t n phá cao, cho phép t p trung đ t đá thành
t ng lu ng ho c t ng đ ng b ng cách s d ng các s đ n vi sai thích h p đ t o
đi u ki n thu n l i và t ng hi u qu c a công tác b c xúc đá; gi m tác d ng đ a
ch n do đó cho phép qui mô v n l n đ t ng nhanh t c đ thi công.
N mìn vi sai là m t gi i pháp có hi u qu đ đi u khi n m c đ đ p v đ t
đá (đ t đá đ

c đ p v đ u h n, l

ng đá quá c gi m nhi u), kh ng ch h

ng

chuy n đ ng c a đ t đá và gi m sóng ch n đ ng do n mìn gây ra. Nh ng k t qu
nghiên c u c a nhi u tác gi đ u th ng nh t ba y u t c b n gây nên tác d ng tích
c c c a n mìn vi sai là: S giao thoa c a sóng n gi a các bao thu c, s t o thêm
các m t thoáng ph và s va đ p gi a các c c đá bay ra khi n .

1.2.6. Ph

ng pháp n mìn t o vi n

N mìn t o vi n là m t gi i pháp khoan n đ c bi t nh m t o ra đ
đào đúng đ

c các h

ng biên thi t k .

D c biên h đào b trí các l khoan, đ

ng kính t 60 – 110 mm, song song

và cách nhau kho ng 0,5 – 1 m. Thu c n n p trong các l khoan theo hình th c
phân đo n khí, đ

ng kính các th i thu c n t 28 – 38 cm.

Hi u qu n mìn t o vi n ph thu c vào r t nhi u y u t nh đ c đi m đ a
ch t c a kh i đá (đ c tính c lý, tính n t n , h
l

ng c a h th ng khe n t). Ch t

ng khoan n , kho ng cách t i u gi a các l khoan, m t đ n p thu c n , trình

t gây n …
H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

10 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

N mìn t o vi n có nh ng u đi n đáng k nh : Cho phép khoan n đào
đúng thi t k , h đào có mái biên ph ng nh n.

t đá

biên mái r t ít b phá ho i,

đ m b o n đ nh h n, nhi u rãnh h p do n mìn t o vi n t o ra là m t màng ng n
sóng đ a ch n có hi u qu . Ngoài ra, n mìn t o vi n khi k t h p v i ph
khác không c n ch a l i l p b o v , tránh đ

ng pháp

c các khó kh n, ch m tr do ph i đào

b l p này b ng n nìn l nông ho c th công.
Chính vì nh ng u đi m đáng k đó mà n mìn t o vi n đ
trong vi c đào móng, đ

c dùng ph bi n

ng h m và các công trình ng m khác.

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

11 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

CH
NG 2
NGHIÊN C U VÀ ÁNH GIÁ CÁC BI N PHÁP NG N NG A
NH H
NG B T L I C A SÓNG N
2.1. Sóng n mìn
Sóng lan truy n trong môi tr

ng đ

c hình thành do n ng l

ng c a thu c

n gây ra g i là sóng n .

2.1.1. Sóng xung kích
Khi kh i thu c n kích n , l p t c gây ra ph n ng hóa h c, thu c n bi n
thành khí, sinh ra nhi t đ cao (1500-4000 0C), th tích khí t ng lên r t l n do v y
P

P

áp su t t ng r t cao (6000-8000 at). Áp l c l n đó sinh ra sóng xung kích.

2.1.2. Sóng đ a ch n
Sóng n lan truy n gây dao đ ng trong trong môi tr

ng đ t đá g i là sóng

ch n đ ng hay sóng đ a ch n.

2.1.3. Sóng ph n x
S giãn n c a đ t đá đ

c lan truy n t m t thoáng tr l i tâm n g i là

sóng ph n x

2.2. Các ch tiêu tác d ng c a sóng n
làm gi m tác h i do sóng n mìn gây ra đ i v i môi tr

ng và công trình

lân c n c n nghiên c u r t nhi u các ch tiêu tác đ ng c a sóng n và ph i gi i
nhi u bài toán c th trong th c t . Trong ph m vi gi i h n c a đ tài này ch
nghiên c u m t s ch tiêu có tác đ ng tr c ti p đ n công trình lân c n và đ n môi
tr

ng xung quanh.
Khi nghiên c u các v n đ trên c n ph i xác đ nh các ch tiêu tác đ ng nh

h

ng c a sóng n , trong đó có m t đ c a dòng n ng l

là m t ch tiêu c n đ

c xác đ nh. M t đ c a dòng n ng l

ng sóng xung kích c ng
ng là ph n n ng l

chuy n qua m t đ n v th tích trong m t kho ng th i gian đ

ng

c xác đ nh b ng

công th c (2.1):

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t
t

−

12 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

U V 2 P 
+
+ dt
A 2 ρ

E = ∫ ∆ρ V 
0

(2.1)

Trong đó:
U V 2
ρ  +
A 2


 - N ng l


ng t ng c ng c a m t đ n v th tích ch t l ng;

=

P V - Công c a áp l c sóng trong m t đ n v th i gian;
U- N i n ng c a môi tr
A- T

ng đ

ng;

ng nhi t c a công (A=

1
Kilocalo/Kgm);

427

P- Áp l c;
∆-

t ng c a n ng l

Tr ng thái ban đ u đ

ng v i tr ng thái ban đ u c a ch t l ng.
c xác đinh theo nh ng tham s c a môi tr

ng ch a

kích đ ng (khí quy n tiêu chu n qu c t ):
P 0 = (t
R

R

ng đ

ng 760 mm thu ngân);

T c đ truy n âm: a = 340 m/sec;
ρ 0 = 0,125 kg sec2 / m4
R

R

P

P

P

Càng xa trung tâm n thì áp l c t i đ u sóng càng gi m. T i nh ng vùng r t
xa thì sóng xung kích chuy n thành sóng truy n âm. Ng
chi u dày c a đ u sóng là đ i l

i ta đã xác đ nh đ

c

ng x p x b ng chi u dài bay t do c a các phân t

(10-5 ÷ 10-6 cm).
P

P

P

P

Tuy nhiên đ u sóng xung kích m ng nh v y nh ng chính
quá trình hao tán n ng l
Gi s hi n t

đó di n bi n các

ng có liên quan v i s thay đ i Entrôpi c a h đang xét.

ng n x y ra trong m t môi tr

ch u nén thì t c đ truy n kích đ ng trong môi tr

ng vô h n hoàn toàn không

ng này l n vô h n, sóng xung

kích t c th i chuy n ra vô c c. Vùng trung tâm b t đ u phát tri n và sau đó, d
l c thu t nh, ch t l ng b t đ u chuy n đ ng ng
l i. Nh ng rung đ ng tu n hoàn v i c
không có hao tán n ng l
bi n t

i áp

c chi u và vùng trung tâm thu h p

ng đ y h t nhau s ti p t c lâu vô h n (vì

ng). Trong môi tr

ng t nh ng các rung đ ng s có c

ng ch u nén hi n t

ng n c ng di n

ng đ nh d n vì m t ph n n ng l

ng

b hao tán.
H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

13 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

i v i đ tài c n đ t ra và gi i bài toán, ngoài vi c xác đ nh áp l c tác d ng
còn ph i xác đ nh v n t c truy n c a đ u sóng (c a h t môi tr

ng) t i m t đi m

cách trung tâm v n m t kho ng r là bao nhiêu. M t khác, áp l c và v n t c cho
phép đ i v i công trình c n b o v ph i nh th nào thì đ m b o không b phá ho i.
Ti n hành l n l

t nghiên c u các ch tiêu tác đ ng c a sóng n đ i v i môi tr

ng

và công trình lân c n liên quan .
2.2.1. Các ch tiêu v sóng n đ i v i công trình

2.2.1.1. V n t c gi i h n [V] đ i v i công trình
T c đ giao đ ng gi i h n cho các lo i công trình đ

c ghi

b ng 2.1.

B ng 2.1: T c đ giao đ ng gi i h n cho m t s lo i công trình (cm/s)
[V] cm/s
LO I CÔNG TRÌNH

TT

Tác đ ng
nhi u l n

Tác đ ng
m tl n

1.

Các nhà công nghi p, các c u l n và trung
bình. C p I,II và III

5

10

2.

Các nhà công nghi p k t c u khung, nham
th ch ít dính n n công trình

10

20

3.

Kh i nham th ch n t n , áo bê tông c t thép
c a các đ ng có áp R 200 , R 300

20

50

4.

Kh i nham th ch n t n , v t n t theo h ng
có l i, bê tông c t thép c a các đ ng h m.

50

100

5.

Kh i nham th ch b n ch c

100

150

6.

Kh i bê tông thu công có c
h n 70 % c ng đ thi t k

R

R

R

ng đ nh

σ nen
15

2.2.1.2. Áp l c c a sóng n [P] cho phép đ i v i công trình
Tu thu c vào tr ng thái ch u l c và k t c u c a t ng công trình c th mà ta
xác đ nh đ

c áp l c gi i h n cho phép do sóng n gây ra. Áp l c do sóng n (sóng

đ a ch n) cho phép đ i v i n n móng công trình [∆P] ph i tho mãn các đi u ki n
sau: [∆P] ph i nh h n c

ng đ tính toán c a k t c u công trình, c

nén c a n n công trình và c

ng đ

n đ nh tr

ng đ ch u

t cho công trình kh i nh h

ng

c a sóng n mìn.
H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

14 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

2.2.1.3. Kho ng cách an toàn v đ a ch n
Khi n mìn ta ph i xác đ nh đ

c kho ng cách an toàn do ch n đ ng c a n

mìn (R c ). Theo Quy ph m v b o qu n, v n chuy n và s d ng v t li u n - TCVN
R

R

4586: 1997, NXB Lao đ ng, Hà n i 1998 ta có R c đ
R

R

c tính theo công th c (2.2):

R c = K c .α. 3 Q
R

R

R

(2.2)

R

Trong đó:
R c - Kho ng cách an toàn sóng đ a ch n (m);
R

R

Q - Kh i l

ng thu c n (kg);

α - H s ph thu c vào ch s tác d ng c a s c n , đ c xác đ nh theo b ng 2.2;
K c - H s ph thu c vào tính ch t c a đ t đá
R

R

n n các công trình đ

cb o

v , xác đ nh theo b ng 2.3.
B ng 2.2: B ng xác đ nh các giá tr c a h s α đ tính kho ng cách an toàn
I U KI N N

H S

N v i tác d ng phá ng m và khi n ≤ 0,5

α
1,2

Ch s tác d ng n phá khi:
n=1

1,0

n=2

0,8

n≥3

0,7

B ng 2.3: B ng xác đ nh giá tr c a h s K c đ tính kho ng cách an toàn
R

TT

T N N CÁC CÔNG TRÌNH

R

CB OV

H S

Kc
R

1.

á c ng nguyên

3,0

2.

á c ng b phá hu

5,0

3.

t có l n s i và đá d m

7,0

4.

t cát

8,0

5.

t m n và đ t m

6.

t sét

7.

t bão hoà n

H c viên: Nguy n Kim Th y

n

15,0
9,0

c

20

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t
Tr

15 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

ng h p n u cùng n 1 s qu mìn

(Q) trong công th c (2.2) là toàn b tr ng l

g n nhau thì ph i coi l

ng thu c

ng thu c c a các qu mìn, nh ng ch

áp d ng khi kho ng cách t m i qu mìn riêng đ n công trình đ

c b o v sai kém

nhau không quá 10%.

Tr
đ

ng h p sai kém nhau quá 10% thì vi c xác đ nh kho ng cách an toàn

c tính theo công th c (2.3):
R c = K c .α. 3 Q0
R

R

R

(2.3)

R

Trong đó:
K c ,α R

c xác đ nh nh

R

c xác đ nh theo công th c (2.4).

Q0 R

R

Q 0 = Q 1  R0 
R

R

R

3

R0 =
R

công th c (2.2;)

R 
 1

3

 R0 

+ Q2 
R

R 
 2

R

3

 R0 

+ Q3 
R

R 
 3

R

3

 R0 

+……….+ Q n 
R

R

R 
 n

Q1 .R1 + 3 Q2 .R2 + 3 Q3 .R3 + ........ + 3 Qn .Rn

R

3

Trong tr

3

(2.4)

R

(2.5)

Q1 + 3 Q2 + 3 Q3 + ..... + 3 Q5

ng h p có m t s công trình cùng c n đ

c b o v đ tránh nguy

hi m do ch n đ ng gây ra thì ph i tính riêng Q 0 và R 0 cho t ng công trình và ph i
R

xác đ nh đ

R

R

R

c bán kính R n an toàn ch n đ ng riêng cho t ng công trình.
R

R

2.2.1.4. Kho ng cách an toàn v sóng xung kích
Trong th c t khi áp d ng ph

ng pháp thi công b ng n mìn ta th

ng g p

các yêu c u c n ph i gi i quy t sau đây:
Khi n g n m t công trình, l
ph i đ m b o đ an toàn v

n đ nh c a công trình d

kích trong không khí. V i kích th
đ nh l

ng thu c n Q yêu c u tính toán l a ch n c n
c và c u t o đã bi t tr

i tác đ ng c a sóng xung
c c a công trình c n xác

ng thu c n cho phép [Q] và n cách công trình m t kho ng cho tr

ho c v i l

ng thu c n Q đã bi t, c n tính toán ch n kích th

c R;

c và c u t o t

ng

ch n đ b o v công trình đó.
Vi c tính toán và gi i quy t các yêu c u v an toàn hi n nay v n th

ng s

d ng Quy ph m v b o qu n, v n chuy n và s d ng v t li u n - TCVN 4586:
1997, NXB Lao đ ng, Hà n i 1998.
H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

16 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

Kho ng cách an toàn đ
đ

n đ nh công trình d

i tác đ ng c a sóng xung kích

c tính toán theo công th c (2.6):
RB = KB. Q

R

R

R

(2.6)

R

Trong đó:
R B - Kho ng cách an toàn xóng xung kích (m);
R

R

Q - Tr ng l

ng thu c n ;

K B - H s ph thu c vào đi u ki n b trí kh i thu c n và m c đ h h i.
R

R

Tr s K B có th l y theo b ng 2.4 c a Quy ph m v b o qu n, v n chuy n
R

R

và s d ng v t li u n - TCVN 4586: 1997, NXB Lao đ ng, Hà n i 1998.
B ng 2.4: Tr s c a h s K B dùng đ tính toán kho ng cách an toàn
R

R

theo tác d ng c a sóng không khí
V trí c a kh i thu c
T
T

H s h h i có th x y ra

t ½ ng m
tn i

ho c có đ p
t

n=3

n=2

ng b o v

1.

An toàn không có h h i

50÷150

10÷40

5÷10

2÷3

2.

Kính b v sau

10÷30

5÷9

2÷4

1÷2

3.

Làm kính v hoàn toàn, làm h ng

5÷8

2÷4

2÷4

1,1÷1,6

1÷1,5 0,5÷1

m t ph n các khung c a s , c a
l n. Phá hu lòng đ t.
4.

Phá h ng các b c vách

bên trong

0,5÷1

các khung c a s , các nhà g t m.
5.

Phá hu các toàn nhà b ng g và

phá
1,5÷2

0,5÷1

0,5÷1

ho i

b ng đá không ch c ch n, l t đ

trong

các đoàn tàu ho , làm h ng dây t i

ph m

đi n.
6.

Ch

Phá v

vi
b c t

ng g ch kiên c ,

1,4

0,5÷1

0,5÷1

nh

phá hu hoàn toàn các công trình
công nghi p và công c ng

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

17 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

2.2.2. Các yêu c u an toàn v môi tr

ng

2.2.2.1. Yêu c u an toàn đ i v i không khí
Thành ph n và các s n ph m h i đ

c t o ra khi n phá: các bon, oxy, hy

đrô và ni t là nh ng thnàh ph n c b n c a đa s các lo i thu c n . L

ng oxy có

trong thành ph n thu c n đ

c khi ph n

c dùng đ oxy hoá các t p ch t cháy đ

ng n x y ra. Song song v i vi c t o n

c (H 2 O), khí các bon níc (CO 2 ) và tách ni
R

R

R

R

t ra, ph n ng n còn t o các khí đ c nh oxít các bon (CO), oxít ni t (NO), khí
sun fua r (H 2 S), oxít l u hu nh (SO 2 ) .v.v... Thành ph n và s l
R

R

R

R

ng các s n ph m

h i ph thu c vào hàng lo t các y u t nh : thành ph n hoá h c c a thu c n , k
thu t s n xu t, tr ng l

ng bao thu c, ch t bao đóng gói thu c n , tính ch t c a đ t

đã c n n , đi u ki n n phá, tr s c a h s l i d ng l khoan, v trí đ t bao thu c
m i và kíp đi n, v t li u l p bua ...
Các lo i thu c n có ch s cân b ng oxy b ng không (0) đã đ
oxy hoá hoàn toàn các bon và hy đrô khi n phá bình th
oxít các bon níc, sau đó chuy n thành n
t do. Song có nh ng tr

tri n m t cách không ph i lý t
đ

ng, đ u tiên chuy n thành

c và ni t t do đ

ng h p khi n phá bình th

c tính đ n s

c tách ra

tr ng thái

ng quá trình ph n ng ti n

ng. Ngoài vi c oxy hoá hoàn toàn các ch t cháy thì

c các h i đ c (oxít các bon, oxít ni t , oxít l u hu nh) và v n t o đ

c các oxít

khác c a các bon do các v t li u bao gói gây ra (pa ra phin, gi y). Ngoài ra v i đi u
ki n gi m d n c a s n phá và s chuy n chúng thành s cháy s có m t l
oxít ni t đ

c t o ra.

Các lo i thu c n có ch s cân b ng oxy âm s t o ra m t l
bon, còn đ i v i lo i thu c n có ch s cân b ng oxy d
t .S l

ng l n

ng l n oxít các

ng thì t o ra nhi u oxít ni

ng và tác h i c a các khí đ c ph thu c vào tr ng thái v t lý và thành

ph n hoá h c c a đ t đá c n n phá.
đánh giá ch t l

ng không khí xung quanh khu v c n phá ta d a vào

Tuy n t p tiêu chu n xây d ng c a Vi t Nam: TCVN 5937 – 1995. Tiêu chu n này
quy đ nh giá tr gi i h n các thông s c b n bao g m: b i l l ng, CO, NO 2 ,
R

SO 2 O 3 và Pb trong không khí xung quanh. Giá tr gi i h n đ đánh giá ch t l
R

R

R

R

và giám sát tình hình ô nhi m không khí đ
H c viên: Nguy n Kim Th y

c th hi n

R

ng

b ng 2.5.
L p 15C2


Lu n v n th c s k thu t

18 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

B ng 2.5: Giá tr trung bình các thông s c b n trong không khí xung quanh
(mg/m3)
STT

Giá tr trung bình

Thông s

1 gi

8 gi

12 gi

1.

CO

40

10

5

2.

NO 2

0,4

---

0,1

3.

SO 2

0,5

---

0,3

4.

Pb

---

---

0,005

5.

O3

0,2

---

0,06

6.

B i l l ng

0,3

---

0,2

R

R

R

Các h i đ c trong s n ph m c a ph n ng n phá đ

c phân bi t b ng đ c

tính v n có c a chúng:
Oxít các bon (CO) không màu, không mùi v , đ t thì cháy b ng ng n l a
sáng m nh. N u hàm l

ng oxít các bon trong không khí l n h n 0,22mg/ lít

(0,0016% th tích) và trong th i gian dài s gây cho c th con ng

i nh ng tác h i

n ng n . Khí sun fua r (H 2 S) không màu nh ng có mùi tr ng th i và r t đ c, n ng
R

R

đ trong không khí l n h n 0,00069% th tích đã có tác h i v i c th con ng

i.

H i l u hu nh không màu nh ng mùi r t khó ch u, n u n ng đ h i l u hu nh có
trong không khí l n h n 0,0007% th tích c ng gây tác h i x u đ n c th con
ng

i. Oxít ni t có màu vàng nâu, màu c a nó càng rõ r t khi nhi t đ t ng lên, có

mùi khó ng i đ c bi t, n ng đ oxít ni t có trong không khí l n h n 0,00025% th
tích trong m t th i gian dài c ng gây tác h i đ n c th con ng

i. Oxít ni t là m t

trong nh ng ch t khí thu c lo i đ c nh t.
2.2.2.2. Yêu c u an toàn v ti ng n
Ti ng n có nh h

ng l n đ n s c kho con ng

i và đ b n các công trình,

vì v y vi c gi m t i đa m c n trong gi i h n cho phép t i các khu nhà, khu dân c
và công trình công c ng là m i quan tâm c a không ch cá nhân s ng, làm vi c
trong môi tr

ng đó mà còn là trách nhi m c a nhi u t ch c có liên quan. Ti ng n

H c viên: Nguy n Kim Th y

L p 15C2

Lu n v n th c s k thu t

19 Chuyên ngành: Xây d ng công trình th y

do n mìn gây ra c ng không n m ngoài m i quan tâm trên. Gi i h n t i đa ti ng n
cho phép

các khu v c công c ng và dân c do n mìn gây ra tính theo Tiêu chu n

Vi t Nam: TCVN 5949 – 1998 đ

c th hi n

b ng 2.6.

B ng 2.6: Gi i h n t i đa cho phép ti ng n khu v c công c ng và dân c
(theo m c âm t

ng đ

TH I GIAN

KHU V C

T 6h-18h

1. Khu v c c n đ c bi t yên t nh: b nh
vi n, th vi n, nhà đi u d ng, nhà tr ,
tr ng h c, chùa chi n
2. Khu d n c , khách s n, nhà ngh , c

quan
3. Khu dân c
th

xen k

trong khu v c

ng m i, d ch v , s n xu t

2.3. Phân tích nh h
2.3.1. nh h

ng)
T 18h-22h

T 22h-6h

50

45

40

60

55

50

75

70

50

ng c a sóng n
ng c a sóng đ a ch n

Trên b m t ranh gi i gi a thu c n và đ t đá, sóng xung kích chuy n thành
sóng đ p v i biên đ l n. Sóng đ p nghi n nát đ t đá r t m nh trong đi u ki n nén
các phía không đ u đ n. Càng xa kh i thu c n thì biên đ đ p càng gi m và đ n
m t gi i h n nào đó thì chuy n thành sóng ch n đ ng.

ng su t trên m t sóng n

cao h n nhi u biên đ b n c a đ t đá v nén, do v y khi có sóng n truy n qua đ t
đá s b phá v . Khi n m trong ph m vi c n n phá thì sóng ch n đ ng có tác d ng
tích c c, ng
đ t đá

c l i khi v

t qua ph m vi c n n phá nó có tác đ ng làm cho k t c u

đáy và thành vách h móng công trình b phá v , gây nh h

ng b t l i đ n

công trình và các công trình lân c n trong khu v c n .

2.3.2. nh h

ng c a sóng xung kích

Trong th c t khi áp d ng ph
ph i tính đ n v n đ v l
kho ng cho tr

ng pháp thi công b ng n mìn ta th

ng thu c n Q cho phép và n cách công trình m t

c. C n tính toán đ an toàn v

n đ nh c a công trình d

c a sóng xung kích trong không khí ho c v i kích th
H c viên: Nguy n Kim Th y

ng g p

i tác d ng

c c u t o đã bi t tr

cc a

L p 15C2