NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG MÔ HÌNH MIKE FLOOD ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NGẬP LỤT HẠ LƯU SÔNG BA

1

L IC M

N

Lu n v n Th c s k thu t “Nghiên c u, ng d ng mô hình MIKE FLOOD
đánh giá m c đ ng p l t h l u sông Ba” đã đ
T̀i nguyên n

c, tr

ng

c hòn th̀nh t i khoa Thu v n

i h c Th y l i H̀ N i th́ng 12 n m 2010. Trong qú

tr̀nh h c t p, nghiên c u v̀ hòn th̀nh lu n v n, t́c gi đã nh n đ

c r t nhi u s

gíp đ c a ćc Th y cô, b n bè v̀ đ ng nghi p.
Tr

c tiên, t́c gi mu n g i l i c m n chân th̀nh đ n PGS.TS Nguy n

H u Kh i v̀ PGS.TS Ph m Th H

ng Lan l̀ ng

i tr c ti p h

ng d n v̀ gíp

đ trong qú tr̀nh nghiên c u v̀ hòn th̀nh lu n v n.
T́c gi c ng xin chân th̀nh c m n ćc Th y, Cô trong tr
l i nói chung v̀ trong khoa Th y v n-T̀i nguyên n
truy n đ t ki n th c trong qú tr̀nh h c t i tr
Chân th̀nh c m

n BGH Tr

TPHCM đã t o đi u ki n đ t́c gi đ

ng

i h c Thu

c nói riêng đã h

ng d n,

ng.

ng Cao đ ng T̀i nguyên v̀ Môi tr

ng

c h c t p, nghiên c u v̀ hòn th̀nh lu n

v n ǹy.
Trong khuôn kh lu n v n, do th i gian v̀ đi u ki n h n ch nên không tŕnh
kh i nh ng thi u sót, v̀ v y t́c gi r t mong nh n đ
b́u c a ćc Th y, Cô, đ ng nghi p v̀ nh ng ng

c nh ng ý ki n đóng góp quý

i quan tâm.

TÁC GI


2

M CL C
L IC M

N ......................................................................................................... 1

M C L C ............................................................................................................... 2
DANH M C HÌNH ................................................................................................ 5
DANH M C B NG ............................................................................................... 7
DANH M C B NG ............................................................................................... 7
M

U ................................................................................................................. 8

CH
NG 1 I U KI N T NHIÊN VÀ XÃ H I KHU V C NGHIÊN C U
...................................................................................................................................11

1.1. I U KI N T

NHIÊN KHU V C NGHIÊN C U ..................................11

1.1.1.

c đi m đ a lý t nhiên ..........................................................................11

1.1.2.

c đi m m ng l

1.1.3.

c đi m Kh́ t

i sông ngòi ................................................................16
ng – Kh́ h u ................................................................20

1.1.3.2. Bão v̀ ́p th p nhi t đ i .......................................................................21
1.1.3.3. Ch đ nhi t ..........................................................................................22
1.1.4.
1.1.4.2.
1.1.5.

c đi m th y v n ...................................................................................27
c đi m th y v n mùa c n..................................................................29
c đi m t̀nh h̀nh dân sinh kinh t ........................................................30

1.2. M C TIÊU CHUNG CÔNG TÁC PHÒNG CH NG L H L U SÔNG

BA .............................................................................................................................30
1.2.1. T̀nh h̀nh ng p l t ....................................................................................30
1.2.2. Thi t h i do ng p l t ................................................................................31
1.2.3. Hi n tr ng công tr̀nh phòng ch ng l v̀ tiêu ́ng ..................................33
1.2.4. M c tiêu phòng ch ng l trên l u v c.....................................................34
1.2.5. Ph
CH

ng ́n quy ho ch phòng ch ng l .....................................................34

NG 2 PHÂN TÍCH VÀ L A CH N MÔ HÌNH TOÁN ........................37


3
2.1. T NG QUAN CÁC MÔ HÌNH TH Y V N TH Y L C ANG S
D NG HI N NAY ..................................................................................................37
2.1.1. Mô h̀nh tón th y v n .............................................................................37
2.1.2. Mô h̀nh tón th y l c.............................................................................42
2.2. L A CH N MÔ HÌNH DI N TOÁN ...........................................................50
2.2.1. L a ch n mô h̀nh th y v n ....................................................................51
2.2.2. L a ch n mô h̀nh th y l c .....................................................................51
2.3. GI I THI U MÔ HÌNH TH Y L C MIKE-FLOOD ...............................52
2.3.1. C s lý thuy t mô h̀nh...........................................................................52
2.3.2. Ćc b
CH

c tri n khai mô h̀nh....................................................................63

NG 3 MÔ HÌNH TH Y L C H L U SÔNG BA ................................64

3.1. S
3.2. C

PH M VI NGHIÊN C U ..................................................................64
S

D

LI U..............................................................................................64

3.2.1. T̀i li u đ a h̀nh (không gian) .................................................................64
3.2.2. T̀i li u th y v n (chu i th i gian) ..........................................................69
3.2.3. T̀i li u đi u tra v t l 10/1993 ................................................................69
3.3. CÁC B

C TRI N KHAI MÔ HÌNH .........................................................70

3.3.1. Thi t l p mô h̀nh 1 chi u MIKE 11 ........................................................70
3.3.2. Thi t l p biên trên cho mô h̀nh MIKE 11...............................................74
3.3.3. K t n i mô h̀nh NAM v i MIKE 11 ......................................................75
3.3.4. Thi t l p mô h̀nh hai chi u MIKE 21 .....................................................76
3.3.5. Thi t l p mô h̀nh MIKE-FLOOD ...........................................................79
CH

NG 4 TÍNH TOÁN TH Y L C H L U SÔNG BA............................82

4.1. HI U CH NH MÔ HÌNH ...............................................................................82
4.1.1. T̀i li u hi u ch nh ...................................................................................82
4.1.2. K t qu hi u ch nh mô h̀nh .....................................................................82

4
4.2. KI M

NH MÔ HÌNH ..................................................................................91

4.2.1. T̀i li u ki m đ nh mô h̀nh ......................................................................91
4.2.2. K t qu ki m đ nh mô h̀nh .....................................................................91
4.3. ÁNH GIÁ TÌNH HÌNH NG P L T H L U SÔNG BA........................96
4.3.1.Nh n x́t ćc tr n l đã mô ph ng ............................................................96
4.3.2. So v i ćc nghiên c u tr

c đây ...........................................................100

K T LU N VÀ KI N NGH …………………………………………………...103
1. K t Lu n ............................................................................................................103
2. Ki n Ngh ...........................................................................................................104
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


5

DANH M C HÌNH
Hình 1.1 B n đ khu v c t nh Ph́ Yên ................................................................... 12
Hình 1.2. B n đ m ng l

i sông ............................................................................ 18

Hình 1.3. B n đ v̀ng h l u sông Ba t C ng S n đ n c a ̀ R ng .................. 19

Hình 1.4. B n đ đ

ng đi trung b̀nh c a bão ........................................................ 22

Hình 1.5. B n đ phân b l

ng m a m̀a m a...................................................... 28

Hình 1.6. B n đ phân b l

ng m a m̀a khô ...................................................... 27

Hình 2.1- C u tŕc mô h̀nh NAM ........................................................................... 53
H̀nh 2.2. B o tòn kh i l

ng ................................................................................. 54

Hình 2.3. S đ sai phân h u h n 6 đi m n Abbot ................................................. 55
Hình 2.4 S đ sai phân 6 đi m n Abbott trong m t ph ng x-t .............................. 56
Hình 2.5 Nh́nh sông v i ćc đi m l
Hình 2.6 C u tŕc ćc đi m l
Hình 2.7 C u tŕc đi m l

i xen k ....................................................... 56

i xung quanh đi m nh p l u .................................. 56

i trong m ng vòng ........................................................ 57

H̀nh 2.8: Ćc th̀nh ph n theo ph

ng x v̀ ph

ng y ........................................... 59

H̀nh 2.9. S đ k t n i chu n .................................................................................. 61
H̀nh 2.10. S đ k t n i hai bên .............................................................................. 61
H̀nh 2.11. S đ k t n i công tr̀nh ......................................................................... 62
H̀nh 3.1. S đ ph́c h a ph m vi nghiên c u th y l c h l u sông Ba ................. 64
H̀nh 3.2. M t c t ngang ph bi n c a sông Ba ....................................................... 66
H̀nh 3.3. B n đ cao đ s đ cao DEM 40m x 40m khu v c nghiên c u............. 66
H̀nh 3.7. H̀nh nh đ p dâng

ng Cam ................................................................. 69

H̀nh 3.8. S ho v tŕ đi u tra tra v t l th́ng 10/1993.......................................... 70
Hình 3.9. H̀nh nh ph m vi mô ph ng h l u sông Ba b n nh v tinh ................. 70
H̀nh 3.10. M ng sông t́nh tón Mike 11 ................................................................ 71
H̀nh 3.11.

c tr ng m t c t trong m ng sông t́nh tón ........................................ 71


6
H̀nh 3.12. S đ kh i xây d ng mô h̀nh NAM ...................................................... 74
H̀nh 3.13. Ph m vi nghiên c u mô h̀nh 2 chi u ..................................................... 76
H̀nh 3.14. B n đ cao đ s Bathymetry v i đ phân gi i 40 m x 40 m ................ 77
H̀nh 3.15.

a h̀nh v̀ng nghiên c u đ

c mô ph ng b ng MIKE 21 ................... 78

Hình 3.16. Mô hình MIKE FLOOD ........................................................................ 80
Hình 4.1. Bi u đ l u l

ng t i C ng S n gi a th c đo v̀ t́nh toán 10/1992 ....... 83

Hình 4.2. Bi u đ l u l

ng th c đo v̀ t́nh tón t i C ng S n 11/1988 ............... 83

Hình 4.3. Bi u đ đ

ng qú tr̀nh m c n

c th c đo v̀ t́nh tón tr n l

10/1993

t i C ng S n ............................................................................................................. 87
Hình 4.4. Bi u đ m c n
Hình 4.5: H̀nh nh Tr

c th c đo v̀ t́nh tón tr n l 10/1993 t i Ph́ Lâm ..... 87
ng v n t c t i v th i đi m ng p l n nh t 10/93 ............... 88

Hình 4.6 H̀nh nh m c đ ng p l t l n nh t 10/93................................................. 88
Hình 4.7. Hi n tr ng ng p l t i th i đi m đ nh l ng̀y 4/10/1993 ........................ 91
Hình 4.8. Bi u đ m c n

Hình 4.9 Tr

c ki m đ nh t i Ph́ Lâm tr n l 11/1988 ..................... 92

ng phân b v n t c t i th i đi m ng p l n nh t tr n l 11/1988 ...... 92

Hình 4.10 H̀nh nh m c đ ng p l t t i th i đi m ng p l n nh t tr n l 11/1988 . 93
Hình 4.11 Bi u đ m c n

c th c đo v̀ t́nh tón t i Ph́ Lâm v i tr n l

12/1986

...................................................................................................................................94
Hình 4.12 Tr

ng phân b v n t c t i th i đi m l l n nh t – tr n l 12/1986 ...... 94

Hình 4.13 H̀nh nh m c đ ng p l t t i th i đi m l l n nh t – tr n l 12/1986 ... 95
Hình 4.14 S h a khu v c kênh b c, nam ng n l ..................................................100
Hình 4.15 Mô ph ng m c đ ng p l t theo th i gian trong MIKE 2 chi u............101
Hình 4.16 S h a gí tr ng p l t ćc đi m khác nhau trong TP.Tuy Hòa..............101


7

DANH M C B NG
B ng 1.1: Ćc đ c tr ng ch́nh c a sông Ba v̀ m t s sông trong l u v c .......... 19
B ng 1.2: T c đ gió trung b̀nh th́ng v̀ n m ....................................................... 21
B ng 1.3: Nhi t đ trung b̀nh th́ng v̀ n m ........................................................... 23

B ng 1.4 M t s đ c tr ng m a n m ..................................................................... 25
B ng 1.5: L

ng m a trung b̀nh nhi u n m ćc th́ng .......................................... 26

B ng 1.6 L u l

ng l l n nh t t i m t s tr m trên l u v c sông Ba .................. 29

B ng 1.7. Thi t h i m t s n m do ng p l v̀ng h l u sông Ba ........................... 31
B ng 3.1.

c tr ng m t c t ngang sông trong s đ t́nh tón th y l c ................. 65

B ng 3.2. Thông s ch́nh đ p dâng

ng Cam ...................................................... 68

B ng 3.3 V tŕ ćc m t c t th c đo trong m ng l

i t́nh tón................................ 72

B ng 3.4. Tr ng s t́nh m a b̀nh quân l u v c theo ph

ng ph́p Theisson ........ 75

B ng 3.5 Ćc k t n i trong MIKE FLOOD ............................................................. 80
B ng 4.1. B ng đ́nh gí k t qu hi u ch nh mô h̀nh NAM ................................... 84
B ng 4.2. B thông s mô h̀nh NAM ..................................................................... 85
B ng 4.3. Ch tiêu đ́nh gí sai s gi a th c đo v̀ t́nh tón t i tr m Ph́ Lâm ...... 88

B ng 4.4. K t qu mô ph ng m c n

cl

t i ćc v tŕ đi u tra v t l .................. 88

B ng 4.5. Ch tiêu đ́nh gí sai s gi a th c đo v̀ t́nh tón t i tr m Ph́ Lâm ...... 93
B ng 4.6. Ch tiêu đ́nh gí sai s gi a th c đo v̀ t́nh tón t i tr m Ph́ Lâm ...... 95
B ng 4.7. B ng tŕch Hmax v̀ Hmin ćc v tŕ trên sông ........................................ 97


8

M

U

tv nđ

1.

T x a t i nay l l t luôn l̀ m i đe d a h̀ng đ u v̀ đã gây ra nhi u thi t h i
v ng

i v̀ c a. C̀ng v i s t ng tr

ng c a ćc ng̀nh kinh t v̀ s ph́t tri n c a

xã h i, đòi h i công t́c qu n lý, phòng ch ng thiên tai đ c bi t l̀ l l t nh m đ m
b o m c đ an tòn ng̀y c̀ng cao v̀ h n ch đ n m c th p nh t v thi t h i.

Trong qú tr̀nh ph́t tri n kinh t - xã h i, vi c khai th́c t ng h p t̀i
nguyên n

c cho ćc m c đ́ch kh́c nhau trên ćc h th ng sông thu c mi n Trung

nói chung v̀ l u v c sông Ba nói riêng đã đem l i nh ng gí tr to l n v c a c i xã
h i đóng vai trò quan tr ng cho ćc ng̀nh kinh t trong t nh nh : du l ch, công
nghi p, th y l i, n ng l

ng, th y s n, nông nghi p...

Sông Ba l̀ m t trong nh ng con sông l n

mi n trung Trung B Vi t Nam

v i t ng di n t́ch l u v c 14.132 km2 n m trên đ a ph n 3 t nh Gia Lai, akLak v̀
P

Ph́ Yên. H̀ng n m, v m̀a l , n

P

c sông Ba d n t th

ng l u v gây ng p l t

nghiêm tr ng cho h l u sông Ba. L đã gây ng p l t, thi t h i kh́ l n v ng
t̀i s n trên l u v c. M a l gây ch t ng
h t ng c s nh tr

i v̀

i, nh̀ c a b ng p, b s p, ćc công tr̀nh

ng h c, b nh vi n b h h ng, đ

ng ś c u c ng công tr̀nh

thu l i b s t l , b v v̀ b i l p. Di n t́ch đ t tr ng tr t b ng p lâu ng̀y l̀m cho
lúa, hoa màu và các lo i cây tr ng kh́c b ch t gây th t thu. Theo th ng kê m t s
n m g n đây cho th y t̀nh h̀nh l l t trên l u v c ng̀y c̀ng nghiêm tr ng v i m c
đ thi t h i có xu th ng̀y c̀ng t ng:
L n m 1990 thi t h i 21,6 t đ ng; L n m 1992 thi t h i 51,5 t đ ng; L
n m 1993 thi t h i 394 t đ ng; L n m 1995 thi t h i 17 t đ ng; L n m 1999
thi t h i 50 t đ ng


9
c bi t, l n m 1993 l̀ l l ch s trên l u v c đã gây t n th t l n v ng
c a: Tr n l ǹy đã l̀m 72 ng

i ch t, 4 ng

i m t t́ch, 464 ng

i b th

i v̀
ng,

26.059 ngôi nh̀ b đ ńt, 1.061 phòng h c v̀ 7.638 nh̀ kho b h ng n ng c̀ng v i
144.594 ngôi nh̀ c̀ng v i r t nhi u công tr̀nh h t ng c s b h h ng, kho ng
90% di n t́ch canh t́c (t
tr n l ǹy

ng đ

ng 21.584 ha) b ng p n ng. T ng thi t h i c a

c t́nh lên t i g n 400 t đ ng.

Do t́nh ch t nghiêm tr ng c a l đ i v i v̀ng h l u sông Ba, đ ng th i hi n
nay quy ho ch phòng ch ng l riêng cho l u v c ch a đ

c xây d ng nên vi c c n

thi t hi n nay l̀ ph i xây d ng c s khoa h c v̀ th c ti n nh m đ a ra đ
ph

c

ng ́n phòng ch ng l b o v cho v̀ng h l u sông Ba đ ng th i ph c v ph́t

tri n kinh t xã h i trong v̀ng.
V̀ v y, t́c gi mu n nghiên c u, ng d ng mô h̀nh MIKE-FLOOD di n tón
th y l c k t h p m t, hai chi u đ t́nh tón d b́o l , di n tón l trên sông nh m
đ́nh gí m c đ ng p l t t i khu v c thu c h l u sông Ba nh m đ a ra nh ng
ph

ng ́n phòng l có hi u qu v̀ k p th i.

2. M c đích c a đ tài
+ Phân t́ch nguyên nhân gây ng p l t v̀ng h l u sông Ba t nh Ph́ Yên.
+ Tìm ra đ

c ćc c s khoa h c đ d b́o v̀ t́nh tón l cho v̀ng h l u

sông Ba. T đó đ́nh gí m c đ ng p l t cho h l u sông Ba v̀ đ xu t ćc gi i
ph́p phòng l v̀ gi m nh thiên tai m t ćch th́ch h p, k p th i v̀ hi u qu
3.

it
+

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng: Dòng ch y trên h th ng l u v c h l u sông Ba.

+ Ph m vi nghiên c u: L u v c h l u sông Ba – t nh Ph́ Yên
4. Ph

ng pháp nghiên c u
+ Phân tích t ng h p t̀i li u.
+ Mô h̀nh tón th y v n th y l c: Mô h̀nh MIKE FLOOD (1D + 2D).


10
5. B c c c a lu n v n
Ngòi ph n m đ u v̀ k t lu n, lu n v n g m 4 ch

ng chính:

+ Ch

ng 1. i u ki n t nhiên v̀ kinh t xã h i khu v c nghiên c u

+ Ch

ng 2. Phân t́ch v̀ l a ch n mô h̀nh tón.

+ Ch

ng 3. Mô h̀nh th y l c h l u sông Ba

+ Ch

ng 4. T́nh tón th y l c h l u sông Ba


11

CH
I U KI N T

NHIÊN VÀ XÃ H I KHU V C NGHIÊN C U

1.1. I U KI N T
1.1.1.

NG 1

NHIÊN KHU V C NGHIÊN C U

c đi m đ a lý t nhiên

1.1.1.1. V trí đ a lý
L u v c sông Ba n m
Ph m vi l u v c

mi n Trung Trung B Vi t Nam có h̀nh d ng ch L.

: 12o35’ đ n 14o38’ v đ B c v̀ 108o00’ đ n 109o55 kinh đ
P

P

P

P

P

P

P

P

ông

Ph́a B c gíp l u v c sông Tr̀ Kh́c; Ph́a Nam gíp l u v c sông Ći v̀
sông Sêrêpôk; Ph́a Tây gíp l u v c sông Sêsan v̀ sông Sêrêpôk;

Phía

ông

gíp l u v c sông Kône, sông K L v̀ bi n ông.
Di n t́ch t nhiên tòn l u v c l̀ 14.132 km2 n m trên đ a ph n h̀nh ch́nh
P

c a 15 huy n, th thu c 3 t nh Gia Lai,

P

ak L k v̀ Ph́ Yên bao g m h u h t di n

t́ch đ t đai ćc huy n K‘bang, An Khê, KonchRô, M ang Yang, A. Yunpa, K.Rông
Pa, K.Rông H N ng, M ađ Rak, S n Hò, sông Hinh, Tuy Hò v̀ th xã Tuy Hò
v̀ m t ph n di n t́ch ćc huy n Ch Sê, Ea H Leo, Krông Buk, Eaka. T ng di n
t́ch nông nghi p 352.811 ha.
Ph́ Yên l̀ m t t nh thu c duyên h i Nam Trung B , ph́a b c gíp t nh B̀nh
nh, ph́a nam gíp t nh Kh́nh Hòa, ph́a tây gíp t nh Gia Lai v̀
đông gíp Bi n

c L c, ph́a

ông. Di n t́ch t nhiên tòn t nh l̀ 5.045km2 gi i h n b i t a đ
P

P

12039' 10" đ n 13045' 20" đ v b c, 108039' 45" đ n 109029' 20" đ kinh đông. Có
P

đ

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

ng Qu c l 1A v̀ đ

bi n V ng Rô.

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

ng s t B c Nam ch y qua, có sân bay

ông T́c, c ng

c bi t ph́a tây gíp ranh v i v̀ng Tây Nguyên r ng l n, đ

li n b ng qu c l 25, t nh l 645 v̀ h

ng chung ngu n n

cn i

c sông Ba. Ph́a đông


12
gíp Bi n

ông v i nhi u lòi h i s n phong ph́, tr l

ng l n, có th đ́nh b t

quanh n m. B bi n Ph́ Yên d̀i 198km ch y t C̀ Mông đ n V ng Rô, m t bên
l̀ ńi m t bên l̀ bi n v i nhi u bãi t m đ p, c u tŕc kh́ đ c bi t xen k r t nhi u
đ m, v nh, v ng, m i đi n h̀nh nh đ m C̀ Mông, đ m Ô Loan, V ng Rô v̀ v nh
Xuân ̀i đ u l̀ v tŕ thu n l i đ ph́t tri n du l ch v̀ nuôi tr ng h i s n (Hình 1.1:
ngu n Trang web t nh Ph́ Yên). [9,18,19,20,21]

Hình 1.1 B n đ khu v c t nh Phú Yên
1.1.1.2.

c đi m đ a hình
a h̀nh l u v c sông Ba bi n đ i kh́ ph c t p, bi chia c t m nh m b i s

chi ph i c a dãy Tr

ng S n.

2000)m bao b c 3 ph́a: B c,

ng phân thu c a l u v c có đ cao t (500ông, Nam v̀ ch đ

c m r ng v ph́a Tây v i cao

nguyên r ng l n Pleiku, M ang Yang, Ch Sê.

ng th i m ra bi n qua v̀ng


13
đ ng b ng Tuy Hò r ng trên 20.000 ha .
thu c gi i Tr

ng S n có cao đ t
ng v̀ k t th́c

c ph́a ông B c l u v c

600-1.300m (ć bi t có đ nh Ch Trung Ari

cao 1331m) d i ńi ǹy ch y theo h
sau đó chuy n h

ng chia n

ng Tây B cth

(600-700m). Ph́a Nam l̀ dãy ńi Ph

ông Nam cho đ n đèo An Khê

ng ngu n sông C̀ Ĺi, sông Con
ng Hòng ch y śt ra bi n theo h

đ cao
ng ông

B c đ n Tây Nam v̀ k t th́c t i đèo C có cao đ bi n đ i (600-2000)m. i n h̀nh
có đ nh Ch h mu cao 2051m. Hai dãy ńi ph́a
th̀nh b c t

ông v̀ ph́a Nam c a l u v c t o

ng ch n gió, c n tr vi c ho t đ ng c a h

Nam. Ph́a Tây B c có ćc đ nh ńi cao h n
không liên t c.

ph́a

ng gió

ông v̀

ông

ông, nh ng b chia c t nhi u,

cao ćc đ nh ńi bi n đ ng t (700-1.700)m v̀ ch y theo h

ng

B c Nam. Ćc đ nh nh Ng c Rô cao 1549m, Kon Ka Kinh cao 1761m, Ch R
Pan cao 1571m.
l iđ
th

n Cheo Reo, đ cao ćc đ nh ńi th p d n (300-400)m. Sau đó

c nâng lên t (700-1.200)m v̀ chuy n h

ng Tây B c- ông Nam cho đ n

ng ngu n sông KRông H N ng: Ch Tun cao 1215m . Do ćc dãy ńi ph́a Tây

b chia c t m nh v̀ không liên t c đã h̀nh th̀nh trên l u v c ćc thung l ng An
Khê, Cheo Reo, Ph́ T́c v̀ v̀ng đ ng b ng h l u..
D

i t́c đ ng c a ćc y u t đ a h̀nh ph c t p có th chia l u v c th̀nh 5

v̀ng đ a h̀nh sau :
- V̀ng ńi cao : Chi m 60% di n t́ch l u v c.

cao b̀nh quân trong v̀ng

này (600-800)m, đ d c đ a h̀nh t tho i đ n r t d c.
- V̀ng thung l ng : Ḱo d̀i t An Khê đ n Ph́ T́c. Cao đ ph bi n

thung

l ng An Khê (400-500)m, thung l ng Cheo Reo (150-200)m và Phú Túc (100150)m.

a h̀nh b ng ph ng, t p trung th̀nh nh ng ćnh đ ng l n d c theo hai b

sông.
- V̀ng cao nguyên : Có cao đ ph bi n t (300-500)m.
- V̀ng gò đ i : Ch y u l̀ v̀ng An Khê, S n Hò, h l u sông Hinh v̀ l u v c
sông Krông H N ng.
- V̀ng đ ng b ng : Tâp trung

h l u sông Ba, cao đ (5-7)m.


14
Ph́ Yên ph́a đông gíp Bi n
Mông
Tr

ph́a b c, dãy V ng Phu -

ng S n.

gi a s

ông, ba m t còn l i đ u gíp ńi, có dãy C̀
èo C

n đông c a dãy Tr

ph́a nam, ph́a tây l̀ r̀a đông c a dãy
ng S n c ng có m t dãy ńi th p h n

đâm ngang ra bi n t o nên cao nguyên Vân Hòa l̀ ranh gi i phân chia hai đ ng
b ng tr̀ ph́, m̀u m do sông Ba, sông K L b i đ p. Tòn t nh ngo i tr v̀i đ nh
ńi cao trên 1.000m nh Hòn D̀, Hòn Ông, Hòn Ch̀a ph́a nam huy n Tuy Hòa,
Ch Ninh, Ch

an, Ch Hle n m ph́a đông nam, tây nam huy n Sông Hinh, Ńi

La Hiên, Ch Treng, Hòn Rung Gia, Hòn Su i H̀m
ng Xuân. Còn l i ńi, đ i

gíp ranh huy n S n Hòa và

Ph́ Yên ch cao ph bi n

m c 300 đ n 600m phân

b r i ŕc ćc n i. Ch́nh v̀ th , Ph́ Yên l̀ t nh có nhi u đèo d c v̀ có t t c ćc
lo i đ a h̀nh nh đ ng b ng, đ i, ńi, cao nguyên, thung l ng xen k nhau, th p d n
t tây sang đông. Tuy nhiên, y u t đ a h̀nh chi ph i đ n đi u ki n kh́ h u th y v n
ch y u l̀ hai dãy ńi C̀ Mông,

èo C , cao nguyên Vân Hòa, thung l ng sông

Ba, sông K L . [9,18,19,20,21]
c đi m đ a ch t – th nh

1.1.1.3.

ng

a t ng: tham gia v̀o c u tŕc lãnh th t nh Ph́ Yên có m t kh́ đa d ng ćc
th̀nh t o tr m t́ch, tr m t́ch bi n ch t v̀ phun tr̀o có tu i t

Proterozoi đ n

Kanozoi, theo th t t gì đ n tr g m ćc phân v đ a t ng sau: Gi i Proterozoi,
Paleozoi, Merozoi, Kainozoi.
Mác ma xâm nh p: trong ph m vi t nh Ph́ Yên ph́t tri n kh́ phong ph́ v̀
đa d ng c v không gian l n th i gian, chi m trên 50% di n t́ch t nhiên v̀ có ćc
ph c h B n Gi ng- Qu S n, Vân Canh, Tây Ninh,

nh Qún,

èo C , C̀ Ń-

Pha 1, Phan Rang, Cù Mông.
c đi m c u tŕc ki n t o: h th ng đ t gãy theo ph

ng

ông B c - Tây

Nam, đi n h̀nh l̀ đ t gãy V nh Long - Trung Hòa. H th ng đ t gãy theo ph
Tây B c -

ng

ông Nam g m nhi u đ t gãy quy mô nh - v a, đi n h̀nh l̀ đ t gãy

sông Ba, sông K L . H th ng đ t gãy theo ph
mô nh - v a, ph́t tri n ch y u

ph́a b c.

ng ́ kinh tuy n l̀ đ t gãy quy


15
Theo k t qu đi u tra n m 1978 v̀ b sung chuy n đ i tên đ t sang h th ng
FAO, Unnesco 1991 th̀ Ph́ Yên có t ng di n t́ch t nhiên 504.500ha, trong đó đ t
có đ a h̀nh t

ng đ i b ng ph ng chi m 14%.

t đai Ph́ Yên đ

c h̀nh th̀nh

trên m u đ t ph̀ sa v̀ ba lo i đ́ ch́nh l̀: Granit, Ba Zan, tr m t́ch g m 8 nhóm
ph bi n.

t ćt ven bi n: Chi m 2,6% di n t́ch t nhiên, phân b d c theo b bi n t
sông C u đ n Hòa Hi p v̀ d c sông
l̀ ćt, kh n ng gi n

c v̀ dinh d

̀ R ng, K L . Th̀nh ph n c gi i ch y u
ng ḱm.

t m n phèn: Chi m 1,4% di n t́ch t nhiên, phân b t p trung

Hòa Tâm,

Hòa Hi p, Hòa Xuân v̀ d c ven bi n t Sông C u đ n c a sông ̀ R ng.
t ph̀ sa: Chi m 9,8% diên t́ch t nhiên, t p chung ch y u
Hòa, huy n Tuy Hòa v̀ th xã Tuy Hòa, r i ŕc
t x́m: Chi m 6,9% di n t́ch t nhiên đ

Tuy An,

ng Xuân, sông C u.

c phân b t đ a h̀nh trung gian

n i ti p gíp v̀ng ńi v̀ v̀ng th p có đ a h̀nh chia c t trung b̀nh, t
t p trung

S n Hòa,

huy n Ph́

ng đ i b ng

ng Xuân, Sông Hinh v̀ ph́a tây huy n Ph́ Hòa.

t đen: Chi m 3,5% di n t́ch, phân b

ph́a nam huy n Tuy An, xã B̀nh

Ki n, huy n Sông Hinh v̀ m t ph n huy n S n Hòa.
t đ v̀ng: Chi m 65% di n t́ch t nhiên phân b đ u kh p

v̀ng đ i ńi.

t m̀n v̀ng đ chi m 2,2% di n t́ch t nhiên, phân b ch y u trên ńi cao t
900 - 1000m.

t d c t chi m 0,3% di n t́ch t nhiên, phân b r i ŕc

đ a h̀nh

th p. [9,18,19,20,21]
1.1.1.4. L p ph th c v t
Theo th ng kê c a Chi c c Ki m lâm t nh Ph́ Yên n m 2002 có 363.948,2ha
đ t lâm nghi p chi m 72% đ t t nhiên, đ che ph r ng l̀ 32%. Trong đó r ng t
nhiên 144.664,6ha, r ng tr ng 18.324,3ha, đ t đ i tr c l̀ 200.959ha, còn l i l̀ đ t


16
nông nghi p canh t́c theo th i v . Th c v t g m hai lo i ch́nh, th c v t t nhiên

v̀ th c v t tr ng.
* Th c v t t nhiên đ

c phân b trên ćc ki u r ng v i m t đ v̀ s l

ng

lòi kh́c nhau g m có:
Ki u r ng nhi t đ i ńi th p có di n t́ch l n nh t t nh, phân b

đ cao d

1000m, n m trong ph m vi v̀ng ńi huy n Tuy Hòa, Sông Hinh, S n Hòa,
Xuân.

i
ng

c đi m ki u r ng ǹy l̀ r ng xanh quanh n m, ́t thay ĺ t i v̀ng có đ a

h̀nh kh́ cao, r ng th a r ng ĺ v̀ n a r ng ĺ phân b
Ki u r ng truông gai, cây b i: ây l̀ ki u r ng t

v̀ng th p h n.
ng đ i đ c bi t, h̀nh th̀nh

do ćc y u t t ng h p c a kh́ h u, đ t đai, đ a h̀nh, h th c v t có t́c đ ng m nh
c a nhân t con ng

i.

c đi m ki u r ng ǹy l̀ ph n l n cây c i g m ćc lo i

cây ch u h n, có gai, ĺ nh , th

ng s ng

v̀ng có đ t đai r t x u, khô c ng, t ng

m ng, xói mòn m t, thi u n

c nên m̀a hè có hi n t

ng h́o ĺ khi tr i n ng h n.

Lo i r ng ǹy phân b nhi u

ven bi n huy n Sông C u, Tuy An, th xã Tuy Hòa.

Ki u th c v t trên ćt có di n t́ch kho ng 10.000ha, ch y u l̀ c , v̀ng ḱn
gió có m t s cây g nh Cóc, M̀ U.
huy n th ven bi n, nhi u nh t

c bi t l̀ Chai Ĺ Cong phân b

ćc

huy n Sông C u v̀ Tuy Hòa. Hi n nay m t s l n

di n t́ch đã đ a v̀o canh t́c, tr ng r ng, xây d ng khu công nghi p ho c quy

ho ch khu công nghi p.
* Th c v t tr ng: Ngòi th c v t t nhiên, th c v t tr ng c ng r t phong ph́,
phân b ch y u

v̀ng có đ cao d

th c, th c ph m, cây công nghi p, d
ch

i 100m g m có ćc nhóm ch́nh l̀ cây l

c li u theo th i v . Cây l y g tr ng theo

ng tr̀nh, d ́n, cây c nh v̀ cây phân t́n

1.1.2.

c đi m m ng l

h gia đ̀nh. [9,18,19,20]

i sông ngòi

L u v c sông Ba có d ng ch L, ph̀nh r ng
th

ng v̀ h l u. M ng l

ng

trung l u v̀ thu h p

i sông ngòi kh́ d y v̀ đ

hai đ u

c phân b đ u kh p trong

v̀ng. Chi u r ng b̀nh quân l u v c 48,6km, có n i r ng 80 km.


17
Dòng ch́nh sông Ba đ

c b t ngu n t đ nh Ng c Rô (t nh Kon Tum) cao

1.544m, sông ch y qua ćc t nh KonTum, Gia lai,

akL k v̀ Ph́ Yên. Di n t́ch

l u v c sông Ba 14132 km2 v i chi u d̀i 374 km, m t đ l
P

i sông 0,22 km/km2.

P

P

P

Sông Ba có nhi u nh́nh sông , su i nh đ v̀o trong đó có 36 ph l u c p I, 54
ph l u c p II, 14 ph l u c p III. Ngòi dòng ch́nh, l u v c sông Ba có 3 nh́nh
sông đ́ng ch́ ý: [9,18,19,20,21]
Sông Ba
U

Sông Ba b t ngu n t dãy ńi Ng c Rô cao trên 1500m, thu c đ a ph n t nh
Kon Tum. T th

ng ngu n t i g n An Khê, sông ch y theo h

ng Tây B c - ông

Nam qua đ a h̀nh hi m tr , chia c t m nh, lòng sông h p, l m th́c gh nh, đ d c
lòng sông 20%.
T Cheo Reo đ n th tr n C ng S n, sông ch y theo h
Nam l i nh n thêm n

ng Tây B c -

ông

c c a ph l u sông Krong H, N ng, di n t́ch l u v c
P

P

1750km2, chi u d̀i sông 130km, đ v̀o bên ph i sông Ba t i ranh gi i Gia Lai P

P

Ph́ Yên. Sông Hinh di n t́ch l u v c 932km2, d̀i 85km, b t ngu n t dãy ńi Ch
P

P

Mu cao 2051m, đ v̀o bên ph i Sông Ba t i xã

c B̀nh

ông huy n Sông Hinh,

đây l̀ v̀ng m a l n nh t trong tòn l u v c sông Ba. N m 2000 thu đi n Sông
Hinh b t đ u t́ch n

c ph́t đi n, l̀m cho ch đ thu v n

đây kh́c bi t cón b n

đ c bi t l̀ trong m̀a l .
o n sông cu i c̀ng ch y theo h
Bò, sông h i chuy n h

ng g n nh Tây -

ng l ch v ph́a b c v̀ đ n

sông ǹy còn nh n thêm n

ông, nh ng t

c ra c a

c sông Con, sông Ći bên tŕi, sông

̀ Giang.

ng
o n

ng Bò bên ph i,

lòng sông kh́ r ng, đ d c nh ch kho ng 10/ 0 0 . D c theo hai bên b sông l̀ ćc
P

P

R

R

bãi b i r ng l n t o th̀nh ćnh đ ng ph̀ nhiêu, tr̀ ph́. (Hình 1.2, 1.3)


18

Hình 1.2. B n đ m ng l

i sông

19
13015’

13000’

12045’
Hình 1.3. B n đ v̀ng h l u sông Ba t C ng S n đ n c a à R ng
B ng 1.1: Các đ c tr ng chính c a sông Ba và m t s sông trong l u v c
Sông
chính

Sông
Ba

Sông
nhánh

S. Hinh
S. Con
S. ng
Bò
S. Con
S. Tha
S. Cà
Lúi

cao
ngu n

Di n
tích
l u
v c

r ng
bình
quân

H
s
hình
d ng

H
s
u n
khúc

d c
sông

M tđ
l i sông

(m)

F(km2)

L(km)

B(km)

(ϕ)

(K)

(J 0/ 00 )

(km/km2)

1500
750
750

13043
932
124

360
85
20

33,9
33,9
11,7

0,1
0,1

0,3

2,0
1,7
1,2

2,7
6,4
24,0

0,5
0,5
0,5

750

144

27

6,2

0,2

1,4

17,0

0,7

450
300

238
148

30
25

5,3
7,9

0,3
0,2

1,5
1,5

15,0
8,9

0,6
0,2

750

190

48

5,9

0,1

1,5

10,0

0,2

P

Chi u
dài
sông
P

P

P

R

R

P

P

20

Sông
chính

Sông
nhánh

Bàn
Th ch
K L
S. Trà
B ng
S. Cô
Sông
C u

r ng
bình
quân

H
s
hình
d ng

H
s
u n
khúc

d c
sông

M tđ
l i sông

68

4,0

0,1

1,8

14,0

0,5

1950

105

8,7

0,2

1,5

5,8

0,6

470

270

35

18,6

0,2

2,2

15,0

0,5

530

348

36

7,7

0,3

1,2

11,0

0,8

600

146

37

9,7

0,2

1,2

16,0

0,3

cao
ngu n

Di n
tích
l u
v c

Chi u

dài
sông

1400

590

1000

Ngu n: ̀i KTTV khu v c Nam Trung B
1.1.3.

c đi m Khí t

ng – Khí h u

1.1.3.1. Ch đ gió
Gió c ng l̀ m t trong nh ng nhân t kh́ h u quan tr ng, nó ph n ́nh ćc đi u
ki n hòn l u kh́ quy n v̀ t́c đ ng đ n nhi u m t trong t nhiên. Ch đ gió đ
nhi u ng̀nh nh : h̀ng không, h̀ng h i, xây d ng, nông nghi p, n ng l

c

ng, ...

quan tâm.
1. H

ng gió

U

Ch đ gió
ba h

Ph́ Yên th hi n hai m̀a rõ r t. M̀a đông th nh h̀nh m t trong

ng gió ch́nh l̀: B c,

trong hai h
n i, h

ông B c v̀

ông. M̀a h l̀ th i k th nh h̀nh m t

ng gió ch́nh l̀ Tây v̀ Tây Nam. Nh ng t̀y thu c v̀o đ a h̀nh m i

ng gió th nh h̀nh ngay trong c̀ng m t v̀ng, m t m̀a c ng có th kh́c

nhau.
Ngoài ra, trong hai m̀a gió m̀a, khi ćc trung tâm gió m̀a ho t đ ng y u th̀
t́n phong ho c gió đ a h̀nh chi m u th v i h
hành.
2. T c đ gió
U

ng có th̀nh ph n

ông kh́ th nh

21
Ph́ Yên t c đ gió trung b̀nh n m kh́ nh t 1,5 - 2,5m/s, hàng tháng
trung b̀nh dao đ ng t 0,9 - 3,1m/s (B ng 1.2). Th́ng có t c đ gió trung b̀nh l n
nh t đ t 2,8 - 3,1m/s, th́ng nh nh t đ t 0,9 - 1,6m/s. V̀ng ven bi n, t c đ gió
trung b̀nh v̀o th i k gió m̀a m̀a đông l n h n so v i th i k gió m̀a m̀a h v̀
l n nh t v̀o th́ng XI, th́ng XII. Ng

c l i, ćc thung l ng thu c v̀ng ńi có t c

đ gió trung b̀nh th́ng v̀o th i k gió m̀a m̀a h l n h n v̀o th i k gió m̀a
m̀a đông v̀ l n nh t v̀o th́ng VII, VIII. Trên cao nguyên thóng gió, t c đ gió
trung b̀nh l n h n đ i v i v̀ng th p v̀ thung l ng ḱn gió. N u
t c đ gió

v̀ng ven bi n có xu h

c̀ng m t đ cao,

ng l n h n nh ng v̀ng n m sâu trong đ t li n.

[18]
B ng 1.2: T c đ gió trung bình tháng và n m (
Tháng

n v : m/s)
N
m

I

II

III

IV

V

VI

VII

VII
I

IX

Tuy Hòa

2,2

2,0

1,9

1,8

1,7

2,5

2,4

2,5

1,6 1,8

3,0 3,1

2,2

S n Hòa

1,1

1,4

1,5

1,4

1,6

2,4

2,8

2,8

1,4 0,9

1,1 1,1

1,6

Tr m

X

XI

XII

Ngu n: ̀i KTTV Khu v c NTB
1.1.3.2. Bão và áp th p nhi t đ i
Ph́ Yên, không ph i bão đ b tr c ti p v̀o t nh m i gây nh ng hi n t

ng

th i ti t c c đoan, m̀ nhi u c n bão đ b v̀o nh ng t nh lân c n c ng gây th i ti t
nguy hi m không ḱm. V́ nh c n bão ng̀y 3/XI/1978 đ b v̀o Kh́nh Hòa, t c
đ gió đo đ

c

Tuy Hòa 20m/s, S n Hòa 10m/s v̀ Mi n Tây 28m/s. Hay bão s 7

ngày 24/IX/1977 đ b v̀o B̀nh

nh; ́p th p nhi t đ i đ b v̀o Ninh Thu n

2/XII/1986 c ng gây ra m a l n trong tòn t nh, m a ph bi n 400 - 700mm, m a
ng̀y l n nh t t 200 - 400mm.
T n m 1956 cho đ n n m 2002, trung b̀nh m i n m ćc t nh Nam Trung B
có h n 01 c n bão ho c ́p th p nhi t đ i đ b v̀o khu v c. N u t́nh t t c ćc
c n bão v̀ ́p th p nhi t đ i đ b v̀o Kh́nh Hòa v̀ B̀nh

nh đ u nh h

ng

tr c ti p đ n Ph́ Yên th̀ trung b̀nh h̀ng n m Ph́ Yên nh h

ng tr c ti p 01 c n

bão ho c ́p th p nhi t đ i, trong đó đ b v̀o đ a b̀n t nh g n 0,4 c n bão (B ng


22
64). Theo chu i s li u t 1976-2002 trung b̀nh h̀ng n m Ph́ Yên có 0,54 c n bão
ho c ́p th p nhi t đ i đ b v̀o khu v c t nh (Hình 1.3)

Hình 1.4. B n đ đ

ng đi trung bình c a b̃o

Bão, ́p th p nhi t đ i đ b v̀o Ph́ Yên nhi u nh t l̀ ćc n m 1980, 1983,
1990, 2001 nh ng c ng đ u không qú 02 c n v̀ c ng có n m không có c n bão

hay ́p th p nhi t đ i ǹo đ b nh ćc n m 1982, 1985, 1986, 1989, 1991, 1994,
1997, 1999, 2000. N u x́t trong ph m vi nh h

ng c a bão th̀ n m 1998 l̀ nhi u

nh t, có t i 4 c n. Th i ti t do bão v̀ ́p th p nhi t đ i gây ra trong th i đo n ng n,
nh ng nhi u khi l i l̀m bi n đ i c ćc đ c tr ng kh́ h u tr

c đó, nh t l̀ y u t

m a v̀ gió m nh. [18]
1.1.3.3. Ch đ nhi t
Ph́ Yên, nh ng v̀ng có đ cao d
dao đ ng trong kho ng 26 - 270C,
P

P

i 100m nhi t đ trung b̀nh n m th

đ cao t 100 - 300m nhi t đ n m th

ng

ng dao


23
đ ng t 24 - 250C. C̀ng lên cao nhi t đ không kh́ c̀ng gi m.
P

P

đ cao trên 400m,

nhi t đ trung b̀nh n m gi m xu ng còn 23 - 240C, trên 1000m nhi t đ trung b̀nh
P

n m gi m xu ng d

P

i 210C.
P

P

T ng nhi t đ n m gi a ćc v̀ng đ u chênh l ch t
b̀nh n m. V̀ng đ ng b ng ven bi n,
95000C - 98000C, vùng ńi
P

P

P

95000C,
P

P

P

đ cao d

đ cao d

đ cao 1000m ch còn trên d

ng t nh nhi t đ trung

i 100m t ng nhi t đ n m đ t

i 400m gi m còn trên d

i 85000CP

P

i 75000C
P

P

- Bi n tr̀nh n m c a nhi t đ không kh́.
H̀ng n m, nhi t đ th p nh t th
t ng d n v̀ th

ng x y ra v̀o th́ng I (21-230C), sau đó
P

P

ng đ t c c đ i v̀o th́ng VI (26-290C) r i l i gi m d n đ n th́ng I
P

P

n m sau. Tuy nhiên, đây l̀ t̀nh h̀nh chung c a nhi u n m. T ng n m c th th́ng
l nh nh t trong m̀a đông có th l̀ th́ng XII ho c th́ng I. Th́ng nóng nh t có th
l̀ th́ng VI, th́ng VII ho c th́ng VIII. Ta có th nh n th y r ng, bi n tr̀nh n m
nhi t đ

Ph́ Yên kh́ th ng nh t v i bi n tr̀nh n m

ćc n i kh́c thu c duyên

h i Trung B v̀ có d ng nhi t đ i, đ t c c đ i v̀o th́ng VII v̀ c c ti u v̀o th́ng I
nh ng còn mang d́ng d p bi n tr̀nh n m d ng x́ch đ o, t c l̀ c c đ i h i l ch v
đ u m̀a hè.
Nhi t đ t i cao h̀ng ng̀y th
Yên n i có đ cao d

ng x y ra v̀o ĺc sau tr a (13-14 gi ).

Ph́

i 300m nhi t đ t i cao trung b̀nh n m đ t t 29 - 320C,
P

P

nhi t đ t i cao trung b̀nh ćc th́ng dao đ ng t 25 - 350C. Cao nh t x y ra trong
P

th́ng VII

ven bi n, th́ng V

P

v̀ng ńi đ t 33 - 360C, th p nh t x y ra v̀o th́ng
P

P

XII ho c th́ng I đ t 25 - 270C. (B ng 1.3). [18]
P

P

(

B ng 1.3: Nhi t đ trung bình tháng và n m
Tr m
Tháng
I
II
III
IV

n v : 0C)
P

P

Tuy Hòa

S n Hòa

Hà B ng

Sông Hinh

Mi n Tây

23,3
23,8
25,4
27,3

22,1
23,2
25,5
27,7

22,5
23,5
25,3
27,2

21,4
22,4
24,4
26,5

20,6
21,6
23,7
25,7


24
Tr m
Tháng

Tuy Hòa

S n Hòa

Hà B ng

Sông Hinh

Mi n Tây

28,8
29,2
29,0
28,7

27,7
26,4
25,2
23,8
26,6

28,7
28,6
28,5
28,2
27,0
25,5
24,1
22,5
26,0

28,6
29,1
29,1
29,0
27,5
25,8
24,5
23,0
26,3

27,4
27,5
27,4
26,6

26,3
24,8
23,0
21,6
24,9

26,6
26,5
26,3
26,1
25,0
23,7
22,4
21,0
24,1

V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
N m

Ngu n: ̀i KTTV Khu v c NTB
1.1.3.4. Ch đ n ng
Do n m

v đ th p, quanh n m đ d̀i ban ng̀y l n, l i thêm h̀ng n m có c

m t th i k m̀a khô tr i quang mây ḱo d̀i 5 - 6 th́ng, nên Ph́ Yên l̀ m t t nh
có th i gian n ng l n. T ng s gi n ng trung b̀nh h̀ng n m t 2300 - 2500 gi .
Trong su t 6 th́ng t th́ng III đ n th́ng VIII, s gi n ng trung b̀nh m i th́ng
dao đ ng t 230 - 270 gi , m i ng̀y trung b̀nh có t i 8 gi . Th́ng IV, th́ng V l̀
hai th́ng có th i gian n ng nhi u nh t, trung b̀nh h̀ng th́ng có t 250 - 270 gi .
Ćc th́ng ́t n ng l̀ nh ng th́ng m̀a m a, s gi n ng trung b̀nh h̀ng th́ng c ng
trong kho ng 100 - 200 gi , trung b̀nh m i ng̀y 5 - 6 gi . Th́ng ́t n ng nh t l̀
th́ng XII, trung b̀nh h̀ng th́ng t 100 - 112 gi n ng. Nh v y, s gi n ng c a
th́ng ́t n ng nh t ch x p x b ng m t n a s gi n ng c a th́ng c c đ i. S chênh
l ch s gi n ng ǹy c ng ph n ́nh rõ ńt s t

ng ph n gi a hai m̀a: m̀a khô v̀

m̀a m a m. [18]
1.1.3.5. B c h i
T ng l

ng b c h i n m

Ph́ Yên t

n m ́t nh t không qú 30% so v i t ng l
l

ng đ i n đ nh. N m nhi u nh t v̀

ng b c h i trung b̀nh. H̀ng n m t ng

ng b c h i đ t t 1100 - 1400mm, phân b không đ u trong ćc th́ng. T th́ng

X n m tr

c đ n th́ng III n m sau, t ng l

ng b c h i h̀ng th́ng trung b̀nh t 50


25
đ nd

i 100mm, riêng thung l ng S n Hòa th́ng II d n th́ng III h̀ng th́ng trung

bình 120-130 mm, trong đó th p nh t l̀ th́ng X v̀ XI ch đ t t 50 - 80mm tháng.
T th́ng IV đ n th́ng IX, trung b̀nh h̀ng th́ng đ t 100 - 200mm, trong đó cao
nh t l̀ th́ng VII, th́ng VIII t 150 - 200mm. C̀ng lên cao b c h i kh n ng có xu
h

ng gi m.

i n h̀nh, t i Sông Hinh

đ cao 200m, qua s li u kh o śt t ng

l

ng b c h i n m ch còn 1100mm, th́ng b c h i nhi u nh t c ng không v

t qú

160mm v̀ th́ng th p nh t ch đ t 31mm. Tuy nhiên đây l̀ v̀ng m a l n nh t t nh,
do đó

c̀ng đ cao v i ćc khu v c kh́c, nh ng nh̀n chung

đây có t ng l

ng

b c h i kh n ng n m l n h n 1100mm. Biên đ b c h i n m dao đ ng 40 - 60mm,
b c h i ng̀y l n nh t 11 - 12mm, nh nh t 0,4 - 0,5mm, trung bình 2,5 - 4,0mm.
[18]
1.1.3.6. Ch đ m a
Phân ph i không gian c a l
m a n m trung b̀nh đo đ c đ

c

ng m a

Ph́ Yên r t không đ ng đ u. L

ng

n i nhi u m a nh t v̀ ́t m a nh t chênh l ch

nhau 579mm. Dãy ńi V ng Phu đèo C v̀ khu v c ćch chân c a dãy ńi ǹy trên
d

i 10km v ph́a b c l̀ v̀ng m a l n nh t t nh, v i t ng l

ng m a n m trung

b̀nh t 2200 - 2600mm. V̀ng m a l n th hai l̀ đ i ńi thu c trung l u sông K
L có l

ng m a n m t 1900 - 2200mm, ti p đ n l̀ v̀ng đ ng b ng ven bi n ph́a

nam t 1800 - 2100mm... Nh ng v̀ng còn l i nh v̀ng ven bi n ph́a b c, thung
l ng sông K L v̀ sông Ba l

ng m a n m trung b̀nh đ t 1600 - 1800m trong đó

tâm m a th p nh t l̀ khu v c Ch́ Th nh v i l

ng m a n m trên d

i 1600mm.

(B ng 1.4) [9,18]
B ng 1.4 M t s đ c tr ng m a n m

(

M a trung
bình n m

N mm al n
nh t

N m xu t
hi n

Tuy Hòa

2090

3092

1993

1271

1982

Sông C u

1802

2582

1999

902

1982

S n Hòa

1780

2965

1993

1081

1982

Phú Lâm

1933

2927

1981

1177

1982

Tr m

N mm a
nh nh t

n v : mm)
N m xu t
hi n