Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Yên Hưng huyện Văn Yên tỉnh Yên Bái (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHẠM QUỐC HUY
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN XÃ YÊN HƢNG, HUYỆN VĂN YÊN, TỈNH YÊN BÁI”.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Lớp
Khoá học

: Chính quy
: Quản lý đất đai
: Quản lý Tài nguyên
: K45 – QLĐĐ N03
: 2013 - 2017

Thái Nguyên 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHẠM QUỐC HUY
Tên đề tài:

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN XÃ YÊN HƢNG, HUYỆN VĂN YÊN, TỈNH YÊN BÁI”.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Lớp
Khoá học
Giảng viên hƣớng dẫn

: Chính quy
: Quản l ý đất đai
: Quản lý Tài nguyên
: K45 – QLĐĐ N03
: 2013 - 2017
: TS Nguyễn Đức Nhuận

Thái Nguyên 2017


i

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự nhất trí của Ban giám hiệu nhà trƣờng, thầy cô giáo khoa Quản Lý
Tài Nguyên, trƣờng Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên, sau khi hoàn thành khóa học
ở trƣờng tôi đã tiến hành thực tập tốt nghiệp tại xã Yên Hƣng, huyện Văn Yên, tỉnh

Yên Bái với đề tài: “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả
sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Yên Hưng, huyện Văn Yên,
Tỉnh Yên Bái”.
Khóa luận đƣợc hoàn thành nhờ sự quan tâm giúp đỡ của các đơn vị, cơ quan, tổ
chức và nhà trƣờng. Tôi xin chân thành cảm ơn trƣờng Đại Học Nông Lâm Thái
Nguyên, nơi đã đào tạo, giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu
tại nhà trƣờng. Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Nguyễn Đức Nhuận ngƣời đã
trực tiếp hƣớng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi tận tình trong suốt thời gian nghiên cứu đề
tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong khoa Quản Lý Tài Nguyên, đồng
thời tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của UBND xã Yên Hƣng, các ban ngành
đoàn thể cùng nhân dân trong xã đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình
nghiên cứu đề tài tại địa phƣơng. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới bạn bè và
ngƣời thân đã động viên, giúp đỡ tôi thực hiện đề tài này.
Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn tƣ liệu và khả năng nghiên cứu của bản thân
cho nên báo cáo này sẽ không tránh khỏi những khiếm khuyết cần đƣợc góp ý, sửa
chữa. Kính mong đƣợc sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô và bạn đọc để báo cáo
này đƣợc hoàn chỉnh hơn.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn!

Yên Bái, ngày

tháng 05 năm 2017

Sinh viên

Phạm Quốc Huy


ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

BVTV

: Bảo vệ thực vật

CPTG

: Chi phí trung gian

GTSX

: Gía trị sản xuất

GTGT

: Gía trị gia tăng

KT – XH

: Kinh tế - xã hội

LUT

: Land Use Type (Loại hình sử dụng đất)

STT

: Số thứ tự

UBND

: Uỷ ban nhân dân

ĐKTN

: Điều kiện tự nhiên

TNHH

: Thu nhập hỗn hợp

TNT

: Thu nhập thuần


iii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Cơ cấu đất đai theo mục đích sử dụng của Việt Nam ..............................18
Bảng 4.1: Hiện trạng dân số ......................................................................................30
Bảng 4.2: Hiện trạng lao động ..................................................................................31
Bảng 4.3: Bảng hiện trạng sử dụng đất của xã Yên Hƣng năm 2014 .......................33
Bảng 4.4: Các loại hình sử dụng đất chính của xã Yên Hƣng năm 2016 .................35
Bảng 4.5: Năng suất, sản lƣợng một số cây trồng chính năm 2015 ..........................35

Bảng 4.6: Một số đặc điểm của các LUT trồng cây hàng năm .................................36
Bảng 4.7: Hiệu quả kinh tế các loại cây trồng chính ................................................38
Bảng 4.8: Hiệu quả xã hội của các LUT chính .........................................................39
Bảng 4.9: Hiệu quả môi trƣờng của các LUT chính .................................................40


iv

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Bản đồ hiện trạng sử dụng đất ..................................................................26
Hình 4.2: Biểu đồ cơ cấu các loại đất xã Yên Hƣng năm 2015 ................................32


v

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ ii
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................... iv
MỤC LỤC ...................................................................................................................v
Phần 1: MỞ ĐẦU ......................................................................................................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................1
1.2 Mục tiêu của đề tài ................................................................................................2
1.2.1 Mục tiêu tổng quát .............................................................................................2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ...................................................................................................2
Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ................................................3
2.1Cơ sở khoa học .......................................................................................................3
2.1.1 Khái quát về hiệu quả .........................................................................................3
2.1.2 Hiệu quả sử dụng đất..........................................................................................4

2.1.3 Những yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp......................8
2.1.4 Lựa chọn các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp .................10
2.1.5 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp .................................10
2.2 Xác định các loại hình sử dụng đất bền vững .....................................................12
2.2.1 Loại hình sử dụng đất .......................................................................................12
2.2.2 Cơ sở đánh giá các loại hình sử dụng đất bền vững ........................................13
2.3 Phƣơng hƣớng phát triển nông nghiệp Việt Nam ...............................................14
2.4 Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới và Việt Nam .........................16
2.4.1 Sơ lƣợc về tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới ...........................16
2.4.2 Sơ lƣợc về tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam .............................18
2.4.3 Sơ lƣợc về tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Yên Bái ...............................20
Phần 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......22
3.1 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................22
3.1.1 Đối tƣợng nghiên cứu.......................................................................................22


vi

3.1.2 Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................................22
3.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu .......................................................................22
3.3 Nội dung nghiên cứu ...........................................................................................22
3.3.1 Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Yên Hƣng, huyện Văn
Yên, tỉnh Yên Bái. .....................................................................................................22
3.3.2 Hiện trạng sử dụng đất của xã Yên Hƣng, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. .....22
3.3.3 Đánh giá hiệu quả và lựa chọn các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp .22
3.3.4 Đề xuất loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và giải pháp phát triển phù
hợp cho sản xuất nông nghiệp tại xã Yên Hƣng, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. .........23
3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu.....................................................................................23
3.4.1 Phƣơng pháp điều tra thu thập số liệu ..............................................................23
3.4.2 Phƣơng pháp kế thừa những tài liệu có liên quan ............................................23

3.4.3 Phƣơng pháp tổng hợp, so sánh .......................................................................24
3.4.4 Phƣơng pháp xác định các đặc tính đất đai ......................................................24
3.4.5 Phƣơng pháp đánh giá hiệu quả của các loại hình sử dụng đất .......................24
3.4.6 Phƣơng pháp chuyên gia, chuyên khảo............................................................25
3.4.7 Phƣơng pháp phân tích, xử lý số liệu ...............................................................25
Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...........................................26
4.1 Điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội xã Yên Hƣng ...............................................26
4.1.1 Điều kiện tự nhiên ............................................................................................26
4.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội ...................................................................................29
4.1.3 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội .....................................31
4.2 Hiện trạng sử dụng đất và các loại hình sử dụng đất ..........................................32
4.2.1 Hiện trạng sử dụng đất .....................................................................................32
4.2.2 Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp ................................................................33
4.2.3 Các loại hình sử dụng đất .................................................................................34
4.2.4 Mô tả các loại hình sử dụng đất .......................................................................36
4.3 Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã Yên Hƣng ...................38
4.3.1 Hiệu quả về kinh tế ..........................................................................................38
4.3.2 Hiệu quả về xã hội............................................................................................39


vii

4.3.3 Hiệu quả về môi trƣờng ...................................................................................40
4.3.4 Lựa chọn và định hƣớng sử dụng các loại hình sử dụng đất xã Yên Hƣng ............41
4.4 Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp......43
4.4.1 Giải pháp chung ...............................................................................................43
4.4.2 Giải pháp cụ thể ...............................................................................................44
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ....................................................................48
5.1 Kết luận ...............................................................................................................48
5.2 Đề nghị ................................................................................................................48

TÀI LIỆU THAM KHẢO


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt, là
thành phần quan trọng hàng đầu của môi trƣờng sống, là địa bàn phân bố các khu
dân cƣ, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng.
Đất đai là điều kiện vật chất cần thiết cho sự tồn tại của bất kì một ngành sản
xuất nào: nông, lâm, ngƣ nghiệp, công nghiệp, giao thông, xây dựng… nhƣng vai
trò của đất đối với mỗi ngành không giống nhau. Trong sản xuất nông nghiệp, đất là
tƣ liệu sản xuất chủ yếu và đặc biệt không gì có thể thay thế đƣợc.
Việt Nam là nƣớc có diện tích đất bình quân trên đầu ngƣời thấp, với phần
lớn dân số đang sống ở khu vực nông thôn và nông nghiệp vẫn là nguồn thu nhập
chính thì hiệu quả của việc sử dụng đất đai nói chung, đất nông nghiệp nói riêng là
vô cùng quan trọng. Đối với nền sản xuất nông nghiệp nƣớc ta với những đặc trƣng
nhƣ: sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, năng suất chất lƣợng còn
chƣa cao, khả năng liên kết cạnh tranh trên thị trƣờng và sự chuyển dịch cơ cấu sản
xuất nông nghiệp còn yếu; thêm vào đó quá trình đô thị hóa và sự gia tăng dân số đã
gây áp lực mạnh mẽ đến việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất làm cho diện tích
đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp.Chính vì vậy, sử dụng đất nông nghiệp một
cách đúng đắn, có hiệu quả và bền vững là những yêu cầu có tính cấp thiết hiện nay.
Yên Hƣng là một xã của huyện Văn Yên, xã có nền kinh tế nông nghiệp,
chiếm vị trí quan trọng trong địa bàn huyện. Vì vậy việc định hƣớng cho ngƣời dân
trong xã khai thác và sử dụng hợp lý, có hiệu quả đất nông nghiệp là một trong
những vấn đề hết sức cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Để giải quyết vấn
đề này thì việc đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp nhằm đề xuất hƣớng sử

dụng đất và loại hình sử dụng đất thích hợp là việc rất quan trọng.


Khóa luận đủ ở file: Khóa luận full