Hướng dẫn học Thạch Lam

HƯỚNG DẪN HỌC
1. Những yếu tố nào trong tiểu sử và con người có ảnh hưởng đến sáng tác văn học
của Thạch Lam. Theo anh/ chị, (những) nhân tố nào khiến sáng tác c ủa Th ạch
Lam có sự khác biệt với Nhất Linh và Khái Hưng. (Mục I chương XII)
2. Những luận điểm chính trong quan niệm văn học của Thạch Lam (Mục II chương
XII) + Tập tiểu luận Theo dòng (trong Tuyển tập Thạch Lam). Tìm những minh
chứng cho thấy sự tương đồng giữa quan niệm văn học và những sáng tác của
Thạch Lam.
3. Đọc mục III chương XII và trả lời câu hỏi: cùng viết về những con người dưới
đáy xã hội, những tác phẩm của Thạch Lam có những điểm nào giống và khác
với các nhà văn hiện thực? Phân tích qua những tác phẩm cụ thể.
4. Nhận xét về tổ chức câu văn của Thạch Lam qua 2 đoạn trích sau:
*Tiếng trống thu không trên cái chòi của huyện nhỏ; từng ti ếng một vang ra đ ể
gọi buổi chiều. Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh h ồng
như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mắt đen lại và c ắt hình rõ r ệt trên n ền
trời.
Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài
đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve.
Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng t ối ng ập đ ầy
dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây th ơ c ủa cô; Liên
không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác tr ước cái gi ờ kh ắc c ủa ngày
tàn.
- Em thắp đèn lên chị Liên nhé?
*- Liên quay lại nhìn em, thấy An cũng đã ngủ say tay nắm ch ặt tà áo ch ị và đ ầu
vẫn dựa vào vai. Liên nhìn quanh đêm tối, gió đã thoáng l ạnh và đom đóm không
còn nữa. Chị cúi xuống vực em vào trong hàng, mắt cũng đã ríu l ại. Ch ị gài c ửa
cẩn thận và vặn nhỏ ngọn đèn đặt lên trên cái quả thuốc sơn đen. Rồi Liên đ ến
bên em nằm xuống. Chị gối đầu lên tay nhắm mắt lại. Những cảm giác ban ngày
lắng đi trong tâm hồn Liên và hình ảnh của thế gi ới quanh mình, m ờ m ờ đi trong
mắt chị. Liên thấy mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi không bi ết nh ư chi ếc đèn
con của chị Tý chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ. Nhưng Liên không nghĩ đ ược

lâu; mắt chị nặng dần, rồi sau Liên ngập vào gi ấc ngủ yên tĩnh, cũng yên tĩnh
như đêm ở trong phố, tịch mịch và đầy bóng tối.
5. Đặc sắc của đoạn văn sau (trích Nhà mẹ Lê)
Cuộc đời của gia đình bác Lê cứ như thế mà lặng lẽ qua ngày n ọ r ồi l ại đ ến ngày
kia . Tuy vậy cũng có những ngày vui vẻ . Những ngày nắng ấm trong năm, hay
những buổi chiều mùa hạ, mẹ con bác Lê cùng nhau ngôì chơi ở tr ước c ửa nhà .
Các người hàng xóm cũng làm như thế, các bà mẹ ngồi r ủ r ỉ với nhau nh ững câu
chuyện kín đáo; các trẻ con nô đùa dưới quán chợ, còn các bà già thì ng ồi giũ tóc
cho chúng và gọt tóc chúng bằng mảnh chai sắc.
Những đêm sáng trăng mùa hạ, cả phố bắc chõng ngồi ngoài đ ường, vì trong nhà
nào cũng nóng như một cái lò, và hàng vạn con muỗi vo ve . D ưới bóng trăng,


những đá rải đường trông đen lay láy và lấp loáng ánh sáng. Đ ất hãy còn gi ữ cái
nóng buổi trưa và bốc lên một cái mùi riêng, l ẫn mùi rác b ẩn và mùi cát. M ọi
người họp nhau nói chuyện. Trẻ con nghịch chạy quanh các bà mẹ, hình nh ư
quên cảnh khổ sở, hèn mọn, ai ai cũng vui vẻ chuyện trò, ti ếng c ười to và dài
như người lớn, xen lẫn với tiếng khúc khích của các cô gái chúm ch ụm sát nhau
trong bóng tối, người ta thấy tiếng bác Hi ền nói vang, ti ếng bác Đ ối thu ật l ại
buổi xe kiếm may mắn. Trong một căn nhà đưa ra một ti ếng võng và ti ếng hát
lanh lảnh của bác Đối gái, đã đem hết tiền bu ổi xe ki ếm đ ược c ủa ch ồng vào
hiệu khách mua một cân táo tầu rồi nằm võng vưà nhai v ừa hát tr ống quân:
“Ngày xưa, có anh Trương Chi ..”
6. Phân tích giá trị nghệ thuật của đoạn kết trong truyện ngắn Nhà mẹ Lê.
Hai hôm sau, bác Lê lại lên cơn mê sảng rồi chết. Người trong phố ch ợ gom góp
nhau mua cho bác một cỗ ván mọt, rồi đưa giúp bác ra cánh đ ồng, chôn vùi d ưới
bãi tha ma nhỏ ở đầu làng.
Khi trở về, qua căn nhà lạnh lẽo âm u, họ thấy mấy đứa con nh ỏ con bác Lê ng ồi
ở vỉa hè . Con Tý đang dỗ cho thằng Hy nín khóc, nói d ối r ằng m ẹ nó đi ch ợ m ột
lát rồi sẽ về . Nhưng họ biết rằng bác Lê không trở về nữa và họ thấy một cái

cảm giác lo sợ đè nén lấy tâm can họ, những người ở lại, nh ững người còn s ống
mà cái nghèo khổ cứ theo đuổi mãi không biết bao giờ hết.
7. Tài liệu tham khảo:
- />8.