Quản trị chiến lược

Quản trị chiến lược

Quản trị chiến lược (strategic management) là nhiệm vụ hàng đầu của bất kỳ quản trị viên
cấp cao nào, đôi khi được giao phó không chỉ cho một cá nhân mà cho cả một tập thể
lãnh đạo trong tổ chức, doanh nghiệp. Thuật ngữ này, tuy thường xuyên được sử dụng và
bàn luận, nhưng không phải nhà quản trị nào cũng hiểu về nó một cách đúng đắn, dẫn đến
khi thực hiện thường mắc những sai lầm, có khi phải trả giá bằng cả sự sống còn của tổ
chức, doanh nghiệp.
Quản trị chiến lược là gì?
Quản trị chiến lược là quá trình xác định các mục tiêu chiến lược của tổ chức, xây dựng
các chính sách và kế hoạch để đạt được các mục tiêu và phân bổ các nguồn lực của tổ
chức cho việc thực hiện các chính sách, kế hoạch này. Như vậy, nhiệm vụ quản trị chiến
lược bao gồm ba phần chính: thiết lập mục tiêu - tức xác định tổ chức muốn đi đâu, về
đâu; xây dựng kế hoạch - tức xác định tổ chức sẽ đi đến đó bằng con đường nào; bố trí,
phân bổ nguồn lực - tức tổ chức dùng phương tiện, công cụ gì để đến đó.
Quá trình quản trị chiến lược được thực hiện qua bốn giai đoạn chính:
- Phân tích tình hình: bao gồm môi trường bên ngoài, bên trong. Phân tích này thường
bao gồm luôn cả phân tích chính trị, môi trường, xã hội, công nghệ; phân tích những yếu
tố ảnh hưởng đến tổ chức và phân tích các thế mạnh, yếu, cơ hội, thách thức.
- Xây dựng chiến lược: bao gồm việc xác định sứ mệnh, thiết lập các mục tiêu, đề ra các
chiến lược, chính sách.
- Triển khai thực hiện chiến lược: bao gồm các chương trình hành động, ngân sách, quy
trình.
- Đánh giá và kiểm soát: bao gồm việc đánh giá kết quả và đưa ra những hiệu chỉnh cần
thiết.
Sơ đồ dưới đây minh họa bốn giai đoạn thông thường của quá trình quản trị chiến lược.
Vì sao phải thực hiện quản trị chiến lược?
Nhiều công ty Việt Nam, nhất là những công ty nhỏ nhưng phát triển nhanh, thường bị
cuốn vào vòng xoáy của công việc phát sinh hàng ngày - những công việc liên quan đến
sản xuất hoặc mua hàng, tìm kiếm khách hàng, bán hàng, giao hàng, thu tiền, quản lý
hàng tồn, công nợ Hầu hết những việc này được giải quyết theo yêu cầu phát sinh, xảy ra

đến đâu, giải quyết đến đó, chứ không hề được hoạch định một cách bài bản, quản lý một
cách có hệ thống hoặc đánh giá hiệu quả một cách khoa học. Việc thực hiện theo sự vụ đã
chiếm hết thời gian của các cấp quản lý nhưng vẫn bị rối và luôn luôn bị động. Quản trị
viên cấp cao, nhất là các giám đốc điều hành, thường bị công việc sự vụ “dẫn dắt” đến
mức “lạc đường” lúc nào không biết. Như người đi trong rừng, không có định hướng rõ
ràng, chỉ thấy ở đâu có lối thì đi, dẫn đến càng đi, càng bị lạc.
Quản trị chiến lược giúp tổ chức, doanh nghiệp xác định rõ ràng được mục tiêu, hướng
đi, vạch ra các con đường hợp lý và phân bổ các nguồn lực một cách tối ưu để đảm bảo đi
đến mục tiêu đã định trong quỹ thời gian cho phép. Mục tiêu tổ chức được xác định trên
cơ sở các phân tích rất cẩn trọng và khoa học về tình hình thị trường, khách hàng, xu thế


tiêu dùng, đối thủ cạnh tranh, sự thay đổi về công nghệ, môi trường pháp lý, tình hình
kinh tế xã hội, những điểm mạnh yếu nội tại, các cơ hội và nguy cơ có thể có từ bên
ngoài , do vậy sẽ là những mục tiêu thách thức, nhưng khả thi, đáp ứng được sự mong đợi
của cổ đông, của cấp quản lý và nhân viên. Mục tiêu của tổ chức, doanh nghịệp cũng bắt
nguồn từ sứ mệnh, tầm nhìn, hoài bão và các giá trị cốt lõi của tổ chức, doanh nghiệp. Sự
kết hợp giữa “cái mong muốn” và “cái có thể làm được” thông qua các phân tích khoa
học sẽ giúp tổ chức không sa đà vào những ảo tưởng vô căn cứ hay ngược lại bỏ lỡ cơ hội
phát triển do đặt ra yêu cầu tăng trưởng quá thấp ngay từ đầu.
Nên thực hiện quản trị chiến lược như thế nào?
Các bước chính trong quy trình quản trị chiến lược là phân tích tình hình, xây dựng chiến
lược, triển khai thực hiện và đánh giá - kiểm soát. Nếu ai đó hỏi bước nào quan trọng
hơn, câu trả lời quả thật không đơn giản. Mỗi bước đều có tầm quan trọng riêng và gần
như là không thể thiếu trong quy trình quản trị chiến lược. Ở đây, người viết chỉ xin nhấn
mạnh công đoạn xây dựng chiến lược - được xem như xương sống của quá trình quản trị
chiến lược. Xây dựng chiến lược bao gồm việc xác định sứ mệnh, thiết lập mục tiêu, vạch
chiến lược và xây dựng các chính sách.
Xác định sứ mệnh là để trả lời câu hỏi về mục đích tồn tại của tổ chức, doanh nghiệp.
Thông điệp về sứ mệnh thường phải bao trùm ba ý chính: mục đích tổ chức, ngành nghề

hoạt động và các giá trị sẽ đem lại.
Thiết lập mục tiêu là để trả lời câu hỏi tổ chức, doanh nghiệp muốn đạt được gì, tại thời
điểm nào. Mục tiêu phải gắn kết với sứ mệnh và phải được thiết lập trên cơ sở các phân
tích cẩn trọng, khoa học như đã nêu trên.
Vạch chiến lược là để trả lời câu hỏi con đường nào để đạt được mục tiêu. Mỗi chiến
lược nhiều khi được thể hiện chỉ bằng một câu viết rất ngắn gọn. Ví dụ chiến lược sản
xuất của một công ty được ghi là “Không sản xuất gì cả!”. Quả thật là bất ngờ và khó tin
- chiến lược sản xuất nhưng lại không sản xuất gì cả! Thế nhưng ở đây công ty đã có lý
do khi chuyển hẳn từ chiến lược “sản xuất mọi thứ” trong các chi tiết của sản phẩm đến
việc đem đi gia công tất cả ở các nhà máy bên ngoài và chỉ tập trung vào khâu bán hàng,
xây dựng thương hiệu Chiến lược này thường rất phổ biến cho các công ty kinh doanh
hàng may mặc thời trang.
Các chính sách là để trả lời cho câu hỏi việc ra quyết định được thực hiện như thế nào.
Các chính sách quy định rõ ràng các nguyên tắc, quy tắc cũng như các hướng dẫn cần
thiết cho các hoạt động, trong đó gắn liền với quyền ra quyết định của các cấp quản lý.
Chính sách rõ ràng giúp cho các quyết định được đưa ra đúng đắn và kịp thời, đáp ứng
yêu cầu năng động, linh hoạt, nhiều khi là gấp gáp trong kinh doanh để chớp lấy thời cơ.
Phần triển khai thực hiện và đánh giá - kiểm soát cũng rất quan trọng. Một chiến lược tốt
là một việc làm đúng, nhưng nếu không được triển khai thực hiện một cách đúng đắn
cũng chẳng mang lại kết quả gì. Nhiều chiến lược đã thất bại ở khâu thực hiện chứ không
phải ở khâu hoạch định. Nhiều cấp quản lý tưởng rằng đã vạch đúng đường đi thì chắc
chắn sẽ đến đích. Thế nhưng biết bao diễn biến bất thường xảy ra trên đường đi, nếu
không có giải pháp ứng phó kịp thời và phân bổ nguồn lực hợp lý, các con đường sẽ
không thể dẫn đến đích.
Quản trị chiến lược sắp tới sẽ trở thành một đề tài phổ biến hơn cho các cuộc hội thảo về


quản lý. Các chủ đề thường được thảo luận trên các diễn đàn như marketing, xây dựng
thương hiệu, quản trị công ty sẽ trở thành khiếm khuyết nếu như không gắn liền với quy
trình quản trị chiến lược. Quản trị chiến lược là xương sống của mọi quản trị chuyên

ngành. Ở đâu cần có một hệ thống quản lý bài bản, chuyên nghiệp được vận hành tốt, ở
đó không thể thiếu các cuộc họp quan trọng bàn về quản trị chiến lược. Quản trị chiến
lược không chỉ gắn liền với hệ thống quản trị ở cấp doanh nghiệp, công ty mà còn bao
trùm tất cả các quản trị chức năng.