Giáo án Hóa học 11 bài 38: Hệ thống hóa hiđrocacbon

Giáo án hóa học 11

HỆ THỐNG HÓA VỀ HIDROCACBON
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
a) Học sinh biết: Hệ thống hóa kiến thức các hiđrocacbon quan trọng: ankan, anken, ankin và ankylbenzen về đặc điểm cấu
tạo tính chất vật lý, tính chất hóa học, tính đặc trưng và ứng dụng.
b) Học sinh hiểu: Mối quan hệ giữa các hiđrocacbon với nhau.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng viết phản ứng hóa học, chuyển hóa giữa các hidrocacbon nhận biết và điều chế chúng.
- Giải một số bài tập liên quan.
3. Thái độ:
- Rèn luyện thái độ làm việc khoa học, nghiêm túc.
- Xây dựng tính tích cực, chủ động, hợp tác, có kế hoạch và tạo cơ sở cho các em yêu thích môn hóa học.
II. Phương pháp dạy học chủ yếu:
- Nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Hoạt động theo nhóm nhỏ.
III Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Bảng phụ
2. Học sinh: chuẩn bị bài ở nhà trước
IV. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: (2 phút)
2. Bài mới:
Vào bài: Qua các chương vừa rồi, các em đã được học về các loại hidrocacbon no, không no, thơm. Hôm nay, chúng ta sẽ
cùng nhau hệ thống hóa lại các loại hiđrocacbon đã học.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động 1: (5 phút)
- Chơi trò chơi “Bức tranh
hóa học”. Một bức tranh có
4 miếng ghép. Mỗi HS sẽ
Hoàng Thị Ngân Hà

Hoạt động của học sinh

Nội dung ghi bảng

1


Giáo án hóa học 11

trả lời 1 câu hỏi tương ứng
với miếng ghép đã chọn.
Khi mở được các miếng
ghép, HS sẽ trả lời bức
tranh hóa học. GV dựa trên
các câu trả lời của HS để
cho điểm miệng.
Hoạt động 2: (10 phút)
- Chia lớp thành 4 nhóm.
- Mỗi nhóm tìm hiểu về
các phần: công thức phân
tử, đặc điểm cấu tạo, đồng
phân, tính chất vật lý lần
lượt của ankan, anken,
ankin, ankylbenzen.

Tiết 53:
HỆ THỐNG HÓA VỀ HIDROCACBON

- Tổ chức hoạt động nhóm:

+ Nhóm 1: Điền các thông
tin về công thức phân tử, đặc I. Hệ thống hóa về hidrocacbon:
ANKAN ANKEN ANKIN ANKYLBENZEN
điểm cấu tạo, đồng phân, tính
1.
CnH2n+2
CnH2n
CnH2n - 2
CnH2n - 6
chất vật lý của ankan.
CTPT
(n
≥
1)
(n
≥
2)
(n
≥
2)
(n ≥ 6)
+ Nhóm 2: Điền các thông
- Chỉ có
- Có 1
- Có một - Có vòng benzen.
tin về công thức phân tử, đặc
2. Đặc
liên kết
liên kết
liên kết

điểm cấu tạo, đồng phân, tính
điểm
đơn.
đôi C=C. ba C≡C.
chất vật lý của anken.
cấu tạo
+ Nhóm 3: Điền các thông
tin về công thức phân tử, đặc
điểm cấu tạo, đồng phân, tính
- Mạch
- Mạch
- Mạch - Mạch cacbon của
chất vật lý của ankin.
cacbon.
cacbon.
cacbon.
nhánh ankyl
+ Nhóm 4: Điền các thông
- Vị trí
- Vị trí
- Vị trí tương đối
3. Đồng
tin về công thức phân tử, đặc
liên kết
liên kết
của các nhóm
phân
điểm cấu tạo, đồng phân, tính
đôi
ba.

ankyl.
chất vật lý của ankylbenzen.
- Hình
- Nhận xét về kết quả làm
học.
việc của các nhóm.
4. Lí
- Ở điều kiện thường; từ C 1 đến C4 là chất khí, C5 đến
tính
C17 là chất lỏng và còn lại là chất rắn.
- Không màu.
- Không tan trong nước.
Hoàng Thị Ngân Hà

2


Giáo án hóa học 11

- Nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy tăng dần khi phân
tử khối tăng.
Hoạt động 3: (13 phút)
- Yêu cầu HS hoạt động Học sinh làm việc theo nhóm,
theo 4 nhóm tìm hiểu các điền và các ô đã kẻ và cho ví
tính chất hóa học của các dụ minh họa .
hiđrocacbon.
+ Nhóm 1: Phản ứng thế,
phản ứng tách.
+ Nhóm 2: Phản ứng
cộng.

+ Nhóm 3: Phản ứng trùng
hợp.
+ Nhóm 4: Phản ứng oxi
hóa.

- Nhận xét và đưa ra bảng
hệ thóng về tính chất hóa
học của các hidrocacbon
Hoàng Thị Ngân Hà

ANKAN
ANKEN
Phản
ứng
thế
với
halogen
Phản
Phản
ứng
ứng tách đehiđro hóa,
crackinh
Phản
Phản
ứng
ứng
với halogen,
cộng
HX, H2
Phản

ứng thế

ANKIN
ANKYLBENZEN
Phản
ứng Phản
ứng thế
thế bằng ion halogen, nitro hóa
kim loại

Phản
ứng Phản ứng với H2,
với halogen, Cl2
HX, H2 theo
2 giai đoạn
Phản
ứng
đime hóa,
trime hóa

Phản
Phản ứng
ứng
trùng
hợp
Phản
Phản ứng
Phản ứng
ứng oxi
hóa

không
hoàn
toàn
(phản
ứng với
KMnO4)
Phản
nCO2<nH2O nCO2=nH2O nCO2>nH2O
ứng
cháy

Benzen:
không
làm mất màu
Ankylbenzen: làm
mất màu khi đun
nóng

nCO2 > nH2O

3


Giáo án hóa học 11

Hoạt động 4: (5 phút)
Các nhóm chọn gói câu
hỏi để trả lời. Có 4 gói câu
hỏi thuộc các chủ đề ankan,
anken, ankin, ankylbenzen

để lựa chọn, mỗi gói gồm 2
câu. GV dựa trên các câu trả
lời của HS để cộng điểm
miệng.
Hoạt động 5 : (7 phút)
Yêu cầu HS hoàn thành sơ
đồ phản ứng :
C2H6

- Lựa chọn các gói câu hỏi để
trả lời.

II. Sự chuyển hóa giữa các loại hidrocacbon:
Học sinh hoàn thành các dãy
phản ứng bên và nêu mối liên
hệ giữa các loại .

+H2 dư, Ni, t0
+H2, Ni, t
C2H2

0

-H2, Ni, t0
C2H4

- Gợi ý để HS hoàn thành
sơ đồ phản ứng.
- Nhận xét và cho điểm.
- Hệ thống bằng các

phương trình tổng quát.

ANKAN
+H2 dư, Ni, t0

+H 2, Ni, t0
-H 2, Ni, t0

ANKIN
ANKAN

Hoàng Thị Ngân Hà

tách H2, đóng vòng

ANKEN
XICLOANKAN

tách H2

benzen và
đồng đẳng.

4


Giáo án hóa học 11

3. Củng cố và dặn dò : ( 3 phút)
Dặn dò :

- Ôn lại các kiến thức đã học.
- Làm các bài tập 1 – 5 trang 172 SGK
4. Rút kinh nghiệm:
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................

Hoàng Thị Ngân Hà

5