Bộ luật tố tụng dân sự (NXB lao động 2011) lê huy hòa, 358 trang

(ĐÃ ĐƯỢC SỬA ĐỔI VÀ BỔ SUNG NĂM 2011)



BỘ• LUẬT
TỐ TỤNG
DÂN s ụ•
•
•
Nước CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
•

•

•

SỬA ĐỔI, BỔ SUNG NÃM 2011

Í K Ư Ơ N b 0Ai H 0 C V iN h Ị

I

ìrungiTm

.n ịn r 3 5

ị ĩ H Q N G T ị N T H Ư V ỉF' N

NHÀ XUẤT BẢN LAO ĐỎNG
IĨÀ NỘI - 2011

LỜI GIỚI THIỆU
*

Bộ l u ậ t T ô t ụ n g d â n s ự đ ư ợ c Q u ố c h ộ i n ư ớ c C ộ n g h o à x ã
h ộ i c h ủ n g h ĩ a V iệ t N a m k h o á XI, k ỳ h ọ p t h ứ 5 t h ô n g q u a
n g à y 15-6-2004, c ó h i ệ u l ự c th i h à n h k ể t ừ n g à y 0 1 -0 1 -2 0 0 5 .
S a u g ầ n 7 n ă m th i h à n h , c ó t h ê n ó i Bộ l u ậ t T ô’ t ụ n g d â n s ự đ ã
g ó p p h ầ n q u a n trọ n g tro n g v iệc b ả o v ệ c h ế đ ộ xã h ộ i c h ủ
n g h ĩ a , t ă n g c ư ờ n g p h á p c h ê ' x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a , b à o v ệ lợ i íc h
c ủ a N h à n ư ớ c , q u y ề n v à lợi íc h h ợ p p h á p c ủ a c á n h â n , c ơ
q u a n , tô c h ứ c . B ả o đ à m t r ì n h t ự v à t h ủ t ụ c tô' t ụ n g d â n s ự
d â n c h ủ , c ô n g k h a i, đ ơ n g i à n , t h u ậ n lợi c h o n g ư ờ i t h a m g ia
tố tụ n g th ự c h iệ n các q u y ề n v à n g h ĩa v ụ cú a m ìn h ; đ ề cao vai
trò , t r á c h n h i ệ m c ủ a cá n h â n , c ơ q u a n , tô c h ứ c t r o n g h o ạ t
đ ộ n g t ố t ụ n g d â n s ự . B ả o đ à m c h o v iệ c g iả i q u y ế t c á c v ụ v i ệ c
d â n s ự đ ư ợ c n h a n h c h ó n g , c h í n h xác, c ô n g m i n h v à đ ú n g
p h á p lu ậ t.
T u y n h i ê n , q u a t h ự c t i ễ n th i h à n h Bộ l u ậ t n à y t r o n g
n h ữ n g n ă m q u a c ũ n g c h o th â y m ộ t sô q u y đ ịn h c ủ a Bộ lu ậ t
TỐ t ụ n g d â n s ụ đ ã b ộ c lộ n h ữ n g h ạ n c h ế , bâ't c ậ p ; c ó n h ữ n g
q u y đ ịn h m â u th u ẫ n với các v ă n b à n q u y p h ạ m p h á p lu ậ t
khác; có n h ữ n g q u y đ ịn h c h ư a p h ù h ợ p (h o ặc k h ô n g cò n p h ù

ị

h ợ p ), c h u a đ ầ y đ ủ , th iê u rõ rà n g và cò n có n h ữ n g cách h iế u

'■ k h á c n h a u ; cỏ n h ữ n g q u y đ ị n h c h ư a đ ả m b ả o đ ư ợ c q u y ể n v à

Ị lợi ích h ự p p h á p c ủ a đ ư ơ n g s ự ; c ó n h ữ n g q u y đ ị n h c h ư a đ á p

Ị

ứ n g đ ư ợ c c á c y ê u c â u c a m k ế t q u ố c tê đ a p h ư ơ n g v à s o n g

Ị p h ư ơ n g m à V iệ t N a m đ ã t h a m g ia ... đ ò i h ỏ i cần p h ả i đ ư ợ c
[ s ừ a đ ổ i, b ó s u n g .

í


T r ư ớ c t h ự c t ế đ ó , n g à v 29-03-2011, tại k ỳ h ọ p t h ứ 9,
Q u ố c hội n ư ớ c C ộ n g h o à

xã hội c h ủ

n g h ĩ a V iệt N a m

k h o á XII đ ã t h ô n g q u a L u ậ t s ữ a đ ổ i, b ô s u n g m ộ t s ô 'đ i ế u c ù a
Bộ l u ậ t TỐ t ụ n g d â n s ự n h ằ m t iế p (ục t ừ n g b ư ớ c h o à n th iệ n
m ộ t c á c h c ă n b ả n h ệ t h ô n g p h á p lu ậ t tô’ t ụ n g d â n s ự nói
c h u n g v à Bộ l u ậ t T ố t ụ n g d â n s ự n ó i r iê n g ; đ ả m b à o n g à y
c à n g tố t h ơ n q u y ề n v à lợi ích h ợ p p h á p c ủ a c ơ q u a n , tô c h ứ c ,
cá n h â n t r o n g tô' t ụ n g d â n sự .
Đ ể g ó p p h ầ n c u n g câ'p tài liệ u c h o b ạ n đ ọ c tìm h i ế u
v ề c á c đ i ế m m ớ i đ ư ợ c s ừ a đ ổ i, b ô s u n g c ủ a Bộ l u ậ t T ố t ụ n g
d à n sự , xin t r â n t r ọ n g g iớ i t h iệ u c ù n g b ạ n đ ọ c c u ố n s á c h

"Tìm hiểu Bộ luật Tô'tụng dân sự sửa đôi, bô sung năm Ĩ0Ĩ1".

Tháng 4 năm 2011

6


PHÀN THỨ NHÁT

GIỚI THIÊU LUẬT SỬA ĐỔI, Bổ SUNG
MỌT SỐ ĐIỀU CỦA BỌ LUẬT Tố TỤNG DÂN sự
•

•

•

•

•



I. s ự C Ầ N T H IẾ T S Ử A Đ Ổ I , B ổ S U N G M Ộ T s ố Đ i ề u C Ử A

B ộ LU Ậ T T Ố T Ụ N G D Â N s ự
N g à y 15-6-2004, Q u ố c h ộ i n ư ớ c C ộ n g h o à x ã h ộ i c h ủ
n g h ĩ a V iệ t N a m k h o á XI, k ỳ h ọ p t h ứ 5 đ ã t h ô n g q u a Bộ l u ậ t
TỐ t ụ n g d â n s ự n ă m 2004, B ộ l u ậ t n à y có h i ệ u lự c th i h à n h k ê
t ừ n g à y 01-01-2005. Đ ế c ụ t h ê h ó a v à h ư ớ n g d ẫ n th i h à n h Bộ
lu ậ t T ô tụ n g d ân sự , th ự c h iệ n c h ứ c n ăn g, n h iệ m v ụ v à th ẩm

q u y ề n , H ộ i đ ổ n g T h ẩ m p h á n T ò a á n n h â n d â n tố i c a o đ ã
p h ố i h ợ p với c á c c ơ q u a n h ữ u q u a n x â y d ự n g , b a n h à n h 05
N g h ị q u y ế t c ù a H ộ i đ ổ n g T h ẩ m p h á n T ò a á n n h â n d â n tối
c a o h ư ớ n g d ẫ n c á c q u y đ ị n h c ủ a Bộ l u ậ t Tô' t ụ n g d â n s ự ; T ò a
á n n h â n d â n tôi c a o p h ô i h ọ p v ớ i Bộ T ư p h á p , V iệ n k i ể m s á t
n h â n d â n tối cao , Bộ V ă n h ó a - T h ê t h a o v à D u lịch , Bộ L a o
đ ộ n g - T h ư ơ n g b i n h v à X ã h ộ i x â y d ự n g , b a n h à n h 06 T h ô n g
t ư liê n tịch h ư ớ n g d ẫ n B ộ l u ậ t T ô' t ụ n g d â n sự .
C ó th ê nói Bộ l u ậ t T ô' t ụ n g d â n s ự đ ã g ó p p h ầ n q u a n
t r ụ n g t r o n g v iệ c b ả o v ệ c h ế đ ộ xã h ộ i c h ủ n g h ĩa , t ă n g c ư ờ n g
p h á p c h ê xã h ộ i c h ủ n g h ĩ a , b á o v ệ lợi ích c ủ a N h à n ư ớ c ,
q u y ê n v à lợi ích h ợ p p h á p c ù a c á n h â n , c ơ q u a n , tô c h ứ c v à
đ ã g ó p p h ầ n b ả o đ ả m t r ì n h t ự v à t h ù tụ c t ố t ụ n g d â n s ự d â n
c h ủ , c ô n g k h a i, đ ơ n g i ả n , t h u ậ n lợi c h o n g ư ờ i t h a m g ia t ố
t ụ n g th ự c h i ệ n c á c q u y ề n v à n g h ĩ a v ụ c ủ a m ìn h ; đ ề c a o v a i
trò , trá c h n h i ệ m c ủ a c á n h â n , c ơ q u a n , tô c h ứ c t r o n g h o ạ t
đ ộ n g tô t ụ n g d â n s ự . B ộ l u ậ t T ô t ụ n g d â n s ự đ ã g ó p p h ầ n
b ả o đ ảm ch o v iệ c g iã i q u y ế t cá c v ụ v iệ c d â n s ự đ ư ợ c n h a n h
c h ó n g , c h ín h xác, c ô n g m i n h v à đ ú n g p h á p lu ậ t.

9


T u y n h iê n , q u a th ự c tiễn thi h àn h Bộ lu ật Tô’ tụ n g d â n sụ
tro n g n h ũ n g n ăm q u a c h o th ây m ột s ô q u y đ ịn h của Bộ luật
Tô' tụ n g d â n s ự đã b ộ c lộ n h ữ n g h ạn chê' bất cập; có n h ữ n g
q u y đ ịn h m â u th u ẫ n v ớ i các văn bán q u y p h ạ m p h á p luật
khác; có n h ữ n g q u y đ ịn h ch ư a p h ù h ợ p (h o ặ c k h ô n g c ò n p h ù
h ợ p ), ch ư a đ ầ y đ ủ , th iế u rõ ràng và cò n c ó n h ữ n g cá ch h iếu
k h ác nh au; c ó n h ữ n g q u y đ ịn h ch ư a đ àm b ả o đ ư ợ c q u y ề n và

lợi ích h ợ p p h á p củ a đ ư ơ n g sự; có n h ữ n g q u y đ ịn h ch ư a đ á p
ứ n g đ ư ợ c các y ê u cầ u ca m kết q u ô c tê đa p h ư ơ n g v à s o n g
p h ư ơ n g . C ụ th ê là:

Thứ nhất, có m ộ t s ố đ iề u k h o ả n c ò n th iếu cụ th ể, ch ư a rõ
ràng, tạo ra n h iề u cách h iể u k h ác n h a u , ch ư a p h ù h ợ p v ớ i
th ự c t ế như: v ề Đ iề u 7 cò n th iếu q u y đ ịn h cá n h â n , c ơ q u an ,
tô ch ứ c p h ả i c h ịu trách n h iệ m trư ớ c p h á p lu ật v ẽ tín h tru n g
thự c, đ ầ y đ ủ , c h ín h xác của v iệ c c u n g câ'p c h ứ n g cứ; q u y
đ ịn h tại Đ iề u 21 v ề k iểm sát v iệ c tu â i. fh e o p h á p lu ậ t tro n g tô
tụ n g d ân s ự cò n là m h ạ n c h ế v ai trò k iế m sát củ a V iện kiểm
sát; D iề u 59 v ể q u y ề n đ ề n g h ị T òa án tạm đ ìn h chi g iả i q u v ết
v ụ án cò n c h ư a p h ù h ợ p v ớ i th ự c tế; Đ iề u 85 ch ư a n â n g ca o
trách n h iệ m và tín h ch ủ đ ộ n g củ a T h âm p h á n v ề th u thập
c h ứ n g cứ tr o n g trư ờ n g h ợ p xét th ây cần thiết; Đ iề u 92 chư a
p h ù h ợ p v ớ i th ự c tế, cò n g â y k h ó k h ăn c h o đ ư ơ n g s ự khi tiến
h à n h đ ịn h g iá tài sả n tran h chấp; D iề u 168 cò n th iế u n h ữ n g
q u y đ ịn h v ể x in th ay đ ổ i n g ư ờ i q u ả n lý tài sản , th a y đ ổ i
n g ư ờ i q u ả n lý di sả n thì k h ô n g th u ộ c trư ờ n g h ợ p đ ê Tòa án
trả lậi đ ơ n k h ở i kiện; Đ iề u 170 còn th iếu q u y đ ịn h v ế trình
tự, thủ tục g iả i q u y ế t k h iêu nại v ề v iệ c trả lại đ ơ n k h ở i kiện;
D iề u 176 ch ư a q u y đ ịn h v ề q u y ề n y ê u cẩu p h à n t ố cù a bị đư n
đ ô i vớ i n g ư ờ i có q u y ề n lợi, n g h ĩa v ụ liê n q u an có y ê u câu
10


đ ộ c lọp và c h ư a q u y đ ịn h th òi hạn p h à n tô củ a bị đơn; Đ iế u
177 ch u a q u y đ ịn h vê' th òi h ạn đ ư a ra y ê u cầu đ ộ c lập của
n g ư ò i có q u y ể n lợi, n g h ĩa vụ liê n q u an ; Đ iề u 189 còn th iếu
q u y d ịn h v ê căn c ứ tạm đ ìn h chi g iả i q u y ế t vụ án d â n sự

tr o n g trư ờ n g h ợ p cần đợ i k ết q u à ủ y th ác tư ph áp; Đ iề u 193
còn th iếu m ộ t s ố trư ờ n g h ợ p cụ th ê liê n q u an đ ến h ậu q u ả
cùa v iệ c đ ìn h chi giải q u y ế t v ụ án d â n sự; Đ iể u 199, Đ iề u 200
và D iề u 201 q u y đ ịn h v ề s ự có m ặt củ a đ ư ơ n g s ự tại p h iê n
tòa ch ư a h ọ p lý , g â y k h ó k h ăn ch o c ô n g tác xét xử; Đ iề u 260
còn th iếu q u y đ ịn h v ề trư ờ n g h ợ p n g ư ờ i k h á n g cá o rút m ộ t
p h ầ n k h á n g cáo, V iện k iếm sát rút m ộ t p h ầ n k h á n g n g h ị thì
đ ìn h chi x é t x ử p h ú c thẩm đ ố i v ớ i p h ẩ n k h á n g cáo, k h á n g
n g h ị bị rút đó; Đ iề u 288 v ề thời h ạn k h á n g n g h ị th e o th ủ tụ c
g iá m đ ố c th ẩ m q u y đ ịn h ch ư a h ợ p lý.

Thứ hai, m ộ t sô’ đ iều k h oản chư a tư ơ n g thích vớ i q u y đ ịn h
cúa các văn b ản p h á p luật khác như: Đ iề u 33 v ề th ẩm q u y ền
của Tòa án n h â n d ân h u y ện , quận, th àn h p h ô ’, thị xã th u ộ c
tin h qu y đ ịn h chư a tư ơ n g thích với các N g h ị q u y ết củ a ủ y
ban T h ư ờ n g v ụ Q u ố c hội v ề tăn g th ấm q u y ền của Tòa án
n h â n d ân c â p h u y ện ; k h oản 2 Đ iể u 63 v ề n g ư ờ i b ả o v ệ q u y ề n
và lợi ích h ợ p p h á p của đ ư ơ n g s ự ch ư a tư ơ n g thích vớ i Đ iề u
21 Luật Trợ g iú p p h á p lý; D iề u 120 v ề b u ộ c th ự c h iện b iện
p h á p bảo đ ả m ch ư a tư ơ n g thích với Đ iề u 5 P h áp lện h Thù tục
bắt g iữ tàu b iến , Đ iều 6 P háp lện h T h ủ tục bắt g iữ tàu b a y và
ch ư a phù h ợ p th ự c tế; Đ iểu 340 v ề n h ữ n g v iệ c d â n sự liên
q u an đôn h o ạ t đ ộ n g T rọng tài th ư ơ n g m ại V iệt N a m th u ộ c
thâm q u y ền giả i q u y ết của Tòa á n ch ư a tư ơ n g thích v ó i Đ iề u 7
Luật T rọng tài th ư ơ n g mại; các đ iề u từ Đ iều 375 đ ế n D iều 383
v ề thi hành bán án, q u y ết đ ịn h d ân s ự củ a Tòa án đã đ ư ợ c q u y

11

đ ịn h tại D iế u 2, D iều 4, Đ iều 7, D iề u 11, Đ iều 12, D icu 27, Đ iểu
28, Đ iều 30, Đ iểu 179 L uật Thi

hành án

d â n s ự . ..

Thứ ba, m ộ t s ố v â n đ ề ch ư a đ ư ợ c q u y đ ịn h tron g B ộ lu ậ t
T ô tụ n g d â n s ự n h ư n g d o n h u cầu th ự c tiễn cần p h à i c ó
n h ữ n g q u y đ ịn h đ ê đ iể u ch in h , n h ư : cần b ô su n g n g u y ê n tắc
b ả o đ à m q u y ề n tranh lu ậ n củ a đ ư ơ n g sự; v ồ v â n đ ê th ẩ m
q u y ề n của Tòa án đ ô i v ớ i quyê't đ ịn h củ a cơ q u an , tô c h ứ c
khác; g ia o th ê m th ẩm q u y ê n của T òa án tron g v iệ c tu y ê n b ô
v ă n b án c ô n g c h ứ n g v ô h iệ u và c ô n g n h ậ n sự thòa th u ậ n v ề
q u y ể n , lợi ích h ợ p p h á p p h á t sin h từ q u a n hệ p h á p luật d â n
sự; v ề p h ư ơ n g th ứ c h ò a g iả i v à trình tự hòa giải; v ế tă n g
c ư ờ n g tran h lu ận tại p h iê n tòa; q u y đ ịn h v ế h ìn h th ú c v ă n
bản đ ề n g h ị x em xét th e o th ủ tụ c g iá m đốc thẩm ; v ề th ủ tụ c
x em x ét lại q u y ế t đ ịn h g iá m đ ố c th ẩm , tái th ẩm cùa H ội đ ổ n g
T h ẩm p h á n T òa án n h â n d â n tôi cao; v ề q u y ế t đ ịn h v iệ c th a y
đ ổi n g ư ờ i tiến h à n h tô 'tụ n g khi g iả i q u y ế t v iệ c d ân s ự ;...
N g o à i ra, cò n có n h ữ n g q u y đ ịn h ch ư a rõ ràng, g â y n h iê u
cách h iế u kh ác n h a u c ũ n g cần th iế t sử a đ ổi đ ê k h ô n g g â y
k h ó k h ă n c h o n g ư ờ i th ự c thi p h á p luật.
N g u y ê n nhân cùa các tồn tại của Bộ luật T ố tụng dân sự:

-

V ê khách quan: D o đ iề u k iệ n p h á t triể n k in h tê - xã hội,

các g ia o lư u d â n s ự n g à y c à n g m ở rộn g, d o v ậ y q u y đ ịn h
p h á p lu ậ t tô' tụ n g cần p h ả i đ iề u c h in h đ ê p h ù h ợ p v ớ i đ iề u
k iện k in h t ế - xã h ộ i. M ặt k h ác, đ â y là lần đ ầu tiê n n ư ó c ta
b an h à n h Bộ lu ậ t T ố tụ n g d â n sự . B ên c ạ n h v iệ c k ế th ừ a m ộ t
s ô q u y đ ịn h tại P h á p lệ n h th ú tụ c giả i q u y ế t các v ụ á n d â n
sự , P h á p lệ n h th ủ tụ c g iả i q u y ế t c á c v ụ án k in h t ế và P h á p
lện h th ủ tụ c giá i q u y ế t các tra n h châ'p la o đ ộ n g , thì p h ầ n
lớ n cá c q u y đ ịn h v ề trìn h tự v à th ủ tụ c tô 'tụ n g d â n sự tr o n g
Bộ lu ậ t Tô' tụ n g d â n s ự là các q u y đ ịn h m ớ i n ên q u á trìn h

12


c h u â n bị và p h ê đ u v ộ t k h ô n g tránh k h ói n h ữ n g k h iê m
k h u y ế t n h át đ ịn h .
-

Về chù

quan : Sau kh i Bộ lu ật Tô' tụ n g d ân s ự đ ư ợ c ban

h à n h , Q u ố c hội tiếp tụ c b an h à n h n h iều v ă n b àn p h á p luật
liê n q u a n đ ế n h o ạ t đ ộ n g xét x ử của Tòa án, m ộ t s ố khái
n iệ m , m ộ t sổ th u ật n g ữ , m ộ t sô 'q u y đ ịn h v ề th ẩm q u y ề n cùa
T òa án chư a đ ư ợ c q u y đ ịn h tại Bộ lu ật Tô tụ n g d â n sự , m ột
SỐ q u y đ ịn h tại Bộ lu ật T ố tụ n g d â n s ự chư a b a o q u á t đ ư ợ c
h o ặ c k h ô n g cò n th ích ứ n g v ớ i các q u y đ ịn h tại các lu ậ t m ới
n h ư Luật T h ư ơ n g m ại, B ộ lu ậ t L ao đ ộ n g sừ a đ ổ i, bô’ su n g ,
L u ật T rọ n g tài th ư ơ n g m ại, L uật Thi h à n h án d â n s ự ...
D ể giải q u y ế t các tổ n tại, bâ't cập n ê u trên, cần th iế t p h ải

sử a đ ổ i m ộ t sô đ iề u k h o ả n ch ư a p h ù h ợ p , g â y k h ó k h ă n ch o
h o ạ t đ ộ n g t ố tụ n g , c ũ n g n h ư các v ấ n đ ể m ớ i p h át sin h v ư ớ n g
m ắ c tro n g q u á trình th ự c h iệ n , n h ằ m đ á p ứ n g k h ắ c p h ụ c
n h ữ n g tốn tại, bất cập, đ ổ n g th ời tă n g c ư ờ n g p h á p ch ê'x ã hội
c h ủ n g h ĩa , b ảo v ệ lợi ích của N h à n ư ớ c, q u v ế n và lợ i ích h ợ p
p h á p của cá n h ân , cơ q u a n , tô chức; b ả o đ ảm trình tự và thủ
tụ c t ố tụ n g d â n s ự d â n ch ủ , c ô n g khai, đ ơ n g iả n , th u ậ n lợi
c h o n g ư ờ i th am gia tố tụ n g đ ê th ự c h iệ n các q u y ề n v à n g h ĩa
v ụ của họ; đ ể ca o vai trò, trách n h iệ m của cá n h â n , cơ qu an ,
tô ch ứ c khi th am g ia h o ạ t đ ộ n g tô' tụ n g d â n sự; b ả o đ ả m ch o
v iệ c g iả i q u y ết các v ụ v iệ c d â n s ự đ ư ợ c n h a n h c h ó n g , ch ín h

xác, công minh và đú n g p h á p luật.
C ó th ê n ói, v iệ c sử a đ ổ i, b ô s u n g m ộ t s ô đ iê u củ a Bộ luật
TỐ tụ n g d â n s ự là cần th iết, n h ằ m tiếp tụ c th ự c h iệ n N g h ị
q u y ế t s ố 49-NQ/TVV n g à y 02-6-2005 của Bộ C h ín h trị v ề
C h iế n lư ợ c cài cách tư p h á p đ ế n n ăm 2020, tiế p tụ c từ n g
b ư ớ c h o à n th iện m ộ t cách căn bản h ệ th ố n g p h á p lu ậ t t ố tụ n g

13


d â n s ự n ói c h u n g và Bộ lu ật Tô' tụ n g d â n s ự n ó i riêng. Bào
đ ả m n g à y c à n g tốt h ơ n q u y ề n và lợi ích h ợ p p h á p cùa co
q u an , tô ch ứ c, cá n h â n tro n g t ố tụ n g d á n s ự đ ổ n g thời tạo
đ iề u k iện đ ê T òa án th ự c h iệ n tốt h ơ n c ô n g tác x é t xử.

II. QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO CỦA VIỆC SỬA ĐỔI, Bổ SUNG
MỘT SỐ ĐIỂU CỦA BỘ LUẬT T ố TỤNG DÂN sự
V iệc sử a đ ổ i, b ổ s u n g m ộ t s ố đ iể u cùa Bộ lu ật T ố tụ n g

d â n s ự q u á n triệt n h ữ n g q u a n đ iể m chi đ ạ o và đ á p ứ n g đ ư ợ c
các y ê u cẩu sau:
1. T h ê c h ê 'h ó a các c h ủ trư ơ n g , đ ư ờ n g lôi, q u a n đ iếm v ê
cải cách tư p h á p đã đ ư ợ c xác đ ịn h tro n g các n g h ị qu vêt, v ă n
k iện cùa D á n g , đ ặ c b iệt là N g h ị q u y ế t S Ố 49-N Q /T W n gày 026-2005 v ề C h iến lư ợ c cài cách tư p h á p đ ế n n ă m 2020.
2. Bảo đ ả m tín h h ợ p h iế n , h ợ p ph áp; tín h th ố n g rhâ't củ a
Luật sứ a đ ổi, b ô s u n g m ộ t s ố đ iề u của Bộ lu ậ t T ố tụng d ân
sự vớ i h ệ th ô n g p h á p luật; b ả o đ ảm tín h khả thi củ a Luật sử a
đ ô i, b ổ s u n g m ộ t s ố đ iề u của Bộ luật T ố tụ n g d â n sự .
3. Bảo đ ả m trình tự và th ủ tụ c tô tụ n g d â n s ự dân chù,
c ô n g khai, đ ơ n g iả n , c ô n g b ằ n g , th u ậ n lợi c h o n gư ơ i th am
gia tố tụ n g d â n s ự th ự c h iệ n các q u y ề n và n g h ĩa vụ cúa
m ìn h ; đ ể cao vai trò, trách n h iệ m của cá n h â n , cơ cu an , tô
c h ứ c tron g h oạt đ ộ n g tô' tụ n g d â n sự .
4. Bảo đ ả m các b ả n án, q u y ế t đ ịn h cù a T òa án c ó hiệu lự c
p h á p luật p h ải đ ư ợ c thi h àn h .
5. Bảo đ à m cụ th ê h o á và k h ô n g có s ự x u n g đ ộ t giữa các
q u y đ ịn h cùa L uật sử a đ ô i, b ô s u n g m ộ t sô đ iề u của Bộ lu ật
TỐ tụ n g d â n sụ v ớ i các q u y đ ịn h của các đ iế u ư ó c quốc tê m à
n ư ớ c C ộ n g hoà xã h ội ch ú n g h ĩa V iệt N a m là th àn h v.ền.

14


6. T r ê n c ơ s ờ t ổ n g kết, k ế t h ừ a , đ á n h g iá c á c q u y đ ị n h c ủ a
Bộ lu ậ t T ô t ụ n g d â n s ự h iệ n h à n h , k i n h n g h i ệ m g iải q u y ế t
c á c v ụ v i ệ c d â n s ự t ù t h ự c tiễ n x é t x ử c ủ a T ò a á n v à t h a m
k h ả o c ó c h ọ n lọc k in h n g h i ệ m c ủ a n ư ớ c n g o à i, đ á p ứ n g các
y ê u c â u c ủ a t h ự c tiễ n đ ờ i s ô n g xã h ộ i c ủ a đâ't n ư ớ c t r o n g q u á
tr ì n h h ộ i n h ậ p q u ố c tế.

7. P h ạ m v i c ủ a L u ậ t s ử a đ ổ i, b ô s u n g m ộ t số đ i ề u c ủ a Bộ
lu ậ t TỐ t ụ n g d â n s ự t ậ p t r u n g s ứ a đ ổ i, b ô s u n g n h ữ n g v â n đ ề
m à t r o n g q u á t r ì n h th ự c h i ệ n Bộ l u ậ t T ố t ụ n g d â n s ự g ặ p
n h i ề u v ư ớ n g m ắ c , b ứ c x úc.

III. CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT T ố TỤNG DÂN s ự
ĐƯỢC SỬA ĐỔI, BỔ SƯNG
1. Vê chương II - Những nguyên tắc cơ bản
L u ậ t s ử a đ ổ i, b ô s u n g 3 đ i ể u c ù a Bộ l u ậ t T ố t ụ n g d â n s ự ,
b a o g ổ m : Đ i ề u 7 v ê trá c h n h i ệ m c u n g c ấ p tài liệu , c h ứ n g c ứ
c ủ a cá n h â n , c ơ q u a n , tô c h ứ c có t h ẩ m q u y ề n ; D iề u 16 v ề b ả o
đ ả m s ự v ô t ư c ủ a n h ữ n g n g ư ờ i tiê n h à n h h o ặ c t h a m g ia t ố
t ụ n g d â n s ự v à Đ iể u 21 v ề k iể m s á t v iệ c t u â n t h e o p h á p l u ậ t
t r o n g tô' t ụ n g d â n sự .
L u ậ t b ô s u n g Đ iề u 23a v ề b ả o đ ả m q u y ề n t r a n h l u ậ n
t r o n g t ố t ụ n g d â n sự .

2. Về chương III - Thẩm quyền của Tòa án
L u ậ t s ử a đ ổ i , b ô s u n g 7 đ i ề u c ủ a Bộ l u ậ t T ố t ụ n g d â n s ự ,
b a o g ổ m : D i ế u 25 v ề n h ữ n g t r a n h c h ấ p v ề d â n s ự t h u ộ c t h â m
q u y ế n g iả i q u y ế t c ú a T ò a á n ; Đ i ề u 26 v ề n h ữ n g y ê u c ấ u vê'
d â n s ự t h u ộ c t h ẩ m q u y ể n g iải q u y ế t c ủ a T ò a á n ; D iề u 31 v ề
n h ữ n g t r a n h c h ấ p v ề lao đ ộ n g t h u ộ c th ẩm q u y ề n g iả i q u y ế t
cùa T òa án; D iề u 33 v ồ thâm q u y ể n của Tòa án n h â n d â n
huy ện ,* q u ậ n , th ị xã, t h à n h p h ố t h u ộ c tin h ; Đ ic u 35 v ề t h ấ m
15


q u y ê n của Tòa án th e o lãn h thổ; D iê u 36 v ê th âm q u v è n cù a
T òa án th e o s ự lựa ch ọ n cù a n g u y ê n đ ơ n , n g ư ờ i yêu cẩu và

D iê u 3 7 v ê c h u y ê n v ụ v iệ c d â n s ự c h o Tòa á n khác, g iả i
q u y ế t tranh châ'p v ề th ẩm q u y ể n .
Luật bô su n g Đ iề u 32a v ề th ẩm q u y ể n của T òa án đ ố i v ớ i
q u y ế t đ ịn h cá b iệt của cơ q u an , tô ch ứ c.

3. Về chương VI - Người tham gia tố tụng
Luật sử a đ ổ i, b ô s u n g 4 đ iề u của Bộ luật Tô' tụ n g d â n sự ,
b a o gồm : Đ iề u 58 v ề q u y ề n , n g h ĩa v ụ của đ ư ơ n g sự; Đ iể u 59
v ề q u y ề n , n g h ĩa vụ của n g u y ê n đ ơ n ; D iề u 60 v ề q u y ên , n g h ĩa
v ụ của bị đ ơ n và Đ iể u 63 v ề n g ư ờ i b ã o v ệ q u y ể n và lọ i ích
h ợ p p h á p của đ ư ơ n g sự.

4. Về chương VII - Chứng minh và chứng cứ
L uật sử a đ ố i, b ô s u n g 5 đ iề u của Bộ lu ật T ố tụ n g d â n sự ,
b a o gồm : Đ iê u 82 v ề n g u ổ n c h ứ n g cứ; Đ iểu 85 v ề thu th ậ p
c h ứ n g cứ; Đ iề u 90 v ề trư n g cầu g iá m đ ịn h ; D iê u 92 v ề đ ịn h
giá tài sản, thẩm đ ịn h g iá tài sả n và Đ iể u 94 v ế y êu cẩu cá
n h â n , cơ q u an , tô ch ứ c c u n g câ'p c h ứ n g cứ .

5. Về chương XI - Thời hạn tố tụng
Luật sử a đ ổ i, b ô s u n g Đ iề u 159 v ề thời h iệ u khởi k iện ,
th ời h iệ u y ê u cầu.

6. v ề chương XII - Khởi kiện và thụ lý vụ án
Luật sử a đ ổ i, bô s u n g 5 đ iề u của Bộ luật Tô tụ n g d ân sự ,
b a o gổm : Đ iề u 164 v ề h ìn h thứ c, n ộ i d u n g đ ơ n khởi kiện;
Đ iể u 168 v ề trá lại đ ơ n k h ở i k iện , h ậu qu á của v iệ c trả lại đ ơ n
kh ởi kiện; Đ iề u 170 v ề k h iế u n ại, k iế n n g h ị và g iả i q u y ế t
k h iế u nại, k iến n g h ị v ề v iệ c trả lại đ ơ n kh ởi kiện; Đ iề u 176 v ê
q u y ề n y ê u cầu p h à n t ố cùa bị đ ơ n và D iế u 177 v ề q u y ền y ê u

cầu đ ộ c lập của n g ư ờ i có q u y ề n lợi, n g h ĩa v ụ liên q u an.

16


7. V ê c h ư ơ n g X I I I - H ò a g iả i và chuẩn b ị xét x ử
Luật sừ a đ ổ i, bô s u n g 5 đ iế u của Bộ lu ật T ố tụ n g d â n sự ,
b a o g o m : D iê u 184 v ề th à n h p h ầ n p h iê n h o à giải; Đ iể u 189 v ề
tạm đ ìn h chi giải q u y ế t v ụ án d ân sự; Đ iề u 192 vê' đ ìn h chi
g ià i q u y ế t v ụ án d â n sự; Đ iế u 193 v ề h ậ u q u ả củ a v iệ c đ ìn h
chi giãi q u y ế t v ụ án d â n s ự và Đ iề u 195 v ề q u y ế t đ ịn h đ ư a
v ụ án ra xét xử.
Luật b ô s u n g Đ iể u 185a v ê trình tự h oà g iá i.

8. Vê chương XIV - Phiên tòa sơ thẩm
Luật sừ a đổi, bô s u n g 4 đ iề u củ a Bộ lu ậ t Tô’ tụ n g d â n sự,
b a o gồm : Đ iề u 199 v ề s ự có m ặt của đ ư ơ n g sự , n g ư ờ i đại
d iệ n , n g ư ờ i b ả o v ệ q u y ề n và lợi ích h ợ p p h á p củ a đ ư ơ n g sự;
Đ iề u 202 v ề x é t x ừ tro n g trư ờ n g h ợ p đ ư ơ n g sự , n g ư ờ i b ả o v ệ
q u y ề n và lợi ích của đ ư ơ n g sự v ắ n g m ặt tại p h iê n toà; Đ iề u
208 vê' thời h ạ n h o ã n p h iê n tòa và q u y ế t đ ịn h h o ã n p h iê n tòa
và Đ iể u 234 v ề p h á t b iể u cùa k iếm sát v iên .
Luật bãi b ỏ các đ iề u sau của Bộ lu ật T ố tụ n g d â n sự: Đ iề u
200 vê' Sụ có m ặt của bị đom tại p h iê n toà; Đ iề u 201 v ề s ự có
m ặt của n g ư ờ i có q u y ề n lợi, n g h ĩa v ụ liê n q u a n v à Đ iể u 203
vê' sự có m ặt củ a n g ư ờ i b ả o v ệ q u y ề n và lợi ích h ợ p p h á p của
đ ư ơ n g sự .

9. Về c h ư ơ n g XVI - C h u ẩ n bị x é t xử p h ú c th ẩ m
Luật sứ a đ ổ i, b ổ s u n g 6 đ iề u củ a Bộ lu ậ t T ố tụ n g d â n sự ,

b a o gồm : Đ iề u 257 vê' th ụ lý v ụ án đ ê xét x ử p h ú c thâm ; Đ iể u
260 vê' đ ìn h ch i xét x ử p h ú c th ẩm v ụ án; Đ iể u 262 v ề c h u y ê n
hô' sơ v ụ án c h o V iệ n k iểm sát n g h iê n cứ u; Đ iề u 264 v ề
n h ũ n g n g ư ờ i th am g ia p h iê n tòa p h ú c thẩm ; Đ iề u 266 v ề
h oãn p h iên tòa p h ú c th ẩm và Đ ic u 271 vê' n g h e lời trình b à y
của đ ư ơ n g sự , K iểm sá t v iê n tại p h iê n tòa p h ú c th ẩm .

17


Luật b ô s u n g D iê u 273.1 v ê phát b iêu của K iêm sát v iê n
tại p h iê n tòa p h ú c th ấm .

10. Về chương XVII - Thủ tục xét xử phúc thâm
Luật sử a đ ô i, b ô s u n g 2 đ iề u cùa Bộ lu ậ t T ô tụ n g d â n sự ,
b a o gồm : Đ iề u 275 v ề thẩm q u y ề n của H ộ i đ ổ n g xét xù p h ú c
thâm và Đ iế u 277 vê' h ủ y bàn án s ơ th ẩm , h ủ y m ộ t phân bàn
án sơ th ẩm và c h u y ể n h ổ sơ v ụ án ch o T òa án câ'p s a thẩm
giải q u y ế t lại v ụ án.

11. Về chương XVIII - Thủ tục giám đốc thâm
L uật sử a đ ổ i, b ô s u n g 4 đ iề u cùa Bộ lu ậ t T ố tụ n g d â n sự ,
b a o gốm : Đ iể u 284 v ế p h át h iệ n b ản án, q u y ế t đ ịn h của Tòa
án đã có h iệ u lự c p h á p lu ật cần x em xét lại th e o th ủ tục g iá m
đ ố c thẩm ; Đ iề u 288 v ề thời h ạn k h á n g n g h ị th e o thú tục g iá m
đ ố c thấm ; Đ iề u 297 v ề th ẩm q u y ể n của H ộ i đ ổ n g giám đ ố c
th ẩm và Đ iề u 299 v ề h ủ y m ộ t p h ầ n h o ặ c toàn b ộ bán án,
quyê't đ ịn h củ a T òa án đã có h iệ u lự c p h á p lu ậ t bị k h á n g
n g h ị đ ê xét x ử sơ th ẩm lại h o ặ c xét x ử p h ú c th ẩ m lại.
Luật b ổ s u n g 2 đ iều : Đ iề u 284a v ề đ ơ n đ ề n g h ị xem xét

bản án, q u y ế t đ ịn h của T òa án đã có h iệ u lự c p h á p luật th eo
thù tụ c g iá m đ ố c th ẩm và D iều 284b v ề thủ tục n h ận và x em
xét đ ơ n đ ề n g h ị x e m xét b ản án, q u y ế t đ ịn h của T òa án đã có
h iệ u lự c p h á p lu ậ t th e o thù tụ c g iá m đ ố c thẩm .

12. vể chương XlXa - Thủ tục đặc biệt xem xét lại quyết
định của Hội đổng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
T ron g c h ư ơ n g n ày, Luật b ô s u n g các đ iề u củ a Bộ luật T ố
tụ n g d â n sự n h ư sau: Đ iể u 31 Oa v ề y ê u cẩu , k iế n n gh ị, đ ể
n g h ị x em xét lại q u y ế t đ ịn h của H ộ i đ ổ n g T h ẩm p h án Tòa án
n h ân d â n tôi ca o và Đ iề u 31 Ob v ề th ủ tụ c và th âm q u y ến xem
18


xét lại q u y ế t đ ịn h cua H ội đ ổ n g T h âm p h á n Tòa án n h â n d â n
tối cao.

13. Về chương XX - Quy định chung về thủ tục giải
q u y ế t v iệ c d ân s ự
Luật sử a đ ôi, bỏ s u n g 2 đ iể u của Bộ lu ật T ô 'tụ n g d â n sự ,
b a o g ổ m : D iề u 311 v ề p h ạ m vi á p d ụ n g và D iề u 314 v ề th ủ
tục tiến h à n h p h iê n h ọ p giả i q u y ế t v iệ c d ân sự .
Luật b ô su n g các điều: Đ iể u 313a v ề q u y ế t đ ịn h v iệ c th a y
đ ổ i n g ư ờ i tiến h à n h t ố tụ n g khi giải q u y ế t v iệ c d ân sự; Đ iề u
3 39a v ề đ o n yêu cầu tu y ên b ố v ă n bản c ô n g c h ú n g v ô h iệu ;
D iề u 3 3 9 b v ế ch u ẩ n bị xét đ ơ n y ê u cầu tu y ê n b ố v ă n b ả n
c ô n g c h ứ n g v ỏ h iệ u và Đ iề u 339c v ề q u y ế t đ ịn h tu y ê n bô' v ă n
b ả n c ô n g c h ứ n g v ô h iệu .

14. Về chương XXV - Thủ tục giải quyết các việc dân sự

liên quan đến hoạt động Trọng tài thương mại Việt Nam
Luật sử a đối, b ổ su n g Đ iều 340 của Bộ luật T ố tụ n g d ân s ự
v ề n h ữ n g việc dân sự liên quan đ ế n hoạt đ ộ n g T rọng tài
th ư ư n g m ại Việt N a m thuộc thấm q u y ển giải q u yết của Tòa án.

15. Vê chương XXX - Quy định chung về thi hành bản
án, quyết định của Tòa án
L u ật sử a đ ôi, b ô s u n g D iề u 375 v ề n h ữ n g b àn án, q u y ế t
đ ịn h củ a T òa án đ ư ợ c thi h àn h .

16. Về chương XXXI - Thủ tục thi hành bản án, quyết
» •"V*\ r
định của Tòa án
M• I

L u ật sử a bãi b ó các đ iều : Đ iề u 376 v ề căn c ứ đ ê đ ư a ra th i
h à n h b ả n án, q u y ết đ ịn h cúa T òa án; Đ iề u 377 v ề q u y ề n y ê u
câu thi h à n h bán án, q u y ê t đ ịn h của Tòa án; Đ iề u 378 v ề
trách n h iộ m của cá n h ân , cơ q u a n , tô ch ứ c tro n g v iệ c thi

19


h à n h bàn án, q u y ế t đ ịn h củ a T òa án; D iề u 379 v ê k iê m sát
v iệ c thi h àn h b ản án, q u y ế t đ ịn h cù a T òa án; và D iê u 383 v ê
th ờ i h iệ u y é u cầu thi h à n h b ả n án, q u y ế t đ ịn h cù a T òa an.

IV. MỘT SỐ ĐIỂM MỚI Cơ BẢN CỦA LUẬT SỬA Đ ổi, Bổ
SƯNG MỘT SỐ ĐIỂU CỦA BỘ LUẬT Tố TỰNG DÂN s ự
1. Về kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng

dân sư
•

T ro n g đ iể u k iện th ự c tiễn củ a V iệt N a m h iệ n n a y , khi m à
trình đ ộ d â n trí c ò n h ạ n ch ế, n g ư ờ i d â n cò n g ặ p n h iê u k h ó
k h ă n tron g v iệ c tự c h ứ n g m in h đ ê b ả o v ệ q u y ể n v à lọi ích
h ợ p p h á p của m ìn h trư ớ c tòa án, thì v iệ c q u y đ ịn h tă n g th ẩm
q u y ề n của V iện k iê m sát đ ê V iện k iể m sát đ ư ợ c th a m gia các
p h iê n tòa d â n sự , q u a đ ó th ự c h iệ n có h iệ u quả c h ứ c n ă n g ,
n h iệ m v ụ của m ìn h là cần th iết. D o v ậ y , k h o ả n 3 Đ iề u 1 của
L uật q u y đ ịn h k iê m sá t v iệ c tu ân th e o p h á p lu ậ t tro n g tố
tụ n g d â n s ự n h ư sau:

"ĩ. Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật
trong tô' tụng dân sự, thực hiện các quyền yêu cầu, kiến nghị,
kháng nghị theo quy định của pháp luật nhằm bảo đảm cho việc
giải cỊuyêì vụ việc dân sự kịp thời, đúng pháp luật.
2. Viện kiếm sát nhẫn dán tham gia các phiên họp sơ thấm
đôĩ với các việc dân sự; các phiên tòa sơ thấm đối với những vụ
án do Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ hoặc đôĩ tượng tranh
cliấp là tài sản công, lợi ích cồng cộng, quyền sừ dụng đất, nhà
ở hoặc có một bên đươn% sự là người chưa thành niên, người có
nhược điểm v ề thểchất, tám thăn.
3. Viện kiểm sát nhân dân tham ý a phiên toà, phiên họp
phúc thấm, giám đốc thấm , tái th ẩ m ."
20


2. Về thâm quyền của Tòa án đối với quyết định cá biệt
của cơ quan, tô chức

V iệc Bộ lu ậ t TỐ t ụ n g d â n s ự n ă m 2004 b ỏ q u y đ ị n h vê'
th ẩ m q u y ể n n à y của Tòa án đã g â y trờ n g ại ch o h o ạ t đ ộ n g
x ét x ử v à k h ô n g b ả o v ệ đ ư ợ c q u y ề n v à lợi íc h họrp p h á p c ủ a
c á c b ê n đ ư ơ n g s ự t r o n g t r ư ờ n g h ợ p q u y ế t đ ị n h c ủ a cơ q u a n ,
tố c h ú c k h á c rõ r à n g trá i p h á p l u ậ t n h ư n g k h ô n g đ ư ợ c h ủ y
b ỏ . T h ự c tiễ n th i h à n h Bộ l u ậ t T ố t ụ n g d â n s ự c h o t h â y t r o n g
q u á t r ì n h x é t x ử v ụ á n d â n sự , có n h ữ n g q u y ế t đ ị n h c ủ a c ơ
q u a n , t ổ c h ứ c k h á c liê n q u a n đ ế n v ụ á n r õ r à n g tr á i p h á p
lu ậ t, n ế u T ò a á n c h i có q u y ể n k i ế n n g h ị h ủ y b ỏ th ì T ò a á n
p h a i d ừ n g v iệ c g iả i q u y ế t v ụ á n v à c h ờ c ơ q u a n , t ổ c h ứ c k h á c
x e m x é t v à h ủ y b ỏ q u y ế t đ ị n h trá i p h á p l u ậ t s a u đ ó v iệ c g iả i

q u y ế t v ụ á n m ớ i đ ư ợ c t iế p tụ c. Vì v ậ y , k h o ả n 8 Đ i ề u 1 c ủ a
L u ậ t đ ã q u y đ ị n h b ổ s u n g Đ iể u 3 2 a vê' t h ẩ m q u y ề n c ủ a T ò a
á n đ ổ i v ớ i q u y ế t đ ị n h cá b iệ t c ủ a c ơ q u a n , tô c h ứ c t h e o
h ư ớ n g k h i g iá i q u y ế t v ụ v iệ c d â n s ự , T ò a á n có q u y ề n h ủ y
q u y ế t đ ị n h c á b iệ t r õ r à n g trá i p h á p l u ậ t c ủ a c ơ q u a n , tô
c h ứ c , n g ư ờ i có t h ẩ m q u y ê n c ú a c ơ q u a n , tô c h ứ c đ ó x â m
p h ạ m q u y ề n , lợi íc h h ợ p p h á p c ủ a đ ư ơ n g s ự t r o n g v ụ v iệ c
d â n s ự m à T ò a á n có n h i ệ m v ụ g iả i q u y ế t. T r o n g t r ư ờ n g h ợ p
n à y , c ơ q u a n , tô c h ứ c , n g ư ờ i có t h ẩ m q u y ề n c ủ a c ơ q u a n , tô
c h ứ c đ ó có q u y ể n v à n g h ĩ a v ụ t h a m g ia t ô 't ụ n g .
D â y là q u y ế t đ ị n h m ớ i n h ằ m b ả o đ ả m q u y ề n v à lợi ích
h ợ p p h á p c ủ a các b ê n đ ư ơ n g s ự và th á o g ỡ n h ữ n g v ư ớ n g

m ắc t r o n g h o ạ t đ ộ n g x é t x ử c ủ a T ò a á n th ờ i g i a n q u a .
3. V ề đ ị n h g iá tài sả n , th â m đ ịn h g iá tài s ả n
D è g ó p p h ầ n r ú t n g ắ n th ờ i g ia n , t h ù tụ c c h o T ò a á n t r o n g
quá trình g iã i q u y ế t v ụ án, đ ặ c b iệt là th ủ tụ c th à n h lập H ộ i
đ ổ n g đ ị n h g iá , b ả o đ ả m q u y ể n t ự đ ị n h đ o ạ t c ủ a đ ư ơ n g s ự

21


tro n g v iệ c lự a c h ọ n tổ ch ứ c thấm đ ịn h g iá , k h o á n 20 D iế u 1
của Luật sủ a đ ổ i, b ô s u n g D iê u 92 v ề đ ịn h g iá tài sàn , thâm
đ ịn h giá tài sản , th e o h ư ớ n g các b ên c ó q u y ể n tụ thò<3 th u ận
v ề v iệ c xác đ ịn h g iá tài sản, lự a ch ọ n tô c h ứ c th âm đ ịn h giá
tài sán. Tòa án chi ra q u y ế t đ ịn h đ ịn h g iá tài sả n đ a n g tranh
ch ấ p tron g các trư ờ n g h ợ p th e o y ê u cầ u củ a m ộ t h o ặ c các
b ên đ ư ơ n g s ự h a y khi các b ên thỏa th u ậ n v ớ i n h a u h o ặ c vớ i
tô ch ứ c th ẩm đ ịn h g iá th eo m ứ c giá th á p n h ằ m trôn tránh
n g h ĩa v ụ v ớ i N h à n ư ớ c, đ ồ n g thời đê' ca o trách n h iệ m th am
g ia h ội đ ổ n g đ ịn h giá của các cơ q u a n c ó liê n q u an . T rư ờ n g
h ợ p cơ q u a n tài ch ín h , các cơ q u a n c h u y ê n m ô n k h ô n g cư
n g ư ờ i th am g ia H ộ i đ ổ n g đ ịn h giá; n g ư ờ i đ ư ợ c cử th a m gia
H ộ i đ ổ n g đ ịn h g iá k h ô n g th am gia m à k h ô n g có lý d o ch ín h
đ á n g thì tù y th e o m ứ c đ ộ vi p h ạ m x ừ th e o q u y đ ịn h cúa
p h á p luật.

. Vẽ thời hiệu khởi kiện, thời hiệu y êu câu
K h oản 3 Đ iể u 159 Bộ lu ật T ố tụ n g d â n s ự n ăm 2004 q u y
định: "Tronẹ trường hợp pháp luật khônẹ có quy định khác vc

thời hiệu khởi kiện, thời hiệu yêu cầu thì thời hiệu khởi kiện,
thời hiệu yêu cẩu được quy định như sau:
a) Thời hiệu khởi kiện đ ể yêu cầu Tòa án ỳ ả i quyêì vụ án
dân sự là hai năm, k ể từ ngày quyển và lợi ích hợp pháp cùa cá
nhẵn, cơ quan, tô'chức, lợi ích công cộnẹ, lợi ích cùa Nhò nước
bị xâm phạm;

b) Thời hiệu yêu cầu đểTòa án giải quycĩ việc dân sự ỉà mội
năm, kể từ ngày phát sinh quyền yêu cầu."
Q u y đ ịn h n ê u trên dẫn đ ô n n h iề u cá ch h iể u k h á c nhau,
p h ầ n lớn n h ữ n g v iệ c d ân s ự k h ô n g t h ế á p d ụ n g th ời h iệu
đ ư ợ c như: y ê u cầu tu y ê n b ố m ụ t n g ư ờ i m ấ t n ă n g lự c h àn h vi
d â n s ự h o ặ c bị h ạn ch ê’ h à n h vi d â n sự , h ủ y b ỏ q u y ó t đ ịn h
22


tu v ô n b ò m ộ t n g u ô i m ất n ă n g lự c h à n h vi dân sụ h o ặ c q u y ế t
đ ịn h tu y ê n b ố h ạn c h ế n ă n g lự c h à n h vi dân sự , y ê u cầu
tu y ê n b ố m ộ t n g ư ờ i là đã ch ết, h ú y b ỏ q u y ết đ ịn h tu y è n bô'
m ộ t n g u ờ i là đâ c h ế t...
M ặt kh ác, Đ iê u 159 Bộ luật T ô tụ n g d ân sự q u y đ ịn h v iệ c
tín h th ò i h iệ u khởi kiện kê từ thời đ iế m q u y ển và lợi ích bị
x â m p h ạ m là k h ô n g h ợ p lý, v í dụ: trư ờ n g h ợ p vi p h ạ m p h á p
lu ậ t vê' an toàn v ệ sin h th ự c p h ẩ m h o ặ c m ôi trư ờ n g n h ư n g
đưcrng s ụ k h ô n g b iế t v ề thời đ iể m xảy ra vi p h ạ m đ ê k h ở i
k iệ n đ ú n g thời h iệ u . D o đ ó , cẩn p h ải xác đ ịn h thời đ iế m các
b ê n b iết h o ặ c p h ài b iết q u y ể n và lợi ích cùa h ọ bị xâm p h ạ m .
D o đỏ, k h o á n 22 Đ iề u 1 của Luật sử a đ ổ i, b ô su n g , n h ư sau:

"ĩ. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự là thời hạn mà chủ thể
dược quyền khởi kiện đ ể yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dãn sự
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó
kết thúc thì mất quyền khởi kiện, trừ trường hợp pháp luật có
quỵ định khác.
2. Thời hiệu yêu câu ý ả i quỵêỉ việc dán sự là thời hạn mà chủ
thế dược quyền yêu cầu Tòa án giải Cịuyêĩ việc dân sự đ ể bảo vệ
quyển và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tô’chức, lợi ích

công cộn<ị, lợi ích của Nhà nước; nêu thời hạn đó kêỉ thúc thì mất
quyên yêu cầu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
3. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự được thực hiện theo quy

định của pháp luật. Trường hợp pháp luật không có quy định vẽ
thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự thì thực hiện như sau:
a)
Tranh chấp ve quyền sở hữu tài sản; tranh chấp v ề đòi lại
tài sàn do người khác quản lý, chiếm hữu; tranh chấp v ề quyền
sử íiụng đất theo quy định của pháp luật v ẽ đất đai thì không áp
dụtiỊỊ thời hiệu khởi kiện;
23


b) Tranh chấp không thuộc trirỜMỊ hợp quy đinh tại điểm a
khoản này thì thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự là hai năm, k ể từ
ngày cá nhân, cơ quan, tô’chức biết được quyển và lợi ích hợp
pháp của mình bị xâm phạm.
4. Thời hiệu yêu cẩu giải quyêĩ việc dân sự được thực hiện
theo quỵ định của pháp luật. Trường hợp pháp luật không có
quỵ định v ề thời hiệu yêu cầu thì thời hiệu yêu cầu đ ể Tòa án
giải quyêl việc dân sự là một năm, k ể từ ngày phát sinh quyền
yêu cđu, trừ các việc dân sự có liên quan đến quyền dân sự v ề
nhân thân cùa cá nhân thì không áp dụng thời hiệu yêu câu."
5. Bổ sung về phương thức hòa giải và trình tự hòa giải
C ơ c h ế h òa giả i tại T òa á n là b iệ n p h á p h ữ u h iệu đ ế g iú p
các b ê n đ ư ơ n g s ự g iả i q u y ế t các tran h c h â p d ân sự , h ô n
n h â n , g ia đ ìn h và lao đ ộ n g . V iệc h òa g iả i th à n h k h ô n g chì
đ e m lại lợi ích ch o các b ê n đ ư ơ n g s ự cả v ề m ặt tin h thần lẫn
lợi ích k in h tế, m à còn g iả m tải c h o v iệ c xét x ử v ụ á n d â n sự

củ a Tòa á n ... T u y n h iê n , B ộ lu ậ t T ố tụ n g d â n sự h iệ n h à n h
ch ư a có q u y đ ịn h v ề p h ư ơ n g th ứ c và trìn h tự h òa g iả i d ẫ n
đ ế n kh i th ự c h iện trình tự th ủ tụ c h ò a g iả i tại n h iề u Tòa án,
n h iề u th ẩm p h á n có g ặ p n h iề u lú n g tú n g khi th ự c h iệ n v iệ c
h ò a g iả i d ẫ n đ ế n h iệ u q u ả h ò a giả i ch ư a cao, d o đ ó k h o ả n 28
Đ iề u 184 v ề th à n h p h ầ n p h iê n h ò a giải và b ô su n g Đ iể u 185a
v ề trình tự h ò a g iả i cụ th ê n h ư sau:

Điểu 184. Thành phần phiên h oàgiải
ĩ. Thẩm phán chủ trì phiên hoà ýải.
2. Thư ký Tòa án ghi biên bản hoà giải.
3. Các đương sự hoặc người đại diện hợp pháp của các

đương sự.
24


Trong vụ án có nhiều đươny sự, mà có đươn<ị sự vắng mặt,
nhưng các đương sự có mặt vẫn đổtiẹ ý tiến hành hoà ý à i và
việc hoà ý ả i dó không ảnh hườn% đến quyền, nghĩa vụ của
đương sự vắng mặt thì Thẩm phán tiến hành hoà giải giữa các
đương sự có mặt; nêu các đương sự đề nghị hoãn phiên hoà giải
đ ể có mặt tất cả các đươn<Ị sự trong vụ án thì Thấm phán phải
hoãn phiên hoà giải. Thẩm phán thông báo việc hoãn phiên hoà
giải và việc mở lại phiên hoà giải cho đương sự biết.
4. Trong trường hợp cân thiết, Thẩm phán có thế yêu cấu cá
nhân, cơ quan, tô'chức có liên quan tham gia phiên hoà giải.
5. Người phiên dịch, nếu đương sự không biết tiêng Việt."

Điểu 185a. Trình tự h o à g iả i

1.
Thẩm
phiên
phiên
tĩgim

Trước khi tiến hành hoà giải, Thít ký Tòa án báo cáo
phán v ề sự có mặt, vắng mặt của nhữn<ị người tham gia
hoà giải đã được Tòa án thông báo. Thẩm phán chủ trì
hoà giải kiểm tra lại sự có mặt và căn cước của những
tham gia phiên hoà giải.

2. Thấm phán chù trì phiên hoà giải theo nội dung hoà giải
quy định tại Điều 185 của Bộ luật này.
3. Các đương sự hoặc người đại diện hợp pháp của đương

sự trình bày ý kiên của mình v ề những nội dung tranh chấp và
để xuất tihửnẹ vấn đ ề cấn hoà giải.
4. Thầm phán xác định những vấn đ ề các bên đã thống nhất,
những van đê' chưa thong nhất và yêu cầu các bên đương sự
trình bày bổ sung v ề những nội dung chưa rõ, chưa thống nhất.
5. Th.ĩni plĩán kêị luận v ề nhữnị vấn đ ể các bên đương sự
đã Utíà gi.ìi thành và van đê'chưa tlíôhg nhất.
25