Giới tính đời sống gia đình (NXB đại học quốc gia 2002) nguyễn quang mai, 177 trang

NGUYỄN Q U A N G MAI
(Chủ biên)

G

I

Ú

I

T

Ĩ

N

H

&

OKI
n

i

w.

í

X

X

ỉf* “ "■! NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI H Ọ C Q U Ố C GIA HÀ NỘI


N C U Y Ẻ N QUANH; MAI (C h ủ b iên )
T K Ấ N T I Ỉ Ọ N C 'ỉ I I U Y - N C Ỏ C Ỏ N C , I I O À N
I.K " M Ị N C Ọ C I . A N ■ T R Ầ N T H Ị L O A N

G

V

À

Đ

Ò

I

I

S

Ó

Ố

I

T

N

G

Í N

LK D Í N H T U Ấ N

H

G

I

A

Đ

Ì

N

H

hH À X U Ấ T B Ả N ĐẠI H Ọ C Q U Ố C G IA HÀ NỘI

Chủ biên tài liệu:
PG S.TS Nguyễn Q u ang Mai
Giám đốc trung tám nghiên cứu KHHGĐ - Đ H SP Hà NỘ I

Tham gia biên soạn:
1. PGS.TS Nguyễn Quang Mai - ĐHSP Hà Nội
2. PG S.TS Trần Trọng Thủy - Viện khoa học giáo dục
3. PG S.TS Ngõ Công Hoàn - Đ H SP Hà Nội
4. PG S.TS Lê Thị Ngọc Lan - ĐHSP Hà Nội
5. GVC Trần Thị Loan - ĐHSP Hà Nội
6. Thac sĩ Lê Đình Tuấn - Đ HSP Hà Nôi


LỜI NÓI Đ Ầ U

Dê' p h ụ c vụ cho cóng tá c d â n số- kê h o ạ c h h o á g ia d i n h
(Í\HH< 'ỉ)) c u a D á n g và C h in h p h ủ h iệ n n a v đối với t h ê h ệ tr ẻ
là sinli viên các tr ư ờ n g dại học, cao đ à n g v à t r u n g học c h u y ê n
n g h iệ p : ĐuỢo sụ k h u y ê n khích, q u a n t â m và g iú p đờ c ủ a vụ
t u v ẽ n tvu yền giáo dục- Ưý b a n Quốc gia D â n sô (U BQ G D S)KIỈỈ1C1Đ, c h ú n g tói d ã biên s o ạ n cu ôn sách: "G iời tinh và (íời
sóng í>in d in h ".
Nội (lung chù y ế u của cuốn s á c h đ ể c ậ p đ ế n v ấ n để giới
tí n h va tỉòi s ố n g gia đ ìn h có liên q u a n m ậ t th i ế t đ ế n việc th ự c
hiiMi c h i n h s á c h d á n sô - K H H G Đ củ a t h ế h ệ t r ẻ nói r iê n g v à
củn n h â n d â n nói ch u n g .
C ln in g tôi r ấ t m o n g dược các b ạ n t r ẻ q u a n tâ m .
T ài liệu n à y c h ác c h á n sẽ còn n h i ê u k h iê m k h u y ế t . H y
vọiut n h ạ n được các V kiến d ó n g góp p h ê b ìn h tù' b ạ n đọc.
Xin c h â n t h à n h c ả m ơn!

77/í/v mặt các tác giá
GIÁM DÓC TRUNG TÂM NGH IỀN c ú u K H H G Đ
TRƯỜNC. ĐAI IỈỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
P Í Ỉ S . i S Nguycn Q u a n g Mai

3


MỤC LỤC

Irainfc
Lời nói đ ầ u ..........................................................................................

3

Chương I: Một số v ân dề vể giới, giới t i n h ............................... . ... . 5
Chương / / ; X ã hội hóa giới t í n h và sự p h â n hóa giởi t í n h ...... ... 26
Chương I I I : Ctí q u a n s in h d ụ c và m ột sô c h ứ c n ă n g s in h 1>
sin h d ụ c c ủ a n am , n ữ ............................................... . ... 52
Chương IV: Từ tì n h yêu đ ế n h ỏ n n h â n , h ạ n h p h ú c gia đinih
và m ộ t sỏ v ấn để c ủ a các cộp vỢc h ổ n g t r ẻ ........
Chương V: Một sô b ệ n h lây q u a đ ư ờ n g q u a n hệ ti n h d ụ c
Chương VI: Kố h o ạ c h hóa gia đ ì n h .............................................

4

90

...... 135

160


C h ư ơ n g I

M Ộ T S Ố V Ấ N Đ Ề VÊ C I Ớ I T ÍN H - C I Ớ I T ÍN H
V À C I Á O D Ụ C G IỚ I T ÍN H

1. M ụ c o i C H

+ ( ’u n g c ấ p cho s in h v iê n m ột sò k iê n th ứ c vế giới, giới
tí n h và giáo d ụ c giới tinh.
•+ G i ú p s i n h viôn h iể u dược vai t r ò c ủ a giáo d ụ c giới t í n h
đoi với t h ê h ệ t r ẻ và dôi vói xã hội.
-+ X ây d ự n g cho s in h v iê n n iề m tin. ý th ứ c t r á c h n h i ệ m ,
V th ứ c tô n t r ọ n g con n g ú ờ i và b i ế t q u a n t â m d ê n giới t í n h c ù a

h<>2. N Ộ I D U N G

2.1. Giới và giới tính
K h ái n iệ m

"g iớ i"

( g e n d e r) là m ột k h á i n iệ m p h ứ c t ạ p .

h iệ n đ ại c ủ a xã hội học. T h u ậ t n g ữ "giới" t r o n g t i ế n g V iệt
đuọc h iế u t h e o các ý n g h ĩ a k h á c n h a u .

Trước hót, đồ là g i ớ i

s in h th ê

(sex). Giới sinh thể nói lên

5


c h ú n g t a là đ à n ô n g h a y đ à n b à về p h ư ơ n g d i ệ n s i n h hoc.
t r ê n cơ sớ giới d i truyền (g e n e tic sex) và g iớ i g ió i p/uìu
( a n a t o n i c a i sex) c ủ a c h ú n g ta . Giới di t r u y ề n nói lòn c;ic đ ặ c
đ iể m vê n h i ễ m sác t h ê và h o ó cm ô n c ủ a giỏi ở c h ú n g ta. ví »)ụ
n h ư n h i ễ m sác t h ê c ủ a c h ú n g ta là XY h a y XX, v à o s t r o g e n
h a y t c s t o s t e r o n c h iế m ư u t h ê t r o n g h ệ t h ố n g h o ó c m ô n c ù a
c h ú n g ta. G iới g iả i p h ẫ u là giới t h ể xác c ủ a c h ú n g t a . n h ư
dịch h o à n (h a y b u ồ n g tr ứ n g ) , tử cu n g , â m hộ, â m đ ạ o h a v
d ư ơ n g v ậ t c ủ a c h ú n g ta.
Giới còn dược h iể u t h e o q u a n đ iể m x ã hội học ( g e n d e r).
Giới s i n h t h ể (sex) v à giới x ã hội (g e n d e r) t h ư ờ n g dược d ù n g
l ẫ n lộn với n h a u . N h ư n g giới xã hội ( g e n d e r) v à giới s i n h t h ế
(sex) k h ô n g p h ả i là một. ơ đây , k h i nói đ ế n "giới" là m u ố n nói
đ ế n giới xã hội ■ đó là các đặc diêm xả hội và văn hóa g ắ n với
việc ngư ời t a là đ à n ông h a y đ à n bà. T r o n g k h i giới s i n h th ê
(sex) có gôc rễ sinh học, th ì giới (gender) có gõc r ễ v ă n hóa, x ã hội.
Đê h iể u r õ hơn k h á i n i ệ m giới (g ender), t a c ầ n nói đ ế n

một lo ạ t k h á i n iệ m có liê n q u a n n h ư n a m t í n h ( m a s c u l i n i t y ) ,
n ữ t í n h (fem in in ity ), b á n s ắ c giới ( g e n d e r id e n t i t y ) , va) trò
giới ( g e n d e r role). T h á i độ v ề v a i t r ò giới ( g e n d e r role
a t t i t u d e ) , h à n h vi th e o v ai t r ò giới ( g e n d e r ro le b e h a v i o r s ) ,

định hình về vai trò giới (gender - role stereotype), (lịnh
hướng giới (gender orientation)
( a s s i g e n d gender).

và

giỏi

được

gán

cho

B ả n sắ c g iớ i là giới mà người ta tự cảm nh ận m ì n h là

như vậy.
G iớ i đ ư ợ c gcin c h o là giới được người khác gán cho.

t h ư ờ n g là t ừ lúc m ỏi s i n h ra .
6


\(U Ịì'<) ịỊKìi là vai tro m à con ngươi cliíọc xã hội m o n ụ (tộ)
llụiv 1 lén do chó họ hỉ (lan oiụ» h a y (lan bà Iro n g một n é n vân
h o a ị *‘hg.
7'hái độ rc vai trò giới là n h ữ n g n iề m till về n h ữ n g n é t
n h â n a rh vi\ n h ữ n g hoạt dộng p hũ hộp với đ à n ỏng hay d à n bã.
lUtnỉỉ vi theo ra i trò giới là n h ù n g h o ạ t d ộ n g m à tr o n g

do ( :\ cá n h ã n t h a m gia m ộ t cách hòa hợp với giỏi c ủ a họ.
Vinh h ìn h về vai trò giới là n iề m till r ấ t p h ô b iế n và rất
đ ó n tràn, được tạ o t h à n h m ộ t cách v ữ n g c h a o r a n g : mọi người
d a n c n g v à m ọ i n g ư ờ i d à n b à đ ể u c ó n h ữ n g đ ạ c d i e t n h à n h VI

vá t á n lý l i ê n g biệt.
íhnh hướng giới la m ô h i n h c u a sụ cu ỏ n h ú t ti n h c a m và

tin h Ảụr dược dựa Iron cơ sớ về giới của ngưòi bạn tình.
c l u i n g t a p h át tr i è n giới c ủ a m i n h t h ô n g q u a s ự tư ơ n g
tiic cua cốc n h â n tô s in h học và t â m lý - x ã hội c ủ a giới. N h â n
xô ỉsir.lì học hao £ 0 1 1 1 giới di t r u y ề n (genetic sex) và giới giãi
p h a u ( a n a t o m i c a l sex), t r o n g khi dó th ì n h â n tó t â m lý - xà
hội la o g ồ m giới được g á n cho ( a s s ig n e d g e n d e r ) và b ả n sắc
giới ụ e n c le r Id entity).
\1g à v n a y , giỏi d à tr ở t h à n h đối tư ợ n g n g h i ê n cứ u c ủ a
m ộ t ì g à n h k h o a học mới - k h o a học về giói. K h o a học n à y
n g h iê n c ứ u môi q u a n hệ q u a lại g iữ a b a t h à n h p h ầ n : x ã hội najrn giói * n ữ giỏi tr ô n các b ìn h d iệ n x ã hội, c h í n h trị, v ă n
hóỉa, k i n h tế..., n g h ĩ a la n g h i ê n cứu vai trò, t r á c h n h i ệ m c ủ a
mỏ i Ộ(Y\ t r o n g x ã hội. đạc b iệ t q u a n t â m đ ế n n h ữ n g tá c độn g
ctên .)hự nữ. q u y ề n lợi, s ụ t h a m gia và t r á c h n h i ệ m c ủ a p h ụ
nữ VIO s ự p h á t triể n c ủ a x à hội.


G iới tinh là một k h á i n iệ m rộ ng. T r o n g cuộc s ô n g hàiig
n g à y , ta t h ấ y ỏ người d à n ông và người đ à n b à n g o à i n h u n g
đ iể m g iố n g n h a u còn có n h i ề u dộc đ iể m k h á c n h a u : d à n ông
th ư ờ n g k h o ẻ m ạ n h , cao to, t í n h t i n h c ứ n g r á n . m ạ n h mẽ...:
còn người p h ụ n ữ th ư ờ n g bé n h ỏ h ơ n . t í n h t ì n h dịu d à n g , kín
đáo... T h ậ m ch í còn có n h ữ n g đ ặ c điêrn chi ờ người n a m h;iv

người n ữ mới có, ví d ụ chỉ người p h ụ n ữ mỏi m a n g thui.
N h ữ n g đặc điếm ấy giúp t a p h â n biệt dược d ễ d à n g giói n a m và
giới nữ.
G iới tính là t ấ t cả n h ữ n g đặc đ iể m l i ê n g biệt t ạ o n ê n nụ
k h á c n h a u g iữ a n a m v à nữ . Giới t í n h có n g u ồ n gốc s i n h học

và nguồn gốc xã hội.

2.2. Vấn để giáo dục giới tính
2.2.1. Bản chất cùa việc giáo dục giới tinh
G iáo dụ c giới t í n h là m ộ t q u á t r ì n h n h à m h ì n h t h ả n h
n ê n n h ữ n g p h ẩ m c h ấ t , đ ặ c đ iể m c ủ n g n h ư n h ữ n g t â m t h ế
(tức là các c h iể u h ư ớ n g t â m lý) c ủ a n h â n c á c h con người, quy
đ ị n h nên t h á i độ v à h à n h vi c ầ n t h i ế t ch o x ã hội c ủ a con
người dó đôi với n h ữ n g đ ại d iệ n c ủ a giỏi kia.
Bởi vậy, t r o n g p h ạ m vi c ủ a g iá o d ụ c giới t í n h k h ô n g p h á i
chỉ có n h ữ n g q u a n hệ đ ặ c t r ù n g g iữ a n a m v à n ữ với t ư cách
là n h ũ n g c ặ p vợ chồng, m à còn b a o gồm b ấ t kỳ n h ữ n g q u a n
h ệ n à o k h á c g iữ a họ - t r o n g cuộc s ố n g xã hội, t r o n g lao động,
t r o n g n g h ỉ ngơi, t r o n g giao tiếp, học tập... M ụ c đích và n h iệ m
vụ c ủ a giáo dục giỏi t í n h là do các lợi ích c ủ a t o à n x ã hội q u v
đ ị n h n ê n . do đó n h ữ n g lọi ích n à y p h á i được t í n h đ ế n t r o n g
t ấ t c à các m ặ t c ủ a việc giáo dụ c giới tín h , m à q u a n h ệ vợ
c h ồ n g chỉ là m ộ t t r o n g các m ộ t đó m ã thôi. T h ự c tê d ã cho

8


t l i ã \ UUIÒI n à o t!;ì k h ô n g t h i ’ tim t h ấ y m ì n h t r o n g lao đ ộ n g
v.i tm i ỉ í cuộc sóntí xà hội thi c ũ n g k h ô n g t h ế k h ắ n g đ ịn h

niiiìh một oách t h á n h cung tr o n g l ĩ n h vực gọi là "đòi s ô n g cá
n h a n ' (luộc. (!j;k> (lục giỏi lí n h là m ộ t bộ p h ậ n h ữ u cd c ủ a
p h u c lvi|) t ác ViVn dế giáo dụ c cộng s ả n c h ủ n g h ĩa , giáo dục
con rịĩười mói nói ch u n g . C0 1 Ì người p h á t tr i ể n to à n diện, k ét
hỢị'. lột cách liài hòa ớ t r o n g m ì n h s ự p h o n g p h ú vế t i n h
t h ầ n sự t h u a n kh iêt về đ ạ o đức và s ự h o à n t h i ệ n về t h e xác.
('hi ró t h ế th ự c h iệ n việc giáo dụ c giới t i n h th ô n g q u a hệ
th ô 11 í. giáo (lục ch u n g , k h ô n g t h ế tá c h nó ra khỏi h ệ th ô n g
c h u 11í này n h ư một cai gì tụ lập. l i ê n g rẽ, tá c h rời v à k h ô n g
phu

huộc. N h ư n g c ũ n g sẽ là k h ò n g đ ú n g , n ê u h o à n to à n

"h ò a an" việc giáo dục giói t í n h vào việc giáo d ụ c đ ạ o đức nói
c h u m '. 1)01 vi n h ư vậy lá k h ô n g t h ấ y được đặc tilin g , ý n g h ĩ a
và miC (lích riê n g c ủ a giáo dụ c giới tín h .
Ẵhông p h á i cứ có sự p h á t t r i ể n d ạo đức c h u n g ỏ m ức độ

cao , cử lĩnh hội được các tiêu chuẩn đạo đức là bảo đám được
cho. cuộc sống cá n h â n có nội đ u n g đ ạ o đức ơ mức độ tư ơ n g
ứ n g . K hông p h á i một ngư ời đ ã có t h à n h tích tốt t r o n g h o ạ t
(lặ n g lao đ ộ n g và xã hội t h ì sự t h u ầ n k h i ế t về d ạ o đức v à sự
híò iụ i h i ệ n t r o n g cuộc số ng cá n h â n sẽ tự nó được bảo đ ả m .
Cũng cần p h á n biệt việc giáo dụ c giới t i n h với việc g iả n g
th ụ - ụ ia o hóa) về giới tin h . H a i công việc n à y có liên q u a n vói
n h ỉa u n h ư n g k h ô n g phíii là một. G i ả n g d ạ y vè giới t í n h là sự
k h ía ih ó a m a n g tín h c h ấ t y t ế - s i n h học, n h à m m ụ c đích h ì n h
t h à 1 1 1 (j người học n h ữ n g biểu tư ợ n g và k h á i n iệ m t ư ơ n g ứ n g
về s h h lý cơ t h ể n a m và nữ. soi s á n g m ột s ố đặc đ iể m giải
phínu - s in h lý r u a chiíc n ă n g s i n h đẻ, c u n g c ấ p n h ữ n g tri

thứ ícv ệ s in h n h ấ t (lịnh... C òn giáo d ụ c giới t i n h là h ì n h t h à n h

9


n h ữ n g t i ê u c h u ẩ n đ ạ o đức c ù a h à n h vi có liên q u a n (lẽì l ĩ n h
vực t h ầ m k ín n h ấ t c ủ a đời s ô n g con người, h ì n h t h à n h ìh iừ h g
q u a n h ệ đ ạ o đức l à n h m ạ n h g iữ a e m tr a i và om gái. h;'.mh
n a m và t h a n h nữ, giáo d ụ c n h ữ n g s ự "kiểm c h ế có đạodiửc",
s ự t h u ầ n k h i ế t và t r o n g s á n g vê đ ạ o đức t r o n g t ì n h o ả n cu n
các em .
2.2.2. Nội dung cùa giáo dục g iớ i tinh
N ội d u n g
đích v à n h i ệ m
giới t í n h , giáo
người p h ụ n ữ

c ủ a giáo dục giới t í n h được q u y đ ị n h bỏ r m ic
vụ c ủ a nó. Do vậy, t ấ t cả n h ữ n g gì m à giío dụ c n h â n c ách l à n h m ạ n h và h o à n c h i m .cua
v à người đ à n ông, góp p h ầ n là m cho họ n h ậ n

th ứ c v à t r ả i nghiệm m ộ t c ách p h ù hợp các đ ặ c đ iể m â;m sinh lý cùa mình, tương ứng vối các chuẩn mực đạo đú‘ - xã
hội đ a n g tồ n t ạ i t r o n g cộng đ ồ n g v à n h ò dó m à t h i ê t ]ậi đ líực
các q u a n h ệ tối ư u vối người k h á c th u ộ c giới m ì n h v à h.uộc
giới đối lậ p t r o n g mọi lĩn h vực c ủ a đời s ố n g ( s ả n x u ít, vợ
chồng, cha mẹ, h o ạ t đ ộng xã hội, h o ạ t động lúc n h à n rỗi V
)đ ề u tạ o t h à n h nội d u n g c ủ a giáo d ụ c giỏi tín h .
N h ư vậv, nội d u n g c ủ a giáo d ụ c giới t í n h b a o gồn imột

loạt vấn để của xã hội học, tâm lý học, đạo đức học hunt
p h á p , giáo dục học, s i n h lý - vệ s i n h học, t h ẩ m m ỹ học. k in h

t ế học, dân tộc học. Có thể tóm tắt các nội dung đó vào rhiửng
m ậ t c h í n h s a u đây:
a.

N h ữ n g đ ặ c đ iể m s i n h lý v à t â m lý c ủ a các e m tỉai và

cm gái, c ủ a t h a n h n a m và t h a n h n ữ , đ à n ô n g và đ à n bải. ý
n g h ĩ a c ủ a n h ữ n g độc đ iể m đó đối với mối q u a n h ệ q u a líi (Cỏa
họ với n h ữ n g người k h á c giới t r o n g mọi lin h vực h o ạ t đọHig
c ủ a con người.
10


b. flia d in h vã các mói q u a n h ệ t r o n g g ia đ ìn h .
C' Sự .sinh đè và giáo dục con cái, sự kê tụ c c ù a cúc th ê hệ.
(). Van để vệ sinh giỏi t í n h ( tr o n g đó có v ấ n dế A ID S và
c.if hệnli lây liiii q u a dường ti n h dục).
2.3.

Vai trò c ủ a giảo d ụ c giới tín h đối với t h ế hệ trẻ và đối

với xã hội
V ấn đế giói, giới tín h , v ấ n đề t ì n h yêu, v ấn đê q u a n hộ
qu a l;ú giữ a n a m và nữ là v ấ n đê m u ô n t h ủ a c ủ a xã hội loài

ngưòi!
S ô n g v à y ê u • đó là h a i m ặ t t h ố n g n h ấ t tro n g một con

người bình thường.
T i n h y êu th ự c sự là điều k iệ n q u a n t r ọ n g

c ủ a sự n ả y nở

và p h á t t r i é n n h â n cách con người.
T r o n g cuộc sống của con người, t i n h y êu có th ể b iể u h iệ n
ơ n h iề u h ìn h th ứ c k hác n h a u , t r o n g dó g ia đ ì n h là h ì n h th ứ c
t r u y ề n thốn g, tốt dẹp n h ấ t . T ì n h y ê u đòi hỏi p h ả i x â y d ự n g
gia d i n h và chỉ có gia đ ì n h th ì đòi lứa mói có cuộc sốn g h ạ n h
phiic. lâ u d à i được. Gia đ ìn h còn th ự c h iệ n m ộ t chức n ă n g
q u a il t r ọ n g đối với xã hội: c h u ẩ n bị cho t h ê h ệ tr ẻ bước vào
h o ạ t ilộng xã hội, vào lao động, bảo đ ả m sự k ế t h ừ a v à tồn tại

cúa loài người.
Vì vậy, c ầ n phái x em x é t v ấ n để giới tí n h , v ấn đ ề tìn h
yêu một cách tự n h iê n c ũ n g n h ư mọi q u á t r ì n h sống k h á c *
giao liếp, lao dộng, nghỉ ngơi... V à t h á i độ đối với t ì n h y êu
r ú n g p h ải n g h iê m túc y n h ư đối với cuộc s ô n g vậy!
Mồi một thòi đại lịch sử trong sự phát triển của loài
Iiguò '1 đ ều để r a một kiêu q u a n h ệ giới t i n h giữ a n a m v à nữ,

11


bởi vì n h ữ n g q u a n h ệ n à y đ ể u m a n g t í n h c h ấ t xã hội, ‘lêu
được g ắ n với h ệ tư tư ở n g , đ ạo đức, t h ầ m mỹ, tôn giáo... nh íit
đ ịn h . Cho n ê n , văn hóa giới tín h , c ủ n g n h ư v á n hóa n h â n
c ách c ủ a con ngư ời nói c h u n g , k h ô n g p h ả i được h ì n h t h a n h

n g a y một. lúc. Nó p h ả i được giáo dục, bồi dưỡng. C h i n h t h ứ
v ă n hó a đó lại tạ o r a n h ữ n g ti ề n đề c ủ a cuộc sô ng gia đ ìn h
vững chắc. Nam và nữ thanh niên càng được chuẩn bị dể
bước vào cuộc s ố n g độc lậ p tố t b ao n h iê u , h ọ c à n g h iể n biõt
s â u sắc mọi v ấ n đê có liê n q u a n đ ế n các chức n ă n g c ủ a gia
đ ì n h (sinh đẻ, k i n h tế, giáo dụ c con cái...) bao n h iê u , th ì h ô n
n h â n c à n g ổn đ ịn h , b ề n c h ặ t b ấ y n h i ê u . M à. gia đ ì n h c á n g
y ê n ấ m th ì x ã hội sẽ c à n g ổn đ ịn h , đi lên.
N h ư n g t h ậ t d á n g tiếc là t ừ lâ u v à t r o n g m ộ t thời g ia n
d ài người t a đ ã có q u a n n i ệ m k h ô n g đ ú n g r ằ n g : t r o n g các v â n
đ ề q u a n h ệ t h ầ m k ín g iữ a đ à n ô n g v à đ à n b à th ì người t a t ự
đ ế n vói n h a u , đó là đ iể u tự n h i ê n và d ư ờ n g n h ư tự dộng! Việc
bàn luận rộng rãi và toàn diện vấn để đó, cũng như viộc
t u y ê n t r u y ề n n h ữ n g t r i th ứ c - n g a y cả n h ữ n g tri th ứ c k h o a
học - về nó c ũ n g đ ề u là vô đ ạ o đức, là tụ c t ĩ u v à chi l à m n ấ y
sin h sự q u a n tâ m không là n h m ạ n h đến v ấn đề q u a n h ệ q u a
lại giữ a n a m v à n ữ , l à m cho đạo đức s u y đồi m à thôi!
N g à y n a y , n g à y c à n g có ít ngư ời sợ r ằ n g việc giáo d ụ c và
g iả n g d ạ v về giới t í n h sẽ n h ư "đổ d ầ u v ào lửa" là m k íc h th í c h
t h ê m dục t í n h ở đ ứ a trẻ . T r á i lại, người t a n g à y c à n g q u a n
t â m đ ế n việc giáo d ụ c giới tí n h , n g à y c à n g m u ô n c u n g cấp
cho t r ẻ em n h ữ n g h iể u b iế t đ ú n g đ ắ n , c ầ n t h i ế t vê giới t i n h ,
bởi vì th ự c tê đ ã ch o người t a t h ấ y rằ n g : s ự t h i ê u h iể u b iê t về

giới tính, củng giống như sự thiếu hiểu biết về các vấn dề
k h á c , đểu n g u y h i ể m v à g ây tổ n h ạ i cho sức khoé, t â m lý và
đ ạ o dức c ủ a con người.

12

X lu ìn ự q u a n hộ giới t í n h c ù a con người là lĩnh vực t h â m
k í n n h ấ t c ủ a các n ó i quai) hộ q u a lại gitìa người với người.
Đó là cái n ề n t ả n g s in h học m à gia đ ì n h (iiíỢc xây d ự n g trô n
đó. C ũ n g n h ư mọi lĩnlì vực giáo d ụ c k h á c , giáo dục giới t í n h
p h u i (tược tiến h à n h n g a y t ừ n h ữ n g n ủ m đ ầ u tiê n c ủ a cuộc
cùíi con Iìgười í t ấ t n hiên, ỏ mỗi lử a tu ô i p h ả i có nội d u n g vá
h ì n h th ứ c th íc h hợp), n h ú n g ỏ lử a tu ổ i t h i ê u n iê n và đ ầ u
t h a n h n iê n là r ấ t q u a n t r ọ n g vì các e m đ ã bước s a n g thời kỳ
p h a i triển nhất.
Rò r à n g là, n ế u n a m . n ữ t h a n h , t h i ê u n iê n b iế t được
ti uớc vè n h ũ n g biến đối t h ẻ x á c v à t i n h t h ả n m à các e m đ a n g
c h ờ (tợi và k h ô n g lo lang, hồi h ộ p về c h ú n g , thi đ iê u đó sê
g i ú p các e m khỏi bị c ă n g t h ẳ n g , sợ h ã i. t â m lý c h ư a ôn đ ị n h
c ứ a các em khỏi bị chấn thương.
G iáo d ụ c giới t í n h k h ô n g chi c ầ n t h i ê t cho b ả n t h â n
t h a n h , t h i ế u niên, m à còn có ý n g h ĩ a to lớn đối với t o à n xã
hội. góp p h ầ n đ ạ t được n h ữ n g k ế t q u ả q u a n t r ọ n g dối VỚI x ã

hội:
a G iữ gìn và n â n g cao t r ì n h độ sức k h o ẻ t i n h t h ầ n và
t h ể lực c ủ a mỗi công d ân.

b.

Gia đình bền vững, giá trị vẹn toàn, làm tròn nhiệm

vụ s in h 1 đôn 2 con và giáo dụ c c h ú n g trỏ t h à n h n h ữ n g
t h à n h viên x ứ n g đ á n g c ủ a xã hội.
e. Bíìu k h ô n g k h í xã hội t h u ậ n lợi n h ờ mọi công d â n đều

b iế t các đ ặ c điếm giói t í n h đặc t h ù c ủ a n h ữ n g ngưòi k h á c giới
( c á c (tạc đ iế m về t h ể lực, t i n h t h ầ n , c ả m xúc), n h ờ k h ả n ă n g ,
n h u c ầ u c h ú V và tôn t r ọ n g n h ữ n g đ ặ c đ iể m đó t r o n g q u á
trìn ih h o ạ t đ ộ n g cù n g n h a u .

13


2.4.
Môi quan hệ giữa giáo đục giới tinh với một sò lĩnh
vực có liên quan
+ TYưốc h ế t, giáo dục giới t í n h có liên q u a n c h ặ t c h ẽ với
giáo d ụ c đòi số n g g ia đ ìn h . T r o n g nội d u n g g i á o d ụ c đìti s o n g
g ia đ ìn h k h ô n g t h ể th i ế u nội d u n g c ủ a giáo dục giỏi t í n h

được.
N h ư t a đ ã p h â n tíc h ở t r ê n , q u a n h ệ giới t í n h c ứ a ( OỈ1
người là n ề n t ả n g s in h học m à gia đ ìn h được xây d ự n g t r ê n đó.
H iệ n nay. t h a n h t h i ê u n iê n còn là con cái t r o n g g ia đ ì n h ,
n g à y m a i c h ú n g đ ã là c h a mẹ. Đó là s ự " t h ả n g chức" t ấ t y ê u .
là q u y l u ậ t tồ n tạ i v à p h á t t r i ể n c ủ a x ã hội. T u v n h i ê n , k h ỏ n g
p h ả i n a m . n ữ t h a n h n i ê n n à o c ũ n g th ự c h iệ n dược "chức vụ"
đó m ộ t c á c h tốt đ ẹp, và k h ô n g p h ả i ai c ũ n g tì m t h ấ y h ạ n h
p h ú c t r o n g q u á t r ì n h th ự c h i ệ n c h ứ c n ă n g dó.
T r o n g x ã hội c h ú n g ta, g ia đ ì n h là sự liên k ế t g iữ a c h ố n g
v à vợ, được g ắ n bó bởi t ì n h y ê u , t ì n h b ạ n , sự tô n t r ọ n g l ẫ n
n h a u , c ù n g q u ả n lý tà i s ả n c h u n g v à g iú p đỡ n h a u c ả về v ậ t
c h ấ t l ẫ n t i n h t h ầ n . N h i ệ m v ụ q u a n t r ọ n g n h ấ t c ủ a gia đ ì n h
là giáo dụ c con cái, p h á t t r i ể n sức m ạ n h t i n h t h ầ n v à t h ể
c h ấ t c ủ a n ó tr o n g mỏi liên h ệ h ữ u cơ với việc g iá o d ụ c x ã hội

th e o t i n h t h ầ n t r u n g t h à n h vối Tô quốc, s ẵ n s à n g t h a m g ia
tích cực vào công cuộc xây d ự n g đ ấ t nước x ã hội c h ủ n g h ĩ a .
G ia đ ì n h - đó là h ì n h t h ứ c c h u n g s ố n g c u a h a i người t h u ộ c
h a i giới n a m v à nữ , được h ì n h t h à n h q u a n h i ề u t h ế kỷ. đ ể t ạ o
r a n h ư n g đ iề u k iệ n b ì n h t h ư ờ n g cho h o ạ t đ ộ n g s ô n g h à n g
n g à y c ủ a họ. đ ể b ả o vệ sức k h o ẻ , s in h đẻ v à giáo d ụ c con r á i .
t r u y ề n đ ạt k in h n g h i ệ m sống, th ự c h iệ n sự k ế tụ c c ủ a r á c 1 hò
hệ.

14


( ’• lão dục ỊLíiứi tín h cho t h a n h , t h i ế u n iê n h iế u (tược- r ằ n g
nỊíUúi nao

SOI11

bước vào cuộc số n g t i n h d ụ c c ũ n g có k h á n à n g

t r ớ t h à n h n h ũ n g người k h ô n g biết yêu m ộ t cách c h â n c h ín h .
khtin.íỊ í hóa m à n với tì n h y ê u c ủ a một người, k h ô n g biêt t r â n
trọnsi gia (linh.
Viộc giáo dục giới tí n h đ ú n g đ ắ n còn c ầ n th i ê t cho cả các
q u a n hộ vợ c h ồ n g hòa hợp - n h ã n t ố q u a n t r ọ n g c ủ a m ộ t gia
đ in h vẹn to à n giá trị, c ù a sức là m việc cao và tích cực t r o n g
];io động, cua t á m t r ạ n g tốt. tứ c lã c ủ a t ấ t cả n h ữ n g gì c ầ n
th ió t ('ho một sức k h o é ti n h t h á n ỏ m ú c dộ cao. V ấn đ ể ở đây
c h â m : p h ai chì là t h ư ơ n g yêu. tô n t r ọ n g n h a u . S ự to à n vẹn
giá trị cun con người p h á i kê đ ế n cà các q u a n h ệ t i n h dục.
V ăn h ó a tìn h d ụ c g iú p con người lã m ch o q u a n h ệ gia d in h

c ủ a họ trỏ m'*n rự c rở, h ạ n h p h ú c và l à n h m ạ n h hơn, tr o n g
kh i dó th i s ự t h i ế u h iể u biết vê đời số n g t i n h dục, th e o ý k iế n
c ù a các n h à xã hội học và t ì n h dục học đ ã g â y nôn 45% sô các
v ụ ly hôn. S ự k h ô n g h ò a hựp t r o n g cuộc số n g và công tá c c ủ a
con nỉiuòi.
( ’h ì n h vi mói q u a n h ệ c h ặ t chẽ, lũiu cơ g iữ a giáo d ụ c giới
t i n h và giáo (lục đời s ố n g gia đ i n h n ê n ở n h i ề u nước, đ ế t r a n h
t h u sự ủ n g hộ c ủ a d ư l u ậ n x ã hội. người t a đ ã d ù n g t ừ "giáo
dụ c đời s ô n g gia d in h " t h a y cho t ừ "giáo d ụ c giới tính ".
+ ( 'nao (lục giới t í n h c ủ n g có liên q u a n c h ặ t chẽ với giáo
d ụ c sức khoe.
N h ư d ã nói, sức k h o e là m ộ t t r o n g n h ữ n g giá tr ị c h ủ y ếu
c u a con ngurii và giữ gìn nó là một n h i ệ m vụ x ã hội q u a n
t r ọ n g Ở đ â y m u ô n nói đ ế n các y ê u tô c ủ a việc giũ gìn sức
k h o e có liôn q u a n đ ế n giáo d ụ c giói t í n h . C ụ t h ể là c ầ n giáo
lõ


d u e cho t r ẻ ý th ứ c giữ gìn sức k h o ẻ c ủ a b ả n t h â n và nò i g ió n g
b ằ n g cách tích cực và t ự giác p h ò n g c h ố n g các bệnh- ỉ á y lan
qua đ ư ờ n g sin h d ụ c, đ ậ c b iệ t là b ệ n h A ID S - đ ạ i d ịc h ctủa thời
đại.
S a u k h i các e m t h i ê u n iê n n h ậ n t h ứ c dược k h á i n iệ m
đ ầ u ti ê n vê đời s ố n g t ì n h dục, các e m c ầ n p h ả i b i ế t rằ-ng n ê u
b á t đ ầ u cuộc s ố n g t ì n h d ụ c q u á sớ m t h ì sẽ có h ạ i c h o sức
khoẻ. S ự h iể u b i ế t đó chỉ có h iệ u q u a (kể c ả việc ngàin n g ừ a
m a n g t h a i sốm) n ế u cộ n g t h ê m t h á i độ t r á c h n h i ệ m đối vói
sức k h o ẻ c ủ a b ả n t h â n v à sức k h o è c ủ a ngư òi k h á c , đ ồ n g th ò i
k è m th e o m o n g m u ố n giữ gìn sức k h o ẻ đó.
+ V à cuối cùn g, giáo dụ c giới t í n h có liên q u a n m ậ t t h i ế t

vối giáo d ụ c d á n số.
G iáo dụ c d â n sô là m ột c h ư ơ n g t r ì n h g iá o d ụ c g i ú p ngư ời
học h iể u được m ối q u a n h ệ q u a lại g iữ a c ác đ ộ n g lưc d â n sô
v à các n h â n t ố k h á c c ủ a c h ấ t lư ợ ng cuộc s ố n g v à có n h ử n g
q u y ế t đ ị n h hợp lý, có h i ể u b iế t về các h à n h vi th u ộ c l ã n h vực
d â n số, n h ằ m cải t h i ệ n c h ấ t lượng cuộc s ố n g c ủ a bảin t h á n ,
gia đ ìn h , cộng dồ ng, quốc gia và t h ê giỏi. N h ư t h ê ta tlh ấ ý ríYt
rõ là giáo d ụ c giới t í n h h ỗ trợ r ấ t đ á c lực c h o g iá o dục d â n số.
Có t h ể nói giáo d ụ c giới t í n h là m ộ t t h à n h p h ầ n tích cực vói
việc th ự c h iệ n các m ụ c đích c ủ a g iá o d ụ c d â n s ố - đó là h ì n h
t h à n h h à n h vi d â n s ố (tức h à n h vi s i n h đẻ) m ộ t cáehi h ợ p lý
và t r ê n cơ sở đó n â n g cao c h ấ t lư ợ ng c ủ a cả c u ộ c s ó n g vật
c h ấ t l ẫ n cuộc s ố n g t i n h t h ầ n , nói đ ế n k h ô n g c h ỉ vấn đ ề m ứ c
sốn g m à c ả lối sổng, n ế p s ố n g và lẽ s ố n g n ữ a . Do dó, các nội
d u n g c ủ a giáo d ụ c giới t í n h m à t a đ ã nói ở t r ê n đều p h ụ c Vụ
cho các m ụ c t i ê u t r ê n đ â y c ủ a giáo d ụ c d â n sô, n ó c u n g cấp


n h ữ n g C(ỉ sỏ tâ m lý học. s in h lý học. y học. (tạo đức học. lu ậ t

phÚỊ-1 học... cho giáo (lục (lán sỏ.
2.5. Lịch s ử giáo d ụ c giới tinh trèn th ẻ giới và t r o n g khu

vực
c.ieh (láy h án ií chục t h ê ký. người ta v a n xgiáo dạc, ti n h dục n h u là m ộ t đ iể u x ấ u xa c ủ a tụ n h iê n , còn
đối với con ngúòi th i n h ư là một tội lỗi. n h ờ nhuòc! N g à y nay,
v ẫ n vó một sô người có q u a n đ iể m n h ư vậy.
N .iửng t h à n h kiên g iá tạ o dó về v ấ n đ ể giáo dục. v ấ n đế
t i n h d.K' có n g u ỏ n gôc s â u x a t r o n g lịch sử: ỏ n h u n g thòi kỳ

t à m ú i xa xưa. khi n h ũ n g t r u y ề n t h ô n g v à n h ũ n g sụ' c â u nệ
có n g u y ê n n h â n xã hội và lịch s ử đã h i n h t h à n h , k h á n g đ ịn h
sụ b a i b in h d á n g g iữ a n a m và n ữ cá t r o n g p h ạ m VI gia d in h
lẫ n t r c n g p h ạ m vi Illu m e q u a n h ệ t ì n h dục, th ì tô n giáo đ ã lợi
d ụ n g íự n g u dốt c ủ a q u a n c h ú n g đe gieo rá c các hiếu tư ợ n g
về t i n h c h á t tội lỗi c ù a n h ữ n g môi q u a n h ệ q u a lại g iữ a n a m
và n ữ n h à m tu y ô n t r u y ề n c h ủ n g h ĩa k h ố h ạ n h , t u y ê n t r u y ề n
việc k ế m c h ê n h ù n g n h u c á u tì n h dục, x e m nó n h ư là cái gì
t h á p hèn và túỢng ti ling ch o sụ độc ác do m a q u ỷ d ặ t vào con
ngúc ú.
Đ.IO Cd dóc là một h ệ t h ố n g tô n giáo đ iể n h ì n h vối n h ữ n g
c ấ m cbán n g h i ệ t n g ã về đ ạ o đức. đ ể cao s ự hy s i n h c ủ a p h ầ n
xáo đ ê c u u lấ y p h ầ n hồn.
N ền (tạo tlức hà k h ắ c đó đ ã gây r a t ì n h t r ạ n g s a sút
n g h ií è n t r ọ n g về sửc khoỏ cho n h i ề u người, k h i ê n người ta
p h ả i dật c â u hoi: vậy thi h ạ n h p h ú c cuộc s ô n g c ủ a con người

trên tiái đất này lá gi?

—*

-----------

17


V à o cuối t h ế kỷ XIX, đ ầ u t h ê kỷ XX, c h â u Âu đ ã h ứ n g
k iê n m ộ t n ạ n dịch H y s t e 'r ic và rối loạn t h á n k i n h chứ< n á i i £
(N é v ro se ), v à đ ế n lượt các t h à y th u ố c c ũ n g p h á i đ ặ t lú v a n
íiể c ác c h u ẩ n m ự c đ ạ o đ ứ c đ a n g chi phôi đời s ố n g tiiii dục'

c ủ a x ã hội lúc đó.
Việc n g h i ê n c ứ u t ì n h d ụ c m ộ t c á c h n g h iê m tú c , kh>a học
c h ỉ mới được ti ế n h à n h c á c h đ â y k h ô n g lâu. Có t h ể cơ c u ố n
s á c h n g h i ê n c ứ u t ì n h d ụ c đ ầ u ti ê n là cu ố n " N h u n g rủ ỊiOíin
t ì n h dụ c" c ủ a n h à t â m lý học người áo K r a p h t a Ebing(. xaiấl
b á n v ào n ă m 1886. Đ â y là l ầ n đ á u t i ê n loài ngư ời c ó n i é n g
m ộ t c u ố n s á c h t h ố n g k ê lại n h ữ n g b iế u h iệ n t ì n h cục <ỉa
d ạ n g . N h i ề u k h á i n i ệ m m à c h ú n g ta d ù n g n g à y n a y chinh là
n h ữ n g k h á i n i ệ m m à K .E b in g ơ đ ã đ ư a r a từ h ơ n lOt n ă m
tr ư ớ c ( k h i ê u d â m , k íc h d ụ c t h ị giác, t ì n h dục k i ề m chê, íc chê
t ì n h dục...). M ộ t con ng ư ờ i nôi ti ế n g t h ế giỏi, có c ô n g th ic đ ấ y
n g à n h t ì n h d ụ c học (Sexology) p h á t t r i ể n là S i g n a u n d F r e u d
(1 8 5 8 - 1939) - m ột t h ầ y th u ố c k iê m n h à t â m lý học n g í ờ i Áo
gốc T iệ p . C ác c ô n g t r ì n h n g h i ê n cử u c ủ a ô n g có ý nghĩ; k-hoa
học lớn, vì n g a y t ừ đ ầ u t h ê k ỷ n à y , ô n g đã x e m x é t ìh ủ n g
n h â n t ố x ã h ộ i t r ê n cơ sở n g h i ê n cứ u môi t r ư ờ n g con n g ư ờ i
s i n h sô n g , lý giải n h ữ n g h à n h vi b ằ n g n h ũ n g vận d ụ n g r â í t có
ý n g h ĩ a "B a b ài t h ả o l u ậ n về ]ý t h u y ế t t ì n h dục". M ộ t s< q u a n
đ i ể m c ủ a ô n g cho đ ế n n a y v ẫ n còn có giá trị k h o a học.
M ộ t bước n h ả y vọt c ủ a t ì n h d ụ c học là n h ữ n g cônị tirình
n g h i ê n c ứ u c ủ a A lf r e d K i n s e y v ào n h ữ n g n ă m 4 0 c ủ a h ổ ký
XX. O n g là ngư ời đ ầ u t i ê n n g h i ê n c ứ u t ì n h d ụ c t ừ gócđíộ xã
hội. O n g đ ã t i ế n h à n h k iể m t r a r ấ t n h i ề u p h ụ n ữ v à đ à i (ông.
K ế t q u ả k i ể m t r a (tược cô n g bô t r o n g c u ố n sách " ủ n g xi itình

18


(lụ c

c u a

( la n

ô n g " .

111

n a m

1 9 4 8

v o i

s ô

lượng

h a i

m ư ơ i

V iin

i>;'tn h á n h ô l ng;\> í l ong vông hai t h á n g . 1/j'in tlau ti ê n t r o n g
l ị c h SIÍ l o a i n t ĩ u o i . m ó t s ỏ l i ệ u c ụ t h ể v ề d ô i s ô n g t ì n h

dục

cliK.K cõ n g bó r ấ t n g h iê m lú c v à dược lý giái m ộ t c á c h k h o a

học. C u o n s á c h c ù a A .K c n s e y n h u m ộ t t r ã i 1)0111 l à m r ạ n nút

nil It’ll định kiên xã hội.
Một mốc lớn n ữ a t r o n g lĩn h vực n g h i ê n cứ u t ì n h d ụ c la
rò iụ ' t r i n h n g h iê n cứu c ủ a V .E .M a s t e r và vợ là V.K.-Johnsons
t r o n g n h ữ n g n ă m 60, họ q u a n t â m đ ế n m ột k h í a c ạ n h k h á c
của t i n h (lục: n h ũ n g q u á t r i n h s i n h lý c ủ a xúc c á m t ì n h d ụ c
vi I MI t h ỏ a m ã n tì n h dục. Họ đ ã q u a n sá t c ác p h á n ứ n g s i n h

lý oúa 400 phụ nũ và 300 dàn ông trong khi giao họp và hưng
p h ấ n t i n h d u e và ghi lại các q u á t r i n h s i n h lý đó. H ọ còn ti ê n
h a n h q u a n s á t 7.500 cơ q u a n s i n h d ụ c m ì v à 2 .5 0 0 bộ p h ậ n
s in h dục c ủ a đ à n ông. Vợ c h ồ n g ông l)à M a s t e r đ ã tr ở n ê n nối
tiiMìg va r ấ t gan gũi với mọi người b â y giò vì đ ã c h ữ a r ấ t
t h à n h còng cho n h iề u (‘Ạp vớ c h ồ n g bị rỏi loạn chứ c n ă n g t i n h
đuc
N ă m 1968, h ai n h à n g h i ê n c ứ u T iệ p KhÁc là P h o r đ ơ và
B;ieh đ ã r ô n g bò cuốn s á c h nối tiêng: " N h ữ n g h ì n h t h á i t ì n h
due". H ai ỏ n g ctã ti ế n h à n h so s ả n h h o ạ t đ ộ n g t ì n h d ụ c c ủ a
tiín g d á n tộc và c h ư n g tộc k h á c n h a u , bô s u n g n h ữ n g k iê n
th ứ c mỏi vê d ịc h học và s in h lý học.
T h e o b ác sĩ Đ ào X u â n D ũ n g (1996), ỏ V iệt N a m có h a i

nhân vật lịch sử xứng (láng được coi là những người can đảm
n h á t t r o n g c ách tiếp c ậ n vói v ấ n đế t ì n h d ụ c và giáo d ụ c giỏi
t í n h là Hồ X u â n H ư ơ n g với n h ữ n g bài th ơ đ ặ c s ắ c v à V ũ
T r ọ n g P h ụ n g với tiế u t h u y ế t " L à m đĩ" c ủ a m ì n h .

19

Việc n g h i ê n cứ u t ì n h dục n g à y c à n g tr ớ n ê n k h ẩ n tr ư ơ n g
và có ý n g h ĩ a xã hội q u a n tr ọ n g . Nó là v ã n đ ề sức k h o e c ủ a
mỗi cá n h â n v à đ ồ n g thời là v ấ n đ ể c ầ n q u a n t â m c h u n g Cua
xã hội N h ờ n ắ m b ắt được q u y l u ậ t p h á t t r i ể n t â m s i n h )ý giới
t í n h c ủ a con người, n g à n h n g h i ê n cứu n à y đ ã đ ư a r a n h ữ n g
c h ư ơ n g t r ì n h giáo dụ c cho các lứ a tuổi t r ẻ về giói t í n h một
c á c h k h o a học.
N ă m 1980, T h ụ v Đ iể n đ ã t h ả o l u ậ n và đ ấ u t r a n h cho
việc t r á n h t h a i v à giáo dụ c giới tín h .
N ă m 1933. Hội giáo dục giỏi tin h T h ụ y Đ iển đuỢe t h à n h lập.
T ừ n ă m 1988. V iệt N a m đ ã n g h i ê n c ử u th í đ i ể m đ ư a
giáo dụ c giới t í n h vào g iả n g d ạ y ở tr ư ờ n g p h ô th ô n g . C h o tới
n h ữ n g n ă m 80, ỏ k h u vực c h â u Á - T h á i B in h D ư ơ n g mới t hi
ró 4 nước c h í n h th ứ c đ ư a giáo d ụ c giới t í n h v ào n h à t r ù ò n g
p h ô th ò n g , t r o n g đó có V iệ t N a m .
N g à y n a y n h i ề u nước t r ê n t h ế giới đ ã ti ế n h à n h g iá o dục
giới t í n h cho t h a n h , t h i ế u n i ê n học s in h m ộ t c ách r ộ n g rãi.

2.6.
Tình hĩnh thực hiện giáo dục giới tính ỏ Việt Nam
trong những năm vừa qua
Được sự đ ồ n g ý c ủ a Bộ G iá o dụ c (n a y là Bộ G iá o d ụ c và
Đ à o tạo), sự ủ n g hộ c ủ a d ư l u ậ n x ã hội, sự m o n g chờ c ủ a t h ê
h ệ t r ẻ ( q u a k ế t q u á t h ă m dò d ư luận), với s ự tà i tr ợ c ủ a Q u ỹ
D â n sô L iên H iệ p Q uốc (U N F P A ) và sự g iú p đõ kỹ t h u ậ t c ủ a
U N E S C O k h u vực, đề á n "G iáo dụ c đòi số n g g ia d i n h và giới
tín h " (gọi t ắ t là "G iáo d ụ c đòi sống g ia đình", k ý h iệ u
V IE /88/P09) đ ã b iê n s o ạ n nội d u n g c h ư ơ n g t r ì n h và t à i liệu
g iá n g dạy về "G iáo dụ c dời s ố n g gia đ ìn h " cho giai đ o ạ n th ự c

n g h i ệ m (1988 - 1991).
20


I )é xây d ự n g (iuộr nội (lung, c h ư ơ n g tr in h . (ló á n đà tiên
lì.mh việc diêu (ra. n h à m tim hiên n h ũ n g (ỊUMIÌ niệm, n h ù n g
V ku‘‘i 1 XU1ÌÍĨ q u a n h v ân (!(* giáo dục (lòi sô n g gia (lình o các đỏi
UIỘMỊL’ la học sin h, s in h viõn -SU p h ạ m , giáo viên. c h a m ẹ học
-m il .a một <ò t h à n h vión k h á c t r o n g xã hội. D ông thòi, để
ill) <*MMự s u u ta m CÌU' tu liệu khoíì học n g h ie n cứu ve t r u v ô n
i h ô i i g v á n h ó a . CMC p h o n g t ụ c t ậ p q u á n , n i ề m t i n v à s ự đ ị n h

hn<>n<* giá trị cua n h ã n (lân ta đòi VỎ1 một sỏ e h u á n m ực đ ạo
<11 ù t r o n g li n h you. t ì n h dục, h ỏn n h â n và các mói q u a n hệ
\ ỉ ong

gia d in h

V Y

..

D ụ a th e o két q u a n g h i ê n cứu. s u u t ầ m nói tr ẽ n . k ét hợp
VOI k i n h n g h i ệ m c u a n h i ề u n ư ớ c t r ẽ n t h ê íịiậ ì v à k h u v ự c . đ ể

i\w vl:ì tô chức n h i ề u cuộc* hội th ả o , n h i ề u lớp h u ấ n luyện. Kỏt
(JVU1 b iê n s o ạ n (tuộc t à i liộu học tậ p cho học sinh, tài liệu bồi
(iưõng ịĩião viôn va c ác tài liệu d ù n g đố (lánh giỏ h iệ u q u à tác
(lộng c ủ a ch ư ơ n g t r i n h .
S a u dỏ chư ơng t r i n h đ ã ilược d ư a vào d ạy th ự c n g h i ệ m ỏ

một số lóp 9. 10. 1 1 v à 12 th u ộ c một sô tr ư ờ n g t h à n h p h ô và
n ò n g t h ố n cua 1 l i n h : Hà Nội. T h á i Bình. Q u a n g N a m - Đ à
N à n g và t h à n h p h ò H ồ C h í M in h . S a u đó đ á n h giá và c h ỉ n h
s ù a rồi dạy thí n g h i ệ m vòn g 2 ở 19 tìn h , t h à n h t r o n g cả nước
(V t ì n h m iế n Bõc*. 5 t ì n h m i ê n T r u n g và 7 ti n h m iề n N am ).
( ' h ư ơ n g t r ì n h th i n g h i ệ m d ã t h à n h công tố t đẹp v à được đ á n h
giá cao lại Hội n g h ị đ á n h g iá ba bên (U N F P A , U N E S C O ,
V iệt N a m ) t h á n g 2 n a m 1992.
C h ư ơ n g t r i n h d ỏ b a o g ồ m 2 1 c h ủ d ê lớ n n h ư s a u :

1 Giới tin h v à sụ k h á c b iệ t n a m nữ.
‘J . N h ữ n g b iê n đổi rơ t h ể ờ tu ổ i d ậ y thì.


3. N h ữ n g biến đổi t â m s i n h lý ỏ tuổi d ậ y thi
4. C ấ u tạ o và chức n à n g c ủ a cơ q u a n sin h dục nam và mi
5. H iệ n tư ợ n g k in h ngu y ệt.
6. S ự t h ụ t h a i v à p h á t t r i ể n c ù a th a i.
7. V ấ n dề k ế h o ạ c h hóa gia đ ìn h .
8. Các b ệ n h lá y la n th e o đ ư ờ n g t ì n h dục.
9. T ìn h người (lòng n h â n ái).
10. T ì n h b ạ n .
11 . Tình yêu.

12. H ô n n h â n và s ự lựa ch ọ n b ạ n đời.
13. G ia đ i n h (chức n â n g và các g ia i đ o ạn p h á t triển).
14. L u ậ t h ô n n h â n và gia đ ìn h .
15. Các mối q u a n h ệ t r o n g gia đ ìn h .
16. Q u ả n lý gia đ ìn h .
17. T r á c h n h i ệ m là m c h a mẹ.

•

é

18. Bốn phận làm con.
19. Có t h a i ở tu ổ i vị t h à n h n i ê n v à h ậ u q u a xấu c ủ a nó.
2 0 . Chăm sóc bà mẹ và trẻ sd sinh.

21. N h ữ n g v ấ n đê c ủ a c ặ p vợ c h ồ n g trẻ.
Dưới đ â y x in giới t h i ệ u s ự p h á n bố chương t r ì n h ở c

khối lớp cụ thể:

* L ớp 9:
Bài 1. Giới t í n h và sự k h á c b iệ t n a m nữ.
Bài 2. N h ữ n g b iê n đối cơ t h ể ỏ t u ổ i d ậy thi.


Bill 3. X luing biến đố! tám sinh lý ỏ tuối dậy thi.
B ài 4. C ấ u tạo và chức n â n g c ủ a cơ q u a n s in h (ỉục n a m .
Bài õ. C á u tạo và chức n à n g c ù a cơ q u a n s in h dụ c nữ.
Bài 6. H iệ n tu ọ n g k in h n g u y ệ t.
Bài 7. S ự t h ụ th a i và p h á t tr i ể n cún th a i.
Bài 8. (-lia đình.
Bill 9. C ác mói q u a n h ệ g ia đ ìn h .
* L ớ p

10:

B ài 1. G ia dinh.

Bài 2. C ác giai đ o ạ n p h á t t r i ể n c ủ a gia đ ìn h .
Bài 3. Các mối q u a n hệ gia đ ìn h .
B ài 4. C á c h cu xử t r o n g các q u a n h ệ gia đ ìn h .
Bãi 5. Bổn p h ậ n là m con.
B à i 6. T i n h người.
Bùi 7. T i n h bạn .

* L ớ p 11:
Bài 1. T ì n h yêu.
Bài 2. H ôn n h ã n v à s ự lựa chọn b ạ n đòi.
Bài 3. S ự c h u ẩ n bị cho h ô n n h â n .
Bài -1. M ộ t sô v ấ n đề t r o n g L u ậ t H ô n n h â n và G ia đ ìn h .
Bài 5. Q u à n lý gia đ ìn h .
Bài 6. Q u á n lý, sử d ụ n g c ủ a cải t r o n g gia đ ìn h .
Bài 7. T r á c h n h iệ m là m c h a mẹ.

23


* L ớ p 12:
Bài 1. C ấ u tậ o v à chức p h ậ n c ủ a cơ q u a n s in h dục
Bài 2. T h ụ t h a i và p h á t t r i ể n c ủ a thai.
Bài 3. D ấ u h iệ u t h a i n g h é n v à s ự s in h con.
Bài 4. Cơ sở k h o a học c ủ a các b i ệ n p h á p t r á n h th a i.
Bài 5. Các b ệ n h lây la n th e o đ ư ờ n g ti n h dục.
B ài 6. Có t h a i ở tu ổ i vị t h à n h n i ê n và các h ậ u q u á s â u
c ủ a nó.
B ài #7. C h ă m sóc bà m ẹ v à t r ẻ sơ sinh.
T ừ n ă m 1993. nội d u n g giáo d ụ c đời s ố n g gia đ ìn h v à giói
t í n h t r ê n đ â y đ ã được hợp n h ấ t với nội d u n g giáo d ụ c d â n s ố

và giáo d ụ c các bậc c h a m ẹ t r o n g m ộ t dể á n mới co t ê n c h u n g
là "G iáo

dục

dân

số" với ký

hiệu

V I E /9 3 /P 1 9

(n ay

là

V IE /94/P01). Nội d u n g giáo d ụ c đòi s ô n g g ia đ ì n h và giới t i n h
t r ê n đ â y sẽ được lồng g h é p vào các m ô n học c h ủ chốt ồ lấ t ('á
các bậc học). T ìm h iể u tự n h i ê n v à x ã hội, đ ạ o đức (bậc ti ế u
học). G iáo dụ c đ ạ o đức, G iáo dụ c cô n g cỉân, S i n h học, T riô t
học (bậc t r u n g hộc cơ sở và t r u n g học c h u y ê n ban ). N ă m học
1992 - 1993 m ộ t s ố nội d u n g giao d ụ c đòi s ố n g gia đ ìn h v à
giới t í n h đ ã được đ ư a vào lồng g h é p ở các bộ m ô n S in h học,
G iá o d ụ c đ ạo đức và G iá o d ụ c công d â n ủ các lớp 9, 10. 11
và 12. H ộ i . đ ồ n g bộ m ô n c ủ a các m ôn t r ê n đ ã x e m xét lại
c h ư ơ n g t r ì n h v à đ á n h giá lại k ế t q u à lồng g h é p nội d u n g g iá o
d ụ c đòi số ng g ia đ ì n h và giới t í n h v ào các m ô n đó, đỏ h o à n
t h i ệ n nội d u n g n à y t r o n g c h ư ơ n g t r ì n h và s á c h giáo k h o a các
m ô n k ê tr ê n . H iệ n nay, công việc n à y đ ã h o à n tấ t.

G ầ n đ ây. việc d ư a giáo d ụ c giới t í n h vào cáo tr ư ờ n g đ ạ i

21