BÀI 27: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

SINH HỌC 10
Phần ba: SINH HỌC VI SINH VẬT
Chương II: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN CỦA VI SINH VẬT
BÀI 27: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

I. Chất hoá
học

Các yếu tố ảnh hưởng
đến sinh trưởng của vi
sinh vật
II. Các yếu tố
lí học

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC

•Giữ hai bình ở cùng một điều kiện
•Sau 7 ngày:

1. Chất dinh dưỡng

B1: Nước cất
Vi sinh vật

B2: Nước cất
Vi sinh vật

B1

B2

Chất dinh dưỡng

Vậy chất dinh dưỡng là gì?


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
-Khái niệm: Chất dinh dưỡng là những chất tham gia vào cấu tạo tế bào, cung cấp năng
lượng, giúp vi sinh vật đồng hóa, tăng sinh khối, cân bằng áp suất thẩm thấu, hoạt hóa axit
amin…
-Ví dụ: Các chất hữu cơ như cacbohiđrat, prôtêin, lipit, vitamin, …
Các nguyên tố vi lượng như Zn, Mn, Mo…


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
NHÂN TỐ SINH TRƯỞNG

Là chất dinh dưỡng cần cho sự sinh trưởng của vi sinh vật với một lượng nhỏ nhưng một số vi sinh vật
không tự tổng hợp được.

Dựa vào nhân tố sinh trưởng có thể chia vi sinh vật thành hai nhóm:

VSV khuyết dưỡng: là VSV không tự tổng hợp được nhân tố sinh trưởng.
VSV nguyên dưỡng: là VSV tự tổng hợp được các chất.


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

Vì sao, có thể dùng vi sinh vật khuyết dưỡng, ví dụ E.coli Triptôphan âm, để kiểm tra thực
phẩm có triptôphan hay không?

-Vi khuẩn E.coli Triptôphan âm là VSV khuyết dưỡng, hay
chỉ có thể sinh trưởng được trong môi trường có axit
amin Triptôphan.
-Đưa vi khuẩn E.coli Triptôphan âm vào thực phẩm, nếu vi khuẩn có thể lớn lên và sinh trưởng tức là có
thực phẩm có Triptôphan và ngược lại.


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC

2.Chất ức chế sự sinh trưởng
CÁC CHẤT HÓA HỌC

CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG

ỨNG DỤNG

Các hợp chất phênol

Biến tính các các prôtêin, các loại màng tế

Khử trùng phòng thí nghiệm, bệnh viện

bào

Các loại cồn (êtanol, izôprôpanol, 70-80%)

Thay đổi khả năng cho đi qua của lipit ở

Thanh trùng trong y tế, phòng thí nghiệm

màng sinh chất

Iôt, rượu iôt (2%)

Ô xi hóa các thành phần của tế bào

Diệt khuẩn trên da, tẩy trùng trong bệnh viện

Clo (natri hipôclorit), cloramin

Sinh ôxi nguyên tử có tác dụng oxi hóa

Thanh trùng nước máy, nước các bể bơi,

mạnh

công nghiệp thực phẩm


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC
2.Chất ức chế sự sinh trưởng
CÁC CHẤT HÓA HỌC

CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG

ỨNG DỤNG

Các hợp chất kim loại nặng (thủy ngân,

Gắn vào nhóm SH của prôtêin làm chúng

Diệt bào tử đang nảy mầm, các thể sinh

bạc…)

bất hoạt

dưỡng

Các anđêhit (phoocmanđêhit 2%)

Bất hoạt các prôtêin

Sử dụng rộng rãi trong thanh trùng

Các loại khí êtilen ôxit

Ô xi hóa các thành phần tế bào

Khử trùng các dụng cụ nhựa, kim loại

Diệt khuẩn có tính chọn lọc

Dùng trong y tế, thú y…

(10-20%)

Các chất kháng sinh


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

I. CHẤT HÓA HỌC
2.Chất ức chế sự sinh trưởng

Vì sao sau khi rửa rau sống nên ngâm trong nước
muối hay thuốc tím pha loãng 5-10 phút?

-Nước muối gây co nguyên sinh làm VSV không phân chia được

-Thuốc tím làm OXH thành phần TB VSV


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Xà phòng có phải chất diệt khuẩn hay không?

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

Xà phòng không phải là chất diệt khuẩn mà chỉ loại
khuẩn nhờ bọt và khi rửa thì VSV bị trôi đi.


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

I. CHẤT HÓA HỌC
2.Chất ức chế sự sinh trưởng

Oxy già
Đây là chất có tính OXH mạnh (sinh ra oxi nguyên
tử) có khả năng OXH thành phần TB của VSV gây
bệnh.

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ
2.Độ ẩm
3. Độ pH
4. Ánh sáng
5. Áp suất thẩm thấu

ẢNH HƯỞNG

ỨNG DỤNG

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

1.Nhiệt độ

ẢNH HƯỞNG

 Tốc độ của các phản ứng sinh hóa trong TB làm cho VSV sinh sản nhanh hay chậm.

ỨNG DỤNG


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

( OC )

Nhiệt độ
0

10

5

VSV ưa lạnh

20

15

30

25

VSV ưa ấm

40

35

50

45

60

55

70

65

80

75

90

85

100

95

VSV ưa
nhiệt

VSV ưa siêu nhiệt

110

105


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

Tảo tuyết dưa hấu (Chlamydomonas Nivalis)

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

Vi khuẩn Thermus Aquaticus

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

Vì sao có thể giữ thức ăn
tương đối lâu trong tủ lạnh?

- VSV gây hỏng thức ăn thuộc nhóm ưa ấm. 
- Ngăn giữ thực phẩm trong tủ lạnh có nhiệt độ thấp làm ức chế vi
khuẩn, VSV kí sinh làm hỏng thực phẩm
   


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

Tủ hấp, tủ sấy thực phẩm để tiêu diệt TB và bào tử vi khuẩn

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1.Nhiệt độ

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

1.Nhiệt độ

ẢNH HƯỞNG

ỨNG DỤNG

 Tốc độ của các phản ứng sinh hóa trong TB làm cho VSV sinh sản nhanh hay chậm.
 Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt chia vi sinh vật

Dùng nhiệt độ cao để thanh

thành 4 nhóm:

sự phát triển của VSV.

+Ưa lạnh:
+Ưa ấm:
+Ưa nhiệt:
+Ưa siêu nhiệt:

to o ≤ 15o oC

t : 20 − 40 C

t o : 55 − 65 oC
t o : 75 − 110 oC

trùng, nhiệt độ thấp để kìm hãm


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Tổ 4
Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
2.Độ ẩm

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

2.Độ ẩm

ẢNH HƯỞNG

ỨNG DỤNG

Hàm lượng nước trong môi trường quyết định độ ẩm:

Dùng nước để khống chế sự sinh

Nước là dung môi của các chất khoáng dinh dưỡng.

trưởng của từng nhóm VSV.

Nước là yếu tố hóa học tham gia vào quá trình thủy phân.

Vi khuẩn cần độ ẩm cao.
Nấm men cần ít nước.
Nấm sợi cần độ ẩm thấp.


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
2.Độ ẩm

Vì sao thức ăn chứa nhiều nước rất dễ
bị nhiễm vi khuẩn?

Vì thức ăn chứa nhiều nước có độ ẩm cao nên tạo điều kiện thuận lợi cho VSV ưa ẩm
hoạt động gây hư hỏng.

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
2.Độ ẩm

Sấy khô giúp bảo quản thực phẩm lâu hơn

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
3. pH

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

3. Độ pH

ẢNH HƯỞNG

Ảnh hưởng đến tính thấm qua màng, hoạt động chuyển hóa vật
chất trong TB, hoạt tính enzim, sự hình thành ATP,…

Dựa vào khoảng pH thích hợp chia VSV thành 3 nhóm:
+Ưa axit: pH= 4-6
+Ưa trung tính: pH= 6-8
+Ưa kiềm: pH= 9-11

ỨNG DỤNG

Tạo điều kiện nuôi cấy thích hợp.


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
3. pH

Vì sao trong sữa chua hầu như không có VSV gây
bệnh?

-Đa số VSV gây bệnh thuộc nhóm ưa pH trung tính.
-Trong sữa chua có nhiều acid lactic tạo pH thấp trong
môi trường, VSV gây bệnh sẽ bị tiêu diệt trong môi
trường này.

Tổ 4
Lớp 10D1


SINH HỌC

Phần Ba

10

Chương II

Tổ 4

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT

Lớp 10D1

II.CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
4. Ánh sáng

CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC

4. Ánh sáng

ẢNH HƯỞNG

ỨNG DỤNG

Tác động đến sự hình thành bào tử sinh sản, tổng hợp sắc tố,

Dùng bức xạ ánh sáng để tiêu diệt hoặc ức

chuyển động hướng sáng…

chế VSV như làm biến tính axit nuclêic, ion
hóa prôtêin gây đột biến.