Hóa hữu cơ bai giang

Hóa Hữu Cơ
Organic Chemistry

TS. Phạm Ngọc Tuấn Anh


Terpen

(1R,5R)-(+)-α-pinen

(1S,5S)-(−)-α-pinen


Isopren

Limonen

farnesol

2-methyl-1,3-butadien

Terpen
terpenoid

retinol


Terpen
Hydrocarbon chưa no có công thức chung (C5H8)n, được tạo thành bằng các đơn vị
mạch vòng, theo nguyên tắc cộng hợp

“đầu-đuôi”.

Monoterpen

Isopren

Ñaà
u

isopren liên kết với nhau ở dạng mạch hở hay

+
Ñuoâ
i
Ñaà
u

Ñuoâ
i


Terpen

Monoterpen

Isopren

Ñaà
u

+
Ñuoâ
i
Ñaà
u

isopren

Ñuoâ
i

monoterpen

monoterpen voø
ng

n=1

Hemiterpen

n=2

Monoterpen (C5H8)2

n=3

Sesquiterpen (C5H8)3

n=4

Diterpen

(C5H8)4

n=6

Triterpen

(C5H8)6

n=8

Tetraterpen

(C5H8)8

n=n

Polyterpen

(C5H8)n

sesquiterpen

C 5H 8

triterpen 5 voø
ng

Monoterpen

Myrcen
β-Myrcen
Myrcia rostrata

7-Methyl-3-methylen-1,6-octadien

O
O3

O
C

α-Myrcen

Aceton

 2-Methyl-6-methylen
-1,7-octadien

Myrcen

+

CHO
CHO
Cetodialdehyd

+ 2HCHO

Aldehyd formic


Monoterpen

α-Ocimen

β-Ocimen

3,7-dimethyl-1,3,7-octatrien

3,7-dimethyl-1,3,6-octatrien

CHO
O3

O

C

CHO

CH3

+

2HCHO

+
C

O

Aldehyd pyruvic
Ocimen
CH3COOH + HOOC-CH2-COOH
acid malonic


Monoterpen
1

3

4

CH2OH

3

4

2
5
7

H3C

6

CH2OH

7

8

CH3

CH3

cis
Nerol

trans
Geraniol

3,7-dimetyl-2,6-octadienol-1

5

3

4

6

8

H2C

CH3
trans
Geraniol

2
1

5

6
7

8

H3C

CH2OH
2

1

5

6

4

2

1

3

7

H2C

CH2OH
8

CH3
cis
Nerol

3,7-dimetyl-2,7-octadienol-1

Dạng β

Dạng α

CHO
CHO

CHO
H3C

CH3

H3C

Geranial

Neral

Citral A

Citral B
3,7-dimethyl-2,6-octadienal

CH3

H3C

CH3


Monoterpen
Tổng hợp Citral B

C2H5OOC

BrCH2
C2H5OOC
C2H2 HC C
OH + 2 H H2C CH
OH + PBr3
C
C
C
C

NaNH2 H C
- HBr
CH3
H3C
CH3
CH3
3
CH3
CH3

O
CH3

O

O
CH3

CH3

OH
H2O , HO - C2H5OH , -CO2
CH3

O
+ClCH2COOC2H5
CH3

CH3

COOC2H5
CH3

COOC2H5

- H2O
CH3

CH3

+H2O

CHO

- C2H5OH - H2O
CH3

CH3
Citral B


Monoterpen

(+)-Citronellol

(−)-citronellol

(+)-Citronellol
3,7-dimethyloct-6-en-1-al

3,7-Dimethyloct-6-en-1-ol
Cymbopogon citratus


Monoterpen
o

Đóng vòng tạo khung p-Mentan

CHO
CH3

+

OH
CH3

CH3

Citral b , Neral

OH
CH3

CH3

CH2

Dehydroisopulegol

Dehydropulegol
p-mentan

CH3

H

H+

CH3

Nerol

OH

+H2O

CH2OH
CH3

CH3

CH3

OH
CH3

CH3

α-Terpineol

H+

OH
CH3

CH3
cis-Terpin


Monoterpen
o

Đóng vòng tạo vòng ionon

(3E)-4-(2,6,6-Trimethylcyclohex-

(3E)-4-(2,6,6-Trimethylcyclohex-

(3E)-4-(2,2-Dimethyl-6-methylen-

2-en-1-yl)but-3-en-2-on

1-en-1-yl)but-3-en-2-on

cyclohexyl)but-3-en-2-on


Monoterpen
o

Đóng vòng tạo vòng ionon

α-Caroten

β-Caroten

Cryptoxanthin


Monoterpen
o

Đóng vòng tạo vòng ionon

CHO CaO
+ (CH3)2 CO
- H2O

CH3

CH3

CH3
C

O

CH3 CH3
+

H+ H

CH3
C

O

C

H

Đóng vòng
CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

O

+

CH3

H
- H+ - H+

Các giai đoạn tổng hợp
Ionon citral và aceton

CH3

CH3

CH3
C

H
CH3
α-Ionon

CH3

CH3

O
+
H

CH3

β-Ionon

CH3
C

O


Monoterpen 1 vòng

cis (e,a)

p-Mentan
1-Isopropyl-4-methylcyclohexan

trans (a,a)


Monoterpen 1 vòng

7

1
2

1

6

2

5

3

4
10

8

9

Limonen
1,8-p-metadien
Δ

1,8
-p-mentadien

7

10

8

1

1

1

2

2
3

4

5

4
4

β-Terpinen

γ -Terpinen

1

7

6

2

5

3

8

9

α-Terpinen

1

Terpinolen
1,4(8)-p-metadien
Δ

1,4(8)

-p-mentadien

α-Phelandren β-Phelandren


Monoterpen 1 vòng
o

Phản ứng cộng ái điện tử

Br

Cl
+2 Br2

+2 HCl

Br

Cl
Limonen

1,8-Dicloro-p-mentan

+O2

α-Terpinen

Br

Clorophyl

O
O

Ascaridol

150oc

Limonen

O

O

2,3-Epoxy-cineol-1,4

CH2Br
1,2,8,9-Tetrabromo-p-mentan


Monoterpen 1 vòng
Dẫn xuất alcol vòng no

1

4

2

2

OH

3

1

OH

4

4

OH

OH

8

Menthol
3-Hydroxy-p-mentan

cis-Terpin-1,8

1,8-Dihydroxy-p-mentan

Carvomenthol
2-Hydroxy-p-mentan

Dẫn xuất alcol vòng có 1 liên kết đôi

OH

OH

OH

OH
α-Terpineol

OH
β-Terpineol

γ-Terpineol

Terpineol-1

Terpineol-4

OH
Piperitol


Monoterpen 1 vòng

*

*
*

Menthol
3-p-mentanol
2-Isopropyl-5-methylcyclohexanol


Monoterpen 1 vòng

Menthol
CH3

1

C
H

OH
3

H

CH3

4

1

C

C

H

CH(CH3)2

Menthol

C
H

Menthol

H
3

C

CH(CH3)2

4

C

H
OH
iso-Menthol

Isonenthol

CH3

1

C
H

H
3

C

H
4

C

CH3

1

C

OH
3

C

CH(CH3)2

4

C

H
H
CH(CH3)2 H
OH
neo-Menthol
neoiso-Menthol

Neomenthol

Neoisomenthol


Monoterpen 1 vòng


Monoterpen 1 vòng

CH3

CH3 iso-Menthol (e,e,a)

Menthol (e,e,e)

CH3

CH(CH3)2
OH

CH(CH3)2
OH

CH(CH3)2
OH
neo-Menthol (e,a,e)

CH(CH3)2
CH3

OH
neoiso-Menthol (e,a,a)


Monoterpen 1 vòng

cấu dạng ghế
(1R,2S,5R)-2-Isopropyl-5-methylcyclohexanol


Monoterpen 2 vòng

Caran

T huyan

Pinan

Camphan

Caran

3,7,7-Trimethyl bicyclo[4.1.0]heptan

Thuyan

1-Isopropyl-4-methylbicyclo[3.1.0]heptan

Pinan

2,6,6-Trimethylbicyclo[3.1.1]heptan

Camphan (Bornan)

1,7,7-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan

Isocamphan

2,2,3-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan

Fenchan

1,3,3-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan

Isobornilan

2,7,7-Trimethylbicyclo[2.2.1]heptan

iso-Camphan
Fenchan iso-Bornilan
Isocamphan
Isobornilan


Monoterpen 2 vòng
Nhóm Pinan
10
2

2
1

6

7

1

7
4

6

5

8
4

5

1
8

10
2

2
6 9

7

8

4

7

3

1

3

9

5
β-pinen

6

6 9

7

4
5

3

1

3
4

5

α-pinen

10

2

2

3

1

3

10

7

8
9

6

4
5