Tải bản đầy đủ (.doc) (234 trang)

Phương pháp giải toán lớp 7 có đáp án

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.18 MB, 234 trang )

TOÁN HỌC

LỚP 7
CHUYÊN ĐỀ I: SỐ HỮU TỈ
0
1

I. ÔN LẠI CÁC TẬP HỢP
- Số tự nhiên: N
- Số nguyên:

Z

-2

-1

- Số hữu tỉ:

Q

2

1 -1/2

- Số vô tỉ:

I

0
0



2

1

2

1

3/2

2

20

- Số thực: I+Q=R
II. Số hữu tỉ:
1. Kiến thức cần nhớ:
- Số hữu tỉ có dạng Error: Reference source not foundtrong đó b≠0; Error: Reference source not found là
số hữu tỉ dương nếu a,b cùng dấu, là số hữu tỉ âm nếu a,b trái dấu. Số 0 không phải là số hữu tỉ dương,
không phải là số hữu tỉ âm.
- Có thể chia số hữu tỉ theo hai chách:
Cách 1:Số thập phân vô hạn tuần hoàn (Ví dụ: Error: Reference source not found ) và số thập phân hữu hạn
(Ví dụ: Error: Reference source not found)
Cách 2: Số hữu tỉ âm, số hữu tỉ dương và số 0
- Để cộng, trừ, nhân, chia số hữu tỉ, ta thực hiện như phân số:
Cộng trừ số hữu tỉ
-

Nhân, chia số hữu tỉ


1. Qui tắc
Đưa về cùng mẫu, rồi cộng trừ tử số giữ
nguyên mẫu.
-

Nhân tử với tử, mẫu với mẫu
Phép chia là phép nhân nghịch đảo.
Nghịch đảo của x là 1/x

Tính chất
a) Tính chất giao hoán: x + y = y +x; x . y =
y. z
b) Tính chất kết hợp: (x+y) +z = x+( y +z)
(x.y)z = x(y.z)
c) Tính chất cộng với số 0:
x + 0 = x;

x.y=y.x ( t/c giao hoán)
(x.y)z= x.(y,z) ( t/c kết hợp )
x.1=1.x=x
x. 0 =0
x(y+z)=xy +xz (t/c phân phối
của phép nhân đối với phép cộng

Bổ sung
Ta cũng có tính chất phân phối của phép chia đối với phép cộng và phép trừ, nghĩa là:
Error: Reference source not found;
Error: Reference source not found ; x.y=0
suy ra x=0 hoặc y=0

-(x.y) = (-x).y = x.(-y)
- Các kí hiệu: : thuộc , : không thuộc , : là tập con �


TOÁN HỌC

LỚP 7

2. Các dạng toán:
Dạng 1: Thực hiện phép tính
- Viết hai số hữu tỉ dưới dạng phân số.
- áp dụng qui tắc cộng, trừ, nhân, chia phân số để tính.
- Rút gọn kết quả (nếu có thể).
Chỉ được áp dụng tính chất:
a.b + a.c = a(b+c)
a : c + b: c = (a+b):c
Không được áp dụng:
a : b + a : c = a: (b+c)
Ví dụ: Error: Reference source not found
Bài 1:

Bài số 3: Tính hợp lí:

b)
c)
d)
e) ;
f)
1295 17
31114 a)

1 11
..1: 2 
4 1 : 
330
34
2 426
24
45 5  Bài số 2: Thực hiện phép tính:
517
b)
 2 1 5 1 3  a)
  7
  4. .11
d)
 33 6 2 4  c)

1�
1�
1� �
21 17 �
�5 7 �
�
�
�
 � �
�7  5�

24�
2�
4� �

72 10
8�



b)
c)
2
5� �
2�
�1 4
�13
��13
�516
�13� 5 a)

:�
�
.: � �
6
 :�

. �:
�2 9
�14


7� �
21�
11� 7 Dạng 2: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục

� �3��711
�99
�7

số:
-Phương pháp: Nếu Error: Reference source not found là số hữu tỉ dương, ta chia khoảng có độ dài 1 đơn
vị làm b phần bằng nhau, rồi lấy về phía chiều dương trục Ox a phần , ta được vị trí của số Error:
Reference source not found
Ví dụ: biểu diễn số Error: Reference source not found: ta chia các khoảng có độ dài 1 đơn vị thành 4 phần
bằng nhau, lấy 5 phần ta được phân số biểu diễn số Error: Reference source not found
Hình vẽ:
Nếu Error: Reference source not found là số hữu tỉ âm, ta chia khoảng có độ dài 1 đơn vị làm b phần
bằng nhau, rồi lấy về phía chiều âm trục Ox a phần , ta được vị trí của số Error: Reference source not
found
BÀI TẬP
Biểu diễn các số hữu tỉ sau trên trục số: a. Error: Reference source not found
Dạng 3: So sánh số hữu tỉ.
Phương pháp:
* Đưa về các phân số có cùng mẫu số dương rồi so sánh tử số.
* So sánh với số 0, so sánh với số 1, với -1…
* Dựa vào phần bù của 1.
* So sánh với phân số trung gian( là phân số có tử số của phân số này mẫu số của phân số kia)
BÀI TẬP


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 1. So sánh các số hữu tỉ sau:

a) và ; b) và c) và y = 0,75
Bài 2. So sánh các số hữu tỉ sau:
a) và ; b) và ;
c) và d) và

110

444
17
25
1
yx
yx2
35
20
777
50
5
4

3737
2345
197
1
37
7
3
2
2010
2341

4141
19
499
41
e) và
f) ;
g) và ; h) và ; k) và 2000
2002
2001
19
31
432 2001

90
2001
60
954 2002
Dạng 4: Tìm điều kiện để một số là số hữu 20012000
tỉ dương, âm, là số 0 (không dương không âm).
Phương pháp:
Dựa vào t/c Error: Reference source not found là số hữu tỉ dương nếu a,b cùng dấu, là số hữu tỉ âm nếu
a,b trái dấu, bằng 0 nếu a=0.
Ví dụ: Cho số hữu tỉ . Với giá trị nào của m thì
m 2011
x
:
2013
a) x là số dương.
b) x là số âm.
c) x không là số dương cũng không là số âm

HD:
a. Để x>0 thì Error: Reference source not found, suy ra m-2011>0 ( vì 2013>0), suy ra m>2011
b. Để x<0 thì Error: Reference source not found, suy ra m-2011<0 ( vì 2013>0), suy ra m<2011
c. Để x=0 thì Error: Reference source not found, suy ra m-2011=0 suy ra m=2011
BÀI TẬP:
Bài 1. Cho số hữu tỉ . Với giá trị nào của m
20m 11
x
thì:
2010
a) x là số dương.
b) x là số âm
Bài 2. Hãy viết số hữu tỉ dưới dạng sau:
7
a) Tổng của hai số hữu tỉ âm.
20
b) Hiệu của hai số hữu tỉ dương.
Bài 3. Viết số hữu tỉ dưới dạng tổng của hai số hữu 1tỉ âm.
Bài 4. Hãy viết số hưu tỉ dưới các dạng sau:
5
11
a) Tích của hai số hữu tỉ.
b)
Thương 81 của hai số hữu tỉ.
Bài 5. Hãy viết số hữu tỉ dưới các dạng sau:
1
a) Tích của hai số hữu tỉ âm.
b) Thương của 7 hai số hữu tỉ âm.
Dạng 5: Tìm các số hữu tỉ nằm trong một khoảng:
Phương pháp:

- Đưa về các số hữu tỉ có cùng tử số hoặc mẫu số
Ví dụ: Tìm a sao cho Error: Reference source not found
HD: Từ bài ra ta có: Error: Reference source not found; suy ra 8BÀI TẬP
Bài 1: Tìm năm phân số lớn hơn Error: Reference source not found và nhỏ hơn Error: Reference source
not found.
Bài 2: Tìm số nguyên a sao cho:


TOÁN HỌC

LỚP 7

a) Error: Reference source not found
c) Error: Reference source not found
b) Error: Reference source not found
d) Error: Reference source not found
Dạng 6:Tìm x để biểu thức nguyên.
Phương pháp:
- Nếu tử số không chứa x, ta dùng dấu hiệu chia hết.
- Nếu tử số chứa x, ta dùng dấu hiệu chia hết hoặc dùng phương pháp tách tử số theo mẫu số.
- Với các bài toán tìm đồng thời x,y ta nhóm x hoặc y rồi rút x hoặc y đưa về dạng phân thức.
Ví dụ: Tìm x để A=Error: Reference source not found là số nguyên
Giải: Điều kiện: x-1 ≠ 0 hay x≠ 1
Để A nguyên thì 5 chia hết cho (x-1) hay (x-1)Error: Reference source not found Ư(5)={-5;-1;1;5}
x-1
x

-5
-4


-1
0

1
2

5
6

Ví dụ: Tìm x để B=Error: Reference source not found là số nguyên
Cách 1:Dùng phương pháp tách tử số theo mẫu số ( Khi hệ số của x trên tử số là bội hệ số của x dưới
mẫu số):
- Tách tử số theo biểu thức dưới mẫu số, thêm bớt để được tử số ban đầu.
B=Error: Reference source not found, ( điều kiện: x≠ 1).
Để B nguyên thì Error: Reference source not found là số nguyên hay 5 chia hết cho (x-1) hay (x-1) Error:
Reference source not foundƯ(5)={-5;-1;1;5}
x-1
x

-5
-4

-1
0

1
2

5

6

Cách 2:Dùng dấu hiệu chia hết:
- Các bước làm:
- Tìm điều kiện.
Error: Reference source not found, nhân thêm hệ số rồi dùng tính chất chia hết một tổng,
hiệu
Điều kiện: x ≠ 1.
Ta có:
x-1 Error: Reference source not found x-1 nên 2(x-1)Error: Reference source not found x-1 hay 2x-2
Error: Reference source not found x-1 (1)
Để B nguyên thì 2x+3 Error: Reference source not found x-1 (2)
Từ (1) và (2) suy ra 2x+3-(2x-2) Error: Reference source not foundx-1 hay 5Error: Reference source not
found x-1. Suy ra (x-1)Error: Reference source not foundƯ(5)={-5;-1;1;5}
x-1
x

-5
-4

-1
0

1
2

5
6



TOÁN HỌC

LỚP 7

Ví dụ: Tìm x nguyên để biểu thức nguyên Error: Reference source not found
Giải: Ta có Error: Reference source not found
Reference source not found

suy ra Error: Reference source not foundsuy ra. Error:

Hay (6x+4)-(6x+3)Error: Reference source not found => 1Error: Reference source not found2x+1=>
2x+1Error: Reference source not foundƯ(1)={-1;1}
suy ra x=0, -1
Ví dụ: Tìm x nguyên để biểu thức nguyên:
a. A=Error: Reference source not found
b. B=Error: Reference source not found
HD:
a. Ta có : x+4 Error: Reference source not found x+4, suy ra x(x+4)Error: Reference source not found, hay
x2+4x Error: Reference source not found x+4 (1)
Để A nguyên thì x2+4x+7 Error: Reference source not found x+4 (2) . Từ (1) (2) suy ra 7 Error: Reference
source not found x+4 .
x+4
X

-1
-5

1
-3


-7
-11

7
3

b. x+4 Error: Reference source not found x+4, suy ra x(x+4)Error: Reference source not found, hay x2+4x
Error: Reference source not found x+4 (1)
Để B nguyên thì x2+7 Error: Reference source not found x+4 (2)
Từ (1) (2) suy ra (x2+4x)- (x2+7) Error: Reference source not foundx+4
4x-7 Error: Reference source not found x+4 => 4(x+4)-23 Error: Reference source not found x+4 => 23
Error: Reference source not found x+4
x+4
x

-1
-5

1
-3

-23
-27

23
19

Với các biểu thức có dạng ax+bxy+cy=d ta làm như sau:
- Nhóm các hạng tử chứa xy với x (hoặc y).
- Đặt nhân tử chung và phân tích hạng tử còn lại theo hạng tử trong ngoặc để đưa về dạng tích.

Ví dụ: Tìm x, y nguyên sao cho: xy+3y-3x=-1
Giải:
y(x+3)-3x+1=0 (Nhóm hạng tử chứa xy với hạng tử chứa y và đặt nhân tử chung là y )
y(x+3)-3(x+3)+10=0 ( phân tích -3x+1=-3x-9+10=-3(x+3)+10 )
(x+3)(y-3)=-10
Lập bảng:
x+3

1

10

-1

-10

5

2

-5

-2

y+3

10

1


-10

-1

2

5

-2

-5

X

-2

7

-4

-13

2

-1

-8

-5



TOÁN HỌC
Y

LỚP 7
7

-2

-13

-4

-1

2

-5

-8

Với các biểu thức có dạng: Error: Reference source not found ta nhân quy đồng đưa về dạng
Ax+By+Cxy+D=0
Ví dụ: Error: Reference source not found (nhân quy đồng với mẫu số chung là 3xy)
Error: Reference source not found  3x+3y-xy=0 ( bài toán quay về dạng ax+by+cxy+d=0)
 x(3-y)-3(3-y)+9=0  (x-3)(3-y)=-9
Lập bảng:
x-3
3-y


1
-9

-9
1

-3
3

3
-3

x
y

4
12

-6
2

0
0

6
6

BÀI TẬP
Bài 1: Tìm số nguyên a để số hữu tỉ x = là một số 101 nguyên.
Bài 2: Tìm các số nguyên x để số hữu tỉ t = là 3x

a 78 một số nguyên.

Bài 3: Chứng tỏ số hữu tỉ là phân số tối giản,
x2m
 5 9
x
với mọi m N
14m 62
Bài 4: Tìm x để các biểu thức sau nguyên
A=Error: Reference source not found ; B=Error: Reference source not found; C=Error: Reference
source not found; D=Error: Reference source not found ; E=Error: Reference source not found
Bài 5: Tìm các số x,y nguyên thỏa mãn:
a, xy+2x+y=11 b, 9xy-6x+3y=6 c, 2xy+2x-y=8 d, xy-2x+4y=9
Dạng 7: Các bài toán tìm x.
Phương pháp:
- Quy đồng khử mẫu số
- Chuyển các số hạng chứa x về một vế, các số hạng tự do về một vế ( chuyển vế đổi dấu) rồi tìm x
Chú ý: Một tích bằng 0 khi một trong các thừa số bằng không.
- Chú ý các bài toán nâng cao: dạng lũy thừa, dạng giá trị tuyệt đối, dạng tổng các bình phương bằng 0, các
bài toán tìm x có quy luật.
BÀI TẬP
Bài 1. Tìm x, biết:
a) x. ;
b) ;
c) ; d)


�28

4532�

5215
x:�
1
:.xx�



Bài 2. Tìm x, biết:
7975�
9516


� 21
a) ;
b)
23 51 3
xx 
34 72 10
7 Bài 3. Tìm x, biết:
b) ;
c)


x2 514x�

31
6 x3
33
7 � a) ;
� x : x �

0
3
� x x�
2005
3 292004
52 2003
725 � Bài 4: a) x  29
x  1x  x
27
 3 x x17
 5 xx15
7



 


31 65 3363 43
61
45
59


TOÁN HỌC

LỚP 7

b)
c) d)

1909  x x1907
 6 xx 81905
x 10
x 1903
x  12
x

  

 4 0
91 1999931997 95
1995 1993
x 91
29 x  27 x  25 x  23 x  21 x  19






1970 1972 1974 1976 1978 1980
e)


x  1970 x  1972 x  1974 x  1976 x  1978 x  1980






29
27
25
23
21
19
HD:
=> Error: Reference source not found => x= -2010

Error: Reference source not found

Bài 5:Giải các phương trình sau: (Biến đổi đặc biệt)
x 1 x 3 x 5 x 7



35
33
31
29

a)
(HD: Cộng thêm 1 vào các hạng

tử)
x  10 x  8 x  6 x  4 x  2






1994 1996 1998 2000 2002


b)
(HD: Trừ đi 1
vào các hạng tử)

x  2002 x  2000 x  1998 x  1996 x  1994




2
4
6
8
10 x  1995 x  1997 x  1999
x  1991
x  1993





9
7
5
3
1


c)
(HD: Trừ
x 9 x 7 x 5 x 3 x 1




đi 1 vào các hạng tử)
1991 1993 1995 1997 1999
 1x267
3 4x  64
d)
(Chú ý: )
x  85 x10
 74



 10
e) x  1 2x  13 3x  15 4x  27
15
13
11
9



(HD: Thêm hoặc bớt 1 vào các hạng tử)
13

15
27
29
Dạng 8: Các bài toán tìm x trong bất phương trình:
Phương pháp:
- Nếu a.b>0 thì Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found; - Nếu a.b≥0
thì Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found;


- Nếu a.b<0 thì Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found; - Nếu a.b≤0
thì Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found
- Nếu Error: Reference source not found thì Error: Reference source not found hoặc Error: Reference
source not found ;- Nếu Error: Reference source not found Error: Reference source not found hoặc Error:
Reference source not found ;


TOÁN HỌC

LỚP 7

- Nếu Error: Reference source not found Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source
not found ;
- Nếu Error: Reference source not found Error: Reference source not found hoặc Error:
Reference source not found
Chú ý: Dạng toán a.b<0 có cách giải nhanh bằng việc đánh giá. Hãy xem Ví dụ c.
Ví dụ:
a. (2x+4)(x-3)>0
b. Error: Reference source not found
c. (x-2)(x+5)<0
HD:

a. (2x+4)(x-3)>0
suy ra Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found
=> Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found => Error: Reference source
not found hoặc Error: Reference source not found =>x>3 hoặc x<-2
b. Error: Reference source not found suy ra Error: Reference source not found hoặc Error: Reference
source not found =>Error: Reference source not found hoặc Error: Reference source not found (không tồn
tại x)
=> -5c. (x-2)(x+5)<0. Vì x+5>x-2 nên (x-2)(x+5)<0 khi Error: Reference source not found => Error: Reference
source not found => -5BÀI TẬP:
Tìm x biết:
a. (x-1)(x+4)>0
b. (3x-1)(2x+4)≥0
c. (3-x)(x+1)<0
d. (x-7)(3x+4)≤0
e. Error: Reference source not found
Dạng 9: các bài toán tính tổng theo quy luật:
Tính tổng dãy số có các số hạng cách nhau một số không đổi:
Phương pháp:
- Tính số các số hạng: Error: Reference source not found
- Tổng = Error: Reference source not found
Ví dụ: 1+2+3+……..+99 (khoảng cách bằng 2)
số các số hạng: Error: Reference source not found số hạng
Tổng =Error: Reference source not found
Chú ý:
A = 1.3+2.4+3.5+...+(n-1)(n+1) =n/6 [ (n-1) .(2n+1) ]
A = 1.2 + 2.3 + 3.4 +.…+ (n – 1) n = Error: Reference source not foundn. (n – 1 ).(n + 1)
A = 1+2+3+…+(n-1)+n = n (n+1):2
A = 1.2.3+2.3.4+3.4.5+...+(n-2)(n-1)n = ¼ .(n-2)(n-1)n(n+1)

A = 12 +22 +32+...+992 +1002 = n(n+1)(2n+1):6
Tính tổng dãy số A có các số hạng mà số đứng sau gấp số đứng trước một số không đổi n:
Phương pháp:
- Tính A.n
- Tính A.n-A rồi suy ra tổng A


TOÁN HỌC

LỚP 7

Ví dụ: A= 2+22+23….+2100 (ở đây n=2: số đứng sau gấp số đứng trước 2 đơn vị)
Ta có : 2.A=22+23 +24….+2101 (nhân 2 vế với n=2)
2A-A=22+23 +24….+2101 -(2+22+23….+2100) (chú ý: 2A-A=A)
A=2101-2
Tính tổng các phân số có tử số không đổi, mẫu số là tích của 2 số có hiệu không đổi.
Phương pháp:
Phân tích tử số thành hiều 2 số dưới mẫu
Ví dụ: A=Error: Reference source not found
=Error: Reference source not found
BÀI TẬP:
A=.
1
1
1
1
1
1




 ... 

199 199.198 198.197 197.196
3.2 2.1 2
2
2
2
2
1


 ... 

3.5 5.7 7.9
61.63 63.65
B=.
1
1
1
1
1 Tìm x, biết:


 
x(x  1) (x  1)(x  2) (x  2)(x  3) x 2010 Tính tổng các phân số có
tử số không đổi, mẫu số là tích của 3 số có hiệu số cuối trừ số đầu không đôi:
Phương pháp:
Phân tích tử số thành hiệu của hai số ( số cuối – số đầu ) ở dưới mẫu
Sn =

2
2
2

 ..... 
1.3
2.31 24
.3.42
98100
.99.100
98
3
1
100
98


 ..... 


 ..... 

1.2.3 2.3.4
98.99.100 1.2.3 1.2.3
98.99.100 98.99.100
BÀI TẬP
1
1
1
1

1
1
1
Bài 1:



 ..... 



1.2
2.3
2.3
98.99.
99.100
1.2
99.100
A = 1.3+2.4+3.5+...+99.101
A = 1.4+2.5+3.6+...+99.102
(Hướng dẫn: thay thừa số 4, 5, 6.....102 bắng (2+2), (3+2), (4+2)....(100 +2)
A = 4+12+24+40+...+19404+19800 (Hướng dẫn: Chia 2 vế cho 2)
A = 1+ 3 + 6 +10 +...+4851+4950 (Nhân 2 vế với 2)
A = 6+16+30+48+...+19600+19998 (Hướng dẫn: Chia 2 vế cho 2)
Bài 2:Tìm giá trị của x trong dãy tính sau:
(x+2)+(x+12)+(x+42)+(x+47) = 655
Bài 3:
a) Tìm x biết : x + (x+1) + (x+2) + (x+3) + …+ (x+2009) = 2009.2010
b) Tính M = 1.2+2.3+3.4+ …+ 2009. 2010
Bài 4: Cho A= 3 + 32 + 33 + 34 +.....3100

Tìm số tự nhiên n biết rằng 2A + 3 = 3n
Bài 5: Cho M = 3 + 32 + 33 + 34 +.....3100
a. M có chia hết cho 4, cho 12 không ? vì sao?
b.Tìm số tự nhiên n biết rằng 2M+3 = 3n
Bài 6: Cho biểu thức: M = 1 +3 + 32+ 33+…+ 3118+ 3119
a) Thu gọn biểu thức M.
b) Biểu thức M có chia hết cho 5, cho 13 không? Vì sao?


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 7:
1
1
1
1 S=


 ....... 
10.11 11 .12 12.13
99.100 +....... + 2100
1 41
41
4 1 S=
  ....
........
 
1.2 52.7.3 73.9.4

59.61
99.100 A =
M=

S = 1+2+2 2

S=
5
5 1 15 1
51

 1  2 ......
 ..... 2005
0
11 .16 16.21
3 21
3 .263
61
3.66

Sn =
Sn =
12
12
21

 .....
 .....

1.21..32..3 2.23.34.4

n(98
n .99
1)(.100
n  2) 1
1
1

 ...... 
1.2.3.4 2.3.4.5
n(n  1)(n  2)(n  3)
Sn =
Bài 8:
B
A

c)
Bài 9:

a)
b)
31
31
3 1
31

 
 ...... 
56.810 810
.11.1411 .14
14.18

2006
402
.2009
.406
10
4
10
4
10
4
10
4
C
D



 ... 
78..12
13 12
13..17
18 17
18.22
23
502
253.507
258

d)
a)

b)
11
1
11
1 1
BA
  

 ...

... 
102.9.9 189.13
7 726
.19.17
252
802
.509
.4053
2
2
3
2
3
C



 ... 

4.7 5.9 7.10 9.13

301.304 401.405

c)
(

1
1
1
1 1  3  5  7  ...  49 d)


 ... 
)
4.9 9.14 14.19
44.49
89

Bài 10: Tìm x
b)
7 x4
14 1 4 1
14 5 29 a)


    ...
...

x 2008
5.9 910
.13 1513.17

21
41
120
.45 8 451
1
1
1
15


 ... 

3.5 5.7 7.9
(2 x  1)( 2 x  3) 93
c)
Bài 11: Chứng minh
a)

1
1
1
1
n


 ... 

(3n  1)(35n  2) 6n 5
n4 b)
52.5 5.8 8.11

5


 ... 

3.7 7.11 11 .15
( 4n  1)(4n  3)3 4n 33
3
3
1


 ... 

9.14 14.19 19.24
(5n  1)(5n  4) 15

c)
Bài 12:Cho Chứng minh:
4 16 4
16
4
A
  A  ... 
15.19 8119.23 80 399.403
Bài 13: Cho S=Error: Reference source not found Chứng minh S<4
HD: 2S=Error: Reference source not found Suy ra 2S-S=Error: Reference source not found
Bài 14: Cần bao nhiêu số hạng của tổng S = 1+2+3+… để được một số có ba chữ số giống nhau .



TOÁN HỌC

LỚP 7
n(n  1) aaa
111a 3.37.a HD: (vì =111.a) nên n=37 hoặc n+1=37 ta
tìm được n=36.
2
CHUYÊN ĐỀ II: GIÁ TRỊ TUYỆT ĐỐI

Kiến thức cần nhớ
Nếu
Nếu

a 0  a a
a  0  a  a

Nếu x-a  0=> = x-a
Nếu x-a  0=> = a-x
Chú ý: Giá trị tuyệt đối của mọi số đều không âm a 0

với mọi a  R

* Hai số bằng nhau hoặc đối nhau thì có giá trị tuyệt đối bằng nhau, và ngược lại hai số có giá trị tuyệt đối
bằng nhau thì chúng là hai số bằng nhau hoặc đối nhau.
 a b
a b  
 a  b * Mọi số đều lớn hơn hoặc bằng đối của giá
trị tuyệt đối của nó và đồng thời nhỏ hơn
hoặc bằng giá trị tuyệt đối của nó.
 a a  aa0a; aaa  a 0 và

* Trong hai số âm số a  b  0  a  b
nào nhỏ hơn thì có giá trị tuyệt đối lớn hơn.
* Trong hai số dương số nào nhỏ hơn thì 0  a  b  a  b
có giá trị tuyệt đối nhỏ hơn
* Giá trị tuyệt đối của một tích bằng tích các giá a.b  a . b
trị tuyệt đối.
* Giá trị tuyệt đối của một thương bằng thương a
a hai giá trị tuyệt đối.

* Bình phương của giá trị tuyệt đối của một số ab 2 ab 2
bằng bình phương số đó.
* Tổng hai giá trị tuyệt đối của hai số luôn lớn hơn hoặc bằng giá trị tuyệt đối của hai số, dấu bằng xảy ra
khi và chỉ khi hai số cùng dấu.
a  baab
b a ba.b 0 và
CÁC DẠNG TOÁN
Dạng 1: Tính giá trị biểu thức và rút gọn biểu thức
Bài 1: Tính x , biết:
a) x = .
b) x = .
Bài 2. Tính: a) .
b)
Bài 3: Tính giá trị của biểu thức:
a) M = a + 2ab – b với
b) N = với
Bài 4: Tính giá trị của biểu thức:
a) với b) với
c) với d)
với


c) x = 3
13 - 15,08
17
56 3161
4 4 28
     
925 5 5 9 255
2  0,75
a 1,5a; b 
2 b
B 231ax 
 32ab
A
xy  3by
ax  2,;5b; y0,25
4
13x 52 a 12 x3
D

aC
3
x; 
b 
 0,251
3 32 b


TOÁN HỌC

LỚP 7


Bài 5: Tính giá trị của các biểu thức:

Bài 6: Rút gọn biểu thức sau với

3
13xx 223 2y x  4 a) với b) với
A 6xBx 

x 2
; y  3
2 3
c) với x = 4
d)
3,5 x 4,1

với C 2 x 5 x22  371x1x
x 
D
3x  1 2

b)
BA xx 33,5,54x,1 4x,1 a)
Bài 7: Rút gọn biểu thức sau khi x < - 1,3:
b)
BA xx11,3,3xx  22,5,5 a)
Bài 8: Rút gọn biểu thức:
b)
c)
AC

x x 2,115  x  312,7 a)
B x  x
3
1
5
5 Bài 9: Rút gọn biểu thức khi
x
5
7
b)
1
3 3 4 2 a)
BA

 x
  x x   
7
5 5 5 6 Bài 10: Rút gọn biểu thức:
b) với
A  x 20,x
8  x  2,25  1,9 a) với x < - 0,8
B  x  4,1 x4,1  9
3
c) với d) với x > 0
3
1
11 1
1
C D2  x 
x 3 x x

x
 382
Dạng 2:( Trong đó A(x) là biểu thức chứa x, k A(x)k
5
25 5
25
là một số cho trước )
Phương pháp:
- Nếu k < 0 thì không có giá trị nào của x thoả mãn đẳng thức( Vì giá trị tuyệt đối của mọi số đều không
âm )
- Nếu k = 0 thì ta có
A( x) 0  A( x) 0
 A( x ) k - Nếu k > 0 thì ta có:
A( x ) k  
 A( x )  k BÀI TẬP
Bài 1: Tìm x, biết:
a)
b)
c)
d)
1312 x5 5 1 4171
 2xx21x 

Bài 2: Tìm x, biết:
342 4 5 384
b)
c)
7,45  3 5  23x1 4,5 a)
x  2 2x 3,75
  2,15

2
Bài 3: Tìm x, biết:
15
c)
1 5 a) b)
2 3 xx 2
 11 11 
 xx  1233,5
253 2 5 Bài 4: Tìm x, biết:
a)
b)
c)
Bài 5: Tìm x, biết:

d)

d)

3 3341 1 13 3 5  755
42,5x  x x x 

5%

2 2454 2 4 4 3 44 6

b) c) d)
15
11
21 39 x3 21 1 7 a)
6,5

2,35:::4x x
 

62 3
445 24 4 35 2 2 Dạng 3: ( Trong đó A(x) và B(x) là A(x) B(x)
hai biểu thức chứa x )
Phương pháp:
x)b B( x ) Vận dụng tính chất: ta có:
 aA(
A( x ) a B
( xb) 
 
x) 
b  B( x) BÀI TẬP
 aA(
Bài 1: Tìm x, biết:
27 x25
x 133 x4 
53x4xx62 2
3 0 a) b) c) d)


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 2: Tìm x, biết:

b) c) d)
57 73 75 21 51 4 3 1 a)

x xx  
x4x 5 10
48 52 26 32 82 3 5 4 Dạng 4:( Trong đó A(x) và B(x) là A(x)B(x)
hai biểu thức chứa x )
Cách 1: Điều kiện: B(x) (*)

0

 A( x)  B( x ) (1) Trở thành ( tìm x rồi đối chiếu
A( x )  B( x )  
 A( x)  B( x) giá tri x tìm được với điều kiện ( * )
sau đó kết luận.
* Cách 2: Chia khoảng xét điều kiện bỏ dấu giá trị tuyệt đối:
(1)
A( x )  B ( x)


Nếu A(x) thì (1) trở thành: A(x) = B(x)

0

( Đối chiếu giá trị x tìm được với điều kiện )


Nếu A (x ) < 0 thì (1) trở thành: - A(x) = B(x) ( Đối chiếu giá trị x tìm được với điều kiện )

BÀI TẬP
Bài 1: Tìm x, biết:
a)
b)

c)
Bài 2: Tìm x, biết:
a)
b)
Bài 3: Tìm x, biết:
a)
b)
c)
Bài 4: Tìm x, biết:

d)
c)
d)

7x15x1xx

35xx12
21
x 3  2 x
2
d)

2xx5
9x
63 x39xx
2x221
x
x234x15
215x
12x


43x2x
c)
d)
332xx 7125 
12xxx11 a) b)
Bài 5: Tìm x, biết:

a)
b)
c)
d)
73 x 2475x 
 547x  37x2x
Dạng 5: Đẳng thức chứa nhiều dấu giá trị
tuyệt đối:
* PP: Lập bảng xét điều kiện bỏ dấu giá trị tuyệt đối:
A( x)  B( x)  C ( x) m Căn cứ bảng trên xét từng khoảng giải
bài toán ( Đối chiếu điều kiện tương ứng
)
BÀI TẬP
Bài 1: Tìm x, biết:
34x3x 4
 1 2 x  12x5 x537x x 3 9
125 a)
c)

b)
1 1
11 11

2 x2 3 xxx 3 82 1,x2
5 2
52 55

d)
Bài 2: Tìm x, biết:

2 x  6  x  3 8 a)
c)

d)

x  2  x  35  x  43 
92


TOÁN HỌC

LỚP 7
f)
x 21x  2x  24  x 3116 e)
Bài 3: Tìm x, biết:
b)
x3x2x  1x  23xx 2x2 
812
9 a)
c)
d)

x  1  3 xx 35  21x 2 x2  4x


e)
f)
x x 1 2 xx 3x
xx13
Bài 4: Tìm x, biết:
a)
b)
x  32  x 
 5 83
c)
d)
x 2 x3 13x 
2 x4 5 2
x 4 1
Dạng 6:: Xét điều kiện bỏ dấu giá trị
tuyệt đối hàng loạt:
A(x) B(x) C(x)D(x) (1)
Điều kiện: D(x) A( x ) 0; B( x) 0; C ( x) 0
kéo theo
Do vậy (1) trở thành: A(x) + B(x) + C(x) = D(x)
x  1  x  2  x  3 4 x Ví dụ:
Điều kiện: 4x≥0, suy ra x≥0.
Với x≥0 thì x+1>0; x+2>0; x+3>0
x  1  x  2  x  3 4 x Nên khi (x+1)+(x+2)+(x+3)=4x, suy
ra x=6 (thỏa mãn đk) .Vậy x=6.
BÀI TẬP
Bài 1: Tìm x, biết:

d)

Bài 2: Tìm x, biết:
a)

b)
x  1 x x 12 x x23 
x x3 
4 4x5 x  1 a)
c) x  1,1  x  1,2  x  1,33 x  1,14 5 x
x  2  x   x  4 x
5
2
1
2
3
100
x
 x
 x
 ...  x 
101x
b)
101
1101
1101
1101
1
x
 x
 x
 ...  x 

100 x
1.2
2.3
3.4
99.100
1
1
1
1
x
 x
 x
 ...  x 
50 x
1.3
3.5
5.7
97.99

c)
x

d)
1
1
1
1
 x
 x
 ...  x 

101x
Dạng 7: Dạng hỗn hợp:
1 .5
5 .9
9.13
397.401

Bài 1: Tìm x, biết:
b)
13 1 4 a)
x 2 2xx22 x 1  x 22  2
24 2 5 Bài 2: Tìm x, biết:
a)
b)
c)
Bài 3: Tìm x, biết:

c)
1
31 21
2 xx
x12 
 
x
2
42 5


TOÁN HỌC


LỚP 7
b)
1
33
33 a)

 x2x2x2x 2x2xx
x
2
44
44 Bài 4: Tìm x, biết:

a)
b)

c)
Dạng 8:
Phương pháp:
Cách giải chung:
B1: đánh giá:
B2: Khẳng định:
BÀI TẬP
a)
b)
c)
Bài 2: Tìm x, y thoả mãn:

c)
2 x  3  3xxx111
 451x

 21

A  B 0
A  B 0
A 0
A  B 0

A
A
00
B 0
  B

 B 0
Bài 1: Tìm x, y thoả mãn:
3 x 24x  34 y 95 0
x y  y
0
25

a) b)
c)
2 1x  2007
3 3  2y  11
200823
0
 5  x x 1,5 y  30 y 0
* Chú ý1: Bài toán có thể cho A  B 0
3 2 44
7 17 13

dưới dạng nhưng kết quả không thay đổi
* Cách giải: (1)
A  B 0
(2)
A 0
 B 0

AA
Từ (1) và (2)
A
00
B 0
  B

Bài 3: Tìm x, y thoả mãn:
 B 0
a)
b)
c)
x x5yx 
2 y12  4
62yy 831 0
Bài 4: Tìm x, y thoả mãn:
b)
c)
x12
3xxy287y 11
4xyy  10
15 
000 a)

* Chú ý 2: Do tính chất không âm của
giá trị tuyệt đối tương tự như tính chất không âm của luỹ thừa bậc chẵn nên có thể kết hợp hai kiến
thức ta cũng có các bài tương tự.
Bài 5: Tìm x, y thoả mãn đẳng thức:
2007
2008
b)
x x3 yy  2y y43 00 a)

d)
Bài 7: Tìm x, y thoả mãn:

2006
d)
 y y 3 12008
x x y y 5  2007
 2007
0 0 c)
Bài 6: Tìm x, y thoả mãn :
2 5
42
b)
0 0 a)
2xx  51  5 y2y 3  7 
2000
c)
2004
1  1 0

x 33xy 21y  2 y4 y  

0
2 2


7
x  2007
2 0 a)
5  y  2008
3 x  y  10 y 
0
c)
3
d)

Dạng 9:
Phương pháp:

A  B  AB

b)
2008
2006

12007
 3 2 x 1 y
 x 
24
2

2007


2007
2008 4y  4 6 0

y
0
2008 5
25


TOÁN HỌC

LỚP 7
a  baab
b a ba.b 0 Sử dụng tính chất: Từ đó ta có:
Bài 1: Tìm x, biết:

a)

a)

b)

c)

b)

3x  52  3xx x51836
e)
f)

x x23x1532xx2 
x325x 3
x411

2 2 d)
Bài 2: Tìm x, biết:
c)

3 xx714  3x2 56x 

4213
e)
f)
x5 x2x1233x x21x7
x
4 41 3x3 d)
Bài 3: Tìm x, y thoả mãn :
2
2
 x  1   y  3 0 a)
Bài 4: Tìm x, y thoả mãn:

a) |x-2007|+|y-2008|≤0
b) |x+5|+|3-x|=8
Dạng 10: |f(x)|>a (1)
Phương pháp:
- Nếu a<0: (1) luôn đúng với mọi x
- Nếu a>0: (1) suy ra f(x)>a hoặc f(x)<-a.
- Nếu a=0(1) suy ra f(x)=0
Ví dụ:

BÀI TẬP:
Tìm x nguyên sao cho
|x-2|>6 ; |3x+1|≥5 ; |x+1|≥-6
Dạng 11: Tìm x sao cho |f(x)|Phương pháp:
- Nếu a<0: không tồn tại x
- Nếu a>0 thì |f(x)|- Nếu a=0 suy ra f(x)=0
BÀI TẬP:
Tìm x nguyên sao cho:
|x-2|<6 ; |3x+1|≤5 ; |x+1|<-6 ; 3<|x+2|<5
Dạng 12: Tìm cặp giá trị ( x; y ) nguyên thoả mãn đẳng thức chứa dấu giá trị tuyệt đối:
mB
0m
Nếu: với
A
* Cách giải:
* Nếu m = 0 thì ta có
* Nếu m > 0 ta giải như sau:

A
A  B
00

 B 0
(1)

A  B m

Do nên từ (1) ta có: từ đó tìm giá trị của và 0 ABB

A
0m
tương ứng .
Bài 1: Tìm cặp số nguyên ( x, y) thoả mãn:
2
x xx2007

0
0 0 a)
yy 2x2 y 2008
 13 

b)

c)


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 2: Tìm cặp số nguyên ( x, y) thoả mãn:
4
5
a)
b)
c)
x x
 3y y3 y51 3y y 342
00

Bài 3: Tìm cặp số nguyên (x, y ) thoả
mãn:
b)
c)
d)
2x53x
xx412yyy
y5321


5734 a)
Bài 4: Tìm cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:
a)
b) c) d)
x332x436x 
54y2yy3 41
10
2112
5
Bài 5: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả
mãn:
a)
b)
c)
d)
32yyy2222

312
532xxx
1342

Dạng 13: với m > 0.
A  Bm
* Cách giải: Đánh giá
(1)
A  B m
(2)
A 0
A
0
0

mkB
Từ (1) và (2) từ đó giải bài toán như B00A
AkB
B
m

dạng 1 với
Bài 1: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:
a)
b)
c)
d)
1y y
5 43
x 2 5x3xx
yy 
 24 34
Bài 2: Tìm các cặp số nguyên ( x, y )
thoả mãn:

b) c) d)
343252xxx151542y2yy
2131

7357 a)
Dạng 14:Sử dụng bất đẳng thức: a  b  a  b
xét khoảng giá trị của ẩn số.
Bài 1: Tìm các số nguyên x thoả mãn:
c)
d)
2x 
 152  4x2x x 6x33
3758 a) b)
Bài 2: Tìm các cặp số nguyên ( x, y) thoả
mãn đồng thời các điều kiện sau.
a) x + y = 4 và
b) x 2 xx12y y 
x 65
+y = 4 và
c) x –y = 3 và
d) x – 2y = 5 và x x 2yy 
1 36
Bài 3: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả
mãn đồng thời:
a) x + y = 5 và
b) x – y = 3 và x  16  yy  21 4
c) x – y = 2 và
d) 2x + y = 3 22xx 132yy21 84

Bài 4: Tìm các số nguyên x thoả mãn:

a)
b)
c)
d)
233xx212x52xxx2325x000
Bài 5: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:

 x  22x5x 3 xx11x
2 
yyy11 2 a)

b)

c)


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 6: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:
a)
b)
c)
 xx x 321x535xx yy2y21110
Dạng 15:Sử dụng phương pháp đối lập
hai vế của đẳng thức:
* Cách giải: Tìm x, y thoả mãn đẳng thức: A = B
A m
Đánh giá:

(1)
B m
Đánh giá:
(2)
 A m Từ (1) và (2) ta có:
A B  
 B m Bài 1: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả
mãn:
2
b)
xx 25 x1 1x 3  12
y  2 a)
y  1  3 c)
106
xy1335x 
 2 x y 632  23

d)
Bài 2: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:

a)
168
2xx33  x2x 1 1
2
y 2  2y 5y 22 c)
d)
Bài 3: Tìm các cặp số nguyên ( x, y ) thoả mãn:
a)
2014
3yy12y5 3 c)


 x  xy 2222 47 

b)
12
10
3 x x1 2 3y x 1 5 
5
 y y 342  2
b)
630
2 x x2007
 y 2 3
5
y 3 2008
y  5  62

d)
Dạng 16: Tìm GTLN-GTNN của biểu thức
Phương pháp:
- Tìm giá trị nhỏ nhất a+Error: Reference source not found+c.Error: Reference source not found
( Chỉ có GTNN)
Vì Error: Reference source not found≥0; Error: Reference source not found nên a+Error: Reference source
not found+c.Error: Reference source not founda. Vậy GTNN là a khi Error: Reference source not found=0
và Error: Reference source not found=0 suy ra x
- Tìm giá trị nhỏ nhất Error: Reference source not found( Chỉ có GTNN)
Vì Error: Reference source not found≥0; Error: Reference source not found nên a-Error: Reference source
not found-c.Error: Reference source not founda., suy ra Error: Reference source not found. Vậy GTNN là
Error: Reference source not found. khi Error: Reference source not found=0 và Error: Reference source not
found=0 suy ra x.

- Tìm giá trị lớn nhất a-Error: Reference source not found-c.Error: Reference source not found( Chỉ
có GTLN)
Vì Error: Reference source not found≥0; Error: Reference source not found nên a-Error: Reference source
not found-c.Error: Reference source not founda. Vậy GTLN là a khi Error: Reference source not found=0
và Error: Reference source not found=0 suy ra x.
- Tìm giá trị lớn nhất Error: Reference source not found( Chỉ có GTLN)


TOÁN HỌC

LỚP 7

Vì Error: Reference source not found≥0; Error: Reference source not found nên a+Error: Reference source
not found+c.Error: Reference source not founda., suy ra Error: Reference source not found. Vậy GTLN là
Error: Reference source not found. khi Error: Reference source not found=0 và Error: Reference source not
found=0 suy ra x.
BÀI TẬP
Bài 1: Tìm giá trị lớn nhất của các biểu thức:
a)
b)
c)
d)
A
B
0,51,324xxxx 233,52
C
D
G
FE4
 5510

,x5,432 x22 x3 x1531y,514
 12 e)
h)
k)
l)
m)
n)
L
5  21x12 1
NM

2
x3x 2 5 3 4
Bài 2: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức:
a)

b)

c)

C
B
A 13x,72,348,,43 3,x5
E D
4Fx
32x,558y,x4
714
5,5,8,
2 17,5 d)

g)

f)
i)

e)

f)
h)

i)

g)
IK
210
,5 5,4x8x 5,28
H
2,5  x  5,8

GI 41,59  1x,29 2,x38
H x 
5 7

k)
l)
m)
M
K
L
2531x 412x  41

Bài 3: Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức:
a)
41
15
20
21
C
BA

5 
5 3 3 x 8415
53xx47y21
35 7 8 d)
e)
Bài 4: Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức:

b)

c)
2
21
24
D
E  6
2
3  2x 
x 3 y2y  53 2x x5114
6

b)

c)
215
27yx715 13
32
11 a)
C
A
B

2762xxy517846 Bài 5: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:
a) b)
c)
15
6 28 148
C   BA  5 
12 3 x  53 y 
45 562xyx781  24
35
Bài 6: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:
a)
b)
c)
21
6154yx5671433
68
CAB
Sử dụng bất đẳng thức
a 32b4xyx
b5
75a612

14
Bài 1: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:
b)
c)
B
CA
32 x  42  23x x 315 a)
Bài 2: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:
b)
c)
CBA

43xx 375  43xxx152412
8 a)
Bài 3: Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức:
b)
BAx x1 3 3 x2x 4 5 x x 1 
7 5 a)
c)
D
C xx3256 4x 2x1 5x 1x  3
d)


TOÁN HỌC

LỚP 7

Bài 4: Cho x + y = 5 tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:

A  x 1  y  2
Bài 5: Cho x – y = 3, tìm giá trị của biểu thức:
B  x  6  y 1
Bài 6: Cho x – y = 2 tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức:
C  2x 1  2 y 1
Bài 7: Cho 2x+y = 3 tìm giá trị nhỏ nhất D  2 x  3  y  2  2
của biểu thức:
CHUYÊN ĐỀ III: LŨY THỪA
Các công thức:
1. ᄃ
2. ᄃᄃ
3. ᄃ
4. ᄃ
5. ᄃ
6. ᄃ

an  a.a...a
123

a

0 so
a0
1
n
thua
1
a n  n
m n
a .a amn

am
m n
na n n
(a.b)
n a .b
CÁC DẠNG TOÁN:a
Dạng 1: Tính giá trị biểu thức
BÀI TẬP:
Bài 1: Tính giá trị các biểu thức sau

11. ᄃ
n

a n an 7. ᄃ
) nm m.n 8. ᄃ
(am)n(
b(a )bna m
9.
m
n
n
n
a mn 
(
a
)

a
10.
k

a  nk a
m

1
1
12.
a n  m 
n
a
,
voi
n

2
k

1
m

a
a n  a n
 a voi n 2k


0
2
3
3
3
a) 4.

b)
�1 ��
3�
� �52�1�

3�
�123�


3.�
�
1 �
2 �
: �
 8�Bài 2: Viết các biểu thức sau dưới
 : �
25.��
:�
��


2
4
4


�4 � �2 ��







� 2�


dạng lũy thừa

a)
d)
c)

13 1 �
9.32:.�
4.32
2 ..27

81 16 �


2
1
5
324.3.4.32
:2
275 d)
 2  .2

Bài 3: Tính hợp lý


a)
b)

0,125
25   .32
.804
  0,
33

2 517
811
.4
81
.3
1020 15
272 .9

c)
d)
e) f)
g) A = h)B =

146.2562 2.2
14
3 . 25 .81
. 2
4 4.25
.9
69.120
24332.125

3
4 312 2
11
8 .3
2 .5 6
2
2 6

Dạng 2: Các bài toán tìm x
Phương pháp:
Cần đưa về cùng số mũ hoặc cùng cơ số. Chú ý lũy thừa mũ chẵn ta phải chia 2 trường hợp, mũ lẻ chỉ có
một trường hợp.
Chú ý:
a2n=b2n thì a=b hoặc a=-b


TOÁN HỌC

LỚP 7

a2m=a2n thì a=0, 1,-1
Ví dụ: a, x3 = -27=(-3)3
BÀI TẬP:
Bài 1: Tìm x biết
a) (x -1)3 = 27;b) x2 + x = 0;

b, (2x – 1)3 = 8=23

c, (2x – 3)2 = 9 =32


c) (2x + 1)2 = 25;

c) (2x - 3)2 = 36; e) 5x + 2 = 625;
1 2 3 4 5 30 31 d) (x -1)x + 2 = (x -1)x + 4;
. . . . ... .
4 6 8 10 12 62 64 (2x - 1)3 = -8.
f) = 2x;

e)

Bài 2: Tìm số nguyên dương n biết:
a) 32 < 2n 128;

a)

b) 2.16 ≥ 2n 4;

b)

d)
f) (2x – 1)3 = 8
g) (x – 2)2 = 16
3)2 = 9

c)
e)

x3

c) 9.27 ≤ 3n ≤ 243.


f) 5-3.25n=53n
1 1 n 4 n 1n 4 5 d) e)
.2 .3.3
4.2 99.2
Bài 3: Tìm x biết
29
5 3 3
7
3�
1�
1 ��3 1�


x �
�
.x�
.x
4 �
 �

= -27 �
5�
3�
21 �
27
81


�716


x




� 2 � 81

h) (2x –

Bài 4: Tìm số hữu tỉ biết :
(3y - 1)10 = (3y - 1)20

Bài 5 : Tìm x, y :
(3x - 5)100 + (2y + 1)200 0
Bài 6 :
a. 9 . 27n = 35
b. (23 : 4) . 2n = 4
c. 3-2. 34. 3n = 37
d. 2-1 . 2n + 4. 2n = 9. 25
e. 125.5 5n 5.25
f. (n54)2 = n 
g. 243 3n 9.27
h.
2n+3 . 2n =32
Bài 7: Tìm số tự nhiên n biết
a) 2x.4=128
b) 2x-15=17
c) 3x+25=26.22+2.30
d) 27.3x=243

e) 49.7x=2401 g) 34.3x=37
Bài 8.Tìm x, y
a. 2x+1 . 3y = 12x
b. 10x : 5y = 20y
Bài 9. Tìm n

a. 411 . 2511 2n. 5n 2012.512
b.
45  45  45  45 65  65  65  65  65  65
.
2 n
5
5
5
5
5
Dạng 3: Các bài toán so
3 3 3
2 2
sánh:
Phương pháp:
Ta đưa về cùng cơ số rồi so sánh số mũ, hoặc đưa về cùng số mũ rồi so sánh cơ số. Chú ý, với các số nằm
từ 0 đến 1, lũy thừa càng lớn thì giá trị càng nhỏ. Ví dụ: Error: Reference source not found
Cïng c¬ sè

Cïng sè mò

Víi m>n>0

Víi n ᄃ N*


NÕu x> 1 th× xm > xn

NÕu x> y > 0 th× xn >yn




TOÁN HỌC

LỚP 7

x =1 th× xm = xn

x>y ᄃ x2n +1>y2n+1

0< x< 1 th× xm< xn





x  y  x 2n  y 2n
( x) 2 n x 2 n

BÀI TẬP
( x) 2 n 1  x 2 n 1
Bài 1: So sánh các lũy thừa sau
a) 321 và 231
b) 2300 và 3200

Error: Reference source not found ;
Error: Reference source not found
c) 329 và 1813
Bài 2: So sánh
a) 9920 và 999910 b) 321 và 231;
c) 230 + 330 + 430 và 3.2410
Bài 3: a, 33317và 33323
b, 200710 và 200810
c, (2008-2007)2009 và (1998 - 1997)1999
Bài 4:
a, 2300và 3200
e, 9920và 999910
b, 3500và 7300
f, 111979và 371320
c, 85và 3.47
g, 1010và 48.505
d, 202303và 303202
h, 199010 + 1990 9và 199110
Bài 5: a) Tính tổng Sn=1+a+a2+a3…..+an
b) Áp dụng tính các tổng sau:

A  1  3  32  ...  32008
B  1  2  22  ...  21982
C  7  7  7  ...  7
2

3

n 1


Bài 6: Chứng tỏ rằng các tổng sau
 7 được viết dưới dạng một số chính
n

phương

M  13  23
N  13  23  33
P  13  23  33  43

Bài 7: Viết tổng sau dưới dạng một lũy
thừa của 2

Q  13  23  33  43  53

T  2  22  23  ...  22008

Bài 8: So sánh

a) A  1  2  2 2  ...  2 2008 và B  22009  1
b) P  1  3  32  ...  3200 và 3201

Bài 9: Tìm số dư khi chia

c) E  1  x  x 2  ...  x 2008và F  x 2009 ( x �N *) A cho 7 biết rằng
T  2  22  23  ...  22008  22002
Bài 10: Tìm

a) Số tự nhiên n biết
2.P  3  3n

P  3  32  ...  3100


TOÁN HỌC

LỚP 7
A  1  2  22  ...  220 b) Chữ số tận cùng của A biết

Dạng 4: Các bài toán chứng minh chia hết:
Phương pháp:
- Ta nhóm các hạng tử để xuất hiện thừa số chia hết hoặc dùng các phương pháp tính tổng và xét chữ
số tận cùng rồi chỉ ra chia hết.
- Chú ý khi nhóm các số hạng, ta thường nhóm 2 hay 3 số hạng liền kề, hoặc nhóm cách quãng.
- Sử dụng tính chất an –bn (a-b); an +bn (a+b)
BÀI TẬP:
Bài 1: : Chứng minh rằng
a) 2010100 + 201099 chia hết cho 2011
b) 31994 + 31993 – 31992 chia hết cho 11
c) 413 + 325 – 88 chia hết cho 5
Bài 2:
Cho M = 3 + 32 + 33 + 34 +.....3100
M có chia hết cho 4, cho 12 không ? vì sao?
N = 1 +3 + 32+ 33+…+ 3118+ 3119
N có chia hết cho 5, cho 13 không? Vì sao?
Bài 3: Chứng minh
a, A = 102008 + 125 45

2008
2007
2006

b, B = 5
+ 5 + 5 31

8
20
c, M = 8 + 2 17

5
6
d, H = 313 . 299 – 313 . 36 7

2
3
60
Bài 4: Cho A = 2+ 2 + 2 +……+ 2
Chứng minh:
A3 , A7 , A5

Bài 5:
a, D = 3 + 32 + 33 + 34 +……..+ 32007 13

1
2
3
4
4n-1
4n
b, E = 7 + 7 + 7 + 7 +…. + 7
+ 7 400 
Bài 6: Chứng minh rằng các tổng (hiệu) sau chia hết cho 10

a) 481n+19991999
b) 162001-82000
c) 192005+112004
d) 8102-2102
e)175+244-1321 f) 122004-21000
Bài 7: Chứng minh rằng số sau là một số tự nhiên:

Bài 8: Các tổng sau có là số chính phương không?
a) 108+8
b) 100!+7
c) 10100+1050+1
Bài 9: chứng tỏ rằng
a) A=3+32+33+….32007 13




TON HC

LP 7

b) B= 7+72+73+74n 400



Bi 10: Chng t rng:
a) 87-218 14
b) 122n+1+11n+2 133
c) 817-279-913 405
d) 106-57 59

e) 1028+8 72







Dng 5: Tỡm ch s tn cựng ca mt giỏ tr ly tha
* Phng phỏp : cn nm c mt s nhn xột sau :
+) Tt c cỏc s cú ch s tn cựng l : 0 ; 1 ; 5 ; 6 nõng lờn ly tha no ( khỏc 0) cng cú ch s tn
cựng l chớnh nhng s ú .
+) tỡm ch s tn cựng ca mt s ta thng a v dng cỏc s cú ch s tn cựng l mt trong cỏc
ch s ú .
+) Lu ý : nhng s cú ch s tn cựng l 4 nõng lờn ly tha bc chn s cú ch s tn cựng l 6 v
nõng lờn ly tha bc l s cú ch s tn cựng l 4 .
nhng s cú ch s tn cựng l 9 nõng lờn ly tha bc chn s cú ch s tn cựng l 1 v
nõng lờn ly tha bc l s cú ch s tn cựng l 9
+) Chỳ ý : 24 = 16
74 = 2401
34 = 81
84 = 4096
Vớ d : Tỡm ch s tn cựng ca cỏc s : 20002008 , 11112008 , 987654321 , 204681012 .
Da vo nhng nhn xột trờn hc sinh cú th d dng tỡm c ỏp ỏn :
20002008 cú ch s tn cựng l ch s 0
11112008 cú ch s tn cựng l ch s 1
987654321 cú ch s tn cựng l ch s 5
204681012 cú ch s tn cựng l ch s 6.
BI TP :
Bi 1 : Tỡm ch s tn cựng ca cỏc s sau :

20072008 , 1358 2008 , 23456 , 5235, 204208, 20032005 , 956979 , 4,996, 81975 , 20072007 , 10231024.
Hng dn : a cỏc ly tha trờn v dng cỏc ly tha ca s cú ch s tn cựng l : 0 ; 1 ; 5 ; 6
Bi 2: Tỡm ch s tn cựng ca tng

a) A 5 52 53 ... 596
b) B 30 31 32 ... 330

.

CHUYấN IV: T L THC c)C 2 2 2 ... 2
Kin thc cn nh: Tỉ lệ thức là đẳng thức của hai a c tỉ số bằng nhau. hoặc a : b = c : d (a,b,c,d ( Q; b,d

b d
( 0)
2

Các số

3

100

a,d là ngoại tỉ .
b,c là ngoại tỉ .

T t l thc suy ra a.d = b.c
a c

T ng thc a.d = b.c vi a, b, c, d 0 cho ta cỏc b d t l thc:



TOÁN HỌC

LỚP 7

,,,
Từ tỷ lệ thức suy ra các tỷ lệ thức: , ,
Tính chất của dãy tỷ lệ thức bằng nhau:

da bc

bdac dbca

bc da

a aa c c a  c Từ tỷ lệ thức suy ra các tỷ lệ thức sau: , (b ≠ ± d)


b b b d d b  d suy ra các tỷ lệ thức sau:
a c i
 
b d j
a cci
a  c  i , (b, d, j ≠ 0)


b bd  j bd  j
CÁC DẠNG BÀI TẬP
Dạng 1: Lập tỉ lệ thức từ các số đã cho:
Phương pháp:

Sử dụng tính chất: Từ đẳng thức a.d = b.c cho ta các tỷ lệ thức:
,,,
da bc

bc da
BÀI TẬP:
Bài 1:
a.Tìm các số bằng nhau trong các tỉ số sau rồi lập tỉ lệ thức
28:14; ; 8: 4; ; 3:10; 2,1: 7; 3: 03.
11 2
2 :: 2
22 3
b.Các số sau có lập được tỉ lệ thức hay không?
39

3
2 a) 3,5: 5,25 và 14:21: b) và 2,1: 3,5;
: 52
10
5 c) 6,51: 15,19 và 3: 7; d) -7: và 0,9: (-0,5).

Dạng 2: Tìm x từ tỉ lệ thức:
Phương pháp:
Dùng tính chất suy ra a.d = b.c
a c

b d
BÀI TẬP
Bài 1: Tìm x:
a) x: 15 = 8: 24

b) 36 : x
= 54 : 3
e) 1,56 : 2,88 = 2,6 : x
c) : 0,4 = 1 x :
d)
1
2
3x  2 3x  1
3
1
x:3  :0,25

7
2
5
3
5x  7 5x  1 h)
f)
Bài 2: Tìm x:
a. 2x:6 = 5:3;

2
3

g) 2,5 : 4x = 0,5 : 0,2
x  1 0,5x  2

2x 1
x 3


b. Error: Reference source not found;
1(2 x  1)
13 4
1 : (3x  2)
  :
2 5
(212
x  1)21
x
 2

27 3,6
x 2  60
x

8x
 15
x
25

Dạng 3: Chứng minh tỉ lệ thức
Phương pháp:

4

d.
c.

e.


f. - 0,52 : x =
-9,36 : 16,38

f.
i.

h.
3,8 : 2x =
0,25x : 3 = : 0,125

k. 1 52
:2
4 63


×