Tải bản đầy đủ (.pdf) (41 trang)

CATALOGUS FAUNAE AUSTRIAE Vol -XVII-0001-0026

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (9.96 MB, 41 trang )

Oberösterreichisches ©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at
Landesmuseum

OSTERREICHISCHE AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN

CATALOGUS FAUNAE AUSTRIAE
Ein systematisches Verzeichnis aller auf österreichischem Gebiet
festgestellten Tierarten

Teil XVII:
Neuropteroidea von H. Hölzel, Graz
und H. und U. Aspöck, Wien

cHr^iH1

Bgiil»!«

WIEN, 1980

VERLAG DER
ÖSTERREICHISCHEN AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN


, LANDESMUSEÜ«

©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Es sind bisher folgende Teile erschienen, die derzeit zu den angegebenen Preisen beim
Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien I, Dr. Ignaz SeipelPlatz 2, bezogen werden können:
Preis (ö.S)
Teil


VI: Tardigrada. Von F. M i h e l c i c
39 —
Teil
Vila: Mollusca. Von W. Klemm
59,—
Teil VIIIaa: Anostraca. Von J. V o r n a t s c h e r
39,—
Teil VIIIc: Harpacticoida. Von H. Löffler und F. Neuhuber
59,—
Teil VIMe: Isopoda (Asseln). Von K. Schmölzer
36,—
Teil
Vlllf: Amphipoda. Von J. V o r n a t s c h e r
39,—
Teil
IX: Arachnoidea (Register). Von H. S t r o u h a l
39,—
Teil
IXa: Scorpionidea, Palpigradi, Pseudoscorpionidea.
Von M. B e i e r
39,—
Teil
I X b : Araneae. Von E. K r i t s c h e r
86,—
(Nachtrag zu IXa und IXb. Von M. B e i e r , E. K r i t s c h e r und
H. S t r o u h a l )
39 —
Teil
IXc: Opiliones. Von E. K r i t s c h e r
39,—

Teil
I X h : Porohalacaridae, Hydrachnellae (Wassermilben). Von K. 0 .
Viets
39,—
Teil
XIa: Myriapoda: Chilopoda, Symphyla, Pauropoda.
Von C. A t t e m s f , M. W ü r m l i und G. Imhof
59,—
Teil
Xlb: Myriapoda: Diplopoda. Von C. A t t e m s f und U. S c h m ö l z e r Falkenberg
49,—
Teil
XIIb: Plecoptera. Von E. Pomeisl
39,—
Teil
Xllc: Odonta (Libellen). Von D. St. Quentin
39,—
Teil XIIIa: Saltatoria, Dermaptera, Blattodea, Mantodea (Geradflügler).
Von R. Ebner
39,—
Teil Xlllc: Thysanoptera (Fransenflügler). Von U. S c h m ö l z e r - F a l k e n berg
59,—
Teil
XVa: Coleoptera, Cicindelidae und Carabidae-Carabinae.
Von K. Man dl
59,—
Teil
XVb: Coleoptera, Carabidae-Carabinae. Von K. Man dl und
R. S c h ö n m a n n
70,—

Teil X V f , a: C o l e o p t e r a , S t a p h y l i n i d a e . V o n O. S c h e e r p e l t z
410,—
Teil XVp: Coleoptera, Chrysomelidae. Von H. Jakob f
60,—
Teil
XVz: Strepsiptera (Fächerflügler). Von V. Szekessy
39,—
Teil XVIn: Hymenoptera, Cleptidae, Chrysididae. Von St. Zimmermann 39,—
Teil XVIp: Hymenoptera, Formicidae (Ameisen). Von E. Hölzl
39,—
Teil
XVII: Neuropteroidea. Von H. Hölzel, H. und U. Aspöck
60,—
Teil XIXz: Siphonaptera (Flöhe). Von F. G. Smit
39,—
Teil
XXI: Vertebrata (Register). Von H. S t r o u h a l
39,—
Teil XXIaa: Vertebrata, Pisces. Von P. Kähs bau er
82,—
Teil XXlab: Vertebrata, Amphibia, Reptilia. Von J. Eiselt
39,—
Teil XXIb: Vertebrata, Aves (Vögel). Von G. Rokitansky
91,—
Teil XXIc: Vertebrata, Mammalia (Säugetiere). Von O. W e t t s t e i n . . . . 39,—
(Nachtrag zu XXIc. Von K.Bauer und O. W e t t s t e i n )
39,—


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at


CATALOG US
FAUNAE AUSTRIAE
Ein systematisches Verzeichnis
aller auf österreichischem Gebiet festgestellten Tierarten

In Einzeldarstellungen herausgegeben
von der
Österreichischen Akademie der Wissenschaften
unter Mitarbeit von Fachzoologen

Teil XVII:

;

Ü-Ordn. Neuropteroidea

Bearbeitet von Herbert Hölzel, Graz, Horst Aspöck
und Ulrike Aspöck, Wien.

Wien 1980

Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Lan:
LUV«


ISBN

3 7001 0327 1

0.


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

INSECTA
Teil XVII: U.-Ordn.: Neuropteroidea
Bearbeitet von HERBERT HÖLZEL, Graz, HORST ASPÖCK und ULRIKE ASPÖCK, Wien.

Österreich, gilt als eines der klassischen Länder der Neuropterologie. Diesen Ruf verdankt es
in erster Linie der überragenden Forscherpersönlichkeit FRIEDRICH MORITZ BRAUERS (1832 bis

1904), der durch seine grundlegenden Untersuchungen an den fundamentalen Erkenntnissen
über Neuropteren wesentlichen Anteil hat und der durch die von ihm gesetzten Impulse die
weitere Forschungstätigkeit zutiefst beeinflußt hat. Nach ihm war es ANTON HANDLIRSCH
(1865—1935), dessen bedeutende Arbeiten über die Phylogenie und Paläontologie der Netzflügler den Ruf Österreichs weiter als Stätte neuropterologischer Forschung gefestigt haben. In
den folgenden Jahren waren es vor allem Pater GABRIEL STROBL (1846—1925), PETER KEMPNY
(1862—1906) und HANS ZERNY (1887—1945), durch deren umfassende Aufsammlungen die
Kontinuität in der Erfassung der Neuropteren-Fauna Österreichs gewahrt wurde. Auch heute
sind in unserem Lande überdurchschnittlich viele Entomologen mit dem Studium der Neuropteren befaßt.
So nimmt es auch nicht wunder, daß die Neuropteren-Fauna Österreichs im Vergleich zu
jener anderer europäischer Staaten (ASPÖCK 1973) als sehr gut erforscht bezeichnet werden darf.
Innerhalb der Grenzen Österreichs sind bisher (Mai 1978) 117 Spezies der Neuroptera s. 1.
( = Neuropteroidea), also der Ordnungen Megaloptera, Raphidioptera und Planipennia ( = Neuroptera s. str.), nachgewiesen worden. Mit dem Nachweis weiterer, bisher nur aus anderen Teilen
Mitteleuropas bekannten Arten ist nur noch in sehr bescheidenem Ausmaß zu rechnen; Neuentdeckungen sind, wenngleich gewiß nicht ausgeschlossen, kaum mehr zu erwarten.
Der vorliegende Katalog der Neuropteren Österreichs (in Klammern sind die vermutlich

noch nachzuweisenden Arten eingefügt) basiert zum größten Teil auf den gegenwärtig in Österreich bestehenden öffentlichen und privaten Neuropterensammlungen; das sind jene des Naturhistorischen Museums Wien, der Museen von Linz, Graz und Klagenfurt, die der Autoren und
schließlich jene von Dr. J. GEPP (Graz) und H. RAUSCH (Scheibbs). Sie umfassen ein enormes
Material, das nur durch die unschätzbare Mitarbeit zahlreicher österreichischer Entomologen
zusammengetragen werden konnte. Wir können in diesem Rahmen nicht alle Namen aufzählen,
dennoch soll jedem einzelnen nochmals unser herzlichster Dank ausgesprochen werden. Daß
die gesamte die Neuropteren Österreichs betreffende Literatur Berücksichtigung gefunden hat,
versteht sich von selbst. Allerdings wurden in der Regel nur jene Arbeiten in das Literaturverzeichnis aufgenommen, deren Inhalt nicht bereits in anderen späteren Veröffentlichungen
enthalten ist. Gänzlich verzichtet haben wir auf den Versuch der Interpretation von bedeutungslosen Fehlbestimmungen, von denen die Literatur der letzten hundert Jahre — auch für den
Raum Österreich — eine nicht geringe Zahl enthält.
Der Katalog der Neuropteren Österreichs erscheint zugleich mit einem zweibändigen Buch
derselben Autoren (H. ASPÖCK, U. ASPÖCK und H. HÖLZEL, unter Mitarbeit von H. RAUSCH)

über „Die Neuropteren Europas". In diesem Buch werden alle bisher in Europa festgestellten
Arten der Megalopteren, Raphidiopteren und Planipennia durch vollständige Synonymielisten,
Bibliographie, Darstellung der Taxonomie, Ökologie und Chorologie und durch Abbildungen und
Verbreitungskarten ausführlich behandelt. Um so leichter haben wir uns in dem vorliegenden
Katalog daher im wesentlichen auf jene Daten beschränken können, die für eine rasche Information über das Vorkommen und die Verbreitung einer bestimmten Neuropterenspezies in
Österreich notwendig sind. Auch die in Klammern beigefügte ökologische Grob Charakteristik
bezieht sich ausschließlich auf die Verhältnisse in Österreich.
Die starke orographische und klimatische Strukturierung Österreichs bedingt, daß auch die
Neuropteren-Fauna dieses Gebietes reicher als die anderer Teile Mitteleuropas ist. Mehrere
Netzflügler erreichen in Österreich die Nord-, West- oder Ostgrenze ihrer Verbreitung; fast alle
diese Arten stellen Indikatoren für in diesem Teil Europas ungewöhnliche und daher schützenswerte Biozönosen dar. Die Verbreitung der meisten dieser Spezies ist durch Karten veranschaulicht.


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

2 XVII

Neuropteroidea


Die Erfassung der Neuropteren Österreichs kann, wie erwähnt, als abgeschlossen betrachtet
werden, nicht jedoch die Erforschung der diese Fauna repräsentierenden Spezies. Zwar gibt es
heute im wesentlichen keine taxonomischen Probleme unter den in Mitteleuropa vorkommenden
Neuropteren, und grundsätzlich kann jedes in Österreich gefundene Neuropteron sicher determiniert oder zumindest beurteilt werden (Bestimmungsschlüssel enthält das oben genannte
Buch), doch ist die Biologie eines großen Teiles der Arten nur sehr oberflächlich oder bruchstückhaft — wenn überhaupt — bekannt. Hier eröffnet sich — nun, da die systematischen Grundlagen
vorliegen, ein um so konkreteres, weites Forschungsfeld. Möge der vorliegende Katalog als
Informationsquelle dabei von Nutzen sein.

Ordn.:
Farn.:

Gatt.:

Megaloptera
Sialidae

i

Sialis LATREILLE 1803

8. lutaria (LINNE) 1758, p. 550 (Hemerobius lutarius). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 135. —
HÖLZEL 1964 a, p. 101. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 35. —
RESSL 1973, p. 81. — GEPP 1974, p. 142. — (S. flavilatera KOLBE 1880, p. 351. — FRANZ
1961, p. 438. — KOFLER 1977, p. 337.)

polyz.*: eur., n.-as. (Ebene bis über 2000 m. L. aquatil in stehenden u. träge fl. Gew. I.:
IV—VII)
nT S O N St K oT
[S. morio KLINGSTEDT 1932, p. 3.


polyz. mit weitgehend zusammenhängendem Verbreitungsareal n.-euras. u. reliktären Vorkommen m.-, so.-eur., kl.-as.]
S. fuliginosa PICTET 1836, p. 79. — FRANZ 1961, p. 438. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 134. —
HÖLZEL 1964 a, p. 102. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 35. — RESSL 1973, p. 81. — KOELER

1977, p. 338.
polyz.: eur. (Ebene bis nahe 2000 m. L. aquatil in fl. Gew. I.: V—VII)
nT* S* O N St B K oT
S. nigripes PICTET 1865, p. 52. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 135. — HÖLZEL 1964 a, p. 102.

polyz.: s.-, m.-eur. (Ebene u. kolline Stufe. L. aquatil in fl. Gew. I.: V—VI)
nT

Ordn.:

Raphidioptera

Fam,:

Raphidiidae

Gatt.:

Raphidia LINNE 1758

S N K

R. (Raphidia LINNE 1758) ophiopsis ophiopsis LiNNe 1758, p. 552. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 138. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 36. — HÖLZEL
1973, p. 498. — ASPÖCK & AL. 1974 a, p. 3. — ASPÖCK & AL. 1977, p. 93. — KOFLER 1977,

p. 339. — GEPP 1978 a, p. 248.

polyz., sib., med.: n.-as., n.-, m.-eur. mit weiteren Subspezies s.-eur., v.-as. (Ebene bis nahe
2000 m. L. subkortikol an Konif. I . : IV—VIII)
nT* S 0 N St B* K oT
R. (R.) ulrikae ASPÖCK 1964 b, p. 151. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 139. — ASPÖCK & AL.
1974 b, p. 3. — KOPLER 1977, p. 339.

* polyzentrisch = rezentes Verbreitungsareal auf Ausbreitung von mehreren disjunkten
Refugialzentren zurückzuführen.


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

XVII 3

pontomed. (?): m.-, o.-eur. (Ebene bis 700 m, wärmeliebend. L. subkortikol an Laub- u.
Nadelh. I.: IV—VI)
nT (Stams) N (Hohe Wand, Brunn a. Gebirge) K (Reichenfels i. L., I. cl.) oT
R. (Dichrostigma NAVAS 1909 a) flavipes STEIN 1863, p. 416. — FRANZ 1961, p. 438. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 139. — HÖLZEL 1964 a, p. 105. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1969, p. 36. — HÖLZEL 1973, p. 498. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3. — KOFLER
1977, p. 339. — GEPP 1978 a, p. 244.

expansiv pontomed.: m.-, o.-, so.-eur. (vorw. Ebene bis kolline Stufe, vereinzelt bis 1500 m,
wärmeliebend. L. im Wurzeldetritus von Sträuchern. I.: V—VII)
nT* S O N St B K oT
R. (Phaeostigma NAVAS 1909 a) notata FABRICIUS 1781, p. 402. —• FRANZ 1961, p. 438. — ASPÖCK

& ASPÖCK 1964 a, p. 137. — HÖLZEL 1964 a, p. 106. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1969, p. 36. — HÖLZEL 1973, p. 498. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1976, p. 59. — KOFLER 1977, p. 338. — GEPP 1978 a, p. 247.

polyz. extramed.: m.-, w.-, o.-eur. (Ebene bis 2000 m. L. subkortikol, bes. an Nadelh. I.:
IV—VIII)
V* nT* S O N St B* K oT
-R. (Magnoraphidia ASPÖCK et ASPÖCK 1968) major BURMEISTER 1839, p. 964. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a. p. 138. — HÖLZEL 1964 a, p. 107. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK
& AL. 1974 b, p. 3. — KOFLER 1977, p. 339. — GEPP 1978 a, p. 247.

expansiv pontomed.: m.-, o.-, so.-eur. (Ebene bis 700 m. L. subkortikol an Laubh. I.: V—VII)
S O N St B K oT
R. (Ornatoraphidia ASPÖCK et ASPÖCK 1968) etrusca ALBARDA 1891, p. 113. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 139. — HÖLZEL 1964 a, p. 107. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 37. — HÖLZEL 1973,
p. 498. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3. — KOFLER 1977, p. 339. — GEPP 1978 a, p. 244.

ponto-adriatomed.: m.-eur. (in Ö vermutlich Nordgrenze d. Verbreitung), s.-eur. (außer
Iber. HI) (Ebene u. kolline Stufe, wärmeliebend. L. im Wurzeldetritus von Sträuchern.
I.: IV—VI)
N St K oT (Karte)
R. (Subilla NAVAS 1916) confinis STEPHENS 1836, p. 131. — (R. cognata RAMBUR 1842, p. 438. —•
ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 140. — RESSL 1968, p. 77. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3). —
(R. schneiden RATZEBURG 1844, p. 254. — HÖLZEL 1964 a, p. 106.)

expansiv adriatomed.: m.-, w.-, o.-eur., ital. (Ebene bis 500 m, wärmeliebend. L. subkortikol
an Laubh. I.: V—VII)
0 (Kremsmauer) N K (Wolfsberg)
R. (Puncha NAVAS 1915) ratzeburgi BRAUER 1876, p. 15. — HÖLZEL 1973, p. 498. —ASPÖCK & AL.
1974 b, p. 3. — KOFLER 1977, p. 340. — GEPP 1978 a, p. 248. — (Agulla r. ASPÖCK & ASPÖCK

1964 a, p. 140. — HÖLZEL 1964 a, p. 107. — MAIRHUBER 1966, p. 64. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 38.)
extramed.-eur.: m.-, o.-eur. (Ebene bis 1600 m, wärmeliebend. L. subkortikol an Konif.
I.: V—VIII)
nT S 0 N St B K oT
R. (Xanthostigma NAVAS 1909 a) xanthostigma SCHUMMEL 1832, p. 12. — BRAUER 1857, p. 53. —
ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3. — GEPP 1978 a, p. 249. — (Agulla x. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,

p. 141.)
sib.: m.-, n.-, o.-eur., n.-as. (Ebene bis nahe 1000 m. L. subkortikol an Laubh. I.: IV—VII)
O N St B*
R. (Venustoraphidia ASPÖCK et ASPÖCK 1968) nigricollis ALBARDA 1891, p. 142. — ASPÖCK & AL.
1974 b, p. 3. — KOFLER 1977, p. 340. — (Agulla n. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 141. —
HÖLZEL 1964 a, p. 108. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 38.)

expansiv adriato-pontomed.: m.-, o.-eur., ital., so.-eur. (Ebene bis 500 m, wärmeliebend.
L. subkortikol an Laubh. I.: V—VII)
N K (Wolfsberg) oT (Dölsach b. Lienz)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

4

XVII

Neuropteroidea

Farn.:


Inocelliidae

Gatt.:

Inocellia SCHNEIDER 1843

/ . {Inocellia SCHNEIDER 1843) crassicornis (SCHUMMEL) 1832, p. 15 (Raphidia c). — BRAUER
1857, p. 54. — FRANZ 1961, p. 439. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 142. — HÖLZEL 1964 a,
p. 108. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — HÖLZEL 1973, p. 498. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3. —
GEPP 1978 a, p. 249.

sib.: m.-, n.-eur., sibir.,mong. (Ebenebis ca. 1000 m. L. subkortikol an Konif., bes. Pinus sp.
I.. V—VII)
nT* S 0 N St K
/.

(Parainocellia ASPÖCK et ASPÖCK 1968) brauen ALBARDA 1891, p. 165. — ASPÖCK & AL.
1974 a, p. 46. — ASPÖCK & AL. 1974 b, p. 3.

pontomed.: m.-, o.-, so.-eur. (Ebene und untere kolline Stufe, wärmeliebend. L. subkortikol
an Laub- u. Nadelh. L : V—VI)
N (Laxenburg, Klosterneuburg)

Ordn,:

Planipennia

Fam.:


Coniopterygidae

U.-Fam.:

Aleuropteryginae

Gatt.:

Aleuropteryx Löw 1885

A. loewii KLAPALEK 1894, p. 121. — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 153. —
ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 40. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499. — GEPP

1977, p. 175.
holomed.: m.-, s.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe, wärmeliebend. Entw. an Konif., bes. Pinus
sp. I.: V—VIII)
N St K
A. juniperi OHM 1968, p. 12. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 28. — RESSL 1971 b, p. 47.

holomed.: m.-, w.-, o.-, s-.eur., am. (vermutlich) eingeschleppt (Ebene u. kolline Stufe,
wärmeliebend. Entw. vorw. an Cupressaceen. I.: V—VII)
N (Bisamberg, Gaming)

Gatt.:

Helicoconis ENDERLEIN 1905

:

H. lutea (WALLENGREN) 1871, p. 55 (Coniopteryx l.). — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 154. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 40. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL

1973, p. 500. — GEPP 1977, p. 176.

holarkt.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., sibir., mong., canad., am. (Ebene bis subalp. Stufe. I. an
Konif.: V—IX)
nT 0 N St K
[H. Mrtinervis TJEDER 1960, p. 313.

Nachweise in Dänemark, Schweiz, Italien u. Zentralanatolien]
H. eglini OHM 1965, p . 184. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 155. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969

p. 40.
alpinendem. (?): Ö, Schweiz. (1400—2100 m. I . : an P. mugo u. P. cembra: VI—VIII)
nT (Gschnitztal) K (Kanzelhöhe)
H. pseudolutea OHM 1965, p. 188. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 154. — ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 40. — (H. austriaca OHM 1965, p. 194. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 155.)

holomed.: m.-, s.-eur., nw.-afr., v.-as. (kolline Stufe, wärmeliebend. I. in Eichen-KiefernMischwäldern: VI—VIII)
nT* (Ahrntal b. Innsbruck) O (Traunstein)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea
U.-Fam.:

Gatt.:

XVII 5

Coniopteryginae


Coniopteryx CURTIS 1834

C. {Coniopteryx CURTIS 1834) tineiformis CUKTIS 1834 (Text zu Tafel 528). — ASPÖCK 1963 a,
p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 145. — HÖLZEL 1964 a, p. 111. — MAIRHUBEK 1966,
p. 65. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499. — GEPP 1977, p. 176.

holarkt.: eur., v.-as., canad., am. (Ebene bis untere montane Stufe. Euryök, Entw. vorw.
an Laubh. I.: IV—IX)
nT S 0 N St B* K
C. (C.) borealis TJEDER 1930, p. 206. — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 146. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — RESSL 1971 b, p. 47. — GEPP 1977, p. 176.

m.-, n.-eur. (Ebene bis untere montane Stufe. I. an Laubh.: IV—VIII)
nT S 0 N St B* K
C. (C.) parthenia (NAVAS et MARCET) 1910, p. 150 (Deasiap.). — GEPP 1977, p. 177. — (C. pygmaea ENDERLEIN 1906, p. 201 FD!+. •— ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 146. — HÖLZEL 1964 a, p. 112. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 38. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499).

polyz. sib.-med.: eur., v.-, n.-as., nw.-afr. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an Konif.
L: IV—XI)
nT S 0 N St B* K
C. (C.) pygmaea ENDERLEIN 1906, p. 201. — GEPP 1977, p. 177. — (G. hoelzeli ASPÖCK 1964 a,
p. 77. •— ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 147. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 39. — RESSL 1971 b, p. 47).

m.-, o.-eur. (kolline u. montane Stufe. I. an Laubh.: V—IX)

N St B* K


C. (C.) aspoecki Kis 1967, p. 123. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 26. — RESSL 1971 b, p. 47. —
GEPP 1977, p. 176.

sib.: m.-, o.-eur., sib. (kolline Stufe. I. an Laubh.: V—VIII)
N (Purgstall)

St (Graz-Stadtrand)

C. (Holoconiopteryx MEINANDER 1972) haematica MCLACHLAN 1868, p. 193. — GEPP 1977,
p. 177. — (G. tullgreni TJEDER 1930, p. 206. — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 147. — RESSL 1971 b, p. 47).

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (Ebene bis kolline Stufe, wärmeliebend.
I. an Laubh. vorw. Quercus sp.: V—IX)
N St
C. (H.) drammonti ROUSSET 1964, p. 1.

holomed.: m.-, s.-eur., v.-as. (Ebene, wärmeliebend. I. an Laubh. vorw. Quercus sp.: VI)
N* (Dürnstein)
C. (Metaconiopteryx Kis 1970) arcuata Kis 1965, p. 295. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 26.

pontomed. (?): m.-, o.-, so.-eur., v.-as. (kolline Stufe, wärmeliebend. I.: VI)

N (Oberndorf)

G. (M.) esbenpeterseni TJEDER 1930, p. 206. — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 147. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 39. — RESSL 1971 b,
p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499. — GEPP 1977, p. 177.

expansiv holomed.: m.-, n.-, o.-, s.-eur., v.-as. (Ebene bis untere montane Stufe, wärmeliebend. I. an Laubh.: V—VIII)

S O N St B* K
+ FD = Fehldetermination.


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

6 XVII

Neuropteroidea

C. (M.) lentiae ASPÖCK et ASPÖCK 1964 a, p. 148. — EESSL 1971 b, p. 47. — GEPP 1977, p. 178.

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur., v.-as. (Ebene bis untere montane Stufe, wärmeliebend.
I. an Laubh.: V—VII)
0 (Linz-Auhof I. d.) N St B*
C. (M.) tjederi KIMMINS 1934, p. 613. — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 151. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 39.

expansiv holomed.: m.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (Ebene u. kolline Stufe. I. in feucht-warmen
Biotopen an Laubh.: V—VI)
O (Steyr) N (Klosterneuburg) B (Apetlon)
Gatt.:

Parasemidalis ENDERLEIN 1905

P. fuscipennis (RETTTER) 1894, p. 13 (Coniopteryx f.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 40.

holarkt.: eur., am., mex. (kolline Stufe. I. an Konif.: VI)
Gatt.:


N (Soiling, Gaming)

Semidalis ENDERLEIN 1905

8. aleyrodiforviis (STEPHENS) 1836, p. 116 (Coniopteryx a.). — ASPÖCK 1963 a, p. 42. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 152. — HÖLZEL 1964 a, p. 112. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1969, p. 40. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499. — GEPP 1977, p. 178.

vermutl. stark polyz.: eur., n.-as., ind., so.-as., wahrscheinlich mehrere Subspezies differenzierbar (Ebene bis untere montane Stufe. Euryök, Entw. vorw. an Laubh. I.: IV—XI)
nT S O N St B* K
[S. pseudouncinata MEINANDER 1963, p. 325.

holomed. Paunenelement, mit Ziersträuchern nach Mitteleuropa verschleppt]
Gatt.:

Conwentzia ENDERLEIN 1905

C. psociformis (CURTIS) 1834 (Text zu Tafel 528) (Coniopteryx p.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 151. — HÖLZEL 1964 a, p. 111. — MAIRHUBER 1966, p. 65. — RESSL 1971 b, p. 47. —
GEPP 1977, p. 179.

Verbreitungsareal anthropogen ausgeweitet: eur., v.-as., am., neuseel. (Ebene bis untere
montane Stufe. Euryök. Entw. an Laubh. I.: IV—X)
nT S 0 N St K
C. pineticola ENDERLEIN 1905, p. 10. — SCHREMMER 1959 b, p. 122. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 152. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 40. — RESSL 1971 b, p. 47. — HÖLZEL 1973, p. 499. —
GEPP 1977, p. 178.

holarkt. u. vermutl. anthropogen ausgeweitet: eur., nw.-afr., mong., n.-as., am. (Ebene bis
untere subalp. Stufe. Entw. vorw. an Konif. I.: IV—X)

nT 0 N St B* K

Farn.:

Osmylidae

Gatt.:

Osmylus LATREILLE 1802

0. fulvicephalus (SCOPOLI) 1763, p. 270 (Hemerobius f.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 156. —
HÖLZEL 1964 a, p. 113. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 41. — RESSL 1973, p. 81. — GEPP

1977, p. 179. — (Hemerobius chrysops LINNE 1758, p. 549 FD! — Osmylus c. FRANZ 1961,
p. 441).
expansiv holomed.: m.-, w.-, o.-, s.-eur., w.-anat. (Ebene bis untere montane Stufe. L.:
semiaquatil. I.: V—VII)
S* O N St B* K


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

'

Fam.:

Sisyridae


Gatt.:

Sisyra BURMEISTER 1839

XVII 7

8. fuscata (FABRICIUS) 1793, p. 84 (Hemerobius fuscatus). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 158. —
HÖLZEL 1964 a, p. 114. — HÖLZEL 1973, p. 500. — RESSL 1973, p. 81. — GEPP 1977, p. 180.

holarkt.: eur., alas., canad., am. (Ebene bis 600 m. L.: aquatil, paras, an Süßwasserschwämmen. I.: IV—IX)
nT* N St B* K
8. terminalis CURTIS 1854, p. 56. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 158. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 41.
expansiv holomed.: m.-, w.-, o.-, s.-eur. (Ebene bis mindestens 500 m. L.: aquatil, paras, an
Süßwasserschwämmen. I.: VII—VIII)
O (Kremsmauer) St (Radkersburg)
[S. dalii MCLACHLAN 1866, p. 268.

m.-, w.-, n.-eur.]
8. jutlandica ESBEN-PETERSEN 1915, p. 175.

m.-, n.-eur. (Ebene. I.: VI)

Fam.:

Mantispidae

Gatt.:


Mantispa ILLIGER 1798

B* (Illmitz)

M. styriaca (PODA) 1761, p. 101 (Raphidia st.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 188. — HÖLZEL
1964 a, p. 112. — ÖSTERREICHER 1976, p. 123. — GEPP 1977, p. 180. — (Mantis pagana
FABRICIUS 1775, p. 278. — Mantispa p. SCHREMMER 1959 a, p. 412. — FRANZ 1961, p. 439).

polyz. med.-mong.: m.-, o.-, s.-eur., anat., kauk., mong. (Ebene bis untere kolline Stufe,
extrem wärmeliebend. L. II paras. in Eikokonen von Lycosiden. I.: VI—IX)
O (Scharfling/Mondsee) N St B K (siehe Karte)
Fam.:

Hemerobiidae

Gatt.:

Drepanepteryx LEACH 1815

D. phalaenoides (LINKE) 1758, p. 550 (Hemerobius p.). — FRANZ 1961, p. 441. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 161. — HÖLZEL 1964 a, p. 133. — MAIRHUBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 41. — HÖLZEL 1973, p. 500. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 183.

sib.: m.-, w.-, o.-eur., kanar. (vermutl. eingeschleppt), sib., o.-as. (Ebene bis untere montane
Stufe. Euryök, Entw. vorw. an Laubh. I.: I—XII)
nT* S O N St B* K
D. algida (ERICHSON) 1851, p. 69 (Hemerobius algidus). — FRANZ 1961, p. 441. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 162. — HÖLZEL 1964 a, p. 134. — MAIRHUBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 41. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 183.

sib.: m-, o.-eur., sib. (kolline bis untere subalp. Stufe. Entw. an Konif., bes. Larix. I.: I—V,
VIII—XII)
V nT S O N St K
Gatt.:


Megalomus RAMBUR 1842

M. hirtus (LINNE) 1761, p. 382 (Hemerobius ~h.). — ASPÖCK 1962, p. 48. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 163. — HÖLZEL 1964 a, p. 132. — HÖLZEL 1973, p. 501. — RESSL 1974, p. 20. —
GEPP 1977, p. 183.

polyz. eur.(-sib.?): eur. (kolline bis subalp. Stufe. Entw. vorw. an niederer Vegetation.
I.: V—IX)

nT O N St K
;


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

8 XVII

Neuropteroidea

M. tortricoides RAMBTJR 1842, p. 418. — ASPÖCK 1962, p. 49. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 162. — HÖLZEL 1964 a, p. 132. — MAIRHUBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 41. — HÖLZEL 1973, p. 501. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 183.

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe, wärmeliebend. Entw. wahrscheinlich an Laubsträuchern u. niederer Vegetation. I.: V—IX)
nT S 0 N St K oT*
Gatt,:

Wesmaelius KRÜGER 1922


W. (Wesmaelius KRÜGER 1922) concinnus (STEPHENS) 1836, p. 106 (Hemerobius c). — HÖLZEL
1973, p. 501. •— GEPP 1977, p. 187. — (Boriomyia concinna ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 168. — RESSL 1974, p. 11.

sib. (?): m.-, n.-, w.-, o.-eur., no.-anat. (Ebene bis untere subalp. Stufe. Entw. an Konif.,
bes. Pinus sp. I.: V—IX)
nT* S* 0 N St K
W. (W.) quadrifasciatus (REUTER) 1894 (Hemerobius concinnus var. quadrifasciatus). — HÖLZEL
1973, p. 501. — GEPP 1977, p. 186. —• (Boriomyia quadrifasciata FRANZ 1961, p. 442. —
ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 167. — HÖLZEL 1964 a, p. 127. — MATRHUBER 1966, p. 67. —
ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 43. — SCHEDL 1970, p. 308. — RESSL 1974, p. 11).

sib. (boreoalpin): m.-, n.-, w.-, o.-eur., no.-anat. (kolline bis subalp. Stufe. Entw. an Konif.,
bes. Larix. I.: V—IX)
nT S O N St K oT*
W. (Kimminsia KILLINGTON 1937) jassnidgei (KILLINGTON) 1933, p. 57 (Boriomyia f.). — HÖLZEL
1973, p. 501. — (Boriomyia f. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 166. — HÖLZEL 1964 a, p. 129. —
MAIRHTJBER 1966, p. 67. — OHM 1967, p. 244. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 43. — RESSL

1974, p. 11).
alp., pyren. (obere montane it. subalp. Stufe. Entw. an Konif., bes. Larix. I.: VII—IX)
nT S O N K (Karte)
W. (K.) nervosus (FABRICIUS) 1793, p. 85 (Hemerobius n.). — GEPP 1977, p. 185. — (Boriomyia
nervosa FRANZ 1961, p. 442). — (Hemerobius betulinus STROM 1788, p. 387. •— Boriomyia
betulina ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 165. — HÖLZEL 1964 a, p. 130. — MAIRHTJBER 1966,
p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 42. — SCHEDL 1970, p. 307. — RESSL 1974, p. 11). —

(W. betulinus HÖLZEL 1973, p. 501).

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., n.-iran, sib., grönl. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an

Laub- u. Nadelh. I.: IV—XI)
nT S O N St B* K
W. (K.) helveticus (ASPÖCK et ASPÖCK) 1964 b, p. 95 (Boriomyia helvetica). — ASPÖCK & ASPÖCK 1965, p. 219.

Alpen u. vorderasiatische Gebirge: m.-eur., anat., armen., n.-iran (montane u. subalp. Stufe.
Entw. vermutl. an Laub- u. Nadelh. L: VIII)
nT (Martinswand b. Innsbruck) (Karte)
W. (K.) malladai (NAVAS) 1925, p. 30 (Hemerobius m.). — HÖLZEL 1973, p. 501. — GEPP 1977,
p. 186. — (Boriomyia m. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 165. — HÖLZEL 1964 a, p. 129. —
MAIRHTJBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 42. — SCHEDL 1970, p. 307. — RESSL

1974, p. 11).
arktoalpin (?) mit isolierten Vorkommen in nord-vorderasiatischen Gebirgen: m.-, n.-, w.-,
o.-eur., anat. (subalp. bis über Baumgrenze. I. an Laubsträuchern, Konif. u. niederer Vegetation: V—X)
nT S O N St K
W. (K.) tjederi (KIMMINS) 1963, p. 145 (Boriomyia t.). — HÖLZEL 1973, p. 501. — (Boriomyia t.
ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 166. — MAIRHUBER 1966, p. 67. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,

p. 43).
Alpen u. südeur. Gebirge: m.-eur., ital., so.-eur. (subalp. Stufe. I.: VI—IX)
S (Kapran) O (Totes Gebirge) K (Obervellach, Loiblpaß) (Karte)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

XVII 9

W. (K.) subnebulosus (STEPHENS) 1836, p. 107 (H&nierdbius s.). — HÖLZEL 1973, p. 501. —

GEPP 1977, p. 185. — {Boriomyia subnebulosa ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 163. — HÖLZEL
1964 a, p. 131. — MAIRHTJBEB 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 42. — RESSL 1974,

p. 11).
vermutl. expansiv holomed. mit anthropogen bedingter Arealausweitung: eur., makaron.,
v.-as., nw.-afr., am. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, kulturfreundlich! Entw. an Laub- u.
Nadelh. I.: III—XI)
nT* S O N St B* K
W. (K.) ravus (WITHYCOMBB) 1923, p. 202 (Boriomyia rava). — HÖLZEL 1973, p. 501. — GEPP
1977, p. 186. — (Boriomyia rava ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 164. — HÖLZEL 1964 a,
p. 130. — MAIRHUBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 42. — RESSL 1974, p. 11).

expansiv med. (?): m.-, w.-, o.-, s.-eur., anat. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif.,
bes. Pinus sp. I.: V—IX)
nT* S O N St B* K
[W. (K.) cunctatus (OHM) 1967, p. 228 (Boriomyia cunctata).
bayr., n.-ital.]

'

W. (K.) mortoni (MCLACHLAN) 1899, p. 79 (Hemerobius m.). — HÖLZEL 1973, p. 501. — GEPP
1977, p. 186. — (Boriomyia m. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 166. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 43).
sib. (?): m.-, n.-eur., no.-anat. (Ebene bis untere montane Stufe. Entw. wahrscheinlich an
Konif., bes. Pinus s p . L : V—IX)
nT O N* St K
Gatt.:

Hemerobius LiNNe 1758


H. (Hemerobius LINKE 1758) humulinus LINNE 1758, p. 550. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 168. — HÖLZEL 1964 a, p. 122. — MAIBHUBEE 1966, p. 67. — SCHEDL 1970, p. 308. —
HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 187.

holarkt.: eur., azor., v.-, n.-, o.-as., canad., am. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw.an
Laub- u. Nadelh., Kulturfolger. L: III—XI)
Ö
H. (H.) perelegans STEPHENS 1836, p. 109. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 169. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1969, p. 44. — SCHEDL 1970, p. 308.

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur. (montane u. subalp. Stufe. Entw. vermutl. an Laub- u. Nadelh.
I.: V—VIII)
nT (Landeck, Obergurgl) N (Heiligenkreuz)
H. (H.) simulans WALKEB 1853, p. 285. — FRANZ 1961, p. 443. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 169. — HÖLZEL 1964 a, p. 123. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 188.

holarkt.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., v.-, n.-as., grönl., canad., am. (kollinebis subalp. Stufe. Entw.
an Konif., bes. Larix. L : V—X)
nT* S* O N St K
H. (H.) stigma STEPHENS 1836, p. 112. — FRANZ 1961, p. 444. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 169. — HÖLZEL 1964 a, p. 121. — MAIRHUBER 1966, p. 67. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 44. — SCHEDL 1970, p. 308. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977,

p. 188.
holarkt. mit anthropogen stark ausgeweitetem Verbreitungsareal: eur., makaron., n.-afr.,
v.-, o.-as., canad., am. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif. I.: I—XII)
nT S 0 N St K
H. (H.) pini STEPHENS 1836, p. 111. — FRANZ 1961, p. 443. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 170. — HÖLZEL 1964 a, p. 123. — MAIRHUBEE 1966, p. 68. — SCHEDL 1970, p. 309. —

HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 189.

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an Konif. L : IV—X)

nT S 0 N St B* K


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

10 XVII

Neuropteroidea

H. (H.) contumax TJEDEB 1932, p. 195. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 171. — HÖLZEL 1964 a,
p. 125. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 44. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. —
GEPP 1977, p. 190.

polyz. sib.-eur.: eur., v.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif. I.: V—IX)
S* 0 N St K
H. (H.) fenestratus TJEDER 1932, p. 194. — ASPÖCK 1963 b, p. 82. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 171. — HÖLZEL 1964 a, p. 125. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 44. — HÖLZEL 1973, p. 502. —
RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 190.

sib. (?): m.-, n.-, o.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif. I.: V—IX)
nT* S* 0 N St K
H. (H.) atrifrons MCLACHLAN 1868, p. 184. — FRANZ 1961, p. 442. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 170. — HÖLZEL 1964 a, p. 122. — MAIRHUBER 1966, p. 68. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 44. — SCHEDL 1970, p. 308. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977,

p. 189.

sib. (?): m.-, n.-, w.-, o.-eur. (kolline bis subalp. Stufe. Entw. an Konif., bes. Larix. I.: V—X)
nT S 0 N St K
H. (H.) nitiduhis FABRICITJS 1777, p. 244. — FRANZ 1961, p. 443. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 172. — HÖLZEL 1964 a, p. 120. — MAIRHUBER 1966, p. 68. — HÖLZEL 1973, p. 502. —
RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 188.

polyz. sib.-med.: eur., v.-as. (Ebene bis Baumgrenze. Entw. an Konif., bes. Pinus sp. I.:
IV—X)
nT* S 0 N St B* K
H. (H.) schedli HÖLZEL 1970 a, p. 104. — SCHEDL 1970, p. 309.

alp., pyren. (obere subalp. Stufe. Entw. nur an Pinus cembra? I.: VI—VIII)
nT (Obergurgl I. d.) St (Dachstein)
H. (H.) handschini TJEDER 1957, p. 3. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 171. — HÖLZEL 1964 a,
p. 120. — MAIRHUBER 1966, p. 68. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 44. — SCHEDL 1970,
p. 309. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 188.

holomed.: m.-, o.-, s.-eur., v.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif., bes. Pinus sp.
I.: V—IX)
nT S O N St B* K
H. (H.) micans OLIVIER 1792, p. 63. — FRANZ 1961, p. 443. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 172. — HÖLZEL 1964 a, p. 119. — MAIRHUBER 1966, p. 68. - - ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 45. — SCHEDL 1970, p. 309. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977,

p. 190.
sib.: eur. (außer südlichste Teile), v.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an Laubh.
I.: III—XI)
'
Ö
H. (H.) lutescens FABRICIUS 1793, p. 84. — FRANZ 1961, p. 443. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,

p. 173. — HÖLZEL 1964 a, p. 122. — MAIRHUBER 1966, p. 69. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 45. — SCHEDL 1970, p. 310. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977,

p. 191.
sib.: eur. (außer südlichste Teile), anat. (Ebene bis untere subalp. Stufe. Euryök, Entw. an
Laubh. I.: IV—X)
nT S O N St B* K
H. (H.) gilvus STEIN 1863, p. 418. — (H. burmanni ASPÖCK 1963 c, p. 1. — ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 30. — GEPP 1977, p. 191).

holomed.: m.-, o.-, s.-eur., anat. (Ebene bis untere kolline Stufe, wärmeliebend. Entw. an
Laubh., bes. Quercus sp. I.: V—IX)
N (Piestingtal, Gumpoldskirchen, St. Egyden a, Steinfeld, Klosterneuburg) St (Hauenstein
b. Graz) B* (Großhöflein) K* (Landskron) (Karte)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea



XVII 11

H. (Brauerobius KRÜGER 1922) marginatus STEPHENS 1836, p. 109. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 173. — HÖLZEL 1964 a, p. 121. — MAIRHUBER 1966, p. 69. — HÖLZEL 1973, p. 502. —
RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 191.

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., o.-as. (Ebene bis untere subalp. Stufe. Entw. an Laubh. I.: VI—X)
nT* S 0 N St K


Gatt.:

Micromus RAMBUR 1842

M. (Micromus RAMBUR 1842) variegatus (FABRICIUS) 1793, p. 85 (Hemerobius v.). — FRANZ
1961, p. 444. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 173. — HÖLZEL 1964 a, p. 116. — MAIRHUBER
1966, p. 69. — HÖLZEL 1973, p. 502. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 182.

sib. (?): eur., v.-, o.-as. (Ebene bis montane Stufe. Euryök, Entw. an niederer Vegetation.
I.: IV—XI)
nT* S 0 N St B* K
M. (Nesomicromus PERKINS 1899) angulatus (STEPHENS) 1836, p. 106 (Hemerobius a.). — FRANZ
1961, p. 444. — HÖLZEL 1964 a, p. 116. — GEPP 1977, p. 182. — (Eumicromus a. ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 174. — MAIRHUBER 1966, p. 69. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 45. —
RESSL 1974, p. 11.

holarkt.: eur., makaron., n.-afr., v.-, o.-as., canad., am. (Ebene bis montane Stufe. Euryök,
Entw. an niederer Vegetation. I.: I—XII)
nT* S 0 N St B* K oT*
M. (N.) paganus (LINNE) 1767, p. 912 (Hemerobius p.). — FRANZ 1961, p. 444. — HÖLZEL
1964 a, p. 117. — GEPP 1977, p. 181. — (Eumicromus p. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 175. •—
MAIRHUBER 1966, p. 69. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 45. — SCHEDL 1970, p. 310. — HÖLZEL
1973, p. 503. — RESSL 1974, p. 11.

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., v.-, o.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Laubsträuchern.
I.: V—X)
Ö
M. (N.) lanosus (ZELENY) 1962, p. 246 (Stenomicromus I.). — HÖLZEL 1964 a, p. 117. — GEPP
1977, p. 181. — (Eumicromus l. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 175. — MAIRHUBER 1966,

p. 69. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 45. — RESSL 1974, p. 11).

m.-, o.-eur., ital., so.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. vermutl. an Laubsträuchern.
I.: VI—VIII)
nT* S 0 N St K

Gatt.:

Psectra HAGEN 1866

P. diptera (BURMEISTER) 1839, p. 973 (Hemerobius dipterus). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 175. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 45.

Tritt im gesamten Verbreitungsareal makropter u. mikropter (lappig reduzierte Hinterflügel!) auf. Holarkt.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., o.-as., am. (Ebene bis kolline Stufe. Entw. an
niederer Vegetation. I.: VI—IX)
N* B* (Illmitz) oT (Drauauen b. Lienz, Nörsachmoor)

Gatt.:

Sympherobius BANKS 1904

i

S. (Sympherobius BANKS 1904) pygmaeus (RAMBUR) 1842, p. 422 (Mucropalpus p.). — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 160. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 184.

expansiv holomed.: m.-, w.-, o.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (kolline Stufe. Entw. an Laubh.,
bes. Quercus sp. I.: V—X)
V* nT* O N St



©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

12 XVII

Neuropteroidea

S. (8.) elegans (STEPHENS) 1836, p. 113 (Hemerobius e.J. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 159. —
HÖLZEL 1973, p. 500. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 184.

expansiv holomed.: m.-, w.-, o.-, s.-eur., v.-as. (Ebene bis montane Stufe. Entw. vorw. an
Laubh. I.: V—X)
nT* O N St B* K
S. {Niremberge NAVAS 1909 b) fuscescens (WALLENGREN) 1863, p. 22 (Hemerobius f.). — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 160. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 41. — HÖLZEL 1973, p. 500. —
RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 185.

sib.: eur. (außer südlichste Teile), anat. (Ebene bis montane Stufe. Entw. an Konif., bes.
Pinus sp. I.: V—X)
nT* O N St K
S. (N.) pellucidus (WALKER) 1853, p. 284 (Hemerobius p.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 160. — HÖLZEL 1964 a, p. 135. — MAIRHTJBER 1966, p. 66. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 41. — HÖLZEL 1973, p. 500. — RESSL 1974, p. 11. — GEPP 1977, p. 184.

expansiv holomed.: m.-, w.-, o.-, s.-eur., anat. (Ebene bis montane Stufe. Entw. an Konif.
I.: V—X)
V* S* O N St K
S. (N.) klapaleki ZELENY 1963, p. 59. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 161.

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur. (kolline Stufe. I.: V—VI)

O (Linz-Aufhof, Linz-Haselgraben)
Farn.:
U.-Fam.:

Gatt.:

Chrysopidae
Nothochrysinae

Nothochrysa MCLACHLAN 1868

N. fulviceps (STEPHENS) 1836, p. 101 (Chrysopa f.). •— FRANZ 1961, p. 447. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 177. — HÖLZEL 1964 a, p. 138. — RESSL 1971 a, p. 600. — GEPP 1977, p. 192.

extramed.-eur.: eur. (ohne nördlichste u. südlichste Teile) (Ebene bis kolline Stufe. Entw.
an Laubh. I.: V—IX)
S* O N St K
JV. capitata (FABRICIUS) 1793, p. 82 (Hemerobius capitatus). — FRANZ 1961, p. 447. — ASPÖCK
& ASPÖCK 1964 a, p. 178. — HÖLZEL 1964 a, p. 138. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 45. —
RESSL 1971 a, p. 600. — GEPP 1977, p. 193.

polyz.-eur.: sporadisch fast in allen Teilen Europas (Ebene bis montane Stufe. Entw. an
Laub- u. Nadelh. I.: V—VIII)
O N St K
Gatt:

Hypochrysa HAGEN 1866

H. elegans (BURMEISTER) 1839, p. 981 (Chrysopa e.J. -— {Chrysopa nobilis SCHNEIDER 1851,
p. 142. — H. n. FRANZ 1961, p. 447. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 177. — HÖLZEL 1964 a,

p. 137. — RESSL 1971 a, p. 600). — (H. pernobilis TJEDER 1967, p. 3. — GEPP 1977, p. 192).

polyz.-med.: m.-, o.-eur., ital., so.-eur. (Ebene bis kolline Stufe. Entw. an Laubh. I.: IV—VII)
O N St B* K
U.-Fam.:

Gatt.:

Chrysopinae

Nineta NAVAS 1912

JV. flava (SCOPOLI) 1763, p. 270 (Hemerobius flavus). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 197. — (Chrysopa flava FRANZ 1961, p. 445. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 178. — HÖLZEL 1964 a, p. 141. — MAIRHTJBER 1966, p. 69. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 47).
sib. (?): eur. (außer südlichste Teile), v.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an
Laubh. I.: V—IX)
nT* S O N St B* K


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

XVII 13

N. guadarraviensis (PICTET) 1865, p. 65 (Ghrysopa g,). — HÖLZEL 1973, p. 504. — (Chrysopa g.
ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 32).


holomed.: sm.-, s.-eur., nw.-afr. (in Ö nur ein Fund in 1300 m. Entw. an Laubh. I.: VIII)
K (Heiligenblut)
N. vittata (WESMAEL) 1841, p. 211 (Ghrysopa v.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 198. — (Ghrysopa v. FRANZ 1961, p. 447. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 179. — HÖLZEL 1964 a, p. 141. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 47).
sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., o.-as. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Laubh. I.: V—X)
nT* S 0 N St B* K oT*
N. carinthiaca (HÖLZEL) 1965, p. 2 (Ghrysopa c). — HÖLZEL 1973, p. 504. — (Ghrysopa c. ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 32).

Ö, nw.-anat. (kolline bis montane Stufe. Entw. vermuth an Laubh. I.: VII—VIII)
St* (Graz) K (Ossiach I. cl., Magdalensberg, Wolfsberg, Dollich)
N. inpunctata (REUTER) 1894, p. 20 (Ghrysopa septempunctata var. inpunctata). —(Chrysopa
impunctata ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 179. — HÖLZEL 1964 a, p. 142. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 47). — (N. impunctata GEPP 1978 b, p. 281).

m.-, n.-, o.-eur. (Ebene bis kolline Stufe. Entw. vermutl. an Laubh. I.: V—VII)
N* (Dürnstein) St (Autal b. Graz) B (Winden) K (Wolfsberg)
N. pallida (SCHNEIDER) 1851, p. 99 (Ghrysopa p.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 198. — (Chrysopa p. FRANZ 1961, p. 446. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 179. — HÖLZEL 1964 a, p. 142. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK

1969, p. 47).
extramed.-eur.: in.-, o.-eur. (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Konif., bes. Fichte; Charakterform der Fichtenwälder. I.: VII—X)
nT* S O N St K oT*
Gatt.:

Chrysotropia NAVAS 1911


G. ciliata (WESMAEL) 1841, p. 212 (Chrysopa c). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 198. — (Chrysopa c. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 180. — HÖLZEL
1964 a, p. 142. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 47).

sib.: m.-, sn.-, w.-, o.-eur. v.-, o.-as. (Ebene bis montane Stufe. Entw. an Laubh. I.: IV—IX)
nT* S O N St B* K
Gatt.:

Chrysopa LEACH 1815

G. perla (LINNE) 1758, p. 549 (Hemerobius p.). — FRANZ 1961, p. 446. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 186. — HÖLZEL 1964 a, p. 144. — MAIRHUBER 1966, p. 71. — RESSL 1971 a,
p. 600. — HÖLZEL 1973, p. 503. — GEPP 1977, p. 193.

sib.: eur. (ohne südlichste Teile), n.-anat., armen. (Ebene bis subalpine Stufe. Euryök, Entw.
an Laub- u. Nadelh. I.: IV—X)
Ö
C. loalkeri MCLACHLAN 1893, p. 227. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 187. — HÖLZEL 1964 b,

p. 41.
m.-, o.-, so.-eur., finn., v.-as. (Ebene bis kolline Stufe, wärmeliebend. Entw. vermutl. an
niederer Vegetation. I.: V)
N (Klosterneuburg) St (Frohnleiten)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

14 XVII

Neuropteroidea


C. dorsalis BURMEISTER 1839, p. 981. — FRANZ 1961, p. 445. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 186. — HÖLZEL 1964 a, p. 144. — MAIRHUBER 1966, p. 71. — RESSL 1971 a, p. 600. —
HÖLZEL 1973, p. 503. — GEPP 1977, p. 193.

expansiv pontomed.: m.-, sn.-, w.-, o.-, so.-eur., ital., v.-as. (Ebene bis untere montane Stufe.
Entw. an Pinus sp. I.: V—IX)
nT* S 0 N St B* K
C. huncjarica KLAPALEK 1899, p. 440. — ZELENY 1971, p. 180.

pontomed.: m.-, o.-eur., anat. (kolline Stufe. Entw. an niederer Vegetation, ausgeprägt
wärmeliebend. I.: VI—VII)
N (Eichkogel)
G. abbreviates CURTIS 1834 (Text zu Tafel 520). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 185. — HÖLZEL
1964 a, p. 146. — GEPP 1977, p. 194.

sib.: m.-, n.-, w.-, o.-eur., mong. (Ebene u. kolline Stufe, Charakterform der Schottervegetation von Flußtälern. I.: V—IX)
N (Klosterneuburg, Mödling, Theresienfeld) St (Murauen b. Graz) K (Maria Rain, Grafenstein, Gösselsdorf) oT* (Ainet)
C. formosa BRAUER 1850, p. 8. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 184. — HÖLZEL 1964, p. 147. —
ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 48.

polyz. mongol.-med.: m.-, o.-, s.-eur., v.-, z.-, o.-as., nw.-afr. (Ebene bis kolline Stufe. Entw.
an Laubh., wärmeliebend. I.: V—IX)
N (Wien-Wienufer l. cl., Wachau, Klosterneuburg) B (Zurndorf) K (Liesing)
C. phylloehroma WESMAEL 1841, p. 209. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, 185. — HÖLZEL 1964 a,
p. 146. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 49. — RESSL 1971 a, p. 600. — GEPP 1977, p. 194.

sib.: m.-, sn.-, w.-, o.-eur., Sierra Nevada, sib., mong. (Ebene bis kolline Stufe. Entw. an
niederer Vegetation. Kulturfolger [Felder!]. L : V—IX)
O N St B* K

G. commata Kis et UJHELYI 1965, p. 349. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 33. — GEPP 1977,

p. 195.
expansiv pontomed. (?): m.-, o.-, nso.-eur., v.-as. (Ebene u. kolline Stufe. Entw. an niederer
Vegetation, wärmeliebend. I.: V—VIII)
O (Plesching b. Linz) N (Klosterneuburg, Wimpassing, Theresienfeld) St (St. Nikolai i. S.)
B (Apetlon, Hackeisberg b. Winden)
C. viridana SCHNEIDER 1845, p. 338. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 48. — HÖLZEL 1973, p. 503.

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (Ebene bis kolline Stufe, wärmeliebend.
Entw. an Laubh., bes. Quercus sp. I.: VII—VIII) N* (Wien, Dürnstein) K (Eisenkappel)
C. nigricostata BRAUER 1850, p. 6. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 182. — ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 48. — GEPP 1977, p. 194.

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur.,v.-, z.-as., nw.-afr. (Ebene bis kolline Stufe, wärmeliebend. Entw. vermutl. an niederer Vegetation. I.: VII—VIII)
N (Wien-Stadtgraben l. cl., Wachau, Klosterneuburg) St (Großhartmannsdorf) B (Zitzmannsdorfer Wiesen)
G. septempunetata WESMAEL 1841, p. 210. — FRANZ 1961, p. 446. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 184. — HÖLZEL 1964 a, p. 147. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 48. — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973, p. 503. — GEPP 1977, p. 194.

polyz. paläarkt.: eur., v.-, z.-, o.-as., nw.-afr., Mauritius (verschleppt) (Ebene bis untere
montane Stufe. Euryök, aber wärmeliebend, Entw. an Laubh., kulturfreundlich. I.: V—IX)
nT S O N St B K oT


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea
Gatt.:


.

XVII 15

Anisochrysa NAKAHARA 1955

A. flavifrons (BRAUER) 1850, p. 6 (Chrysopa f.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 195. — {Ghrysopa f. FRANZ 1961, p. 445. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 182. — HÖLZEL 1964 a, p. 143. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 47).

expansiv holomed.: eur. (außer nördlichste Teile), v.-as., nw.-afr. (Ebene bis kolline Stufe.
Euryök, aber wärmeliebend, Entw. an Laubh. I.: V—IX)
nT* S* 0 N (Mödling l. d.) St B* K oT*
A. inornata (NAVAS) 1901, p. 24 (Chrysopa %.). — GEPP 1977, p. 195.

Ö, franz., n.-span. (kolline Stufe. I.: VI—VIII)
St (Graz, Gnas, Lannach)

'
B (Jennersdorf)

A. prasina (BURMEISTER) 1839, p. 981 {Chrysopa p.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 503. — GEPP 1977, p. 196. — {Ghrysopa ventralis f. prasina ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 183 partim. — HÖLZEL 1964 a, p. 145 partim. — MAIRHUBER 1966, p. 70.

polyz. paläarkt.: eur., v.-, z.-, o.-as., nw.-afr. (Ebene bis subalp. Stufe. Euryök, Entw. an
Laub-u. Nadelh. I.:IV—X)
Ö
A. ventralis (CURTIS )1834 (Text zu Tafel 520) (Chrysopa v.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL
1973, p. 503. — GEPP 1977, p. 195. — {Ghrysopa v. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 183 partim. — HÖLZEL 1964 a, p. 145 partim. — MAIRHUBER 1966, p. 70).


extramed.-eur.: eur. (außer südlichste Teile) (Ebene bis subalp. Stufe. Entw. an Laub- u.
Nadelh. I.: V—IX)
nT* S O N St B* K

Gatt.:

Tjederina HÖLZEL 1970 b

T. gracilis (SCHNEIDER) 1851, p. 72 (Chrysopa g.). — RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973,
p. 504. — GEPP 1977, p. 197. — {Ghrysopa g. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 180. — HÖLZEL
1964 a, p. 140. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969, p. 47). — {Ghrysopa
tricolor BRAUER 1856, p. 707. — FRANZ 1961, p. 446).

polyz. med. extramed.: m.-, o.-eur., ital., so.-eur. (Ebene bis montane Stufe. Entw. an Konif.,
Charakterform der Fichtenwälder. I.: V—III)
nT* S O N St K oT*
Gatt.:

Chrysoperla STEINMANN 1964

C. carnea (STEPHENS) 1836, p. 103 (Chrysopa c). — {Chrysopa c. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 181. — HÖLZEL 1964 a, p. 140. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — SCHEDL 1970, p. 310). —
{Anisochrysa c. RESSL 1971 a, p. 600. — GEPP 1977, p. 196).

(wahrscheinlich zu erheblichem Teil anthropogen bedingt) kosmopolitisch. (Ebene bis
Hochgebirge, extrem euryök; Entw. in allen Strata, meist massenhaft und ökonomisch
bedeutsam. I.: I—XII)
^
Ö


Gatt.:

Cunctochrysa HÖLZEL 1970 b

C. albolineata (KILLINGTON) 1935, p. 87 (Ghrysopa a.). — {Chrysopa a. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a,
p. 181. — HÖLZEL 1964 a, p. 143. — MAIRHUBER 1966, p. 70. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 47). — {Anisochrysa a. RESSL 1971 a, p. 600. — HÖLZEL 1973, p. 504. — GEPP 1977,
p. 197). — {Ghrysopa tenella SCHNEIDER 1851, p. 94. •— FRANZ 1961, p. 446).

polyz. sib.: eur. (außer nördliche Teile), v.-as., korean. (Ebene bis montane Stufe. Entw.
an Laubh. I.: V—IX)
nT* S O N St K


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

16 XVII

Neuropteroidea

Farn.:

Myrmeleonidae

Gatt.:

Dendroieon BRAUER 1866

D. pantherinus (FABRICIUS) 1787, p. 249 (Myrmeleon pantherinum). — FRANZ 1961, p. 440. —

ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 189. — HÖLZEL 1973, p. 505. — GEPP 1977, p. 199. — (Myr-

meleon p. BRAUER 1857, p. 64).

sib.: m.-, o.-, so.-eur., n.-anat., n.-chin. (Ebene, wärmeliebend. L.: nicht trichterbauend,
bes. in Eichenwäldern. I.: VII—VIII)
O N St K (Karte)

Gatt.:

Acanthaclisis RAMBUR 1842

A. occitanica (VILLERS) 1789, p. 63 (Myrmeleon occitanicum).
expansiv holomed.: m.-eur. (sporadisch), o.-, s.-eur., nw.-afr., v.-as. (Ebene wärmeliebend.
L.: nicht trichterbauend. I.: VII—VIII)
N* ?
(In Coll. KÜHNELT befindet sich 1 $ mit der Bezeichnung „Wien 40 er " aus dem Nachlaß von
Prof. Dr. F. WERNER. Das Tier wurde wahrscheinlich um 1920 in einem Wagen der Wiener
Straßenbahnlinie 40 (Türkenschanze) gefunden. Nächste sichere Nachweise in der Slowakei,
nahe der österreichischen Grenze.)
i

Gatt.:

Euroleon ESBEN-PETERSEN 1918

E. nostras (FOURCROY) 1785, p. 360 (Myrmeleon n.J. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 192.

GEPP 1977, p. 200. — (Myrmeleon n. HÖLZEL 1964 a, p. 149). — (Myrmeleon europaeus
MCLACHLAN 1873, p. 137. — FRANZ 1961, p. 440).


polyz. med.-extramed.: m.-, sn.-, o.-, ns.-eur., anat., armen, (kolline Stufe. L.: trichterbauend. I.: VI—IX)
nT* 0 N St B* K

Gatt.:

Myrmeleon LINNE 1767

M. (Myrmeleon LINNE 1767) formicarius LINNE 1767, p. 550 (M. formicarium). — FRANZ 1961,
p. 440. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 191. — HÖLZEL 1964 a, p. 148. — ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 49. — GEPP 1977, p. 200.

sib.: eur. (s.-eur. sporadisch in Gebirgen), v.-, z.-, o.-as. (kolline bis montane [vereinzelt
subalp.] Stufe. L.: trichterbauend. I.:V—VIII)
nT 0 N St B* K oT*
M. (Morter NAVAS 1915) inconspicuus RAMBUR 1842, p. 406. — (Grocus i. ASPÖCK & ASPÖCK
1969, p. 50. — GRAEFE 1970, p. 60).

holomed.: m.-eur. (sporadisch), o.-, s.-eur., kanar., nw.-afr., v.-as. (Ebene, extrem wärmeliebend. L.: trichterbauend. I.: VII—VIII)
B (Winden, Illmitz) (Karte)
M. (M.) bore (TJEDER) 1941, p. 73 (Grocus b.). — HÖLZEL 1964 a, p. 149. — HÖLZEL 1973,
p. 505. — (Grocus b. ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 191).

sib.: m.-, n.-eur., z.-, o.-as. (kolline Stufe. L.: trichterbauend. I.: VII—VIII)
sK (Ferlach, Schwabeck) (Karte)

Gatt.:

Distoleon BANKS 1910


D. tetragrammicus (FABRICIUS) 1798, p. 205 (Myrmeleon t.). — GEPP 1978 b, p. 282. — (Myrmeleon t. BRAUER 1857, p. 64). — (Formicaleo t. FRANZ 1961, p. 440. — ASPÖCK & ASPÖCK
1964 a, p. 193. — HÖLZEL 1964 a, p. 150).

expansiv holomed.: m.-, o.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (kolline Stufe, xerothermophil. L.: nicht
trichterbauend. I.: VII—IX)
N St B* K (Karte)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea
Gatt.:

XVII 17

Megistopus RAMBUR 1842

M. flavicornis (Rossi) 1790, p. 21 (Myrmeleon /.). — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 194.

holomed.: m.-etir. (sporadisch), o.-, s.-eur., v.-as., nw.-afr. (Ebene, xerothermophil. L.: nicht
trichterbauend. I.: V—VIII)
B (Neusiedl) (Karte)

U.-Fam.:

Ascalaphidae
Ascalaphinae

Gatt.:


Libelloides TJEDER 1972

Farn.:

L. coccajus (DENIS et SCHTFFEBMÜLLEB) 1775, p. 187 (Papilio c). — (Ascalaphus libelluloides
WEELE 1908, p. 303. — JANETSCHEK 1949, p. 197. — ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 195. —
AISTLEITNEB 1973, p. 125).

adriatomed.: m-eur. (sporadisch), ital., franz., n.-span. (montane Stufe, wärmeliebend.
I.:V—VII)
V nT (Karte)
L. macaronius (SCOPOLI) 1763, p. 168 (Papilio m.J. — (Ascalaphus m. FBANZ 1961, p. 440. —
ASPÖCK & ASPÖCK 1964 a, p. 195. — HÖLZEL 1964 a, p. 151. — ASPÖCK & ASPÖCK 1969,
p. 50. — GEPP 1977, p. 199).

expansiv pontomed.: m.-eur. (sporadisch), o.-, so.-eur., v.-, z.-as. (Ebene bis kolline Stufe,
xerothermophil. I.: VI—VIII)
O N St B K (Karte)


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

18 XVII

Neuropteroidea
Literatur

ALBARDA, H., 1891. Revision des Raphidides. Tijdschr. v. Entom., v. 34, p. 65—184. —
AISTLEITNER, E., 1973. Ascalaphus libelluloides Schaeffer 1763 in Westösterreich (Neuroptera,
Ascalaphidae). Nachrbl. Bayer. Entom., v. 22, p. 125—127. — ASPÖCK, H., 1962. Bemerkungen

über einige europäische Arten des Genus Megalomus Rambur und deren Verbreitung in Österreich (Neurop., Planipennia). Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom., v. 14, p. 48—52. — ASPÖCK,
H., 1963 a. Coniopteryx tjederi Kimmins — ein für Mitteleuropa neues Neuropteron (Ein Beitrag zur Kenntnis der Coniopterygiden Österreichs). Nachrbl. Bayer. Entom., v. 12, p. 41—44. —•
ASPÖCK, H., 1963 b. Zur Frage boreoalpiner Verbreitung bei Neuropteren. Nachrbl. Bayer.
Entom., v. 12, p. 81—88. — ASPÖCK, H., 1963 c. Hemerobius burmanni nov. spec. (Ein Beitrag
zur Kenntnis der Neuropterenfauna des östlichen Gardasee-Gebietes). Zeitschr. Arbeitsgem.
öst. Entom., v. 15, p. 1—6. — ASPÖCK, H., 1964 a. Coniopteryx hölzeli nov. spec, ein neues
europäisches Neuropteron. Entom. Ber., v. 24, p. 77—78. — ASPÖCK, H., 1964 b. Raphidia
ulrikae nov. spec, ein neues Neuropteron aus Mitteleuropa. Entom. Ber., v. 24, p. 151—153. —
ASPÖCK, H., 1973. Die Erforschung der Neuropteren Europas — Rückblick, Standortbestimmung und Ziele. Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom., v. 24, p. 2—30. — ASPÖCK, H., ASPÖCK, U.,
1964 a. Synopsis der Systematik, Ökologie und Biogeographie der Neuropteren Mitteleuropas
im Spiegel der Neuropteren-Fauna von Linz und Oberösterreich, sowie Bestimmungs-Schlüssel
für die mitteleuropäischen Neuropteren und Beschreibung von Coniopteryx lentiae nov. spec.
Naturk. Jahrbuch d. Stadt Linz, 1964, p. 127—282. — ASPÖCK, H., ASPÖCK, U., 1964 b. Boriomyia helvetica nov. spec. (Ins., Neuroptera, Hemerobiidae, Vorl. Beschreibung). Zeitschr.
Arbeitsgem. öst. Entom., v. 16, p. 95. — ASPÖCK, H., ASPÖCK, U., 1965. Boriomyia helvetica
nov. spec. (Insecta, Neuropt., Hemerobiidae) aus dem Unterengadin. Mit einer Übersicht über
die mitteleuropäischen Species des Genus und Bemerkungen zu B. malladai Nav. und B. tjederi
Kimm. Ergebn. wiss. Unters, im Schweiz. Nationalpark, v, 10, p. 211—220. — ASPÖCK, H.,
ASPÖCK, U., 1968. Vorläufige Mitteilungen zur generischen Klassifizierung der Raphidiodea
(Insecta, Neuroptera). Entom. Nachrbl., v. 15, p. 53—64. — ASPÖCK, H., ASPÖCK, U., 1969.
Die Neuropteren Mitteleuropas. Ein Nachtrag zur „Synopsis der Systematik, Ökologie und
Biogeographie der Neuropteren Mitteleuropas". Naturk. Jahrb. d. Stadt Linz, 1969, p. 17—68. —
ASPÖCK, H., ASPÖCK, U., 1976. Die Auflösung des Raphidia notata-Komplexes (Neur., Raphidioptera, Raphidiidae). Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom., v. 27, p. 57—70. — ASPÖCK, H.,
ASPÖCK, U., RAUSCH, H., 1974 a. Bestimmungsschlüssel der Larven der Raphidiopteren Mitteleuropas (Insecta, Neuropteroidea). Zeitschr. f. angew. Zool., v. 61, p. 45—62. — ASPÖCK, H.,
RAUSCH, H., ASPÖCK, U., 1974 b. Untersuchungen über die Ökologie der Raphidiopteren Mitteleuropas (Insecta, Neuropteroidea). Zeitschr. f. angew. Entom., v. 76, p. 1—30. — ASPÖCK, H.,
ASPÖCK, U., RAUSCH, H., 1977. Polyzentrische Ausbreitung eines „sibirisch-mediterranen"
Faunenelements am Beispiel der polytypischen Kamelhalsfliege Raphidia ophiopsis L. (Neuroptera, Raphidioptera, Raphidiidae). Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom., v. 28, p. 89—105. —
ASPÖCK, H., ASPÖCK, U., HÖLZEL, H. (unter Mitarbeit von H. RAUSCH, 1980. Die Neu-

ropteren Europas. Goecke u. Evers, Krefeld. — BANKS, N., 1904. A list of neuropteroid insects,
exclusive of Odonata, from the vicinity of Washington, D. C. Proc. Ent. Soc Washgt., v. 6,

p. 201—217. — BANKS, N., 1910. Myrmeleonidae from Australia. Ann. Ent. Soc America,
v. 3, p. 40—44. — BRAUER, F., 1850. Beschreibung und Beobachtung der Oesterreichischen
Arten der Gattung Chrysopa. Haidinger's Naturw. Abhdlg., v. 4, p. 1—12. — BRAUER, F.,
1856. Rückblick auf die im Jahre 1850 beschriebenen Arten der Gattung Chrysopa Leach,
nebst Beschreibung der Chr. tricolor nov. sp. Verh. zool. bot. Verein Wien, v. 6, p. 702—708. —
BRAUER, F., 1866. Neuroptera in: Reise der österreichischen Fregatte Novara um die Erde.
Zool. Theil (I a), v. 2, p. 42. — BRAUER, F., 1876. Die Neuropteren Europas und insbesondere
Oesterreichs mit Rücksicht auf ihre geographische Verbreitung. Festschr. zur Feier des 25jährigen Bestandes d. Kais. Königl. Zool. Bot. Ges. Wien, p. 263—300. — BURMEISTER, H. C. C ,
1839. Handbuch der Entomologie. 2. Neuroptera, p. 757—1050. — CURTIS, J., 1823—1840.
British Entomology, London (8 Bände). — CURTIS, J., 1854. Descriptions of two species of the
genus Hemerobius, with remarks on the nomenclature of Coniopteryx and on Orthotaenia
Buoliana. Trans. Ent. Soc. London, v. 3, p. 56—60. — DENIS, M., SCHIFFERMÜLLER, I., 1775.
Systematisches Verzeichnis der Schmetterlinge der Wiener Gegend. Wien, 322 pp. — ENDER-


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

XVII

19

LEIN, G., 1905. Klassifikation der Neuropteren-Familie Coniopterygidae. Zool. Anz., v. 29,
p. 225—227. — ENDERLEIN, G., 1906. Monographie der Coniopterygiden. Zool. Jahrb. (Abt.
Systematik), v. 23, p. 173—242. — EBICHSON, W. F., 1851. Die neuen Arten der Hymenoptera,
Diptera, Neuroptera in Menetries: Die Insecten in Middendorffs Reise in Sibirien. Petersburg,
1851, p. 60—69. — ESBEN-PETERSEN, P., 1915. New species of neuropterous insects in Danish
collections. Vidensk. Medd. fra Dansk Nat. Forening, v. 66, p. 175—181. — ESBEN-PETERSEN,
P., 1918. Help-notes towards the determination and the classification of the European Myrmeleonidae. Ent. Meddelelser, v. 12, p. 97—127. — FABRICIUS, J. C, 1775. Systema Entomologiae.

Flensburgi et Lipsiae. — FABRICIUS, J. C, 1777. Genera Insectorum. Clailonii. — FABRICIUS,
J. C, 1781. Species insectorum. Hamburgi et Kilonii, 1. — FABRICIUS, J. C, 1787. Mantissa
insectorum. Hafniae. — FABRICIUS, J. C, 1793. Entomologia systematica. Hafniae, 2. —•
FABRICIUS, J. C, 1798. Supplementum Entomologiae systematicae. Hafniae. — FOURCROY,
A. F., 1785. Entomologia parisiensis, sive catalogus Insectorum, qua in agro parisiensi reperiuntur. Paris, 2 Bände. — FRANZ, H., 1961. Die Nordostalpen im Spiegel ihrer Landtierwelt.
Innsbruck, Universitätsverlag Wagner, v. 2. (Neuropteroidea: p. 437—448.) — GEPP, J., 1974.
Die Netzflügler (Megaloptera, Raphidiodea, Planipennia) des Kaiserwaldes südwestlich von
Graz (mit einer zoogeographischen Analyse). Mitt. d. Abt. Zool. des Landesm. Joanneum Graz,
v. 3, p. 11—28. — GEPP, J. (1977). Die Planipennier der Steiermark (Neuroptera s. str., Neuropteroidea, Insecta): Autökologie und Regionalfaunistik. Mitt. Naturw. Verein f. Steiermark,
v. 107, p. 171—206. — GEPP, J., 1978 a. Die Raphidiopteren der Steiermark in faunistischökologischer Betrachtung (Neuropteroidea, Insecta). Mitt. Naturw. Verein f. Steiermark, v. 108,
p. 241—250. — GEPP, J., 1978 b. Faunistische Nachrichten aus der Steiermark (XXIII/1):
Nineta impunctata und Distoleon tetragrammicus in der Steiermark (Planipennia, Insecta).
Mitt. Naturw. Verein f. Steiermark, v. 108, p. 281—282. — GRAEFE, G., 1970. Grocus inconspicuus (Rambur, 1842) (Neuroptera, Myrmeleonidae) im Neusiedlerseegebiet. Entom. Nachrbl.,
v. 17, p. 60—61. — HAGEN, H., 1866. Hemerobidarum Synopsis synonymica. Stett. Entom.
Zeitg., v. 27, p. 369—462. — HÖLZEL, H., 1964 a, Die Netzflügler Kärntens. Carinthia II, v. 74,
p. 97—156. — HÖLZEL, H., 1964 b. Bemerkungen zu Chrysopiden. I. Chrysopa walkeri ML.
(Neuropt. Planipennia). Nachrbl. Bayer. Entom., v. 13, p. 41—43. — HÖLZEL, H., 1965. Eine
neue mitteleuropäische Neuropterenart — Chrysopa carinthiaca (Planipennia-Chrysopidae).
Entom. Nachrbl., v. 12, p. 2—3. — HÖLZEL, H., 1970 a. Ein neuer Hemerobius aus Mitteleuropa
(Planipennia, Hemerobiidae). Nachrbl. Bayer. Entom., v. 18, p. 104—106. — HÖLZEL, H.,
1907 b. Zur generischen Klassifikation der paläarktischen Chrysopinae. Eine neue Gattung und
zwei neue Untergattungen der Chrysopidae (Planipennia). Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom.,
v. 22, p. 44—52. — HÖLZEL, H., 1973. Die Netzflügler Kärntens 1. Nachtrag. Carinthia II,
v. 83, p. 497—506. — ILLIGER, J. C. W., 1798. Kugelann, Verzeichnis der Käfer Preussens,
ausgearbeitet von Illiger, mit einer Vorrede von Hellwig und dem angehängten Versuch einer
natürlichen Ordnung und Gattungsfolge der Insecten. Halle. — JANETSCHEK, H., 1949. Über
einige bemerkenswerte Insekten Nordtirols. Tiroler Heimatbl., Naturkunde/Naturschutz, v. 24,
p. 197—203. — KILLINGTON, F. J., 1933. A new species of Boriomyia (Neur. Hemerobiidae)
from France. Entom. Mo. Mag., v. 69, p. 57—58. — KILLINGTON, F. J., 1935. Chrysopa albolineata nom. nov. for Chrysopa tenella Schneid. (Neur.). Journ. Soc. Brit. Ent., v. 1, p. 87. —
KILLINGTON, F. J., 1936. A monograph of the British Neuroptera I. Ray Society, v. 122,

p. 1—269. — KILLINGTON, F. J., 1937. A monograph of British Neuroptera II. Ray Society,
v. 123, p. 1—306. — KIMMINS, D. E., 1934. A new species of Coniopteryx from France. Ann.
Mag. Nat. Hist. (10), v. 13, p. 613—619. — KIMMINS, D. E., 1963. Notes on two British species
of Neuroptera, Boriomyia mortoni (McL.) and B. killingtoni (Morton), with a description of
a new species of the mortoni group of Boriomyia. Entom. Gazette, v. 14, p. 140—149. — Kis,
B., 1965. Eine neue Coniopteryx-Art aus Rumänien (Neuroptera, Coniopterygidae). Reichenbachia, v. 5, p. 295—298. — Kis, B., 1967. Coniopteryx aspöcki n. sp., eine neue Neuropterenart
aus Europa. Reichenbachia, v. 8, p. 123—125. — Kis, B., UJHELYI, S., 1965. Chrysopa commata
sp. n. and some remarks on the species Chrysopa phyllochroma Wesm. (Neuroptera). Acta
Zool. Acad. Sic. Hung., v. 11, p. 347—352. — K i s , B., NAGLER, C , MANDRU, C, 1970. Neuroptera (Planipennia) in: Fauna Republicii Socialiste Romania. Insecta, v. 8, 343 pp. — KLAPALEK,
F., 1894. Is Aleuropteryx lutea Low, identical with Coniopteryx lutea Wallgr. ? Ent. Mo. Mag.,
v. 5, p. 121—122. — KLAPALEK, F., 1899. Bemerkungen über die Trichopteren- und Neuropteren-


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

20 XVII

Neuropteroidea

fauna Ungarns. Termesz. Füzetek, v. 22, p. 429—442. — KLINGSTEDT, H., 1932. Neuropterologisches aus Finnland 5. Revision der Gattung Sialis nebst Besehreibung von zwei neuen Arten.
Mem. Soc. Flora u. Fauna Fennica, v. 8, p. 3—14. — KOFLER, A., 1977. Schlammfliegen und
Kamelhalsfliegen aus Osttirol (Insecta: Megaloptera und Raphidioptera). Carinthia II, v. 87,
p. 337—341. — KOLBE, H., 1880. Über die Linneschen Species Phryganea flavilatera und
Hemerobius lutarius. Stett. Entom. Zeitg., v. 41, p. 351. — KRÜGER, L., 1922. Hemerobiidae.
Beiträge zu einer Monographie der Neuropteren-Familie der Hemerobiiden. Stett. Entom. Zeitg.,
v. 83, p. 138—172. — LATREILLE, P. A., 1801—1805. Histoire naturelle, generale et particuliere,
des Crustaces et des Insectes. Paris (In C. S. Sonnini's ed. von Buffon's Histoire Naturelle. —
LEACH, W. E., 1815. Entomology. In D. Brewster, The Edinburgh Encyclopaedia, v. 9, p. 57 —
172. — LINNE, C , 1758. Systema Naturae. Tom. I. Ed. X. Holmiae. — LINNE, C, 1761. Fauna
suecica. Stockholmiae. Ed. II. — LINNE, C , 1767. Systema Naturae. Ed. XII. Holmiae. —

Löw, F., 1885. Beitrag zur Kenntnis der Coniopterygidae. SB. Kais. Ak. Wiss. Wien, math.naturw. KL, v. 91, p. 73—89. — MCLACHLAN, R., 1866. Notes on three little-known species of
British Hemerobiidae. Ent. Mo. Mag., v. 2, p. 268—270. — MCLACHLAN, R., 1868. A monograph of the British Neuroptera-Planipennia. Trans. Ent. Soc. London, 1868, p. 145—224. —
MCLACBXAN, R., 1873. Notes sur les Myrmeleonides decrits par le Dr. Rambur. Ann. Soc.
Entom. Belg., v. 16, p. 127—141. — MCLACHLAN, R., 1893. On species of Chrysopa observed
in the Eastern Pyrenees; together with descriptions of, and notes on, new or little-known
Palaearctic forms of the genus. Trans. Ent. Soc. London, 1893, p. 227—234. — MCLACHLAN, R.,
1899. Notes on certain Palaearctic species of the genus Hemerobius. (Nr. 1—4). Ent. Mo. Mag.,
v. 35, p. 77—80; 127—133; 149—153; 184—186. — MAIRHUBER, F., 1966. Übersicht über die
bisher im Bundesland Salzburg aufgefundenen Neuropteren (nebst einigen Neuropteren-Funden
aus Kärnten und der Steiermark). Nachrbl. Bayer. Entom., v. 15, p. 65—71. — MEINANDER, M.,
1963. Coniopterygidae (Neuroptera) from Marocco. Not. Entom., v. 43, p. 92—109. — MEINANDER, M., 1972. A revision of the family Coniopterygidae (Planipennia). Acta Zool. Fenn.,
v. 136, p. 1—357. — NAKAHARA, W., 1955. New Chrysopidae from Formosa. Kontyü, v. 23,
p. 143—147. — NAVAS, L., 1901. Notas Neuropterologicas. III. El genero Chrysopa en Espafia.
Butll. Inst. Cat. Hist. Nat., v. 1, p. 23—26. — NAVAS, L., 1909 a. Raphidides (Insectes, Neuropteres) du Musee de Paris. Ann. Soc. sei. Brux., v. 33, p. 143—146. — NAVAS, L., 1909 b. Neuropteros de los alrededores de Madrid. Rev. Real Acad. Ci. Madrid, v. 8, p. 370—380. — NAVAS,
L., 1911. Nouvelles formes de Chrysopidae (Ins. Nevr.) de France. Ann. Assoc. Nat. Lev. Perret,
v. 17, p. 12—14. — NAVAS, L., 1912. Crisöpidos y Hemerobidos (Ins. Neur.) nuevos o criticos.
Broteria, v. 10, p. 98—113. — NAVAS, L., 1915. Neuröpteros nuevos o poco conocidos IV, V.
Mem. Real Acad. Ci. Art. Barcelona, v. 11, p. 373—400; 455—480. — NAVAS, L., 1916. Notas
sobre el orden de los Rafidiopteros (Ins.) Mem. Real Acad. Ci. Art. Barcelona, v. 12, p. 507—513.
— NAVAS, L., 1925. Neuröpteros del Museo de Berlin. Rev. Acad. Ci. Zaragoza, v. 9, p. 20—34. —
NAVAS, L., MARCET, A. F., 1910. Coniopterigido nuevo de Montserrat. Rev. Montserratina, 1910,
p. 150—151. — OHM, P., 1965. Beiträge zur Kenntnis der Gattung Helicoconis Enderlein 1905
(Neuroptera, Coniopterygidae) nebst Diagnose zweier neuer Arten aus dem schweizerischen
Nationalpark. Ergebn. d. wiss. Unters, im Schweiz. Nationalpark, v. 10, p. 171—207. — OHM,
P., 1967. Zur Kenntnis der Gattung Boriomyia Banks 1905 (Neuroptera, Hemerobiidae).
Reichenbachia, v. 8, p. 227—246. — OHM, P., 1968. Vorläufige Beschreibung einer neuen europäischen Aleuropteryxart (Neuroptera, Coniopterygidae). Entom. Nachrbl., v. 15, p. 12—15. —
OLIVIER, A. G., 1789—1825. Encyclopedie methodique. Dictionnaire des Insectes. 10 Bände.
Paris. — ÖSTERREICHER, H. D., 1976. Erster Fund von Mantispa styriaca Poda 1761 ( = M.
pagana Fbr. 1775) in Ob er Österreich. Naturk. Jahrb. d. Stadt Linz, v. 22, p. 123—125. —
PERKINS, R. C. L., 1899. Neuroptera in: Fauna Hawaiiensis. David Sharp Ed. 2, p. 31—89

(Cambridge University Press). — PICTET, F. J., 1836. Memoire sur le genre Sialis de Latreille,
et considerations sur la classification de l'ordre des Nevropteres. Ann. Sc. Nat., v. 5, p. 69—80. —•
PICTET, A. E., 1865. Synopsis des Nevropteres d'Espagne. Genf, 1865. — PODA VON NEUHATJS,

N., 1761. Insecta Musei Graecensis, qime in ordines, genera et species juxta Systema Naturae
Linnaei digressit. Graecii. — RAMBUR, P., 1842. Histoire Naturelle des Insectes. Nevropteres.
Paris. — RATZEBCTRG, J. T. C , 1844. Die Forstinsekten oder Abbildung und Beschreibung der
in den Wäldern Preussens und der Nachbarstaaten als schädlich oder nützlich bekanntgewordenen Insekten. Band 3: Die Ader-, Zwei-, Halb-, Netz- u. Geradflügler, 313 pp. Berlin. —


©Akademie d. Wissenschaften Wien; download unter www.biologiezentrum.at

Neuropteroidea

XVII

21

RESSL, F., 1968. Bemerkenswerte entomologische Neufunde für den Bezirk Scheibbs im Jahre
1967. Entom. Nachrbl., v. 15, p. 77—78. — RESSL, F., 1971 a. Untersuchungen über die Chrysopiden des Bezirkes Scheibbs (Niederösterreich). Beitrag zur Kenntnis der Ökologie, Phänologie
und Verbreitung der Chrysopiden Mitteleuropas (Neuroptera: Planipennia). Beitr. z. Entom.,
v. 21, p. 597—607. — RESSL, F., 1971 b. Untersuchungen über die Coniopterygiden (Neuroptera,
Planipennia) des Bezirkes Scheibbs (NÖ) — Ein Beitrag zur Kenntnis der Verbreitung, Phaenologie und Ökologie der Coniopterygiden Mitteleuropas. Nachrbl. Bayer. Entom., v. 20, p. 44—60.
— RESSL, F., 1973. Zur Verbreitung und Lebensweise der aquatilen und semiaquatilen Neuropteren im Bezirk Scheibbs (NÖ). Zeitschr. Arbeitsgem. öst. Entom., v. 24, p. 81—83. — RESSL,
F., 1974. Untersuchungen über die Hemerobiiden des Bezirkes Scheibbs. Ein Beitrag zur
Kenntnis der Verbreitung, Ökologie und Phänologie der Hemerobiiden Mitteleuropas. Mtt. Ent.
Ges. Basel, v. 24, p. 10—28. — REUTER, 0. M., 1894. Neuroptera Fennica. Förteckning och
Beskrifning öfer Finlands Neuropterer. Acta Soc. Fauna et Flora Fennica, v. 9, p. 1—36. —
ROTTSSET, A., 1964. Description d'une espece nouvelle du genre Coniopteryx CURT.: Coniopteryx
drammonti (Nevropteres Planipennes Coniopterygides). Trav. Lab. Zool. Stat. Aquicole Grimaldi

Fa. Sei. Dijon, v. 56, p. 1—10. — Rossi, P., 1790. Fauna Etrusca, sistens Insecta, quae in
provineiis Florentina et Pisana praesertim collegit. Liburni. 2 Bände. — SCHEDL, W., 1970.
Planipennia (Insecta, Neuroptera) der subalpinen und höheren Stufen der Ötztaler Alpen (Tirol,
Österreich). Ber. Nat.-Med. Ver. Innsbruck, v. 58, p. 305—312. — SCHNEIDER, W. G., 1843.
Monographia generis Raphidiae Linnaei. Vratislaviae. 99 pp. — SCHNEIDER, W. G., 1845. Verzeichnis der von Herrn Oberlehrer Zeller im Jahre 1844 in Sicilien und Italien gesammelten
Neuroptera, mit Beschreibung einiger neuer Arten. Stett. Ent. Ztg., v. 6, p. 338—346. —
SCHNEIDER, W. G., 1851. Symbolae ad monographiam generis Chrysopae, Leach. Vratislaviae. —•
SCHREMMER, F., 1959 a. Freilandbeobachtungen zur Eiablage von Mantispa pagana Fbr.
(Neuroptera, Planipennia). Z. Morph. Ökol. Tiere, v. 48, p. 412—423. — SCHREMMER, F., 1959 b.
Beobachtungen und Untersuchungen über die Insektenfauna der Lärche (Larix deeidua) im
östlichen Randgebiet ihrer natürlichen Verbreitung, mit besonderer Berücksichtigung einer
Großstadtlärche. Z. ang. Ent., v. 45, p. 113—153. — SCHUMMEL, T. E., 1832. Versuch einer
genauen Beschreibung der in Schlesien einheimischen Arten der Gattung Raphidia L. Breslau. —
SCOPOLI, J. A., 1763. Entomologia Carniolica exhibens insecta Carnioliae idigena et distributa
in ordines, genera, species, varietates, methodo Linneana. Vindobonae. — STEIN, J. P. E. F.,
1863. Beitrag zur Neuropteren-Fauna Griechenlands, mit Berücksichtigung dalmatinischer
Arten. Berl. Entom. Zeitschr., v. 7, p. 411—422. — STEINMANN, H., 1964. The Chrysopa species
(Neuroptera) of Hungary. Ann. Hist. Nat. Mus. Nat. Hung., Zool., v. 56, p. 257—266. — STEPHENS, J. F., 1836. Illustrations of British entomology. Mandibulata 6. London. — STRÖM, H.,
1788. Nogle Insect-Larver med deres Forvandlinger. Nye Saml. Norske Vidensk. Selsk. Skrift.,
v. 2, p. 375—400. — TJEDER, B., 1930. Preliminary descriptions of three new Coniopteryxspecies from northern Europe. Ent. Tidskr., v. 51, p. 206. — TJEDER, B., 1932. Preliminary
notes on Hemerobius limbatellus of authors. Ent. Tidskr., v. 53, p. 193—195. •— TJEDER, B.,
1941. A new species of Myrmeleontidae from Scandinavia. Preliminary description. Opuscula
Ent., v. 6, p. 73—74. — TJEDER, B., 1957. A new European Hemerobius (Neuroptera). Ergebn.
d. wiss. Unters, im Schweiz. Nationalpark, v. 5, p. I—6. — TJEDER, B., 1960. A new subapterous
Coniopterygid from Denmark (Neuroptera). Ent. Med., v. 29, p. 312—319. — TJEDER, B.,
1967. Two new names in European Chrysopidae (Neuroptera). Opuscula Ent., v. 32, p. 3. —
TJEDER, B., 1972. Two necessary alterations in long-established genus nomenclature in Ascalaphidae (Neuroptera). Ent. scand., v. 3, p. 153—155.— VILLERS, C. J. DE, 1789. Caroli Linnaei
entomologia, faunae sueciae descriptionibus aucta; D. D. Scopoli, Geoffroy, De Geer, Fabricii,
Schranck etc. speciebus vel in systemate non enumeratis, vel nuperrime detectis, vel speciebus
Galliae australis locupletata, generum specierumque rariorum iconibus ornata, curante et augente

Carolo de Villers (3). Lugduni. 656 pp. — WALKER, F., 1853. Catalogus of the specimens of
Neuropterous Insects in the collections of the British Museum, 2: Sialides-Nemopterides,
p. 193—476. London. — WALLENGREN, H. D. J., 1863. Bidrag till kännedomen af Sveriges
Neuroptera. Öfvers. Kongl. Vet.-Akad. Förhandlg.,-«. 20, p. 15—26. — WALLENGREN, H. D. J.,
1871. Skandinaviens Neuroptera. Första Avdelningen Neuroptera-Planipennia. Kongl. Svenska
Vetenskaps-Akad. Handl., v. 9, p. 1—76. — WEELE, H. V. D., 1908. Ascalaphiden. Coll. Zool.
Selys Longchamps, v. 8, 326 pp. Bruxelles. — WESMAEL, C, 1841. Notice sur les Hemerobides


×