Luận văn thạc sỹ - Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

LÊ MINH TÚ

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 482

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. NGUYỄN MINH PHƯƠNG

HÀ NỘI - 2015


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn "Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty
Cổ phần 482” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả được sử
dụng trong luận văn trung thực, có nguồn trích dẫn và chưa từng công bố trong các
công trình nghiên cứu trước đây.

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2015

Tác giả luận văn

Lê Minh Tú


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo và các Thầy Cô giáo trường Đại
học Kinh tế quốc dân Hà Nội, Viện Kế toán - Kiểm toán, Viện đào tạo sau đại học
của trường.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới giảng viên hướng dẫn khoa học
PGS.TS Nguyễn Minh Phương đã nhiệt tình hướng dẫn, trợ giúp và động viên tôi
rất nhiều.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, phòng Tài chính - Kế toán Công ty
Cổ phần 482 đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc khảo sát, nghiên cứu thực tế và thu
thập thông tin của tôi.
Tôi xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện, động viên
tôi những lúc khó khăn để có thể vượt qua và hoàn thành tốt luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2015

Tác giả luận văn

Lê Minh Tú


MỤC LỤC
Trang

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .....................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................. 1
1.2. Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài .............2
1.3. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................4
1.4. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................4
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................4
1.6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................5
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu..................................................................... 6
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu .....................................................................6
Kết luận chương 1................................................................................................... 7
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG
CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP .......................................................................8
2.1. Bản chất và vai trò của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp
xây lắp .................................................................................................................. 8
2.1.1. Bản chất của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp ....8
2.1.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xây lắp............ 10
2.2. Nội dung kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xây lắp.............. 11
2.2.1. Phân loại và nhận diện chi phí...............................................................11
2.2.2. Xây dựng định mức và lập dự toán chi phí ...........................................18
2.2.3. Hạch toán chi phí thực hiện ..................................................................23
2.2.4. Phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh .........27
Kết luận chương 2................................................................................................. 34


CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN 482 .......................................................................................................35

3.1. Giới thiệu tổng quan về Công ty Cổ phần 482......................................... 35
3.1.1. Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần 482............................................ 35
3.1.2. Đặc điểm lĩnh vực kinh doanh, sản phẩm và quy trình công nghệ của
Công ty Cổ phần 482 ......................................................................................37
3.1.3. Tổ chức bộ máy Công ty Cổ phần 482.................................................. 40
3.1.4. Đặc điểm tổ chức kế toán tại Công ty Cổ phần 482.............................. 43
3.2. Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482 ................46
3.2.1. Về công tác phân loại chi phí ................................................................46
3.2.2. Về công tác xây dựng định mức và lập dự toán chi phí .........................48
3.2.3. Hạch toán chi phí thực hiện ..................................................................54
3.2.4. Phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh .........57
3.3. Đánh giá chung về kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482 . . .58
3.3.1. Ưu điểm ................................................................................................58
3.3.2. Tồn tại và nguyên nhân .........................................................................60
Kết luận chương 3................................................................................................. 63
CHƯƠNG 4 CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 482............................................................................ 64
4.1. Sự cần thiết, yêu cầu hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ
phần 482............................................................................................................ 64
4.2. Các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần
482...................................................................................................................... 65
4.2.1. Hoàn thiện phân loại chi phí .................................................................65
4.2.2. Hoàn thiện xây dựng định mức và lập dự toán chi phí ..........................71
4.2.3. Hoàn thiện hạch toán chi phí thực hiện .................................................72
4.2.4. Hoàn thiện phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh
doanh.............................................................................................................. 80


4.2.5. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán để phục vụ cho kế toán quản trị nói
chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng .....................................................82

4.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp .............................................................86
4.3.1. Về phía cơ quan nhà nước .....................................................................86
4.3.2. Về phía các tổ chức đào tạo, tư vấn về kế toán, tài chính và quản lý kinh
tế..................................................................................................................... 88
4.3.3. Về phía doanh nghiệp ...........................................................................88
Kết luận chương 4................................................................................................. 90
KẾT LUẬN ...........................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... 92
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CCDC

Công cụ dụng cụ

DN

Doanh nghiệp

DT

Dự toán

KH

Khấu hao

KTQT

Kế toán quản trị

KTQT

Kế toán quản trị

KTQTCP

Kế toán quản trị chi phí

LN

Lợi nhuận

MTC

Máy thi công

MTV

Một thành viên

NCTT

Nhân công trực tiếp

NVLTT

Nguyên vật liệu trực tiếp

SP

Sản phẩm

SXC

Sản xuất chung

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

TSCĐ

Tài sản cố định

XDCTGT

Xây dựng công trình giao thông


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
BẢNG:

Bảng 2.1.

Khái quát các tiêu thức phân loại chi phí cơ bản........................... 11

Bảng 2.2.

Bảng tổng hợp dự toán chi phí xây dựng ............................................22

Bảng 3.1:

Quy mô hoạt động của Công ty ..........................................................40

Bảng 3.2.

Các hạng mục công việc của dự án..................................................... 53

Bảng 3.3.

Các công việc phần mặt đường thuộc chi phí xây lắp......................... 53

Bảng 3.4.

Danh mục các chứng từ chủ yếu sử dụng để tập hợp chi phí tại công ty....... 55

Bảng 3.5.

Báo cáo phân tích biến động chi phí................................................... 58

Bảng 4.1.

Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ...................................66

Bảng 4.2:

Chi phí dịch vụ mua ngoài trong 6 tháng cuối năm 2014 phục vụ hoạt
động sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần 482.......................... 68

Bảng 4.3:

Một số chỉ tiêu tách biến phí và định phí trong chi phí dịch vụ mua
ngoài Công ty Cổ phần 482 ................................................................69

Bảng 4.4.

Mẫu dự toán chi phí sản xuất ..............................................................71

Bảng 4.5.

Mẫu dự toán chi phí quản lí doanh nghiệp ..........................................72

Bảng 4.6.

Mẫu Báo cáo dự báo vật tư theo kế hoạch thi công............................ 74

Bảng 4.7.

Mẫu Báo cáo tiến độ thi công .............................................................75

Bảng 4.8.

Mẫu Báo cáo tình hình tăng giảm nguyên liệu, vật liệu...................... 76

Bảng 4.9.

Mẫu Báo cáo năng suất lao động ........................................................77

Bảng 4.10.

Mẫu Báo cáo chi phí sản xuất............................................................. 78

Bảng 4.11.

Báo cáo kết quả kinh doanh bộ phận theo công trình.......................... 79

Bảng 4.12.

Báo cáo kết quả kinh doanh bộ phận theo đội thi công .......................79

Bảng 4.13:

Bảng phân tích mối quan hệ CVP....................................................... 81

Bảng 4.14.

Báo cáo phân tích biến động biến phí................................................ 82

Bảng 4.15.

Báo cáo phân tích biến động định phí ................................................82

BIỂU:
Biểu 4.1 :

Phiếu theo dõi tiêu hao vật tư .............................................................73

Biểu 4.2:

Hệ thống tài khoản kế toán chi tiết..................................................... 73


SƠ ĐỒ:
Sơ đồ 3.1.

Qui trình công nghệ của Công ty Cổ phần 482................................38

Sơ đồ 3.2.

Sơ đồ bộ máy quản lí của Công ty Cổ phần 482................................. 41

Sơ đồ 3.3.

Mô hình bộ máy kế toán Công ty Cổ phần 482 ...................................43

Sơ đồ 3.4.

Trình tự ghi sổ kế toán máy tại Công ty Cổ phần 482......................... 45

ĐỒ THỊ:
Đồ thị 1.1.

Đường hồi qui biểu diễn CP hỗn hợp ..................................................15


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

LÊ MINH TÚ

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 482

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH

HÀ NỘI - 2015


i

TÓM TẮT ĐỀ TÀI
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Ngành xây lắp là một ngành thực sự có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc
dân. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng, các tuyến đường giao thông, các công trình,
đường điện, thủy lợi…ngày càng có ý nghĩa không chỉ phục vụ cho các ngành sản
xuất khác mà còn phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sản xuất, đi lại giữa các vùng, miền;
phục vụ phát triển kinh tế trong và ngoài nước. Sự phát triển không ngừng của các
doanh nghiệp xây lắp cả về quy mô lẫn chất lượng, đã góp phần to lớn vào sự phát
triển kinh tế đất nước trong tiến trình hội nhập kinh tế và sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước.
Để phục vụ nhu cầu thông tin về chi phí cho nhà quản trị, cũng như cung cấp
thông tin cho các đối tượng bên ngoài , thì kế toán chi phí là công cụ rất hữu hiệu

phục vụ nhu cầu đó. Kế toán quản trị chi phí có vai trò to lớn trong các khâu của
quá trình quản lý từ lập kế hoạch (thông qua việc cung cấp các dự toán chi phí), đến
thực hiện, kiểm tra, kiểm soát và ra quyết định của nhà quản trị.
Tuy nhiên thực tế tại Công ty Cổ phần 482 mới chủ yếu đề cập đến kế toán chi
phí phục vụ cho mục tiêu kế toán tài chính tức là lập các báo cáo tài chính mang
tính tổng quát vào cuối kỳ, mặc dù hệ thống kế toán quản trị đã có những biểu hiện
nhất định, nhưng nhìn chung vẫn còn khá mới mẻ về lý luận cũng như tổ chức thực
hiện, thông tin chi phí chưa mang tính phân tích dự báo tương lai, chưa thực sự có
ích cho nhà quản trị ra quyết định quản lý.
Với hệ thống kế toán chi phí như hiện nay các doanh nghiệp xây lắp Việt Nam
khó có thể đứng vững trên thị trường cạnh tranh đầy khốc liệt, khi mà ngày càng có
nhiều nhà thầu trong và ngoài nước cùng tham gia đấu thầu.
Từ những lý do trên đây mà đề tài: “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại
Công ty Cổ phần 482” được chọn để làm đề tài nghiên cứu.
1.2 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Kế toán quản trị là một phân hệ hạch toán kế toán nhằm cung cấp các thông
tin hữu ích cho các nhà quản trị ra quyết định kinh doanh. Với vai trò quan trọng
ảnh hưởng trực tiếp đến các quyết định kinh doanh góp phần tạo nên sự thành công


ii

hay thất bại của doanh nghiệp. Như vậy kế toán quản trị nói chung và kế toán quản
trị chi phí nói riêng mới được các nhà nghiên cứu của Việt Nam đề cập đến từ
những năm 1990. Những năm gần đây, thông qua nhiều cách tiếp cận và giải quyết
vấn đề khác nhau, các tác giả đã từng bước góp phần định hướng vận dụng kế toán
quản trị chi phí trong doanh nghiệp. Một số ví dụ như:
- ThS Ngô Thị Khánh Linh, luận văn “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại
Công ty Cổ phần 471, Đại học Kinh tế quốc dân, 2014
Đề tài đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí cũng

như tìm hiểu thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại công
ty xây lắp. Các giải pháp hoàn thiện đưa ra dưới góc độ kế toán tài chính và kế toán
quản trị và hướng tới việc nâng cao chất lượng công tác quản trị tại doanh nghiệp
nghiên cứu. Tuy nhiên mảng kế toán quản trị chưa được phản ánh thật sự đầy đủ các
vấn đề như nội dung lập dự toán và lập báo cáo chi phí.
- ThS Nguyễn Diệu Thúy “Hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị chi phí tại
công ty TNHH Woolley Việt Nam”, Đại học Kinh Tế Quốc Dân năm 2014
Trong đề tài này, việc phân loại chi phí sản xuất kinh doanh mới chỉ dừng lại ở
mức thực hiện theo những cách phân loại chi phí thông thường phục vụ cho công
tác kế toán tài chính chứ chưa được tổ chức phân loại theo quan điểm của kế toán
quản trị. Từ thực trạng đó, tác giả đã đưa ra được đề xuất là phân loại chi phí sản
xuất kinh doanh cần được Công ty quan tâm đúng mức. Tổ chức phân loại chi phí
theo quan điểm của kế toán quản trị như phân loại chi phí theo mối quan hệ với các
khoản mục trên Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh,
phân loại chi phí theo mối quan hệ với khối lượng hoạt động, phân loại chi phí theo
thẩm quyền ra quyết định để đảm bảo kiểm soát chi phí một cách có hiệu quả.
Tuy nhiên, hiện đề tài chỉ tập trung vào nghiên cứu góc độ kế toán quản trị chi
phí và đã trình bày cơ sở lý luận, tìm hiểu thực trạng và đề xuất giải pháp đối với
công tác kế toán quản trị chi phí ở lĩnh vực kinh doanh điện tử, chưa đề cập sâu tới
công tác tổ chức bộ máy kế toán quản trị.
- Th.S Dương Thị Tú Trinh, luận văn “Kế toán quản trị chi phí tại công ty
TNHH MTV vật liệu xây dựng, xây lắp và kinh doanh nhà Đà Nẵng”, Đà Nẵng, 2012.


iii

Tác giả phản ánh thực trạng doanh nghiệp tiến hành phân loại chi phí theo
khoản mục giá thành chứ không phân loại theo cách ứng xử của chi phí, việc phân
loại này giúp cho công việc kế toán chi phí sản xuất được thuận lợi và đảm bảo cho
việc lập các báo cáo chi phí theo quy định của Nhà nước. Tuy nhiên mức độ cung

cấp thông tin cho việc lập kế hoạch, kiểm tra và chủ động điều tiết chi phí phù hợp
chưa cao và chưa có hiệu quả. Doanh nghiệp chưa coi trọng các cách phân loại chi
phí khác phục vụ trực tiếp cho yêu cầu quản trị doanh nghiệp như: phân loại chi phí
theo mối quan hệ với mức độ hoạt động, các cách phân loại chi phí theo trách nhiệm
quản lý như chi phí kiểm soát được, chi phí chìm, chi phí cơ hội… Điều này chứng
tỏ mức độ quan tâm, đầu tư vào việc hạch toán kinh tế nội bộ ở doanh nghiệp chưa
cao, chưa thấy hết tầm quan trọng của việc ứng dụng thông tin của các cách phân
loại chi phí trong việc lập báo cáo cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định
của doanh nghiệp.
Đề tài cũng tập trung vào góc độ kế toán quản trị chi phí và phương hướng
hoàn thiện trong doanh nghiệp xây lắp trên địa bàn Đà Nẵng, loại hình hoạt động là
công ty TNHH.
Như vậy, các công trình nghiên cứu của các tác giả đã hệ thống hóa được các
nội dung cơ bản về kế toán quản trị và đề xuất phương hướng ứng dụng của kế toán
quản trị vào ngành, đơn vị cụ thể theo phạm vi nghiên cứu của từng đề tài. Tuy
nhiên cho đến nay, lĩnh vực xây lắp, một lĩnh vực với rất nhiều đặc thù như sản xuất
nhiều công đoạn, quy trình công nghệ phức tạp…yêu cầu cần quản lý, kiểm soát chi
phí hiệu quả giúp các doanh nghiệp có vị trí cạnh tranh trên thị trường. Chính vì vậy
tác giả đã lựa chọn hướng nghiên cứu là hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công
ty Cổ phần 482 nhằm đưa ra mô hình và phương pháp kế toán quản trị chi phí phù
hợp nhất với doanh nghiệp này.
1.3 Mục đích nghiên cứu của đề tài
Hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về kế toán quản trị chi phí trong
các doanh nghiệp. Nghiên cứu thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ
phần 482, qua đó đánh giá những ưu điểm, tồn tại cùng các nguyên nhân của công


iv

tác này. Bên cạnh đó, đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại

Công ty Cổ phần 482 nhằm phát huy tác dụng của hệ thống kế toán quản trị chi phí
tại công ty đối với công tác quản trị doanh nghiệp.
1.4 Câu hỏi nghiên cứu
Để hoàn thành được luận văn với các mục tiêu trên, các câu hỏi nghiên cứu
đặt ra và giải quyết trong đề tài là:
- Cơ sở lí luận của kế toán quản trị chi phí là gì?
- Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482 được thực
hiện như thế nào? Có đáp ứng được yêu cầu quản trị doanh nghiệp hay không?
- Những vấn đề còn tồn tại của công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty
Cổ phần 482 là gì?

- Cần thực hiện những giải pháp nào để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí
tại Công ty Cổ phần 482
1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về cơ sở lí luận và thực tiễn công
tác kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp
Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ
phần 482 trong thời gian từ 2012 đến 2015
1.6 Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu như phương pháp phân tích
tổng hợp, phương pháp phân tích so sánh, thống kê...để phân tích vấn đề, đánh giá và
rút ra kết luận.
1.7 Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
- Về mặt lý luận, luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về kế toán quản
trị chi phí trong doanh nghiệp xây lắp.
- Về mặt thực tiễn, luận văn đã làm rõ thực trạng công tác kế toán quản trị
chi phí tại Công ty Cổ phần 482, đồng thời qua đó đề xuất một số giải pháp để hoàn
thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty.

v

1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Luận văn được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Giới thiệu về đề tài nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lí luận về kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp
xây lắp
Chương 3: Thực trạng về kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482
Chương 4: Các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ
phần 482


vi

CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP
2.1. Bản chất và vai trò của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp
xây lắp
2.1.1. Bản chất của kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp
KTQTCP là một phân hệ của hệ thống KTQT nhằm cung cấp thông tin chi
phí phục vụ quản trị tổ chức. Với khái niệm này, KTQTCP được tiếp cận trên quan
điểm là một hệ thống thông tin quản trị có nhiệm vụ thu thập, đo lường, phân tích
và báo cáo các thông tin tài chính và phi tài chính nhằm hỗ trợ các hoạt động quản
trị. Đối tượng báo cáo chi phí của KTQTCP không chỉ là các sản phẩm mà còn mở
rộng cho các đối tượng chịu phí khác như các hoạt động, các quy trình, giai đoạn
sản xuất, thiết bị, chương trình, dự án, các trung tâm trách nhiệm, khách hàng, phân
khúc kinh doanh, các giai đoạn trong chu kỳ sống của sản phẩm hay các phương án
trong kinh doanh.
2.1.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xây lắp

Hệ thống thông tin kế toán quản trị trong tổ chức có nhiệm vụ cung cấp
thông tin cho các nhà quản lý để thực hiện các hoạt động quản lý. Kế toán quản trị
chi phí có các mục tiêu chính sau:
- Cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch và dự toán
- Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức thực hiện
- Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm tra, đánh giá
- Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định
Kế toán quản trị chi phí cung cấp thông tin, soạn thảo các báo cáo phân tích
số liệu, thông tin, thực hiện việc phân tích số liệu, thông tin thích hợp giữa các
phương án đưa ra, tư vấn cho nhà quản trị lựa chọn phương án, quyết định phù hợp
và tối ưu nhất. (quyết định đấu thầu, định giá đấu thầu, giao khoán, lựa chọn nhà
cung cấp nguyên vật liệu,...)


vii

2.2. Nội dung kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xây lắp
2.2.1. Phân loại và nhận diện chi phí
* Phân loại chi phí theo chức năng hoạt động: Chi phí sản xuất gồm chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung, chi phí
sử dụng máy thi công và chi phí ngoài sản xuất gồm chi phí bán hàng, chi phí quản
lý doanh nghiệp, chi phí hoạt động tài chính, chi phí khác.
* Phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ hoạt động: Gồm biến phí
(Chi phí khả biến), định phí (Chi phí cố định) và chi phí hỗn hợp.
* Phân loại chi phí theo quan hệ với thời kỳ xác định kết quả
Theo tiêu thức này chi phí được phân thành:
Chi phí sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp khoản chi phí gắn liền với quá
trình thi công xây lắp công trình gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân
công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công và chi phí sản xuất chung phát sinh
trong kỳ.

Chi phí thời kỳ là khoản chi phí hoạt động kinh doanh trong kỳ, không tạo
nên giá trị hàng tồn kho - tài sản, mà được tham gia xác định kết quả kinh doanh
ngay trong kỳ chúng phát sinh, có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận trong một kỳ
kế toán. Chi phí thời kỳ bao gồm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
* Phân loại chi phí theo phương pháp quy nạp
Theo tiêu thức này chi phí được phân thành: Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp
* Phân loại chi phí theo thẩm quyền ra quyết định
Theo tiêu thức này, chi phí được phân thành: Chi phí kiểm soát và chi phí
không kiểm soát được.
* Phân loại chi phí theo sự ảnh hưởng tới việc lựa chọn các phương án: Chi
phí cơ hội, chi phí chênh lệch và chi phí chìm.
2.2.2. Xây dựng định mức và lập dự toán chi phí
2.2.2.1. Xây dựng định mức chi phí
Định mức chi phí là căn cứ để xây dựng dự toán, định mức và dự toán có mối
liên hệ chặt chẽ với nhau, nếu định mức chi phí không được xây dựng chính xác thì


viii

dự toán của doanh nghiệp cũng không có tính khả thi. Dự toán là cơ sở để đánh giá,
kiểm tra và xem xét định mức đã được xây dựng hợp lí hay chưa, từ đó có những
biện pháp hoàn thiện định mức trong tương lai.
2.2.2.2. Lập dự toán chi phí
Dự toán xây dựng công trình được xác định theo từng công trình xây dựng,
thông thường dự toán được xây dựng theo cách bóc tách khối lượng cho từng công
việc một của các hạng mục thuộc công trình.
Dự toán công trình được lập trên cơ sở khối lượng xác định theo thiết kế kĩ
thuật, hay thiết kế bản vẽ thi công, hoặc từ yêu cầu, nhiệm vụ công việc cần thực
hiện công trình và đơn giá, định mức chi phí cần thiết để thực hiện khối lượng đó.
2.2.3. Hạch toán chi phí thực hiện

2.2.3.1. Tổ chức thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung cấp thông tin kế toán quản
trị chi phí
Gồm: Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán, tổ chức hệ thống tài khoản kế toán,
tổ chức hệ thống sổ kế toán và tổ chức lập báo cáo kế toán quản trị. Hệ thống báo
cáo kế toán quản trị chi phí cần được xây dựng phù hợp với yêu cầu cung cấp thông
tin phục vụ quản lý nội bộ của từng doanh nghiệp cụ thể, như báo cáo tình hình thực
hiện (Báo cáo chi phí của từng loại sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, Báo cáo chấp hành
định mức hàng tồn kho,...), báo cáo phân tích (phân tích mối quan hệ giữa chi phí,
khối lượng và lợi nhuận, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện
kế hoạch sản xuất,...)
2.2.3.2. Phương pháp xác định chi phí sản xuất sản phẩm trong doanh nghiệp xây
lắp
Phương pháp xác định chi phí sản xuất sản phẩm theo công việc (đơn đặt
hàng) thường được vận dụng tại các doanh nghiệp xây lắp. Do đặc điểm sản phẩm
thường mang tính chất đơn chiếc, nên đối tượng hạch toán chi phí sản xuất thường
là theo từng đơn đặt hàng, hoặc cũng có thể là một hạng mục công trình, một bộ


ix

phận của một hạng mục công trình, nhóm hạng mục công trình, một ngôi nhà trong
dãy nhà.
2.2.4. Phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh
2.2.4.1. Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận
Mối quan hệ giữa chi phí, khối lượng và lợi nhuận (CVP) là mối quan hệ
giữa các nhân tố giá bán, sản lượng sản xuất, kết cấu chi phí (cố định, biến đổi) và
sự tác động của các nhân tố này đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Phân tích CVP cũng có một vai trò quan trọng trong định vị chiến lược cạnh
tranh. Đối với các doanh nghiệp cạnh tranh nhau về giá, phân tích CVP được sử
dụng để xác định các mức độ hoạt động dự trù tương ứng với công nghệ sản xuất

của doanh nghiệp như: sử dụng nhiều lao động, sử dụng công nghệ tiên tiến, sử
dụng các nguồn lực trong hay ngoài doanh nghiệp...Từ đó xác định mức các chi phí
thích hợp nhất.
2.2.4.2. Phân tích biến động để kiểm soát chi phí
Phân tích biến động chi phí theo từng khoản mục chi phí bằng việc đánh giá
chênh lệch giữa giữa thực tế và kế hoạch để đánh giá mức độ tiết kiệm hay lãng phí
nguồn lực. Từ đó, xác định các nhân tố ảnh hưởng gồm nhân tố lượng và nhân tố
giá đến biến động chi phí giúp doanh nghiệp xác định được nguyên nhân của biến
động và có biện pháp kịp thời để kiểm soát được chi phí.

CHƯƠNG 3
THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 482
3.1. Giới thiệu tổng quan về Công ty Cổ phần 482
3.1.1. Giới thiệu chung về Công ty Cổ phần 482
3.1.2. Đặc điểm lĩnh vực kinh doanh, sản phẩm và quy trình công nghệ của Công
ty Cổ phần 482
3.1.3. Tổ chức bộ máy Công ty Cổ phần 482


x

Công ty hoạt động theo mô hình công ty cổ phần, bộ máy quản lí được tổ
chức theo mô hình trực tuyến chức năng bao gồm các bộ phận: Đại hội đồng cổ
đông, hội đồng quản trị, ban kiểm soát, ban giám đốc và các phòng ban chức năng
khác như: Phòng tài chính kế toán, phòng nhân chính, phòng kỹ thuật - chất lượng,
phòng kinh doanh, phòng vật tư…và các tổ đội.
3.1.4. Đặc điểm tổ chức kế toán tại Công ty Cổ phần 482
Bộ máy kế toán của Công ty Cổ phần 482 gồm kế toán trưởng, các kế toán
viên phụ trách các phần hành và các kế toán đội thi công.

3.2. Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482
3.2.1. Về công tác phân loại chi phí
Để phục vụ công tác kế toán, chi phí sản xuất kinh doanh ở Công ty Cổ phần
482 được phân loại theo một cách thông dụng nhất đó là phân loại theo chức năng hoạt
động của chi phí, cụ thể bao gồm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công
trực tiếp, chi phí máy thi công, chi phí sản xuất chung, chi phí bán hàng, chi phí quản lý
doanh nghiệp, chi phí tài chính, chi phí khác.
3.2.2. Về công tác xây dựng định mức và lập dự toán chi phí
3.2.2.1. Xây dựng định mức chi phí
Qua tìm hiểu cho thấy Công ty Cổ phần 482 xây dựng định mức dựa vào hệ
thống định mức kỹ thuật của Nhà nước gồm định mức vật tư, nhân công và ca máy,
vẫn chưa tự xây dựng được cho mình hệ thống định mức chi phí riêng. Công tác lập
dự toán vẫn hoàn toàn dựa vào các định mức kinh tế - kỹ thuật của Nhà nước ban
hành.
3.2.2.2. Lập dự toán chi phí
Tại Công ty Cổ phần 482, công việc lập dự toán các công trình, hạng mục
công trình được xây dựng dựa trên ba yếu tố:
+ Danh mục công việc: Tra từ định mức xây dựng áp dụng (do Bộ Xây dựng
công bố) phù hợp với nội dung công việc trong bản thiết kế.
+ Khối lượng từng công việc: Bóc tách từ bản vẽ thiết kế (phù hợp với đơn
vị tính áp dụng).


xi

+ Đơn giá từng công việc xây dựng.
3.2.3. Hạch toán chi phí thực hiện
3.2.3.1. Tổ chức thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung cấp thông tin kế toán quản
trị chi phí
Tại Công ty Cổ phần 482, hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ kế toán và báo

cáo chi phí để thu thập thông tin về chi phí được áp dụng theo quy định tại Thông tư
200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Công ty Cổ phần 482 sử dụng phần mềm kế toán máy trong hạch toán kế
toán, phần mềm tự động kết xuất hệ thống sổ sách chi tiết và sổ tổng hợp theo hình
thức Nhật kí - Chứng từ gồm bảng kê, nhật kí chứng từ, sổ cái, sổ hoặc thẻ kế toán
chi tiết,...Các sổ chi tiết được được mở để theo dõi cho từng công trình cụ thể.
3.2.3.2. Phương pháp xác định chi phí
Qua tìm hiểu thực tế tại Công ty Cổ phần 482 cho thấy, Công ty hiện đang
áp phương pháp xác định chi phí theo công việc (đơn đặt hàng), quy nạp chi phí
sản xuất theo sản phẩm hoặc đơn đặt hàng. Các chi phí sản xuất phát sinh liên
quan đến công trình, hạng mục công trình nào sẽ được tập hợp và phân loại chi phí
vào công trình, hạng mục công trình đó. Còn chi phí chung phát sinh liên quan đến
nhiều công trình, hạng mục được tập hợp chung cho tất cả các công trình, hạng
mục công trình, cuối kỳ tính phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình
theo tiêu thức thích hợp.
3.2.4. Phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh
3.2.4.1. Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận
Hiện nay, Công ty Cổ phần 482 chưa thực hiện phân tích mối quan hệ chi phí
- khối lượng - lợi nhuận. Điều này xuất phát từ việc công ty chưa có nhu cầu sử
dụng thông tin, hoặc chưa nhận thức được vai trò tác dụng của thông tin. Mặt khác,
lý thuyết phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận đòi hỏi doanh
nghiệp phải phân loại chi phí theo tiêu thức mối quan hệ với mức độ hoạt động, mà
Công ty chỉ phân loại theo tiêu thức duy nhất là chức năng của chi phí nên việc thực
hiện là không khả thi.
3.2.4.2. Phân tích biến động để kiểm soát chi phí


xii

Công ty Cổ phần 482 thực hiện phân tích biến động đối với các chi phí xây

lắp, chưa tiến hành phân tích các chi phí quản lí doanh nghiệp, chi phí tài chính, chi
phí khác. Mẫu báo cáo phân tích còn đơn giản, chỉ mới thể hiện được xu hướng biến
động là biến động tăng hay giảm mà chưa phân tích các nhân tố bên trong ảnh
hưởng đến sự biến động đó gồm nhân tố về lượng và nhân tố về giá.
3.3. Đánh giá chung về kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482
3.3.1. Ưu điểm
Kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482 có những ưu điểm nhất
định trong việc giúp nhà quản trị Công ty đưa ra các quyết định kinh doanh kịp thời
và chính xác.
3.3.2. Tồn tại và nguyên nhân
 Tồn tại
- Về phân loại chi phí
Việc phân loại chi phí theo chức năng mới chỉ đáp ứng cho công tác kế toán tài
chính, chỉ phản ánh các thông tin quá khứ, công ty chưa áp dụng các cách phân loại khác
phục vụ trực tiếp cho yêu cầu quản trị của doanh nghiệp như phân loại chi phí theo mối
quan hệ với mức độ hoạt động, phân loại chi phí theo thẩm quyền ra quyết định,...
- Về xây dựng định mức và lập dự toán chi phí
Định mức xây dựng theo nhà nước ban hành nhưng chưa tính đến tình hình
thực tế, ví dụ như có thể có sự chênh lệch giữa chi phí chạy máy thi công thực tế
với mức đơn giá chung do còn tùy thuộc vào năng lực hiện hành của máy móc thiết
bị hiện tại. Hay như đối với định mức nguyên vật liệu, phụ thuộc vào vị trí công
trình xa hay gần, giao thông vận chuyển vật liệu,... thì hao hụt nguyên vật liệu đối
với từng công trình là khác nhau, nếu tính chung một tỉ lệ cho tất cả công trình thì
có thể độ chính xác là không cao.
- Về tổ chức hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách và báo cáo kế toán quản trị
chi phí
Công ty chưa xây dựng được hệ thống thu nhận, xử lý, hệ thống hoá và cung
cấp thông tin về kế toán quản trị chi phí. Thu thập chứng từ ban đầu, chi tiết tài

xiii

khoản, ghi sổ sách chủ yếu nhằm mục đích thực hiện hệ thống báo cáo tài chính bắt
buộc của kế toán tài chính, chưa thiết lập được hệ thống báo cáo quản trị nội bộ phục
vụ quản trị doanh nghiệp. Các báo cáo dừng lại ở việc phản ánh thông tin quá khứ
chứ chưa thể hiện sự so sánh, phân tích hay nhằm mục đích ra quyết định.
- Về phân tích thông tin chi phí để ra quyết định kinh doanh
Việc phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh của
công ty chưa được thiết lập. Điều này cũng xuất phát từ việc ra quyết định theo
cảm tính, hệ thống phân loại chi phí không đầy đủ các nội dung làm cơ sở cho quá
trình phân tích.

CHƯƠNG 4
CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 482
4.1. Sự cần thiết, yêu cầu hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ
phần 482
Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí không những đưa lại thông tin
hữu ích cho các nhà quản lý về tình hình hoạt động của công ty trong quá khứ, và
hiện tại mà còn có ý nghĩa tích cực trong việc xác định chiến lược, xây dựng kế
hoạch để phát triển trong tương lai, vì thế hoàn thiện công tác kế toán ngày càng trở
nên cần thiết.
Chính vì những lý do trên, có thể khẳng định hoàn thiện công tác kế toán
quản trị chi phí là một vấn đề cần thiết, đáng quan tâm của Công ty Cổ phần 482 nói
riêng và các doanh nghiệp xây lắp nói chung.
4.2. Các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty Cổ phần 482
4.2.1. Hoàn thiện phân loại chi phí
Công ty nên áp dụng tiêu thức phân loại chi phí theo mức độ hoạt động.
Cách phân loại này trong kế toán quản trị nhằm phản ánh mối quan hệ của sự biến
đổi chi phí với sự biến đổi của hoạt động, từ đó cung cấp thông tin phục vụ cho vệc

lập kế hoạch, kiểm tra và chủ động điều tiết chi phí cho phù hợp.
4.2.2. Hoàn thiện xây dựng định mức và lập dự toán chi phí


xiv

Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật sự thay đổi, bổ sung, sửa đổi của
các văn bản của Nhà nước về định mức, dự toán chi phí. Đồng thời phải gắn với
tình hình thực tế thi công công trình.
Tăng cường ứng dụng kĩ thuật cho công tác lập dự toán, hiện nay có rất
nhiều phần mềm chuyên nghiệp hỗ trợ công tác lập dự toán xây lắp.
Công ty cần chú trọng nghiên cứu thị trường, dự báo biến động của các nhân
tố ảnh hưởng đến chi phí như dự báo giá cả nhiên liệu, nhân công, giá vật tư thay
thế, chính sách tiền lương...
4.2.3. Hoàn thiện hạch toán chi phí thực hiện
- Hoàn thiện hệ thống chứng từ kế toán:
Công ty Cổ phần 482 cần căn cứ vào điều kiện cụ thể của mình để thiết kế
các chứng từ kế toán hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi cho việc hạch toán ban đầu
và tạo cơ sở cho việc thu nhận xử lý và cung cấp thông tin cho KTQT ở giai đoạn
tiếp theo.
- Hoàn thiện hệ thống tài khoản và sổ sách kế toán chi tiết
Công ty nên nên tiến hành mở chi tiết các tài khoản đến cấp 3, 4…để phục vụ cho
công tác quản trị chi phí trong Công ty đến cụ thể từng loại vật liệu, từng loại chi phí. Để
có thể hệ thống hóa được thông tin chi phí sản xuất theo chi phí cố định và chi phí biến
đổi, các báo cáo và sổ kế toán theo dõi chi phí sử dụng máy thi công và chi phí sản xuất
chung cần được thiết kế để phân biệt các khoản chi phí này.
4.2.4. Hoàn thiện phân tích thông tin về chi phí cho việc ra quyết định kinh doanh
4.2.4.1. Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận
Trong hoạt động quản trị, các nhà quản lý thường phải xem xét hoạt động
kinh doanh ở nhiều khía cạnh khác nhau, quan hệ khác nhau để tìm ra một phương

án kinh doanh tối ưu. Phân tích mối quan hệ giữa chi phí – khối lượng – lợi nhuận
(CVP) là một trong những mối quan hệ kinh tế mà nhà quản lý thường xem xét để
đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp.
4.2.4.2. Phân tích biến động để kiểm soát chi phí
Công ty Cổ phần 482 cần xây dựng một đội ngũ cán bộ chuyên trách tìm
hiểu đầy đủ các thông tin về gói thầu gồm tìm hiểu thị trường, biến động giá, điều