Giáo án Sinh học 8 bài 21: Hoạt động hô hấp

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 21: HOẠT ĐỘNG HÔ HẤP
I/ Mục tiêu. (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức:
- Trình bày động tác thở (hít vào, thở ra) với sự tham gia của các cơ thở.
- Nêu rõ khái niệm về dung tích sống lúc thở sâu (bao gồm: khí lưu thông, khí bổ sung,
khí dự trữ và khí cặn).
- Phân biệt, thở sâu với thở bình thường và nêu rõ ý nghĩa của thở sâu.
- Trình bày cơ chế của sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào.
2/ Kỹ năng
- Rèn những kỹ năng:
- Quan sát tranh hình, thông tin phát hiện kiến thức.
- Vận dụng kiến thức liên quan giải thích hiện tượng thực tế
- Hoạt động nhóm
3/ Thái độ
Giáo dục ý thức bảo vệ rèn luyện cơ quan hô hấp để có sức khỏe tốt
II/ Phương pháp / kĩ thuật dạy học tích cực
- Động não
- Vấn đáp – tìm tòi
- Trực quan
- Dạy học theo nhóm
- Giải quyết vấn đề
III/ Chuẩn bị:
Gv : Tranh in màu hoặc tranh vẽ màu phóng to hình 1, 2, 4 SGK.
Hs: Bảng nhóm, bút viết bảng nhóm
VI/ Tiến trình tiết dạy
1/ Ổn định (1’)

TaiLieu.VN

Page 1

2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Hô hấp là gì? Hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào với cơ thể sống?
(?) Hệ hô hấp gồm các cơ quan nào? Chúng có chức năng gì?
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá:
Như chúng ta đã biết quá trình hô hấp gồm 3 giai đoạn ( Sự thở, sự TĐK ở phổi và tế
bào ) Các giai đoạn này có mối liên quan với nhau như thế nào? Quá trình thực hiện sự trao đổi
khí giữa cơ thể và môi trường ngoài, sự thông khí và sự trao đổi khí ở phổi diễn ra như thế
nào ? …
b/ Kết nối:
T gian Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu k/n và ý nghĩa của hô hấp
22’

HS trình bày được cơ chế thông khí ở phổi thực chất là hít vào, thở ra.
thấy được sự phối hợp hoạt động của các cơ quan : Cơ, xương, thần kinh,...
I/ Thông khí ở phổi :
- Gv: Y/c hs nghiên cứu thông tin /sgk,
kết hợp quan sát hình 20.1 và 20.2 và - HS: Tự thu thập thông tin trong SGK
cho hs thảo luận các câu hỏi sau:
(?) Vì sao khi các xương sườn được nâng
lên thì thể tích lồng ngực lại tăng và
ngược lại?
- HS: Nêu được:
+ Khi xương sườn nâng lên cơ liên

sườn và cơ hoành co, lồng ngực kéo
lên, rộng nhô ra ∏không khí từ ngoài
tràn vào phổi ( thể tích lồng ngực tăng )
- Gv: Như vậy sự thay đổi thể tích này là ∏ Sự hít vào
do sự co, dãn của các cơ
+ Ngược lại: khi thể tích lồng ngực
giảm ∏ không khí từ phổi bị ép vào
tống ra ngoài ∏ Sự thở ra
(?) Vậy thực chất sự trao đổi khí ở phổi - HS: Nhờ cử động hô hấp (hít vào, thở

TaiLieu.VN

Page 2


là gì?

ra) làm thay đổi thể tích lồng ngực

(?) Các cơ xương ở lồng ngực đã phối
hợp hoạt động như thế nào để tăng, giảm - HS: Các cơ liên sườn, cơ hoành, cơ
thể tích lồng ngực ?
bụng phối hợp với xương sườn, xương
- Gv: nhấn mạnh ngoài ra còn có sự ức trong cử động hô hấp
tham gia của 1 số cơ khác trong các
trường hợp thở gắng sức …
(?) Dung tích phổi khi hít vào thở ra bình
thường và gắng sức phụ thuộc vào các - HS: Dung tích phổi phụ thuộc vào
giới tính, tầm vóc, tình trạng sức khoẻ,
yếu tố nào?

luyện tập.
(?) Vì sao ta nên tập hít thở sâu ?
- HS: Vì mỗi lần hít thở sâu làm luân
chuyển qua phổi 1 lượng khí khá lớn ∏
- Gv: Phân tích các yếu tố tác động đến dung tích sống lớn ∏ phản ánh tình
dung tích sống....
trạng sức khoẻ….
Dung tích sống: là thể tích không khí
lớn nhất mà cơ thể có thể hít vào, thở ra ∏
là chỉ tiêu phản ánh tình trạng sức khoẻ.
- Gv: Y/c hs tự rút ra kết luận ∏
16’

- HS: Kết luận (phần ghi nhớ)

Hoạt động 2: Tìm hiểu về trao đổi khí ở phổi và tế bào
HS trình bày được cơ chế trao đổi khí ở phổi và ở tế bào đó là sự khuếch tán của
cac chất khí : oxi, cácbonic.
II/ Trao đổi khí ở tế bào và phổi
- Gv: Y/c hs nghiên cứu kết quả một số
thành phần không khí ở bảng 21 và hình
24.1
(?) Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào thực
hiện theo cơ chế nào?
- HS: Thực hiện theo cơ chế khuếch án
(O2 và CO2 ) từ nơi có nồng độ cao tới
(?) Nhận xét về thành phần của khí hít nơi có nồng độ thấp
vào, thở ra?

TaiLieu.VN

Page 3


(?) Do đâu có sự chênh lệch nồng độ các
khí này ?
- Gv: Giải thích:
+ Tỉ lệ khí O2 trong khí thở ra thấp là - HS: Có sự chênh lệch nồng độ khí O
2
do O2 đã khuếch tán từ khí phế nang vào và CO
2
mao mạch máu.
+ Tỉ lệ CO2 trong khí thở ra lớn là do
CO2 đã khuếch tán từ mao mạch máu
đến khí phế nang....

(?) Mô tả sự khuếch tán của O2 và CO2
trong quá tình trao đổi khí ở phổi và tế
bào?

- Trao đổi khí ở phổi :

+ O2 khuếch tán từ không khí ở phế
- Gv: Mở rộng thêm:Dựa theo sơ đồ sự
nang vào máu
vận chuyển máu trong hệ tuần hoàn và
+ CO2 khuếch tán từ máu vào không
giải thích:
khí phế nang
+ Sự TĐK ở phổi thực chất là sự trao

đổi giữa mao mạch phế nang với phế - Trao đổi khí ở tế bào :
nang
+ O2 khuếch tán từ máu vào tế bào
+ Sự TĐK ở tế bào là sự trao đổi giữa
tế bào với mao mạch...
5’

+ CO2 khuếch tán từ tế bào vào máu.

Hoạt động 3: Củng cố và tóm tắt bài
- Nhờ hoạt động của các cơ quan , bộ phận nào mà không khí trong phổi thường
xuyên được đổi mới?
-

Thực chất trao đổi khí ở phổi là gì?

-

Thực chất trao đổi khí ở tế bào là gì?

- Vì sao ta nên tập hít thở sâu?
- Dung tích sống của phổi là gì?

TaiLieu.VN

Page 4


1’

Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài, làm bài tập 1, 3, 4/sgk
- Đọc mục : “ Em có biết ” (Giống nhau: Đều gồm cả giai đoạn thông khí ở
phổi, TĐK ở phổi và tế bào)
- Chuẩn bị bài sau: Vệ sinh hô hấp

TaiLieu.VN

Page 5