BÀI 18 CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÀ HỒ VÀ PHONG TRÀO KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH ĐẦU THẾ KỈ XV VNEN

Theo công văn 1012/SGDĐT-GDTrH-TX&CN, ngày 24 tháng 8 năm 2018.V/v
hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng
phát triển năng lực và phẩm chất học sinh năm học 2018-2019
Phụ lục 1: Hướng dẫn thiết kế, xây dựng tiến trình dạy học (giáo án)
Ngày soạn:26/9/2018
Ngày dạy:…/…/2018

Tiết PPCT:35.

CHƯƠNG IV: ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ (TK XV – ĐẦU TK XVI)
BÀI 18: CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÀ HỒ
VÀ PHONG TRÀO KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH
ĐẦU THẾ KỈ XV
I. Mục tiêu
1. Về kiến thức:
Học sinh trình bày được :
- Cuộc xâm lược của nhà Minh và cuộc kháng chiến của nhà Hồ .
- Âm mưu xâm lược và chính sách cai trị của nhà Minh .
- Những nét chính diễn biến các cuôc khởi nghĩa.
2. Kĩ năng:
Phân tích, đánh giá các sự kiện lịch sử .
3. Thái độ:
- Nâng cao cho hs lòng căm thù quân xâm lược tàn bạo, tự hào về truyền thống yêu
nước, đấu tranh bất khuất của dân tộc.
II. Những năng lực có thể phát triển ở học sinh.
Thông qua bài học nhằm định hướng các năng lực hình thành:
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực tự học.
- Năng lực chuyên biệt: Phân tích các sự kiện lịch sử .
III. Phương pháp và KTDH có thể sử dụng
- Thuyết trình.
- Hỏi đáp, so sánh

- Trực quan.
IV. Phương tiện dạy học
Lược đồ các cuộc khởi nghĩa đầu TKXV.
V. Tổ chức các hoạt động học của học sinh
1. Hoạt động khởi động (3 phút)
- Mục tiêu: Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, lấy có đó quân Minh xâm lược và đánh
vại nhà Hồ, đặt ách thống trị trên đất nước ta. Từ đó dẫn đến các cuộc khởi nghĩa
của quý tộc nhà Trần chống lại quân Minh.
- Phương thức tổ chức hoạt động:


GV giao nhiệm vụ cho HS: quan sát lược đồ, trình bày cuộc kháng chiến của nhà
Hồ chống lại nhà Minh. Học sinh tham khảo SGK tìm h (3)iểu chính sách cai trị của
nhà Minh đối với nước ta. Học sinh tìm hiểu qua lược đồ để trình bày diễn biến các
cuộc khởi nghĩa của quý tộc Trần. Vì sao có những cuộc khởi nghia của quý tộc nhà
Trần?
- Kết quả mong đợi từ hoạt động: (Gợi ý sản phẩm): Mỗi HS có thể trình bày
sản phẩm theo ý của mình với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm
nào đó. của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.
2. Hoạt động hình thành kiến thức: (37 phút)
TG

Hoạt động của giáo viên và học sinh
(hoạt động)

Nội dung cần đạt

(Đơn vị kiến thức)
Hoạt động 1: Cuộc xâm lược của quân Minh và sự - Tháng 11/ 1406,
10’ thất bại của nhà Hồ :

Nhà Minh huy động
20 vạn quân cùng hàng
* Mục tiêu: HS biết được nguyên nhân và trình bày
chục vạn dân phu, do
được quá trình xâm lược của nhà Minh.
tướng Trương Phụ cầm
* Phương thức tổ chức hoạt động:
đầu, chia làm 2 cánh
GV giao nhiệm vụ cho HS: Hs tham khảo nội dung tràn vào biên giới
mục 1 SGK tìm ý trả lời câu hỏi.
nước ta.
- Có phải quân Minh sang xâm lược nước ta là do - Quân xâm lược
nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần không? Vì sao?
Minh tràn qua biên
- GV trình bày diễn biến sự xâm lược của quân Minh giới ở Lạng Sơn, nhà
trên lược đồ.
Hồ chống cự không
- Tại sao cuộc k/c của nhà Hồ lại thất bại nhanh được phải lui về bờ
chóng?
nam sông Nhị, cố thủ
Gv gọi HS trả lời và cho các em bổ sung hoàn thiện. ở thành Đa Bang. (Ba
GV nhận xét và chốt ý.
Vì-Hà Nội)
* Sản phẩm mong đợi:
- Cuối tháng 1/ 1407,
- Không! Đây chỉ là cái cớ để nhà Minh thực hiện quân Minh chiếm Đa
âm mưu xâm lược nước ta.
Bang rồi tràn xuống
- Cuối tháng 1/ 1407, quân Minh chiếm Đa Bang rồi chiếm Đông Đô, nhà
tràn xuống chiếm Đông Đô, nhà Hồ lui về Tây Đô.... Hồ lui về Tây Đô.

- Tháng 4/ 1407, quân Minh chiếm Tây Đô, nhà Hồ (Thanh Hóa)
chạy về Hà Tĩnh, Hồ Quý Ly bị bắt vào tháng 6/ - Tháng 4/ 1407, quân
1407. Cuộc k/c của nhà Hồ thất bại.
Minh chiếm Tây Đô,
- Không thu hút được toàn dân tham gia, không phát nhà Hồ chạy về Hà
huy sức mạnh toàn dân.
Tĩnh, Hồ Quý Ly bị bắt
vào tháng 6/ 1407.
Cuộc k/c của nhà Hồ
thất bại.
(hoạt động)
(Đơn vị kiến thức)
Sau khi chiếm được nước nước ta nhà Minh đặt - Nhà Minh biến nước
chính sách cai trị như thế nào?
ta thành quận, huyện
12’ Hoạt động 2. Chính sách cai trị của nhà Minh
của TQ như thời Bắc


* Mục tiêu: Hs tìm hiểu phân tích được nội dung
chính sách cai trị của nhà Minh đối với nước ta.
* Phương thức tổ chức hoạt động:
GV hướng dẫn học sinh tham khảo nội dung SGK thuộc : thiết lập chính
quyền thống trị trên
mục 2 và hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi.
khắp đất nước, đổi tên
Sau thất bại của nhà Hồ, nhà Minh đã làm gì?
- Nhà Minh thi hành chính sách bóc lột như thế nào? nước thành quận Giao
Chỉ và sáp nhập vào
Gọi hs đọc chữ nhỏ .

- Em có nhận xét gì về các chính sách của nhà TQ
- Thi hành chính sách
Minh?
đồng hóa triệt để ở tất
- Hậu quả các chính sách trên?
Gv gọi HS trả lời và cho các em bổ sung hoàn thiện. cả các mặt, bóc lột dân
ta qua hàng trăm thứ
GV nhận xét và chốt ý.
thuế rất tàn bạo, tàn
* Sản phẩm mong đợi:
- Nhà Minh đã thiết lập bộ máy cai trị trên khắp đất phá các công trình văn
hóa, lịch sử, đốt sách
nước .
- Nhà Minh biến nước ta thành quận, huyện của TQ như hoặc mang về TQ .
thời Bắc thuộc : thiết lập chính quyền thống trị trên - Trong vòng 20 năm
khắp đất nước, đổi tên nước thành quận Giao Chỉ và đô hộ nước ta, nhà
Minh đã làm cho xã
sáp nhập vào TQ
- Thi hành chính sách đồng hóa triệt để ở tất cả các hội nước ta them
mặt, bóc lột dân ta qua hàng trăm thứ thuế rất tàn bạo, khủng hoảng sâu sắc,
tàn phá các công trình văn hóa, lịch sử, đốt sách hoặc đất nước bị tàn phá,
lạc hậu, nhân dân lâm
mang về TQ .
vào cảnh lầm than,
- Đọc sgk.
điêu đứng
- Rất thâm độc và tàn bạo
- Trong vòng 20 năm đô hộ nước ta, nhà Minh đã làm
cho xã hội nước ta them khủng hoảng sâu sắc, đất
nước bị tàn phá, lạc hậu, nhân dân lâm vào cảnh lầm

than, điêu đứng .
(hoạt động)
(Đơn vị kiến thức)
15’ Hoạt động 3: Những cuộc k/n của quý tộc nhà Trần : a. Cuộc k/n Trần
Ngỗi
* Mục tiêu: HS trình bày được diễn biến các cuộc
- Trần Ngỗi là con
khởi nghĩa của Trần Ngỗi, Trần Quý Khoáng…
của vua Trần, tháng
* Phương thức tổ chức hoạt động:
- Nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa của quý 10/ 1407, tự xưng là
Giản Định Hoàng đế .
tộc Trần?
GV sử dụng lược đồ các cuộc khởi nghĩa đầu TKXV, - Đầu năm 1408, Trần
Ngỗi kéo quân vào
giới thiệu cho học sinh quan sát.
- HS lên trình bày tóm tắt diễn biến các cuộc khởi Nghệ An, được Đặng
Tất và Nguyễn Cảnh
nghĩa trên lược đồ.
Chân hưởng ứng
- GV gọi học sinh nhận xét, bổ sung.
- Tháng 12/ 1408,
- GV chốt ý.
nghĩa quân kéo đánh
- Vì sao các cuộc khởi nghĩa trên bị thất bại?
- Những cuộc khởi nghĩa đó có ý nghĩa như thế nào? thành Bô Cô .
- Sau đó, Trần Ngỗi


nghe lời gièm pha giết

hại hai tướng Đặng
Tất và Nguyễn Cảnh
* Sản phẩm mong đợi:
Chân. Cuộc k/n tan rã
HS tham khảo nội dung SGK trả lời câu hỏi. Trình
dần .
bày diễn biến trên lược đồ.
b. Cuộc k/n của Trần
- Do chính sách cai trị tàn bạo của nhà Minh. Tinh
Quý Khoáng
thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc đã thôi thúc nhân - Sau khi Đặng Tất và
dân đứng lên khởi nghĩa.
Nguyễn Cảnh Chân bị
giết, con của 2 ông là
- HS dựa vào nội dung SGK trình bày trên lược đồ. Đặng
Dung
và
Nguyễn Cảnh Dị
- Nguyên nhân thất bại: nội bộ những người lãnh đạo cùng nhiều nghĩa quân
mâu thuẫn nhau, thiếu đường lối sách lược đúng đắn, bỏ vào Nghệ An, đưa
sáng tạo, chưa liên kết nhau để tạo thành khối đoàn Trần Quý Khoáng lên
kết thống nhất.
ngôi, lấy hiệu là
Trùng Quang đế .
- Ý nghĩa: Ca ngợi tinh thần chiến đấu dũng cảm của - Cuộc k/n phát triển
nhân dân nữa đầu TK XV, góp phần làm suy yếu của từ Thanh Hóa đến
nhà Minh.
Hóa Châu .
- Tháng 8/ 1413, quân
Minh tăng cường đàn

áp, k/n thất bại .
3. Hoạt động luyện tập: (4 phút)
- Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã
được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: Sự thất bại của nhà Hồ, chính
sách cai trị của nhà Minh và những cuộc khởi nghĩa của quý tộc nhà Trần.
- Phương thức tổ chức hoạt động: GV giao nhiệm vụ cho HS: làm việc cá
nhân trả lời các câu hỏi trắc nghiệm và tự luận. Trong quá trình làm việc HS có thể
trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
1. Hồ Quý Ly lấy vùng nào làm nơi cầm cự chống quân Minh?
a. Đông Đô (Thăng Long)
b. Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội)
c. Sông Nhị (Sông Hồng)
d. Tất cả các vùng trên.
2. Biểu hiện nào thuộc chính sách đồng hoá của nhà Minh đối với dân tộc ta?
a. Cưởng bức dân ta phải bỏ phong tục tập quán của mình.
b. Bắt phụ nữ, trẻ em đưa về Trung Quốc làm nô tì.
c. Xoá bỏ quốc hiệu của ta, đổi thành quận Giao Chỉ.
d. Thiêu huỷ toàn bộ sách của ta, đem về Trung Quốc sách có giá trị.
3. Em hãy nhận xét chính sách cai trị của nhà Minh đối với nhân dân ta.
- Kết quả mong đợi:
1. D; 2. A, B, C, D
3. Chính sách cai trị của nhà Minh đối với nhân dân ta rất tàn bạo,….


4. Hoạt động vận dụng và mở rộng: (1 phút)
- Mục tiêu: Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải
quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn về: những kiến thức chuẩn bị tập
kiểm tra học kì (theo cấu trúc)
- Phương thức tổ chức hoạt động: Giáo viên xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập
cho học sinh thực hiện. Học sinh xem lại kiến thức đã học (giáo viên cung cấp bài

theo cấu trúc) chuẩn bị cho tiết ôn tập.
- Kết quả mong đợi: Học sinh nhớ và hiểu được kiến thức đã học.
Giáo viên biên soạn

…………………………