Quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ ở các trường mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (948.12 KB, 105 trang )
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN HỒNG LINH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO ĐỊNH HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG
MẦM NON QUẬN NAM TỪ LIÊM, HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI, 2018
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN HỒNG LINH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO ĐỊNH HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG
MẦM NON QUẬN NAM TỪ LIÊM, HÀ NỘI
Ngành : Quản lý giáo dục
Mã số : 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ MAI LAN
HÀ NỘI, 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trích
dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Các kết quả trong
Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tác giả luận văn
Nguyễn Hồng Linh
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận được
sự động viên, khuyến khích và sự giúp đỡ nhiệt tình của quý Thầy giáo, Cô giáo, các
cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.
Với tình cảm chân thành, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
PGS.TS. Nguyễn Thị Mai Lan, người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn em
trong quá trình thực hiện luận văn.
Lãnh đạo Khoa Tâm lý – Giáo dục, Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện
Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), Quý Thầy cô giáo đã giảng dạy lớp Cao học
Quản lý giáo dục đợt 2 năm 2016, các phòng chuyên môn của Học viện đã tạo điều
kiện thuận lợi cho em trong quà trình học tập và nghiên cứu.
Ban lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Nam Từ Liêm,
Ban giám hiệu và giáo viên các trường mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội đã
nhiệt tình cộng tác, cung cấp thông tin, số liệu, góp ý và tạo điều kiện thuận lợi trong
quá trình nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn.
Trong quá trình thực hiện, mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nỗ lực. Tuy nhiên,
luận văn sẽ không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Em rất mong Quý thầy cô
giáo, các nhà khoa học, các bạn đồng nghiệp góp ý để em tiếp tục hoàn thiện luận văn
của mình.
Em xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, ngày 22 tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Hồng Linh
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
Cụm từ viết tắt
Cụm từ đầy đủ
1
BGH
Ban giám hiệu
2
CBQL - GV
Cán bộ quản lý – Giáo viên
3
CSVC
Cơ sở vật chất
4
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
5
GV
Giáo viên
6
HĐTN
Hoạt động trải nghiệm
7
Nxb
Nhà xuất bản
8
PHHS
Phụ huynh học sinh
9
QLGD
Quản lý giáo dục
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Tên bảng biểu, biểu đồ, sơ đồ
Danh
mục
Bảng 2.1
Mạng lưới các trường mầm non
Trang
33
Đối tượng khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải
BẢNG
BIÊU
Bảng 2.2
nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ
34
mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Mức độ cần thiết của hoạt động trải nghiệm theo định
Bảng 2.3
hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non quận
36
Nam Từ Liêm, Hà Nội
Bảng 2.4
Mức độ thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm
theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
38
Mức độ thực hiện phương pháp hoạt động trải
Bảng 2.5
nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ
41
mầm non
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Thực trạng lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo
định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
42
Thực trạng chỉ đạo tổ chức hoạt động trải nghiệm
theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
44
Thực trạng quản lý cơ sở vật chất hoạt động trải
Bảng 2.8
nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ
45
mầm non
Thực trạng quản lý kiểm tra đánh giá kết quả tổ chức
Bảng 2.9
hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển
46
năng lực cho trẻ mầm non
Đánh giá về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tới
Bảng 2.10 quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát
49
triển năng lực cho trẻ mầm non
Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
Bảng 3.1
các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo
định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non.
74
Thực trạng nhận thức của Cán bộ quản lý – Giáo viên
BIỂU
ĐỒ
Biểu đồ 2.1 về vai trò hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát
triển năng lực cho trẻ mầm non
Mức độ thực hiện các hình thức hoạt động trải
Biều đồ 2.2 nghiệm định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm
non
Thực trạng quản lý sự phối hợp với các lực lượng
Biểu đồ 2.3 tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm theo định
hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
37
39
47
Kết quả quản lý hoạt động trải nghiệm theo định
Biểu đồ 2.4
hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
48
Tổng hợp kết quả khảo sát tính khả thi của các biện
Biểu đồ 3.1 pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng
phát triển năng lực cho trẻ mầm non
72
Tổng hợp kết quả khảo sát tính khả thi của các biện
Biểu đồ 3.2 pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng
phát triển năng lực cho trẻ mầm non
73
Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
Bảng 3.3
các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo
75
định hướng phát triển năng lực cho trẻ mầm non
Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 3.1 trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho
trẻ mầm non
71
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO TRẺ Ở CÁC
TRƯỜNG MẦM NON .............................................................................................. 12
1.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................ 12
1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho
trẻ ở trường mầm non .................................................................................................. 16
1.3. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng
lực cho trẻ ở trường mầm non...................................................................................... 24
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát
triển năng lực cho trẻ ở trường mầm non .................................................................... 28
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG
MẦM NON QUẬN NAM TỪ LIÊM, HÀ NỘI ....................................................... 32
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của quận Nam Từ Liêm, thành
phố Hà Nội ................................................................................................................... 32
2.2. Tổ chức khảo sát ................................................................................................... 34
2.3. Thực trạng hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ tại
các trường mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội ...................................................... 36
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực
cho trẻ tại các trường mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội ..................................... 42
2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng
phát triển năng lực cho trẻ ở trường mầm non............................................................. 49
2.6. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển
năng lực cho trẻ tại các trường mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội ...................... 50
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO TRẺ Ở CÁC TRƯỜNG
MẦM NON QUẬN NAM TỪ LIÊM, HÀ NỘI ....................................................... 54
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................................ 54
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực
cho trẻ tại các mầm non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội ................................................. 56
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................... 70
3.4. Kết quả thăm dò ý kiến chuyên gia về tính cấn thiết và tính khả thi của các biện pháp71
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................ 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục đào tạo giữ vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết đối với sự phát
triển của mỗi con người và của toàn xã hội. Toàn bộ thể lực, trí lực, nhân cách và
phẩm chất đạo đức có được vốn nhờ giáo dục - đào tạo mà có. Nó làm cho con người
trở nên có ích, có giá trị, góp phần tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội.
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tiến trình hội nhập quốc tế đòi hỏi
Việt Nam phải có nguồn nhân lực trình độ cao, năng động, sáng tạo và có phẩm chất
đạo đức tốt. Vì vậy, Ban Chấp hành TW Đảng đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW
ngày 04/11/2013 của Hội nghị TW 8 - Khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện về giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa – hiện đại hóa theo định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, nghị quyết khẳng định đây không chỉ là
quốc sách hàng đầu, mà còn là chìa khóa mở ra con đường đưa đất nước tiến lên phía
trước, là mệnh lệnh của cuộc sống. Trong đại hội XI Đảng cũng xác định “Giáo dục đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài,
góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt
Nam”.
Một giải pháp quan trọng được nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII xác định:
“Đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hình
thức giáo dục - đào tạo theo hướng coi trọng phát triển năng lực, phẩm chất của người
học”. Tiếp tục “ Đổi mới các nội dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, phù
hợp với lứa tuổi, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn”.
Giáo dục mầm non nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, bậc học có vai trò
đặc biệt quan trọng trong việc đặt những viên gạch đầu tiên cho sự hình thành và phát
triển nhân cách con người. Chất lượng giảng dạy ở bậc học mầm non chính là nền
tảng cho chất lượng giảng dạy ở bậc tiểu học, phổ thông và đại học. Muốn đạt được
những mục tiêu giáo dục đã đề ra tại văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI thì việc đảm
bảo chất lượng giảng dạy ở bậc học mầm non là yếu tố góp phần quan trọng. Bởi vậy,
tất cả các quốc gia cũng như nhiều tổ chức trong xã hội đều xác định giáo dục mầm
non là một mục tiêu quan trọng nhất trong giáo dục.
1
Trong những năm qua, giáo dục mầm non đã thực hiện đổi mới toàn diện
chương trình, đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục
nhằm phát huy năng lực cho trẻ. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, thực hiện, chất
lượng về mọi mặt của giáo dục mầm non vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội.
Quá trình giáo dục học sinh vẫn chủ yếu được thực hiện trong khuôn viên nhà trường,
trong những hoạt động với đồ dùng trực quan mà ít có sự tương tác trải nghiệm bên
ngoài xã hội.
Theo một số kết quả nghiên cứu từ các chuyên gia tâm lý và giáo dục thì hoạt
động trải nghiệm được xem là một quá trình học tập và khám phá khả năng sáng tạo.
Năng lực của trẻ sẽ tự nhiên hình thành và phát triển qua các hoạt động vui chơi, hoạt
động học tập. Vì vậy, nếu các em thiếu đi không gian vui chơi, ít được tương tác với
các đối tượng bên ngoài, chỉ giới hạn trong không gian trường học và ở nhà thì sẽ
không linh hoạt và thiếu sự tự tin, mạnh dạn, không tích cực, chủ động trong các
hoạt động.
Nhà bác học Albert Einstein đã từng nói: “Chỉ có trải nghiệm mới là hiểu biết,
còn tất cả các thứ khác chỉ là thông tin”. Ở trường học, hoạt động trải nghiệm giữ vai
trò quan trọng, là cơ sở, là nền tảng giúp trẻ phát triển nhân cách toàn diện và thúc
đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực. Có tác dụng tạo môi trường thuận lợi để
trẻ phát triển năng lực một cách tốt nhất, hiệu quả nhất, phát huy những tố chất và tài
năng, khắc phục những điểm yếu còn tồn tại để phát triển và thích ứng trong môi
trường xã hội luôn biến đổi.
Thực tế cho thấy trong những năm qua, giáo dục nói chung và giáo dục mầm
non nói riêng, chỉ chủ yếu quan tâm đến hoạt động dạy học, ít quan tâm đến hoạt
động giáo dục. Đa số các trường vẫn chỉ mới “thử nghiệm” và chưa chú trọng nhiều
đến công tác tổ chức và quản lý hoạt động trải nghiệm. Việc tổ chức hoạt động trải
nghiệmcho học sinh bộc lộ nhiều bất cập, vẫn còn mang tính áp đặt, bao biện, làm
thay cho học sinh. Các hoạt động trải nghiệm được triển khai tổ chức chưa rõ nét,
chưa đạt hiệu quả như mong muốn, chưa được đầu tư cả về trí tuệ, thời gian và nguồn
lực tổ chức. Các hoạt động trải nghiệm đã được thực hiện nhưng chưa phát triển năng
lực cho từng cá nhân học sinh và chưa thực sự cho học sinh được trải nghiệm và sáng
tạo, tổ chức hoạt động còn hình thức, ít phong phú, chưa tích hợp nhiều trong các lĩnh
2
vực, chủ yếu thông qua hình thức dã ngoại, tham quan với mục đích vui chơi là chính
mà chưa tập trung phát triển năng lực cho học sinh, chưa tạo được hứng thú thật sự
cho học sinh và đôi khi còn xa rời thực tế cuộc sống do đó chất lượng giáo dục toàn
diện cho trẻ mầm non chưa cao. Mặt khác, giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm
nhưng không rõ hoạt động đó sẽ hướng tới hình thành những năng lực gì cho học
sinh. Hơn nữa, trong các hoạt động học sinh được giáo viên chỉ định, phân công tham
gia một cách bị động và không phải tất cả học sinh đều được tham gia. Ngoài ra, việc
kiểm tra đánh giá kết quả của hoạt động trải nghiệm chưa được tiến hành thường
xuyên, chưa phục vụ để đánh giá kỹ năng, năng lực và phẩm chất cá nhân học sinh.
Trước thực trạng đó, đòi hỏi các trường mầm non và các cán bộ quản lý, giáo viên
phải có những hình thức tổ chức phong phú, sáng tạo, biện pháp hữu hiệu để tổ chức
các hoạt động trải nghiệmgiúp học sinh hứng thú tham gia, phát huy tối đa việc vận
dụng những kiến thức, kinh nghiệm tri thức đã học để mở rộng vốn hiểu biết, kích
thích sự phát triển tư duy sáng tạo. Từ đó,rèn luyện phẩm chất, nhân cách, tài năng,
thiên hướng cá nhân, hình thành kĩ năng thực tiễn, các mối quan hệ giữa con người
với đời sống xã hội, con người với thiên nhiên và môi trường sống.
Qua thực tiễn và tìm hiểu thực tế ở các trường mầm non trên địa bàn quận
Nam Từ Liêm, Hà Nội nguyên nhân của tình trạng trên một phần quan trọng là do
yêu cầu về kinh phí tổ chức hạn hẹp, mặt khác do nhận thức của giáo viên, phụ huynh
học sinh về hoạt động trải nghiệm còn phiến diện, năng lực tổ chức các hoạt động còn
hạn chế, Ban giám hiệu các trường còn lúng túng, chưa có những biện pháp quản lý,
tổ chức hoạt động trải nghiệm đồng bộ, phong phú, hiệu quả cao với đặc điểm tâm
sinh lý và lứa tuổi của học sinh.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm
theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh sao cho phù hợp, hiệu quả là vấn đề
có ý nghĩa khoa học trên phương diện lý luận và thực tiễn hiện nay.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả suy nghĩ lựa chọn đề tài: "Quản lý hoạt
động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực cho trẻ ở các trường mầm
non quận Nam Từ Liêm, Hà Nội" làm đề tài nghiên cứu với hy vọng sẽ góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục cho bậc học mầm non trong giai đoạn hiện nay.
3
Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn Full
