A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật được trẻ mầm non rất yêu quý.
Đây là loại hình được xem như phương tiện để thực hiện các hoạt động giáo dục
trẻ một cách hiệu quả ở trường mầm non. Âm nhạc là nhu cầu của cuộc sống , là
món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là
ngôn ngữ chung của nhân loại. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc
trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của tác phẩm âm nhạc
như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát
triển toàn diện nhân cách của mình. Có ý kiến cho rằng, giáo dục, giáo dục âm
nhạc đó không phải là đào tạo nhạc công mà là đào tạo con người.
Bài hát ru con nhẹ nhàng của mẹ, tiếng huýt sáo của cha, tiếng cười hóm
hỉnh của ông bà, cô, dì, cậu chú,… thực sự là những hoạt động âm nhạc giúp trẻ
vừa rèn luyện những kỹ năng ngôn ngữ, vừa được học cách tương tác tích cực
với những người khác trong xã hội. Theo giáo sư Michael Schulte – Markwort,
thuộc Viện Tâm lý trẻ em ở bệnh viện của đại học Hambrug, Đức thì “ Âm nhạc
giúp trung tâm xử lý ngôn ngữ của não phát triển tốt, khiến trẻ có thể bộc lộ khả
năng âm nhạc ở độ tuổi sớm nhất, phục vụ cho việc học và nói sớm hơn những
đứa trẻ sinh ra trong những gia đình không có cơ hội tiếp xúc với âm nhạc”.Qua
hoạt động với âm nhạc các nhà nghiên cứu về thần kinh cho thấy sự tiếp xúc với
âm nhạc có thể thiết lập được phản xạ có điều kiện ở trẻ , đồng thời thúc đẩy trí
lực của bán cầu trái phát triển khả năng nhận thức và các kĩ năng lập luận phức
tạp. Kinh nghiệm tiếp cận với âm nhạc giúp trẻ sử dụng ngôn ngữ để miêu tả,
cách phát âm thông qua việc lắng nghe và hát sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
Việc vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cơ bắp và các tố chất như độ bền, độ
linh hoạt, dẻo dai, tính chính xác, sự nhanh nhạy , sự cân bằng, sự khéo léo,…
theo các nhà khoa học vấn đề mấu chốt của việc vận động theo nhạc nằm ở mối
tương quan giữa hoạt động thể chất và hoạt động trí não. Các nghên cứu đã chỉ
ra rằng sự luân phiên giữ vận động thể lực và vận động trí não có tác động tích
cực đến sức khỏe của con người , nhờ đó cường độ và chất lượng của hoạt động
trí não được nâng cao. Âm nhạc giúp hình thành ở trẻ mầm non khái niệm về cái
đẹp, về không gian… Cảm xúc và hiểu biết xã hội : Âm nhạc tạo cơ hội cho trẻ
được thể hiện cảm xúc của mình và kích thích sự hiểu biết văn hóa của các vùng
miền trên thế giới. Là giáo viên chủ nhiệm nhóm trẻ 24-36 tháng tuổi, nhận thúc
được tầm quan trọng của hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ qua quá trình chăm
sóc và giáo dục trẻ tôi mạnh dạn đề ra “Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng
tuổi học tốt hoạt động âm nhạc” đạt được kết quả cao hơn.
1
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Thực tế cho ta thấy rằng : Trẻ em ở lứa tuổi mầm non rất nhạy cảm với âm
nhạc. Âm nhạc có tác động rất lớn đến thế giới nội tâm của con người đặc biệt là
trong việc giáo dục trẻ mầm non. Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong quá
trình giáo dục trẻ trở thành con người phát triển toàn diện .Cho nên các nhà giáo
dục cần phải đề ra nhiệm vụ, nội dung , phương pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ
đúng lúc và phù hợp với lứa tuổi. Đối với trẻ 24-36 tháng tuổi vốn từ còn ít,
mức độ hiểu nghĩa còn hạn chế, với thực tế trẻ ở lớp tôi vốn từ của trẻ còn nhiều
hạn chế, trẻ còn nói ngọng, phát âm chưa chuẩn. Do đó việc lựa chon nội dung
các bài hát phải thật đơn giản ngắn ngọn, gần gũi với trẻ là một điều rất quan
trọng.
Trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động có âm
nhạc. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức thẩm mĩ cho
trẻ còn là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu , biết ghét, rõ ràng.
Giáo dục âm nhạc còn hình thành ở trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu
thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh
hoạt tập thể: Đó là tính kỉ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo dục âm
nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí tưởng
tượng, củng cố kiến thức cho trẻ qua học tập, vui chơi trong cuộc sống. Quá
trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như nghe cô hát, trẻ tự ca hát, nhảy múa,
chơi trò chơi âm nhạc… sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố tốt của một nhân cách
phát triển toàn diện, hài hòa, đó là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và
thể lực, trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
Đối với nhóm trẻ tôi đang phụ trách tôi thấy việc cần thiết và quan trọng là
phải có biện pháp giáo dục âm nhạc một cách gần gũi thiết thực với trẻ , mang
âm nhạc đến với trẻ trong tất cả các hoạt động để giúp trẻ có thẻ phát triển toàn
diện. Đây là giai đoạn trẻ đang học nói hay bắt chước người lớn và chính thời
điểm này cô giáo sẽ dạy trẻ, uốn nắn trẻ cách nói rõ câu, nói được câu ngắn, giai
đoạn này chức năng các cơ vận động phát triển ổn định hơn, trẻ hứng thú với âm
nhạc qua vận động đơn giản ( vỗ tay, dậm chân …) biết theo dõi tỉ mỉ không
gian, biết nhắc lại bài hát ngắn, phân hóa về khả năng âm nhạc. Muốn làm được
điều đó người giáo viên phải có khả năng, kiến thức âm nhạc, biết biểu diễn, vì
hiệu quả giáo dục ảnh hưởng trực tiếp tới trẻ. Bên cạnh đó người giáo viên cũng
cần phải biết đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với âm
nhạc, đặc điểm cơ quan phát âm của trẻ… để có phương pháp dạy thích hợp.
Đặc biệt , giáo viên cần phải biết truyền đạt , biết thể hiện thật hấp dẫn và phù
hợp với trẻ.
2
II. THC TRNG.
1.Thun li.
* i vi giỏo viờn:
- Lp c s ch o sỏt sao ca BGH v vic chm súc giỏo dc tr c bit l
hot ng giỏo dc õm nhc cho tr.
- Giỏo viờn cú trỡnh chuyờn mụn, hiu c tõm quan trng ca vic giỏo dc
õm nhc cho tr , nhit tỡnh trong vic chm súc giỏo dc tr.
- Trẻ thích hát từ khi còn rất nhỏ,gần nh khi biết nói là trẻ đã
bắt đầu học hát,trẻ đợc ngời lớn dạy cho nhiều bài hát hoặc trẻ
nghe qua ti vi, băng đĩa. Chính điều này mà phần nào đó trẻ
đã đợc làm quen với bộ môn âm nhạc.diều đó giúp giáo viên dễ
dàng hơn trong việc truyền tải kiến thức.
- Ph huynh quan tõm n con em mỡnh nhit tỡnh ng h tụi trong vic dy d
cỏc chỏu
Thng xuyờn ng h tụi cỏc nguyờn vt liu lm dựng dy hc v hot
ng vui chi cho cỏc chỏu.
* i vi hc sinh:
- Tr ngoan ngoón , thớch hot ng vui chi.
2. Khú khn.
- Do trỡnh nhn thc khụng ng u. 70% s tr lp tụi ln u tiờn ti
trng. Do ú gp rt nhiu khú khn trong quỏ trỡnh chm súc giỏo dc.
- Kh nng õm nhc khụng ng u, nhiu tr cha cú kh nng vn ng theo
nhc, cha hng thỳ nghe cụ hỏt, cha cm th c giai iu ca bi hỏt.
- Tr cha mnh dn t tin khi th hin bi hỏt.
- S phi hp. Vi ph huynh cng cũn nhiu khú khn, nhiu bc ph huynh
mi lo cụng vic kinh t gia ỡnh m ớt cú thi gian quan tõm ti vic hc hnh
ca con em mỡnh, iu ny cng l mt phn hn ch trong cụng tỏc giỏo dc tr
ti nh.
- Do iu kin c s vt cht ca trng, a phng cũn hn hp nờn cha cú
phũng chc nng cho tr hot ng õm nhc c tt hn.
Kt qu thc trng trờn
Xut phỏt t c im kh nng õm nhc ca tr 24-36 thỏng tui , tụi ó
tin hnh t chc hng dn tr thc hin v thu c kt qu kho sỏt u nm
nh sau:
Kt qu trờn tr
Tng Ni dung ỏnh giỏ
t
Cha t
s tr
Tt
Khỏ
Trung bỡnh
3
Tr hỏt t nhiờn
30
4 = 13%
6 = 20%
8 = 26 %
12 = 40%
Tr bit vn ng 3 = 10%
theo nhc
Tr bit chi trũ 4 = 13 %
chi
Bit lng nghe giai 5 =16%
iu ca bi hỏt
5 = 16%
8 = 26%
14 = 46%
6 = 20%
10 =33%
10 = 33%
6 = 20%
10 = 33 %
9 = 30 %
Vi kt qu khảo sát nh vậy tôi rất băn khoăn v trn tr, tại
sao trẻ lớp tôi không hứng thú , không thích hot ng âm nhạc,
phải chăng sự cảm thụ âm nhạc của trẻ còn yếu hay bởi cô cha
có phơng pháp hứng thú cho trẻ. Vỡ th tụi mnh dn ỏp dng mt s
kinh ngim giỳp tr hc tt hot ng õm nhc vi tr lp tụi.
III. CC GII PHP V T CHC THC HIN.
1. Phân loại trẻ v bồi dỡng cho trẻ có k nng và cha có k
nng trong hot ng õm nhc.
a, Phõn loi tr.
Là một giáo viên trực tiếp đng lớp , trực tiếp tiếp xúc với trẻ
hng ngày, tôi hiểu đợc tâm t nguyện vọng của trẻ , hỏi han trẻ,
con cú mun hỏt cựng cụ khụng?,ở nhà có bao giờ đợc anh chị bố mẹ
hát cho nghe không? con có múa cho cả nhà xem không? để
phân loại trẻ đợc tiếp xúc với âm nhạc ở mức độ nào, qua buổi
học, qua các chơng trình biểu diễn văn nghệ, nghe nhạc, tôi
để ý xem trẻ nào có khả năng cảm thụ âm nhạc tốt, trẻ nào
cảm thụ õm nhc cha tt để có biện pháp tác động cho phù hợp.
Ví dụ: Khi tôi hát múa và yêu cầu trẻ làm theo , những trẻ
nào có cảm xúc tốt, thích âm nhạc sẽ nghiêng đầu hát hoặc
múa theo mt cỏch hng thỳ, còn trẻ nào cha biết cảm thụ âm
nhạc sẽ không làm theo cô, không chú ý đến cô, chán nản
không muốn xem.
T ú tụi phân ra trẻ nào cảm thụ âm nhạc yếu, trẻ nào
cảm thụ âm nhạc tốt để từ đó có biện pháp tác động qua lại
cho phù hợp để đạt đợc kết quả cao
b, Bồi dỡng cho trẻ có k nng và cha có k nng trong hot ng
õm nhc
Căn cứ vào kết quả phân loại trẻ tôi đa ra các biện pháp
để bồi dỡng nâng cao hiệu quả cho giờ hot ng âm nhạc.
4
Với những trẻ có k nng trong hot ng õm nhc tôi luôn luôn
khuyến khích trẻ , khen ngợi trẻ và đa ra những yêu cầu cao
hơn và khó dần lên so với những gì m trẻ đã biết.
Ví dụ: Khi trẻ đã thuộc lời bài hát , hát to, rõ ràng, biết
hát đúng giai điệu thì tôi yêu cầu trẻ phải biết nhún nhảy,
biết thể hiện nét mặt, biết hát theo nhịp lấy đà và theo nhịp
tay của cô.
Với những trẻ cha có k nng trong hot ng õm nhc , đang còn
rụt rè tôi luôn gần gũi và quan tâm nhiều hơn tôi dành thời
gian dạy trẻ ở mọi hoạt đông: Hoạt động có chủ đích, hoạt
động ở mọi lúc mọi nơi, v luụn luụn khớch l ng viờn tr. Vic dy
hc ph thuc vo vic giỏo dc. Do ú ni dung cỏc bi dy khụng ch n
thun l mt ni dung cn dy cho tr m cũn l mt phng tin giỏo dc.
Vỡ vy tụi luụn quan sỏt v nhn xột xem trong quỏ trỡnh hc tp tr cú hot
ng khụng? Cú thớch thỳ khụng? Tỡm hiu nguyờn nhõn vỡ sao tr khụng ho
ng cựng bn cú hng tỡm cỏch a tr ho nhp vi bn bố, dõn dn tụi
thy tr rt thớch trong hot ng giỏo dc õm nhc.
Bên cạnh đó tôi còn trao đổi với phụ huynh về khả năng
âm nhạc của trẻ để phụ huynh cũng có thêm những biện pháp
giúp trẻ có thêm kĩ năng trong hoạt động âm nhạc ti nh, phụ
huynh nên dành nhiều thời gian để hát cho con nghe những
bài hát ru , dân ca, su tầm băng đĩa thiếu nhi mở cho con
nghe , tăng sự hứng thú với âm nhạc cho trẻ. Ngoài ra có thể dạy
cho trẻ những bài hát vốn quen thuộc với trẻ nhng trẻ cha hát
đúng lời hoặc cha hay. Để từ đó trẻ sẽ có sự ham mê và yêu
thích những bài hát, tự do biểu diễn.
2. T chc giỏo dc õm nhc trong hot ng cú ch nh.
Do c im ca la tui tr mm non nờn giỏo dc cỏc chỏu cn tin hnh
theo phng chõm "Hc m chi - chi m hc". thu hỳt vo gi hc v giỳp
tr lm quen vi hot ng õm nhc c tt hn, giỏo viờn cn u t, nghiờn
cu, sỏng to trong phng phỏp dy hc: Vo u gi hc cụ cú th trũ chuyn
v ch , xem vt tht, tranh nh... cú ch theo ni dung bi dy dn dt
tr ti tỏc phm, vo bi hc mt cỏch nh nhng, t tin khụng gũ bú tr. Tỡm
cỏch vo bi sinh ng thu hỳt s chỳ ý ca tr.
Vớ d: ch Nhng con vt ỏng yờu khi dy bi Ra mt nh
mốo tụi mc qun ỏo húa trang, i m mốo v gõy s chỳ ý hng thỳ vi hot
ng cho tr.
5
Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động âm nhạc: Vào các
trang web để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó sử dụng ti vi
có kết nối máy tính để trình chiếu, làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động,
sdile show, video… kết hợp với các phần mềm pwerpoint để sử lý hình ảnh và
sử dụng trong bài dạy.
Ví dụ: Ở chủ đề “ Cây xanh, rau, quả thơm và những bông hoa đẹp” dạy
bài “ Quả” có thể kết hợp cho trẻ xem sdiel show về các loại quả tương ứng vào
mỗi câu hát, đến câu hát về quả nào thì trẻ xem hình ảnh tương ứng về loại quả
đó.
Với những bài hát nghe thuộc làn điệu dân ca , hát quan họ, cô có thể cho
trẻ xem hình ảnh về các cuộc thi hát dân ca, hát quan họ ở Hội Lim. Khi trẻ
được trực tiếp xem các đoạn video clip trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với
làn điệu dân ca đó.
Ví dụ: Khi cho trẻ nghe các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, tôi đưa các
đoạn video các liền anh, liền chị quan họ đang hát giao duyên hay hình ảnh các
chị hai, chị ba quan họ với nón quai thao và những bộ quần áo tứ thân cho trẻ
xem. Với những giọng hát mượt mà tình cảm, những bộ quần áo rực rỡ sắc màu
và phong cảnh đẹp , trẻ sẽ cảm thụ chính xác hơn về làn điệu dân ca các vùng.
Hát quan họ Bắc ninh.
Với những bài hát của đồng bào các dân tộc, tôi đưa hình hảnh về các lễ hội
của đồng bào các dân tộc thái, tây nguyên…Để trẻ được cảm nhận những cái
hay cái đẹp về văn hóa lễ hội của các dân tộc.
6
Với những bài hát về Bác Hồ, khi nghe bài hát “ Ai yêu nhi đồng bằng Bác
Hồ Chí Minh” Tôi kết hợp cho trẻ xem hình ảnh về Bác với các cháu thiếu nhi…
trẻ sẽ thấy Bác rất hiền từ gần gũi với trẻ như một người ông của các cháu.
Đối với giờ hoạt động âm nhạc: Khi dạy trẻ hát: Trước tiên cô cần cho trẻ
làm quen với bài hát thông qua các phương tiện truyền thông ở mọi lúc mọi nơi
để làm quen với bài mới, sau đó cô giới thiệu cho trẻ biết tên bài hát , tên tác giả.
Cô hát mẫu bài hát, cô sử dụng biện pháp trực quan truyền cảm, cô biểu diễn bài
7
hát trọn vẹn, hát đúng, hát hay, rõ lời. Khi dạy trẻ hát tiến hành theo trình tự: chú
ý cách bắt giọng – tránh âm vực hát cao hay hát thấp quá để bảo vệ và phát triển
giọng hát của trẻ, cách bắt nhịp – giáo viên phải thận trọng với những bài hát có
nhịp lấy đà, phân biệt hướng đi của nhịp hai phách, nhịp ba phách để bắt nhịp
cho đúng, không ngược phách. Khi dạy trẻ hát ôn: để tạo sự nhịp nhàng khi hát
cho trẻ vỗ tay theo nhịp, theo phách, hoặc âm hình tiết tấu của bài hát để trẻ
tăng thêm cảm xúc về nhịp điệu, tiết tấu.
Khi dạy trẻ nghe hát tôi sử dụng phương pháp nghe trực tiếp: cô đàn hát
trực tiếp sẽ gây ấn tượng mạnh mẽ nhất đói với trẻ, lôi cuốn trẻ, trẻ được quan
sát cách thể hiện sinh động của cô… Nghe trực tiếp là phương pháp trực quan
truyền cảm đòi hỏi giáo viên phải hát thật chính xác, tự nhiên, diễn cảm, thể hiện
đúng phong cách tác phẩm. Ngoài ra tôi cũng cho trẻ nghe hát qua các phương
tiện như : đài, băng cát sét, ti vi , đĩa hình… tùy vào từng bài hát nghe.
Chọn bài hát nghe tôi chọn bài hát có nội dung phù hợp toát lên nội dung
chính của bài dạy hát.
Ví dụ: Dạy hát bài "Lời chào buổi sáng" thì tôi chọn bài hát nghe: "Khúc
hát ru của người mẹ trẻ”" nhằm hướng trẻ vào nội dung bài học một cách dễ
dàng và dễ giáo dục cho trẻ. Trẻ được nghe những bản nhạc phù hợp, trẻ sẽ cảm
nhận giai điệu, ý nghĩa đời sống văn hoá vùng miền qua bài hát.
Khi dạy trẻ nghe hát tôi tiến hành các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị cho trẻ nghe: dẫn dắt trẻ nghe bằng cách dùng những lời lẽ
hấp dẫn, sinh động để giới thiệu qua hình tượng âm nhạc, tên tác phẩm, tác giả.
Dựa vào lời ca khơi gợi sự tưởng tượng của trẻ.
Ví dụ: Với bài hát nghe “Ru em ngủ” tôi dẫn dắt bằng cách: Tôi cho trẻ biết
ngoài việc chăm sóc nuôi con khôn lớn , lời ru của mẹ không thể thiếu vắng đối
với mỗi trẻ. Mẹ nào cũng trao cho con lời ru nhẹ nhàng, âu yếm. Mẹ bận lên rẫy,
chị ru em mong mẹ về đó là nội dung của bài hát “ Ru em ngủ” , dân ca Sra hôm
nay cô hát cho các con nghe.
Bước 2: Hát cho trẻ nghe: Giáo viên cần hát diễn cảm và những gì liên quan đến
trình diễn trước trẻ như diễn đạt cảm xúc, sự trang trọng hay âu yếm… Đây là
phương pháp trình diễn nghệ thuật, vì vậy phụ thuộc rất nhiều vào khả năng của
giáo viên.
Ví dụ: Khi hát cho trẻ nghe bài hát “ Tổ ấm gia đình” cô hát với giọng điệu
nhẹ nhàng, tình cảm gần gũi với trẻ.
Bước 3: Củng cố ấn tượng, ghi nhớ tác phẩm: Sau khi cho trẻ nghe, giáo viên
hỏi trẻ tên bài hát, tên tác giả… Cô có thể hát lại cho trẻ nghe để khác sâu thêm
hình tượng âm nhạc, cô yêu cầu trẻ hưởng ứng bài hát nghe cùng cô bằng cách
nhún nhảy, vỗ tay, hát theo…
8
Trẻ hát đúng, hát hay chưa đủ mà còn dạy trẻ vận động theo nhạc, biết
phối hợp âm nhạc nhịp điệu. Trẻ vừa hát vừa vận động theo nhạc giúp trẻ biết
cảm nhận về âm nhạc, trông trẻ thật hồn nhiên dễ thương. Phương pháp hướng
dẫn trẻ vận động theo nhạc chính là: Làm mẫu, dùng lời và phương pháp học
thuộc. Hầu hết các bài hát có thể cho trẻ vận động múa. Vì múa là hoạt động
nghệ thuật, dùng hình thể, tư thế để biểu hiện lên tư tưởng, tình cảm của một tác
phẩm. Múa và âm nhạc quan hệ mật thiết và không tách rời nhau. Một bài hát
cho trẻ làm quen 2, 3 cách vận động khác nhau để thay đổi hình thức, giúp trẻ
làm quen với nhiều loại hình tiết tấu và không nhàm chán. Có thể cho trẻ mặc
trang phục theo bài hát, giúp trẻ biết trang phục của một số vùng miền theo nội
dung bài hát.
Ví dụ: Khi tôi cho trẻ múa hát bài “ Xòe hoa” tôi cho trẻ mặc trang phục
của dân tộc thái, để biểu diễn.
Trẻ múa hát bài “Xòe hoa”
Để tăng phần hấp dẫn của giờ học cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc nhằm phát
triển năng khiếu, ôn luyện kiến thức kỹ năng cho trẻ về âm nhạc. Sự phản ứng
âm thanh khác nhau để phát triển khả năng nghe nhạc của trẻ. Cô hướng dẫn
cách chơi rõ ràng, cụ thể, dần dần nâng cao yêu cầu của trò chơi.
Ví dụ: Ở trò chơi “ Tai ai thính” Cô giới thiệu: Hôm nay cô cùng các con
chơi trò chơi “ tai ai tinh”, cô có các dụng cụ âm nhạc như: mõ, phách tre,
trống, và cô gõ cho trẻ nghe thử tiếng kêu của các dụng cụ âm nhạc đó.
Cách chơi: Trẻ nghe và phân biệt âm thanh của các nhạc cụ. Cô giới thiệu chp
trẻ biết từng loại nhạc cụ và âm thanh của các loại nhạc cụ đó như:
+ Cô gõ Mõ và cho trẻ biết đó là tiếng gõ của Mõ.
+ Cô gõ phách bằng tre và cho trẻ biết đó là tiếng gõ của Phách tre.
9
+ Cô gõ Trống và cho trẻ biết đó là tiếng gõ của trống.
Sau khi giới thiệu hết các loại nhạc cụ, cô lần lượt gõ các loại nhạc cụ trẻ vừa
nghe và hỏi trẻ tiếng của nhạc cụ gì?. Khi trẻ đã quen cô cho trẻ ngồi không nhìn
thấy nhạc cụ sau đó cô gõ từng loại nhạc cụ và hỏi trẻ tiếng gõ của loại nhạc cụ
nào? Sau đó cho trẻ chia làm 2 đội và thi đua. Nếu đội nào đoán sai phải hát một
bài theo yêu cầu của đội doán đúng. Nếu đoán đúng sẽ được khám phá trải
nghiệm với nhạc cụ đó.
Trong hoạt động được tổ chức thực hiện như trẻ được chơi với cô, được gần
gũi trò chuyện vơi cô, không gò bó trẻ. Về đội hình không cứng nhắc , có thể
cho trẻ thay đổi nhiều đội hình khác nhau: Hình tròn, chữ u, tự do... Có thể biển
tiết học thành hình thức hội thi trên sân khấu ở góc âm nhạc, để trẻ được thoải
mái hoạt động nhanh nhẹn.
Bé biểu diến ở góc âm nhạc
Trong giờ học tôi luôn tuyên dương kịp thời những cháu hát đúng, hát hay,
vận động thành thạo theo lời ca nhằm khuyến khích trẻ học tốt hơn. Tuyệt đối
không chê trẻ, tôn trọng trẻ, nhẹ nhà sửa sai đối với những trẻ thực hiện chưa
đúng.
3. Giáo dục âm nhạc trong các hoạt động có chủ định khác.
Theo phương pháp dạy tích hợp các bộ môn âm nhạc có thể lồng ghép ,
kết hợp với tất cả các bộ môn khác và còn giúp cho các bộ môn khác trở nên
sinh động hơn và tôi đã thấy rõ điều đó ở kết quả đạt được trên trẻ qua các hoạt
động.
Ví dụ: Ở chủ đề “ Những con vật đáng yêu”
* Hoạt động Nhận biết tập nói “ Con mèo, con chó”.
10
Ở hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú . Tôi đã cho trẻ hát bài “ Gà
trống, mèo con và cún con” sau đó hỏi trẻ tên bài hát, trong bài hát có các con
gì? Và hướng trẻ vào bài, kết quả là trẻ rất hứng thú vào hoạt động tiếp theo.
* Hoạt động PTNN đề tài truyện “ Đôi bạn nhỏ” , thơ “Ong và bướm”
Ở hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú . Tôi đã cho trẻ hát bài “ Đàn gà
trong sân”. Sau đó hỏi trẻ vừa hát bài hát gì? Gà con đi kiếm ăn cùng ai? Hôm
nay gà con không đi kiếm ăn cùng mẹ mà đi kiếm ăn cùng một người bạn đấy
các con có muốn biết người bạn đó là ai không? Hãy lắng nghe cô kể câu
chuyện “ Đôi bạn nhỏ” nhé. Kết quả là trẻ rất hứng thú và hưởng ứng hoạt động
cùng cô.
Với đề tài thơ “ Ong và Bướm” của tác giả Nhược thủy, tôi hát cho trẻ nghe
bài hát “ Ong và bướm” sau đó giới thiệu về nội dung bài hát và giới thiệu về bài
thơ. Khi trẻ đã thuộc thơ tôi cho trẻ hát theo nhạc bài hát “ Ong và Bướm” của
nhạc sĩ Bùi Anh Tôn , sẽ giúp trẻ khác sâu được kiến thúc và thích thú với các
hoạt động.
* Hoạt động PTTM đề tài “ Tô màu con cá”.
Ở hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú . Tôi đã cho trẻ hát bài “ Cá vàng
bơi” Và hướng trẻ vào nhiệm vụ. Và kết quả tôi thu được chính là sự hứng thú
của trẻ vào hoạt động.
* Hoạt động với đồ vật : Với đề tài “ Xếp chuồng cho các con vật nuôi” trước
khi vào bài tôi cho trẻ hát bài “ Gà trống mèo con và cún con” tạo hứng thú cho
trẻ vào hoạt động.
* Hoạt động NBPB: Với đề tài nhận biết phân biệt to – nhỏ tôi cho trẻ hát bài
hát “ Voi và kiến” sau đó nói về nội dung của bài hát và hướng trẻ vào hoạt
động.
4. Xây dựng môi trường hoạt động góc mở. Góc “âm nhạc” (Nghệ sĩ tí hon).
Trong giờ hoạt động chung trẻ không thể hát thuộc và vận động thành thạo
bài hát, vì ở lứa tuổi này trẻ rất dễ nhớ mà lại mau quên. Cần cho trẻ làm quen
âm nhạc mọi lúc mọi nơi và hoạt động góc. Trước khi cho trẻ chơi ở các góc kín
tôi cho trẻ chơi ở góc mở giúp trẻ ôn luyện những kiến thức, kỹ năng đã được
cung cấp trong giờ hoạt động chung và để trẻ định hình, biết được hôm nay
mình chơi gì? và chơi như thế nào? Trong lớp tôi xây dựng được góc “ Nghệ sĩ
tí hon”
Căn cứ vào diện tích của lớp tôi xây dựng góc âm nhạc có môi trường hoạt
động rộng mà gần gũi giúp trẻ hứng thú biểu diễn nghệ thuật. Ở góc này tôi
cũng sử dụng các nguyên liệu: Bạt, giấy trang kim , xốp, găm, nến dính…để tạo
lên hình ảnh của góc chơi theo từng chủ đề.
11
Ví dụ: Ở chủ đề “ Những con vật đáng yêu tôi dùng các nguyên vật liêu
trên và tạo thành hình một con công với tên gọi “Nghệ sĩ tí hon” đuôi công xòe
ra và được chia làm 3 phần và phần mình của công 1 phần có nội dung như:
Góc âm nhạc “ Nghệ sĩ tí hon”
Khi trẻ chơi ở góc này
Ví dụ: Ở chủ đề “Những con vật đáng yêu” trẻ thích hát bài hát về con vật
gì thì trẻ sẽ lấy hình ảnh tương ứng (con cua, con tôm, con gà…) và gắn lên
phần
“ Bài hát bé yêu” . Khi biểu diễn bài hát trẻ sử dụng nhạc cụ gì (trống, đàn,
phách tre, song loan…) trẻ lấy hình ảnh và gắn lên phần “Dụng cụ âm nhạc”.
Trẻ chọn trang phục váy hay quần áo gì thì trẻ sẽ chọn thẻ và gắn vào phần “
Trang phục biểu diễn”, trẻ biểu diễn cá nhân hay tập thể, … trẻ sẽ lấy hình ảnh
và gắn lên “Hình thức biểu diễn”. Sau khi trẻ hoạt động ở góc mở trẻ sẽ về góc
kín và lấy nhạc cụ vừa gắn giống ở góc mở ra và biểu diễn bài hát mà trẻ đã
chọn.
12
Bé chơi ở góc âm nhạc
Tôi luôn luôn làm mới hình ảnh của góc mở, tùy theo từng chủ đề mà thay
đổi hình ảnh của góc tạo cho trẻ môi trường hoạt động mới, bắt mắt, gần gũi với
chủ đề , để tránh cho trẻ không bị nhàn chán khi chơi ở góc âm nhạc.
Ví dụ: Ở chủ đề “ Những con vật đáng yêu” tôi lấy hình ảnh chú công làm
hình ảnh góc, chủ đề “ Cây xanh, rau quả thơm và những bông hoa đẹp” tôi lấy
hình ảnh quả cam làm hình ảnh của góc, với chủ đề “ Bé có thể đi khắp nơi bằng
phương tiện gì” tôi tạo lên hình ảnh chiếc ô tô làm hình ảnh góc. Tất cả các hình
ảnh góc tôi cũng chia làm bốn phần ( bài hát bé yêu, dụng cụ âm nhạc, trang
phục biểu diễn, hình thức biểu diễn).
Như vậy để khai thác triệt để các tiềm năng trong trẻ, trẻ hoạt động tích
cực hơn trong vui chơi tôi đã xây dựng góc mở cho trẻ hoạt động. Trong quá
trình cho trẻ hoạt động chơi ở góc mở rồi về góc kín chơi tôi thấy trẻ tiến bộ
hơn, tích cực hơn rất nhiều từ đó bổ sung kiến thức, kỹ năng mà trẻ có trong giờ
hoạt động có chủ định, kiến thức của trẻ được khắc sâu, trẻ được hoạt động cá
nhân, hoạt động theo nhóm, được thỏa mãn nhu cầu hoạt động vui chơi và hơn
nữa là bị cuốn hút mạnh mẽ trong quá trình hoạt động.
Ngoài ra xung quanh góc âm nhạc tôi trang trí các bức tranh, bức vẽ gần
gũi với hoạt động âm nhạc để tạo môi trường cho trẻ hoạt động hứng thú.
13
5. Giáo dục âm nhạc ở mọi lúc mọi nơi và ôn luyện thông qua lễ hội.
Tôi đưa giáo dục âm nhạc thực sự trở thành phương tiện cho các hoạt động giáo
dục khác rất có hiệu quả như: Hoạt động đón trẻ, hoạt động thể dục sáng, hoạt
động có chủ đích, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, Ó giờ ăn, giờ ngủ, tổ
chức lễ hội,…
a, Hoạt động đón trẻ: Giờ đón trẻ là lúc tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến
trường.Giai đoàn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm bố mẹ dành cho
để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần rất lớn, vì vậy tôi đã đưa ra những bài
hát có nhịp điệu vừa phải, nhẹ nhàng, sắc thái vui vẻ trong lời ca để lôi cuốn trẻ
như: “ Em đi mẫu giáo, cháu đi mẫu giáo, trường của cháu đây là trường mầm
non, vui đến trường,…Ngoài ra ,để tạo cho trẻ nề nếp khi tới lớp tôi chon bài hát
“ Lời chào buổi sáng để nhắc nhở trẻ chào bố mẹ. Qua đó tôi thấy rằng trẻ rất
vui khi tới lớp và đã dần dần thích và làm quen với âm nhạc.
b, Hoạt động thể dục sáng: Tôi chọn những bài hát gai điệu vui tươi , tiết tấu
vừa phải để lồng ghép với các động tác thể dục ( Hô hấp, tay, bụng, chân. Trẻ
tập một cách vui vẻ và dễ nhớ động tác.
Ví dụ: Trẻ tập thê dục kết hợp với bài hát “ Ồ sao bé không lắc”.
14
Tr tp th dc theo nn nhc
c, Gi hot ng ngoi tri: Tụi cho tr hỏt nhng bi hỏt cú giai iu vui ti,
trong sỏng, ni dung gn gi, d hiu, phự hp vi phụng cnh thiờn nhiờn, s
vt hay hin tng tr ang tip xỳc, nhm gõy n tng v lm giu cm xỳc
cho tr trc v p ca thiờn nhiờn, giỏo dc tr thụng qua ni dung li ca ca
bi hỏt.
Vớ d: hot ng ngoi tri ch Cõy xanh , rau qu thm v nhng
bụng hoa p ti quan sỏt cú mc ớch quan sỏt vn trng tụi cho tr
hỏt bi em yờu cõy xanh.
d, Hỏt cho tr nghe trc gi ng tra: Tụi chn nhng bi hỏt cú giai iu
mm mi, tr tỡnh, bi hỏt ru ờm du.
Vớ d: ch gia ỡnh thõn yờu ca bộ Tụi hỏt cho tr nghe bi ca
dao n ngha sinh thnh, lũng m, khỳc hỏt ru ca ngi m tr
e, Hot ng chiu: Tụi t chc cho tr hot ng õm nhc theo ý mun: Tr
hỏt, mỳa, chi trũ chi õm nhc. Tụi ng viờn, khuyn khớch c lp cựng tham
gia. õy l c hi tr hc hi ln nhau, chia s cm xỳc v cựng hp tỏc biu
din. Ngoi ra tụi hỏt cho tr nghe nhng bi hỏt thiu nhi, ln iu dõn ca ca
quờ hng mỡnh, nhng bi hỏt trong trũ chi dõn gian m tr yờu thớch.
f, Giỏo dc õm nhạc trong ngày lễ ngày hội.
Thụng qua cỏc hot ng t chc l hi cụ giỏo cú th t chc hot ng õm
nhc theo mt chng trỡnh biu din vn ngh m tt c tr c tham gia
nhm giỳp tr hng thỳ vi õm nhc.
- Với ngày hội Bé đến trờng là ngày 05/09 tôi su tầm những
bài hát thật ý nghĩa, giai điệu vui tơi phù hợp với ngày hội. Tôi
15
để trẻ tự do hát múa sáng tạo qua các bài hát: Cháu đi mẫu
giáo, Trờng của cháu đây là trờng mầm non
- Tiếp đến là ngày Rằm trung thu tôi tổ chúc cho trẻ trò
chuyện về ý nghĩa của ngày rằm trung thu để từ đó mỗi
năm đến rằm trung thu trẻ sẽ hào hứng và vui vẻ, thỏa sc vui
đùa. Trẻ vui nhộn cùng các bài hát: rớc đèn, vầng trăng cổ tích,
chú cuội chơi trăng, rớc đèn dới trăng
- Khi chuẩn bị đến ngày 20/11 tôi cho trẻ hiểu thêm về ý
nghĩa của ngày 20/11 và cho trẻ hát những bài hát mang nội
dung ca gợi và động viên các cô giáo.
Ví dụ: Cô giáo của em,Bông hoa mừng cô, Lời cô
-Với ngày Sinh nhật Bác 19/5 tôi cung cấp cho trẻ nhũng tài liệu
về bác,hình ảnh về bác và các bài hát ca gợi Bác .
Ví dụ: Nhớ ơn Bác, ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí
Minh.
- Ngày 1/6 là ngày tết thiếu nhi, là ngày mà trẻ đợc ông bà bố
mẹ sẽ tặng cho minh món quà đầy ý ngĩa tôi sễ dạy cho trẻ
hát các bài hát.
Ví dụ: Sinh nhật hồng, Bé ti ăn nhanh
Trớc mỗi ngày hội ngày lễ tôi thờng dành 3-4 tuần để lên
kế hoạch thực hiên chơng trình phục vụ ngày lễ. Trẻ có thể
biểu diễn theo nhóm, cá nhân tùy vào sự lựa chọn của trẻ.Trẻ
cần đợc hóa trang và ăn mặc đẹp.
6. S dng cỏc loi nhc c - Hc c thu hỳt s chỳ ý ca tr.
16
Ở góc âm nhạc tôi trưng bày những loại nhạc cụ tự tạo bắt mắt : Đàn piano
được làm từ vỏ thùng sữa tươi, xốp màu, đàn guita làm từ bìa cát tông, dây
cước, xốp màu, micro tôi làm bằng lõi cuộn chỉ to, xốp, giấy đề can, trống lắc
làm bằng vỏ các loại lon, giấy màu, mũ múa làm bằng xốp màu… để thu hút trẻ
giúp trẻ hứng thú và thỏa sức sáng tạo trong hoạt động nghệ thuật.
Ngoài những dụng cụ mua sẵn như hoa vải, hoa nhựa, xắc xô, trống cơm,
tôi còn cung cấp nhiều nguồn âm thanh như: trống lắc làm từ vỏ các loại lon, ,
thùng thiếc, các dụng cụ nhà bếp như nắp xoong, bát đĩa, chén bằng sành,… để
trẻ khám phá các âm thanh khác nhau từ các vật liệu đơn giản đó. Ngoài ra tôi
làm thêm các loại trang phục lạ mắt từ các loại giấy, hộp cát tông , xốp màu, báo
phế liệu kích cỡ lớn để kích thích sự sáng tạo của trẻ theo trí tưởng tượng nhân
vật của trẻ để làm cho tiết mục hấp dẫn hơn.
Ví dụ: ở chủ đề “Những con vật đáng yêu” với thùng cát tông tôi làm
thành trang phục hình con bướm, hình con cá, sau đó dán giấy màu cho trang
phục xinh động gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động.
Với giấy trang kim , giấy bóng kính tôi làm được các trang phục cho bé gái
biểu diễn trong chủ đề “ bé và các bạn, dồ chơi của bé, gia đình thân yêu của
bé… và các dịp lễ hội. Trẻ mặc vào trông rất ngộ nghĩnh và đáng yêu ngoài ra
các trang phục này còn mang đễn sự hứng thú, yêu thích âm nhạc của trẻ.
17
Trang phục làm từ giấy, thùng cát tông, giấy trang kim.
Để kích thích tính tò mò, ham hiểu biết lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc,
tôi đã thay đổi chất liệu những thiết bị tạo âm thanh khác nhau theo định kì, tạo
điều kiện cho trẻ sử dụng tối đa.
Ví dụ: Cái nắp xoong khi úp xuống ta sẽ đánh ra âm thanh khác so với khi
ta ngửa, cái chén sành khi đánh vào quai nghe sẽ khác khi đánh vào miệng chén
hay đáy chén.
7. Tuyên truyền và phối hợp vơi phụ huynh trong công tác giáo dục trẻ phát
triển âm nhạc.
Gia đình là nơi gần gũi và quan trọng nhất đối với trẻ, vì thế công tác giáo
dục phối hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp quan trọng góp phần
nâng cao hoạt đông phát triển ở trẻ đặc biệt là lĩnh vực phát triển giáo dục âm
nhạc cho trẻ:
- Làm bảng tin về chương trình dạy theo chủ đề và thay tin hàng tuần để phụ
huynh biết và phối hợp với giáo viên để rèn luyện thêm cho trẻ ở nhà.
- Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu mở: Thùng giấy, sách báo cũ, dụng cụ hóa
trang, vỏ chai , non bia sạch…
- Trao đổi thêm với phụ huynh có cháu cá biệt: Nói ngọng, ít nói, để phụ huynh
phối kết hợp cùng tôi trong công tác giáo dục trẻ phát triển khả năng âm nhạc
được tốt hơn.
- Vận động phụ huynh sưu tầm các đĩa CD, VCD… ca nhạc thiếu nhi, các bài
hát dân ca để mở cho trẻ nghe mỗi lúc trẻ thích.
Sau khi phối kết hợp với phụ huynh một thời gian tôi thấy khẳ năng âm
nhạc của trẻ được phát triển khá rõ, đặc biệt là việc trẻ hoạt động với âm nhạc
18
một cách sôi nổi tự tin, biểu diễn trước mọi người không còn rụt rè e sợ. Tôi
thấy thực hiện được biện pháp này là khoa học và hợp lý mang lại hiệu quả rất
cao.
IV.KIỂM NGHIỆM.
Sau khi thực hiện các biện pháp trên tại nhóm lớp mình, tôi thấy giờ hoạt
động với âm nhạc đạt kết quả tốt hơn, giờ học sinh động, thoải mái, trẻ hứng thú
học và tích cực tham gia vào các hoạt động. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, một số
cháu tham gia vào đội văn nghệ của trường biểu diễn trong các ngày lễ, hội thi
rất mạnh dạn và tự tin.
- Kết quả khảo sát chất lượng cuối năm đạt được như sau:
Kết quả trên trẻ
Tổng
số trẻ
Nội dung đánh giá
Trẻ hát tự nhiên
30
Tốt
8 = 27%
Trẻ biết vận động 10 = 33%
theo nhạc
Trẻ biết chơi trò 10 = 33 %
chơi
Biết lắng nghe giai 10 = 33 %
điệu của bài hát
Đạt
Khá
12 = 40%
Trung bình
8 = 27 %
Chưa
đạt
2=6%
12 = 40%
7 = 23%
1 = 3%
8 = 27 %
10 =33%
2 = 6%
12 = 20%
7 = 23 %
1= 3 %
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT.
* Kết luận:
Trong quá trình thực hiện tôi đã đúc rút lên một số kinh nghiệm sau: để
âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục trẻ trở thành con người
phát triển toàn diện thì nhà giáo dục cần tận dụng các biện pháp lồng ghép các
môn học khác sao cho phù hợp và gây hứng thú với trẻ.
- Trao đổi học hỏi kinh nghiệm của bạn bè đồng nghiệp.
- Cô giáo cần tích cực sưu tầm nhiều hình ảnh, tư liệu có liên quan đến hoạt
động âm nhạc.
- Gần gũi động viên trẻ tích cực tham gia hoạt động tập thể
- Tạo môi trường giao lưu tự do, thoải mái. Tạo cơ hội cho trẻ nghe âm thanh
khác nhau từ môi trường xung quanh.
- Chú ý lắng nghe trẻ, giúp đỡ , khích lệ động viên , thu hút trẻ trò chuyện với
giáo viên, với các bạn và với những người khác .
- Tổ chức cho trẻ hoạt động kết hợp với các trò chơi, bài hát , đóng kịch.
19
- Phát hiện sớm những trẻ có khó khăn về ngôn ngữ , từ đó có biện pháp thích
hợp để giúp đỡ trẻ.
* Đề xuất .
- Đối với nhà trường:
Cần tham mưu với các cấp lãnh đạo đầu tư thêm về cơ sở vật chất giúp cho
việc chăm sóc và giáo dục trẻ được tốt hơn.
Tổ chức các tiết dạy, thao giảng, dự giờ thăm lớp thường xuyên hơn nữa để
giáo viên có thể học hỏi kinh nghiêm lẫn nhau.
- Đối với phòng giáo dục.
Thường xuyên mở các lớp tập huấn, chuyên đề cho giáo viên nhằm tăng
hiệu quả trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ và nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ.
Luôn tổ chức thanh kiểm tra thường xuyên rút kinh nghiệm kịp thời cho
nhà trường và cho các giáo viên.
Trên đây là những kinh nghiệm của tôi trong việc áp dụng “Một số biện
pháp giúp trẻ 24-36 tháng tuổi học tốt hoạt động âm nhạc” .
Vậy tôi kính mong ban giám hiệu trường mầm non Nga Bạch, phòng giáo
dục và đào tạo huyện Nga sơn bổ sung góp ý kiến để tôi phát huy được chuyên
môn của mình góp phần tích cực vào công việc giảng dạy cho năm học mới
được tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
Thanh hóa , ngày 15 tháng 3 năm 2014
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ . Tôi xin cam đoan SKKN này là do tôi
tự nghiên cứu và tìm tòi, không sao
chép của người khác.
Người viết:
Hoàng Thị Thùy.
20