Quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở trường đại học kỹ thuật công nghiệp thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁ I NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ THỊ NGÀ

QUẢN LÝ KHAI THÁC SỬ DỤNG
CÁC THIẾT BỊ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁ I NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ THỊ NGÀ

QUẢN LÝ KHAI THÁC SỬ DỤNG
CÁC THIẾT BỊ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo
dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHÓ ĐỨC
HÕA

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
và kết quả sử dụng trong luận văn được thống kê, khảo sát và cung cấp bởi các
cá nhân, tập thể rõ ràng. Những kết luận khoa học trong luận văn là trung thực
và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận văn

Lê Thị Ngà


Số hóa bởi
Trung tâm
Học liệu –
ĐHTNi

http://www.
lrc.tnu.edu.
vn

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo trường
Đại học Sư phạm Thái Nguyên về sự tận tình giảng dạy và tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin được cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phó Đức Hòa, trường
Đại học Sư phạm Hà Nội - người thầy hướng dẫn khoa học của tôi đã nhiệt tình
chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn để tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Ban giám hiệu, Ban chủ
nhiệm khoa Tâm lý - Giáo dục, phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm
Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận giúp tôi nghiên cứu và hoàn thành
luận văn này.
Xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy, cô, đồng nghiệp và các em
sinh viên trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên đã tận tình giúp
đỡ, tạo điều kiện và cung cấp nhiều thông tin, tư liệu quý giá cho tôi trong quá
trình học tập và thực hiện luận văn.
Cuối cùng tôi muốn bày tỏ lòng cảm ơn đối bạn bè, người thân trong gia
đình
đã ủng hộ và tạo mọi điều kiện hỗ trợ tôi học tập và hoàn thành luận văn.
Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu và hoàn thành luận
văn, song không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong nhận
được những ý kiến chỉ dẫn, góp ý chân thành từ các chuyên gia, các thầy cô
giáo, các bạn đồng nghiệp và bạn đọc.

Tác giả luận văn

Lê Thị Ngà

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTNii

n


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT........................................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 1
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 4
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5
8. Ý nghĩa của đề tài ............................................................................................ 6
9. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ KHAI THÁC SỬ DỤNG
CÁC THIẾT BỊ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC .......................... 7
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 7
1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 8
1.1.2. Ở Việt Nam................................................................................................ 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 11
1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 11
1.2.2. Quản lý giáo dục ......................................................................................
13

1.2.3. Quản lý nhà trường .................................................................................. 16
1.2.4. Thiết bị đào tạo ........................................................................................ 18
1.2.4.2. Phân loại thiết bị đào tạo ...................................................................... 19
1.2.5. Hoạt động khai thác sử dụng thiết bị đào tạo ..........................................
20


Số hóa bởi
Trung tâm Học
liệu – ĐHTNiii

http://www.l
rc.tnu.edu.v
n


1.2.6. Hiệu quả sử dụng các TBĐT ................................................................... 21
1.2.7. Quản lý khai thác sử dụng thiết bị đào tạo .............................................. 22
1.3. Vai trò của các thiết bị đào tạo trong cấu trúc quá trình đào tạo ở
trường đại học.......................................................................................... 23
1.3.1. Vai trò của các thiết bị đào tạo trong quá trình đào tạo ở trường Đại học ....
23
1.3.2. Vai trò của các TBĐT trong sự phát triển của trường Đại học ............... 25
1.4. Quản lý khai thác sử dụng thiết bị đào tạo trong trường Đại học .............. 26
1.4.1. Quản lý nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên về tầm quan
trọng của thiết bị đào tạo ......................................................................... 26
1.4.2. Quản lý việc đầu tư, mua sắm thiết bị đào tạo ........................................ 28
1.4.3. Quản lý việc khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ................................ 29
1.4.4. Quản lý công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa các TBĐT ở
trường Đại học ......................................................................................... 30

1.4.5. Quản lý việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy học và
quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ........................................ 31
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả quản lý khai thác sử dụng các thiết
bị đào tạo ................................................................................................. 32
1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 33
1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 33
Kết luận chương 1.............................................................................................. 35
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ KHAI THÁC SỬ DỤNG CÁC
TBĐT Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC KTCN THÁI NGUYÊN .................. 36
2.1. Khái quát quá trình khảo sát ....................................................................... 36
2.2. Khái quát về trường Đại học KTCN Thái Nguyên .................................... 36
2.3. Thực trạng hoạt động khai thác sử dụng các TBĐT tại trường Đại học
KTCN Thái Nguyên ................................................................................ 38
2.3.1. Thực trạng về cơ sở vật chất và trang thiết bị của Nhà trường ............... 38
2.3.2. Đánh giá chung về mức độ đáp ứng của các TBĐT so với nhu cầu
sử dụng .................................................................................................... 40
2.3.3. Thực trạng công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa TBĐT................... 42
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN4

n


2.3.4. Thực trạng khai thác sử dụng các TBĐT ở trường Đại học KTCN
Thái Nguyên ............................................................................................ 43
2.4. Thực trạng công tác quản lý khai thác sử dụng các TBĐT tại trường
Đại học KTCN Thái Nguyên................................................................... 48
2.4.1. Nhận thức của cán bộ, giảng viên, SV về vai trò của TBĐT trong
trường Đại học ......................................................................................... 48
2.4.2. Thực trạng quản lý việc đầu tư, mua sắm thiết bị đào tạo ...................... 50
2.4.3. Thực trạng quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ...................... 54

2.4.4. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy học và quản
lý sử dụng các TBĐT .............................................................................. 62
2.5. Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý khai thác sử
dụng các TBĐT dưới góc độ quản lý ...................................................... 64
2.5.1. Đánh giá của cán bộ quản lý.................................................................... 64
2.5.2. Đánh giá của giảng viên .......................................................................... 65
2.6. Nhận định, đánh giá chung về Công tác quản lý khai thác sử dụng các
TBĐT tại trường Đại học KTCN ............................................................ 66
2.6.1. Những điểm mạnh ................................................................................... 66
2.6.2. Những điểm yếu ...................................................................................... 67
2.6.3. Những cơ hội ........................................................................................... 68
2.6.4. Những thách thức .................................................................................... 69
Kết luận chương 2.............................................................................................. 70
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ KHAI THÁC SỬ DỤNG CÁC
TBĐT Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC KTCN THÁI NGUYÊN .................. 71
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 71
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và kế thừa ........................................ 71
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 71
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 72
3.2. Biện pháp quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo tại trường
Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên .......................................... 73
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN5

n


3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giảng viên nhà trường về
vai trò của các TBĐT và quản lý các TBĐT trong trường Đại học ........ 73
3.2.2. Phối hợp đồng bộ có hiệu quả giữa các đơn vị trong trường về việc

quản lý khai thác sử dụng các TBĐT của Nhà trường ............................ 75
3.2.3. Tăng cường bảo quản, bảo dưỡng và sửa chữa nâng cấp các TBĐT từ
đó nâng cao quản lý việc khai thác sử dụng có hiệu quả các TBĐT............
77
3.2.4. Sử dụng hợp lý các nguồn ngân sách, khai thác các nguồn đầu tư để
xây dựng, trang bị, mua sắm, bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên
các TBĐT ................................................................................................ 80
3.2.5. Đổi mới phương thức kiểm tra, đánh giá trong quản lý khai thác sử
dụng các TBĐT của Nhà trường ............................................................. 83
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 85
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 86
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 86
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 86
3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 86
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 86
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 86
Kết luận chương 3.............................................................................................. 95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 96
1. Kết luận.......................................................................................................... 96
2. Khuyến nghị................................................................................................... 98
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ................................................................ 98
2.2. Đối với Đại học Thái Nguyên .................................................................... 98
2.3. Đối với trường Đại học KTCN................................................................... 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 100
PHỤ LỤC


HTNvi

DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CB

:

Cán bộ

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CNTT

:

Công nghệ thông tin

CNH - HĐH

:

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CSVC

:

Cơ sở vật chất

ĐHKTCN

:

Đại học Kỹ thuật Công nghiệp

ĐHTN

:

Đại học Thái Nguyên

GD

:

Giáo dục

GD&ĐT

:

Giáo dục và đào tạo

GV

:

Giảng viên

KTCN

:

Kỹ thuật Công nghiệp

NCKH

:

Nghiên cứu khoa học

NSNN

:

Ngân sách nhà nước

NXB

:

Nhà xuất bản

SV

:

Sinh viên

TB

:

Thiết bị

TBĐT

:

Thiết bị đào tạo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN4

n


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Tình hình trang bị TBĐT ............................................................ 40

Bảng 2.2.

Đánh giá chung của CBQL, GV về mức độ đáp ứng TBĐT ...... 41

Bảng 2.3.

Mức độ bảo quản, giữ gìn, sửa chữa các TBĐT ......................... 42

Bảng 2.4.

Công tác bảo trì, bảo dưỡng TBĐT............................................. 43

Bảng 2.5.

Thực trạng và nguyên nhân của việc sử dụng TBĐT ................. 44

Bảng 2.6.

Thực trạng và nguyên nhân của việc sử dụng TBĐT ................. 46

Bảng 2.7.

Nhận thức về tầm quan trọng của TBĐT trong công tác đào
tạo ở trường Đại học.................................................................... 49

Bảng 2.8.

Nguồn kinh phí cho việc đầu tư, mua sắm thiết bị đào tạo ......... 50

Bảng 2.9.

Đánh giá chất lượng của TBĐT .................................................. 51

Bảng 2.10.

Đánh giá tính đồng bộ của TBĐT ............................................... 52

Bảng 2.11.

Thực hiện mua sắm theo quy trình.............................................. 53

Bảng 2.12.

Sự phân cấp quản lý TBĐT ......................................................... 58

Bảng 2.13.

Đánh giá công tác quản lý khai thác sử dụng các TBĐT............ 60

Bảng 2.14.

Đánh giá mức độ đáp ứng của TBĐT để ứng dụng CNTT......... 63

Bảng 2.15.

Đánh giá việc tổ chức, chỉ đạo ứng dụng CNTT ........................ 63

Bảng 3.1.

Khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp nâng cao hiệu
quả quản lý khai thác sử dụng TBĐT ......................................... 87

Bảng 3.2.

Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu
quả quản lý khai thác sử dụng TBĐT ......................................... 88

Bảng 3.3.

Mối quan hệ giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp nâng cao hiệu quả quản lý khai thác sử dụng các TBĐT........
92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN5

n


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy .......................................................... 38
Hình 2.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý khai thác sử dụng TBĐT ................ 57
Hình 3.1. Biểu đồ minh họa kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện
pháp nâng cao hiệu quả quản lý khai thác sử dụng các TBĐT............
87
Hình 3.2. Biểu đồ minh họa kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện
pháp nâng cao hiệu quả quản lý khai thác sử dụng các TBĐT .......
89
Hình 3.3. Biểu đồ minh họa kết quả khảo nghiệm mối tương quan giữa
mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp nâng cao
hiệu quả quản lý khai thác sử dụng các TBĐT ............................... 93

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTNvi

n


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học kỹ
thuật và hội nhập quốc tế, giáo dục nói chung, giáo dục đại học nói riêng ngày
càng giữ vị trí quan trọng. Sự cạnh tranh giữa các nước trên thế giới hiện nay
chủ yếu biểu hiện là cạnh tranh kinh tế, thực chất là cạnh tranh về khoa học kỹ
thuật, cạnh tranh về nhân tài mà nền tảng của nó là cạnh tranh giáo dục. Giáo
dục hiện đại được xem là đòn bẩy quan trọng của tăng trưởng kinh tế và nâng
cao năng suất lao động sản xuất.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương và
biện pháp lớn trong đổi mới công tác đào tạo như: Dân chủ hóa giáo dục, thực
hiện việc phân cấp quản lý trong nhiều khâu của quá trình đào tạo. Đa dạng và
mở rộng các nguồn vvạt lực và tài lực hỗ trợ cho đào tạo. Đa dạng hóa các loại
hình đào tạo, tạo nhiều cơ hội cho mọi thành phần trong xã hội. Vì vậy cần phải
tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết trung ương 2
khóa VIII, kết luận trung ương 6 khóa IX và thông báo kết luận số 242-TB/TW
ngày 15/4/2009 của Bộ Chính trị khóa X về tiếp tục thực hiện Nghị quyết TW 2
khóa VIII về phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo cho đến năm 2020.
Nhận thức sâu sắc và đầy đủ quan điểm “GD&ĐT là sự nghiệp của toàn Đảng,
của Nhà nước và của toàn dân”, “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu,
đầu tư cho GD&ĐT là đầu tư phát triển”.
Đối với giáo dục đại học tại Điều 5, Luật giáo dục đại học năm 2012, xác
định mục tiêu chung là: “Đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân
tài; nghiên cứu khoa học, công nghệ tạo ra trí thức, sản phẩm mới, phục vụ yêu
cầu phát triển kinh tế- xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc
tế; đào tạo người học có phẩm chất chính trị, đạo đức; có kiến thức, kỹ năng

thực hành nghề nghiệp, năng lực nghiên cứu và phát triển ứng dụng khoa học
và công nghệ tương xứng với trình độ đào tạo; có sức khỏe; có khả năng sáng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN1

n


tạo và trách nhiệm nghề nghiệp, thích nghi với môi trường làm việc; có ý thức
phục vụ nhân dân” [43].
Có thể nói, điều kiện cần để cho giáo dục đại học phát triển ngoài nguồn
nhân lực, chất lượng đội ngũ nhà giáo thì cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo được
xem là điều kiện đủ để giáo viên thực hiện các nội dung giáo dục, giáo dưỡng
và phát triển trí tuệ, khơi dậy tố chất thông minh của người học. Giáo dục đại
học phát triển đòi hỏi không ngừng đổi mới mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo,
phương pháp đào tạo. Sự đổi mới này phải gắn liền với việc trang bị hệ thống
thiết bị giảng dạy tương ứng để hỗ trợ cho các nội dung chương trình, phương
pháp dạy học mới. Người ta nhận thấy các thiết bị đào tạo có ý nghĩa to lớn
trong việc giúp cho giáo viên tổ chức các hoạt động học tập nhằm phát huy tính
tích cực, say mê học tập của học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học.
Trong báo cáo của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII được trình
bày tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX có nêu: “Tăng cường cơ sở vật chất
và từng bước hiện đại hóa nhà trường (lớp học, sân chơi, bài tập, máy tính nối
mạng Internet, thiết bị học tập và giảng dạy hiện đại, thư viện, ký túc xá...” và
“Đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào
tạo của người học, coi trọng thực hành, thí nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến
thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay” [15].
Bên cạnh đó, Nghị quyết Hội nghị lần thứ VI Ban chấp hành Trung ương
Đảng khóa XI đã nêu phương hướng: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo là một yêu cầu khách quan và cấp bách của sự nghiệp đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở nước ta trong giai

đoạn hiện nay. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo bao gồm: đổi
mới tư duy; đổi mới mục tiêu đào tạo; hệ thống tổ chức, loại hình giáo dục và
đào tạo; nội dung, phương pháp dạy và học; cơ chế quản lý; xây dựng đội ngũ
giáo viên, cán bộ quản lý; cơ sở vật chất, nguồn lực, điều kiện bảo đảm,…
trong toàn hệ thống giáo dục”[3].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN2

n


Với những định hướng như trên, vấn đề khai thác sử dụng các TBĐT và
quản lý khai thác sử dụng các TBĐT ở các trường Đại học cho phù hợp với
thực tế có ý nghĩa hết sức quan trọng.
1.2. Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp là một đơn vị thành viên của
Đại học Thái Nguyên có nhiệm vụ: Đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ
có trình độ đại học và trên đại học, phục vụ trong sản xuất công nghiệp của các
tỉnh thuộc khu vực trung du, miền núi phía Bắc và cả nước. Trường có hai
trung tâm phục vụ công tác thực hành, thí nghiệm cho sinh viên. Hệ thống trang
thiết bị được bổ sung hoàn thiện theo các mô hình của các trường đại học trong
nước và trên thế giới. Cũng tương tự như nhiều trường đại học khác mặc dù
nguồn lực về cơ sở vật chất, TBĐT của nhà trường cũng đã từng bước được trang
bị, đầu tư mua sắm, bổ sung để đảm bảo đáp ứng phục vụ công tác đào tạo của
nhà trường. Tuy nhiên, trong quản lý khai thác sử dụng các TBĐT vẫn còn
nhiều vấn đề bất cập, hạn chế như: nhiều giảng viên chưa sử dụng thường
xuyên TBĐT trong quá trình giảng dạy, TBĐT còn thiếu, chất lượng chưa đảm
bảo, thiếu đồng bộ, việc giữ gìn bảo quản thiết bị chưa được quan tâm đúng
mức; Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho việc đổi mới giáo
dục đại học nói chung và mục tiêu đổi mới giáo dục đại học tại trường Đại học
Kỹ thuật Công nghiệp Thái nguyên nói riêng chưa đạt được hiệu quả mong

muốn.
1.3. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý
khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở trường Đại học Kỹ thuật Công
nghiệp Thái Nguyên” nhằm đánh giá, phân tích thực trạng công tác quản lý
TBĐT và các biện pháp quản lý đã được áp dụng, để từ đó đưa ra những đề
xuất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả khai thác sử dụng các TBĐT và quản lý
khai thác sử dụng các TBĐT trong quá trình đào tạo của Nhà trường..
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý hợp lý, khoa học nhằm đảm bảo phát triển,
khai thác sử dụng có hiệu quả các TBĐT ở trường Đại học Kỹ thuật Công
nghiệp Thái Nguyên góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường, đáp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN3

.v
n


ứng được mục tiêu đổi mới giáo dục đại học tại trường Đại học Kỹ thuật Công
nghiệp.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN4

n


3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở trường cao đẳng,
đại học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở trường Đại học
Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Thiết bị đào tạo ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo ở trường đại
học, thực tế cho thấy công tác quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo tại
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp đã được quan tâm, tuy nhiên vẫn còn
nhiều hạn chế. Nếu xây dựng được một số biện pháp quản lý hợp lý, khoa học
thì sẽ phát triển được TBĐT đạt chuẩn, khai thác hiệu quả sử dụng TBĐT trong
dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở trường Đại học KTCN
thực hiện được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác quản lý khai thác sử dụng các
TBĐT ở trường đại học.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý khai thác sử dụng các TBĐT ở
trường Đại học KTCN Thái Nguyên.
5.3. Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp quản lý khai thác sử dụng
các TBĐT ở trường Đại học KTCN Thái Nguyên.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu, khảo sát thực trạng khai thác sử dụng
TBĐT và công tác quản lý khai thác sử dụng các TBĐT tại trường Đại học
KTCN Thái Nguyên.
6.2. Giới hạn về khách thể khảo sát
- Khảo sát trên đối tượng là cán bộ quản lý: 40 cán bộ.
- Khảo sát trên đối tượng là Giảng viên: 130 GV.
- Khảo sát trên đối tượng là SV: 300 SV.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN5

n

7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu tài liệu, phân
tích, tổng hợp, so sánh nhằm thu thập thông tin lý thuyết dựa trên các tài liệu
nghiên cứu.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp phỏng vấn
Trao đổi, trò chuyện với cán bộ quản lý, giảng viên, SV nhằm tìm hiểu
và thu thập những thông tin về quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo
ở trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng an-két
Điều tra bằng bảng hỏi nhằm thu thập những thông tin về thực trạng công
tác quản lý khai thác sử dụng các TBĐT của trường Đại học Kỹ thuật Công
nghiệp. Từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hợp lý, khoa học trong trường.
7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Thông qua các báo cáo tổng kết, chiến lược phát triển, kế hoạch năm học
của Đại học Thái Nguyên và của trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái
Nguyên để nắm được thực trạng quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo
của nhà trường
7.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Trao đổi với các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm nhằm tiếp thu ý kiến
của họ về tính cần thiết, tầm quan trọng và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất để có những kết luận chính xác và định hướng vận dụng các biện pháp đó
vào trong thực tiễn.
7.3. Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục
Sử dụng các công thức toán học để thống kê số lượng, chât lượng các thiết
bị đào tạo và xử lý các số liệu thống kê được, nhằm đưa ra các kết luận phục vụ
cho công tác nghiên cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN6

n


8. Ý nghĩa của đề tài
Đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý khai thác sử dụng các thiết bị
đào tạo tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên.
Nếu các biện pháp được đánh giá khả thi ở Trường Đại học Kỹ thuật Công
nghiệp Thái Nguyên thì kết quả nghiên cứu này có thể vận dụng thành công ở
các trường đại học có đặc điểm, hoàn cảnh tương tự.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu
tham khảo và các phụ lục; cấu trúc đề tài bao gồm 3 chương cơ bản:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo
ở trường đại học.
Chương 2: Thực trạng về quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên.
Chương 3: Biện pháp quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN7

n


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ KHAI THÁC SỬ DỤNG
CÁC THIẾT BỊ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

Đối với công tác đào tạo, TBĐT là công cụ lao động sư phạm của giáo
viên, học sinh, SV, là một thành tố không thể thiếu được trong quá trình dạy
học. TBĐT là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện nội dung giáo
dục và phát triển người học trong quá trình dạy học ở trường Đại học. Sở dĩ
như vậy là vì trong quá trình dạy học, TBĐT có thể thay thế cho các sự vật,
hiện tượng và các quá trình này xảy ra trong thực tiễn mà người dạy và người
học không thể tiếp cận một cách trực tiếp.
TBĐT vừa là nguồn tri thức, vừa là phương tiện chứa đựng chuyển tải
thông tin và điều khiển hoạt động nhận thức của người học trong học tập, tạo ra
nhiều khả năng để giáo viên trình bày nội dung bài học một cách sâu sắc, thuận
lợi, hình thành được ở người học những phương pháp học tập tích cực, chủ
động, tạo động lực cho người học hứng thú ham mê học tập hơn. Đây là yếu tố
ảnh hưởng lớn đến cường độ và hiệu quả của quá trình học tập.
Hiện nay trên thế giới rất quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, TBĐT cho hệ
thống giáo dục và tập trung nghiên cứu tìm các giải pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng thiết bị đào tạo để đổi mới phương pháp dạy học.
Ở trường Đại học mà nhất là các trường kỹ thuật đào tạo theo hệ thống tín
chỉ thì cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo là nguồn lực ảnh hưởng trực tiếp đến
chất lượng đào tạo của Nhà trường. Vì vậy, công tác quản lý khai thác sử dụng
hiệu quả TBĐT trong trường đại học là một trong các thành tố cơ bản, quan
trọng trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư cho Giáo dục và đào
tạo. Hiện nay, xã hội đang trên đà đi lên công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất
nước càng đặt ra nhiều thách thức cho các trường đại học. Làm sao để nâng cao
chất lượng giáo dục và đào tạo, nâng cao hiệu quả sản xuất,… đáp ứng được
yêu cầu đổi giáo dục đại học là vấn đề cấp thiết đối với các trường đại học.
Muốn đạt được điều đó thì công tác quản lý sử dụng hiệu quả thiết bị đào tạo là
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN8

n

một việc làm không thể thiếu, đó là một vấn đề có tính thời sự liên quan toàn
diện đến sự cải tiến chất lượng Giáo dục và đào tạo trong trường đại học.
Chính vì vậy, công tác quản lý cơ sở vật chất trường học nói chung và
công tác quản lý thiết bị đào tạo nói riêng đã được nhiều tổ chức, cá nhân trong
nước cũng như ngoài nước nghiên cứu.
1.1.1. Trên thế giới
Từ thế kỷ XVI, trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về thiết bị
đào tạo như: “Phương tiện kỹ thuật dạy học và ứng dụng” - Nhà xuất bản Đại
học Min-xcơ, năm 1985. Trong tài liệu này, các tác giả đã đề cập nhiều đến vị
trí, vai trò, chức năng và các loại phương tiện kỹ thuật dạy học. Tài liệu cũng
nêu ra được những ứng dụng cụ thể, chi tiết của phương tiện kỹ thuật dạy học
trong quá trình dạy học. Tài liệu là cơ sở nghiên cứu cho lĩnh vực TBĐT và
quản lý, cũng như việc khai thác sử dụng TBĐT ở nước ta.
Bên cạnh đó, Hội nghị Quốc tế về giáo dục lần thứ 39 họp tại Giơ-ne-vơ
năm 1984 cũng như nhiều hội nghị về TBĐT ở các nước xã hội chủ nghĩa đã
khẳng định ngành giáo dục cần phải được đổi mới thường xuyên về mục đích,
cấu trúc, nội dung, TBĐT và phương pháp để tạo cho tất cả các học sinh có
những cơ hội học tập. Tuỳ theo hoàn cảnh kinh tế, kỹ thuật và xã hội tất cả các
nước trên thế giới đều có khuynh hướng hoàn thiện cơ sở vật chất trong đó có
TBĐT nhằm phù hợp với sự hiện đại hoá nội dung, phương pháp và hình thức
tổ chức đào tạo. Các nước có nền kinh tế phát triển đều quan tâm đến việc
nghiên cứu, thiết kế, sản xuất các TBĐT hiện đại, đạt chất lượng cao, cần thiết
cho nhu cầu giáo dục mỗi nước.
Từ sau đại chiến thế giới thứ hai (1939-1945) ở Liên Xô (cũ) đã thực
hiện khẩu hiệu: “Điện ảnh hoá quá trình học tập”; Ở Nhật Bản ngay từ năm
1960 đã tổ chức nghiên cứu mẫu và sản xuất phim giáo khoa dùng trong nhà
trường, năm 1984 nước Nhật đã có 29 trung tâm nghe nhìn. Năm 1992 kết quả
điều tra về trang bị máy tính ở Nhật Bản cho thấy bậc tiểu học được 50%, bậc
THCS được 86,1%, bậc THPT được 99,4%. Ở Mỹ và các nước Châu Âu cũng

như một số nước trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương như In-đô-nê-xia,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTN8

n


Thái Lan, Phi-líp-pin, Xinh-ga-po,... người ta thay thế dần tranh trong sách giáo
khoa in trên giấy bằng các hình ảnh trên màn ti vi. Như vậy lượng thông tin
cung cấp phong phú và hấp dẫn hơn, việc bảo quản, vận chuyển và sử dụng có
mặt thuận lợi hơn.
1.1.2. Ở Việt Nam
Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng công nghệ
hiện đại vào giáo dục là xu thế tất yếu. Hiệu quả của việc sử dụng các công
nghệ mới, các trang thiết bị đào tạo vào việc giảng dạy và nghiên cứu của giảng
viên và học sinh, sinh viên trong quá trình giáo dục đã được khẳng định trong
thực tế, nhất là khả năng làm cho bài giảng trở nên sinh động, người giảng viên
có thể định hướng học sinh, sinh viên tiếp cận với một nguồn tri thức phong
phú. Đảng và Nhà nước ta đã có những chủ chương, chính sách hết sức quan
trọng để đẩy mạnh việc khai thác và sử dụng TBĐT vào quá trình đào tạo của
các cơ sở giáo dục.
Trong những năm gần đây, Công tác quản lý khai thác sử dụng các TBĐT
đã được nhiều ban ngành quan tâm chỉ đạo quản lý như: Nghị định số
52/2009/NĐ-CP ngày 03/6/2009 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và
hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước
[9]; Nghị định số 66/2012/NĐ-CP ngày 06/9/2012 của Chính phủ quy định việc
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản nhà nước
[10]; Thông tư số 123/2011/TT-BTC ngày 31/8/2011 của Bộ Tài chính Hướng
dẫn việc quản lý, khái thác phần mềm quản lý đăng ký tài sản nhà nước [5];
Quyết định số 684/QĐ-QTPV ngày 26/12/2007 của Hiệu trưởng trường Đại

học Kỹ thuật Công nghiệp quy đinh về Quản lý, khai thác sử dụng tài sản
trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp[39].
Hiện nay, ở nước ta kinh phí đầu tư và khả năng mua sắm thiết bị đào tạo
còn hạn hẹp. Theo qui định của thông tư 30 Liên bộ Tài chính- Giáo dục & Đào
tạo, ngày 24-7-1990 thì kinh phí dành cho mua sắm sách và thiết bị giáo dục là
6-10% ngân sách giáo dục, nhưng theo số liệu mới nhất, trong thực tế bình
quân cả nước chỉ đạt 3,7%; trong đó dành cho mua sắm TBĐT là 1,5%. Điều
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTN9

n


đó cho thấy TBĐT còn thiếu nhiều so với yêu cầu, vì vậy vấn đề đặt ra cho các
nhà quản lý giáo dục là cần phải nghiên cứu thực trạng đơn vị mình, có kế
hoạch đầu tư, mua sắm TBĐT phù hợp với điều kiện vùng miền và địa phương
mình; công tác quản lý sử dụng TBĐT cũng cần được tăng cường, nâng cao
hơn nữa. Với các trường đào tạo ngành kỹ thuật, Nhà trường muốn nâng cao
hiệu quả sử dụng TBĐT trước hết cần nắm vững các khái niệm về CSVC sư
phạm, khái niệm về TBĐT, vị trí, vai trò của TBĐT trong quá trình dạy học và
một số vấn đề về quản lý TBĐT trong nhà trường.
Từ nhận thức đúng đắn về vai trò của thiết bị đào tạo ở các cơ sở giáo dục,
có rất nhiều công trình nghiên cứu về tính hiệu quả của nó thông qua các đề tài:
Năm 2005, Chủ nhiệm đề tài Ngô Quang Sơn đã bảo vệ thành công đề tài
cấp Bộ về: Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị
giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông tại các trung tâm Giáo
dục thường xuyên và trung tâm học tập cộng đồng” mã số: B 2004-53-17.
Năm 2001, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố “Tài liệu tập huấn của Dự án
Việt Úc về TBĐT ”.
Năm 2006, Nhà xuất bản Hà Nội cho ra mắt cuốn “Quản lý và sử dụng

nhằm tăng cường hiệu quả TBĐT ”. Tài liệu này đã đưa ra được một số biện
pháp quản lý cũng như sử dụng TBĐT vào giảng dạy để đạt hiệu quả cao.
Tác giả Tô Xuân Giáp với công trình: “Phương tiện dạy học - Hướng dẫn
chế tạo và sử dụng” [17] đề cập việc sử dụng TBĐT theo hướng trang bị kỹ
năng tác nghiệp cho người học. Ở công trình nghiên cứu này, tác giả đã đưa ra
những cơ sở phân loại và phân loại phương tiện dạy học, cách thức lựa chọn,
thiết kế, chế tạo, sử dụng phương tiện dạy học và các điều kiện để đảm bảo sử
dụng có hiệu quả phương tiện dạy học. Theo tác giả thì “Phương tiện dạy học
được sử dụng đúng, có tác dụng làm tăng hiệu quả sư phạm của nội dung và
phương pháp dạy học lên rất nhiều” [17, tr.43].
Trong cuốn: “Quản lý giáo dục” [25] do tác giả Bùi Minh Hiền chủ biên,
ở chương 10 tác giả đã đề cập đến các vấn đề lý luận về vai trò của TBĐT
trong sự phát triển hệ thống giáo dục quốc dân, phân loại các nhóm TBĐT mà
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTN10

n


người quản lý cần bao quát và đưa ra một số nguyên tắc cùng giải pháp quản lý
việc sử dụng TBĐT ở trường học trong giai đoạn hiện nay.
Những công trình nghiên cứu của các tác giả nêu trên đã xây dựng được
một hệ thống lý luận về vai trò, tác dụng của các TBĐT cùng một số yêu cầu và
nguyên tắc sử dụng nó trong quá trình dạy học. TBĐT được xác định là một
thành tố quan trọng trong quá trình đào tạo, nhất là ở các trường Đại học mà
đặc biệt là các trường dạy kỹ thuật nó đóng vai trò to lớn trong việc đổi mới nội
dung, phương pháp dạy học hiện nay. Lý luận về TBĐT đã được làm sáng tỏ
trong nhiều công trình nghiên cứu và trong giáo trình về lý luận dạy học. Tuy
nhiên, trong các hướng nghiên cứu trên, các đề tài nghiên cứu về quản lý khai
thác sử dụng các thiết bị đào tạo ở Đại học Thái Nguyên nói chung và trong

trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp nói riêng thì chưa có đề tài nào nghiên
cứu. Do đó, đề tài nghiên cứu về quản lý khai thác sử dụng các thiết bị đào tạo
ở trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên là hết sức cần thiết.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
1.2.1.1. Khái niệm quản lý
Trong bất kỳ một xã hội, một quốc gia nào cũng cần có sự quản lý. Chính
vì thế quản lý là một hoạt động đặc biệt, là yếu tố không thể thiếu được trong
đời sống xã hội gắn liền với quá trình phát triển. Đặc biệt trong xã hội phát
triển như hiện nay thì quản lý giữ một vai trò rất lớn. Có nhiều cách tiếp cận
khác nhau, ở mỗi cách tiếp cận thì có nhiều định nghĩa khác nhau:
Theo từ điển Tiếng Việt thông dụng: "Quản lý là tổ chức, điều khiển hoạt
động theo những yêu cầu nhất định” [35].
Theo Harold Koontz, “Quản lý là một nghệ thuật nhằm đạt được mục tiêu
đã đề ra thông qua việc điều khiển, chỉ huy, phối hợp, hướng dẫn hoạt động
của những người khác” [20].
Theo Tư tưởng quản lý Mác - Lênin, C. Mac viết “Tất cả mọi lao động
trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –
ĐHTN11

n