Giáo án Sinh học 8 bài 52: Phản xạ có điều kiện và phản xạ không có điều kiện

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ
ĐIỀU KIỆN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
• Phân biệt được phản xạ không điều kiện và có điều kiện.
• Trình bày được quá trình hình thành các phản xạ mới và ức chế các phản xạ cũ, nêu rõ
các điều kiện cần khi thành lập các phản xạ có điều kiện.
• Nêu rõ ý nghĩa của phản xạ có điều kiện đối với đời sống.
2. Kỹ năng:
• Rèn kỹ năng quan sát và phân tích tình hình.
• Rèn tư duy so sánh, liên hệ thực tế.
• Kỹ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ:
• Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc, chăm chỉ.
Trọng tâm: Phân biệt được phản xạ KĐK và phản xạ CĐK
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
- Tranh phóng to hình 52.1,52.2,52.3.
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 52.2.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra :
• Trình bày cấu tạo của tai ?
• Cơ chế truyền âm và sự thu nhận cảm giác âm thanh diễn ra như thế nào ?
3. Bài mới :
Thế nào là phản xạ ? Phản xạ có thể chia những loại nào ? Ta cùng tìm hiểu.

TaiLieu.VN

Page 1

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung ghi bài

 Hoạt động 1 :

I. Phân biệt phản xạ không
điều kiện và phản xạ có điều
- GV yêu cầu các nhóm làm - HS đọc nội dung bảng
kiện :
bài tập mục  trang 166 SGK. 52.1.
- Trao đổi trong nhóm
- Gv chốt lại đáp án đúng.
hoàn thành bài tập.
+ Theo em: các ví dụ 1, 2, 4 có
điểm chung gì mà được xem là - Một số nhóm đọc kết
PXKĐK? Tương tự các ví dụ quả.
3, 5, 6 có điểm chung gì mà - Đối chiếu với kết quả
được xem là PXCĐK?
bài tập → sửa chữa bổ
- Giáo viên chỉnh lí bổ sung, sung.
yêu cầu học sinh trả lời: Thế
nào là PXCĐK? Thế nào là
- Một vài HS phát biểu - Phản xạ không điều kiện : là
PXKĐK?
phản xạ sinh ra đã có, không
lớp nhận xét bổ sung.

cần phải học tập.
- Giáo viên chốt lại và kết
luận.
- Gv yêu cầu HS tìm thêm 2 ví
dụ cho mỗi loại phản xạ.

- Phản xạ có điều kiện : là phản
xạ được hình thành trong đời
sống cá thể, là kết quả của quá
trình học tập, rèn luyện.

 Hoạt động 2 :

II. Sự hình thành phản xạ có
điều kiện:
Giáo viên cầu học sinh theo - HS quan sát kỹ hình 52
(1 – 3) đọc chú thích → 1. Hình thành phản xạ có
dõi thí nghiệm của Paplôp.
tự thu nhận thông tin.
điều kiện.
+ Quan sát H.1 em hãy cho
biết chó có phản ứng gì khi - 1 HS trình bày
nhìn thấy bóng đèn?
Giáo viên phân tích H.1: phản
xạ định hướng với ánh đèn.
Giáo viên phân tích tiếp H.2:
phản xạ tiết nước bọt đối với
thức ăn.

TaiLieu.VN

Page 2


+ Em hãy cho biết phản xạ
định hướng với ánh đèn và
phản xạ tiết nước bọt đối với
thức ăn thuộc loại phản xạ gì ? - Từ kiến thức mục I học
sinh nêu được. Đó là
- Yêu cầu học sinh quan sát PXKĐK
tiếp H.3.
- Giáo viên phân tích: Bật đèn
rồi cho chó ăn, bật đèn rồi cho
chó ăn, hai hoạt động này kế
tiếp nhau và được lặp đi lặp lại
nhiều lần.
+ Sau đó chỉ bật đèn mà
không cho chó ăn, quan sát
H.4: Em thấy ở chó có hiện
tượng gì xảy ra ?
- Yêu cầu học sinh quan sát
H.2 và H.4: Em hãy cho biết
phản xạ tiết nước bọt ở hai
hình này khác nhau ở điểm
nào?
- Giáo viên nhận xét bổ sung.
- Vậy phản xạ tiết nước bọt ở
H.4 thuộc loại phản xạ gì ? Vì
sao ?

- HS trả lời

+ Trở lại H.3, em hãy cho biết: - Học sinh quan sát thảo
trung khu thị giác và trung khu luận, nêu được: Tác nhân
ăn uống có mối liên hệ gì kích thích: ở H.2 chó tiết
không ?
nước bọt vì thức ăn; ở
- Giáo viên lưu ý: đó là cơ sở H.4 vì ánh đèn.
- Điều kiện :
thần kinh để hình thành
+ Phải có sự kết hợp giữa kích
PXCĐK.
thích có điều kiện với kích
- Từ thí nghiệm, thảo luận
- Từ kiến thức mục I học thích không điều kiện.
nhóm, trả lời câu hỏi: Để hình
sinh nêu được. Đó là
+ Kích thích có điều kiện phải
thành phản xạ có điều kiện cần

TaiLieu.VN

Page 3


những điều kiện gì ?

PXCĐK.

tác động trước vài giây so với

- Thực chất của việc thành lập - Quan sát, học sinh nêu kích thích không điều kiện
PXCĐK ?
được: Có đường liên hệ + Quá trình kết hợp đó phải
được lặp đi lặp lại nhiều lần.
- Trong thí nghiệm trên nếu ta thần kinh tạm thời .
chỉ bật đèn mà không cho chó
- Thực chất của việc thành lập
ăn nhiều lần thì hiện tượng gì
phản xạ có điều kiện là sự hình
sẽ xảy ra ?
thành đường liên hệ tạm thời
nối các vùng của vỏ đại não với
- Giáo viên lưu ý đường liên
nhau.
hệ thần kinh tạm thời như
đường mòn trên bãi cỏ nếu ta - HS trả lời
đi thường xuyên sẽ có con
đường, ta không đi nữa cỏ sẽ
lại dần dần lấp kín.
- Gv liên hệ thực tế → tạo thói
quen tốt.

2. Ức chế phản xạ có điều
kiện:

+ Theo em việc hình thành và
ức chế PXCĐK có ý nghĩa gì
đối đời sống động vật và con
người ?

- Khi phản xạ có điều kiện
không được củng cố thì sẽ mất
dần.

- Gv yêu cầu HS làm bài tập
mục  trang 167 SGK.
- Ý nghĩa:
- HS: chó sẽ không tiết + Đảm bảo sự thích nghi với
nước bọt khi có ánh đèn môi trường và điều kiện sống
nữa.
luôn thay đổi.
+ Hình thành các thói quen tập
quán tốt đối với con người.

TaiLieu.VN

Page 4


- HS trả lời
- HS dựa vào hình 52 kết
hợp kiến thức về quá
trình thành lập và ức chế
PXCĐK → lấy ví dụ.
 Hoạt động 3 :

III. So sánh các tính chất của
phản xạ không điều kiện với
+ Hoàn thành bảng 52.2 trang - HS dựa vào kiến thức
của mục I và II, thảo luận phản xạ có điều kiện:

168 ?
nhóm → làm bài tập.
- Bảng 52-2 SGK đã hoàn
- Gv treo bảng phụ gọi HS lên
- Đại diện nhóm lên làm thiện
trình bày.
trên bảng phụ, lớp nhận
- Gv chốt lại đáp án đúng.
xét, bổ sung.
- Gv yêu cầu HS đọc kỹ thông
- HS tự rút ra kết luận.
tin: Mối quan hệ giữa Phản xạ
có điều kiện với Phản xạ
không điều kiện.
4. Củng cố
• HS đọc kết luận SGK.
• Phân biệt phản xạ có điều kiện với phản xạ không điều kiện.
• Đọc mục “Em có biết” trả lời câu hỏi: vì sao quân sĩ hết khát và nhà chúa chịu mất mèo ?
5. Hướng dẫn về nhà
• Học bài, trả lời câu hỏi SGK
• Đọc mục “em có biết”
• Đọc trước bài 53 “hoạt động thần kinh cấp cao ở người”

TaiLieu.VN

Page 5