Giáo án Sinh học 8 bài 52: Phản xạ có điều kiện và phản xạ không có điều kiện

GIÁO ÁN SINH HỌC 8
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ
ĐIỀU KIỆN
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/ Kiến thức:
- Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Nêu rõ ý nghĩa của các phản xạ này đôí với đời sống sinh vật nói chung và con người nói
riêng
2/ Kĩ năng:
- Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích hình
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
Kĩ năng sống:
- Kĩ năng hợp tác, lắng nghe tích cực khi hoạt động nhóm
- Kĩ năng xử lí và thu thập thông tin khi đọc SGK, quan sát sơ đồ để tìm hiểu khái niệm, sự
hình thành và ức chế của PXKĐK và PXKĐK; so sánh tính chất của PXKĐK với PXCĐK
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, trước tổ
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể và ý thức rèn luyện thói quen tốt
II/ Phương pháp:
- Động não
- Vấn đáp – tìm tòi
- Trực quan
- Thảo luận nhóm
III/ Chuẩn bị:
- Gv: Tranh phóng to hình 52.1 → 52.3 SGK
- HS: Xem trước nội dung bài
IV/ Tiến trình lên lớp:

TaiLieu.VN

Page 1

1/ Ổn định (1’)
2/ Kiểm tra bài cũ (5’)
(?) Cơ quan phân tích thính giác gồm những bộ phận nào? Mô tả cấu tạo của tai?
(?) Mô tả quá trình truyền sóng âm và thu nhận cảm giác về âm thanh phát ra?
3/ Các hoạt động dạy học
a/ Khám phá:
Gv: Có thể cho nhắc lại khái niệm về phản xạ. Mọi hoạt động của cơ thể chúng ta đều là
phản xạ. Vậy để biết gồm có các phản xạ nào và tính chất của các phản xạ đó ra sao. bài học
hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu.
b/ Kết nối:
T gian

Hoạt động của thầy

8’

Hoạt động của trò

Hoạt động 1: Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
I/ Phân biệt phản xạ có điều kiện và
phản xạ không điều kiện
- Gv: Cho hs nhắc lại
(?) Phản xạ là gì?

- HS : Tự nhắc lại kiến thức

- Gv : Yêu cầu học sinh thực hiện mục
∇ thảo luận và điền vào phiếu học tập

bảng 52.1 sgk.

- HS : Đáp án: 1, 2, 4: PXKĐK
3, 5, 6 PXCĐK

- Gv: Y/c hs nêu thêm thí dụ cho mỗi
loại phản xạ
- Gv : Từ các thí dụ trên hãy cho biết

- HS : Tự cho thí dụ

( ?) Thế nào là phản xạ có điều kiện ?

- Phản xạ có điều kiện là phản được hình
( ?) Thế nào là phản xạ không điều kiện ? thành trong đời sống, quá một quá trình
học tập và rèn luyện

TaiLieu.VN

Page 2


- Gv : Liên hệ về phản xạ có điều kiện - Phản xạ không điện kiện là phản xạ
đối với đời sống.
sinh ra đã có, không cần học tập

13’

Hoạt động 2: Tìm hiểu: Sự hình thành phản xạ có điều kiện
II/ Sự hình thành phản xạ có điều kiện

1/ Hình thành phản xạ có điều kiện
- Gv: Y/c hs đọc thông tin, quan sát hình
52.3: Thành lập PXCĐK tiết nước bọt
khi có ánh đèn và thảo luận:
- HS: Tự thu thập thông tin trong SGK
(?) Trình bày thí nghiệm thành lập phản
xạ có điều kiện tiết nước bọt có ánh đèn?
- HS: Mô tả thí nghiệm dựa vào hình 52.1
→ 52.3
(?) Quá thí nghiệm cho biết, để thành
PXCĐK cần có những điều kiện gì?
- Điều kiện để thành lập PXCĐK:
- Gv: Cần nhấn mạnh: Thực chất của
việc thành lập PXCĐK là sự hình đường
liên hệ thần kinh tạm thời nối các vùng
của vỏ đại não với nhau.
- Gv: Mở rộng thêm

+ Phải có sự kết hợp giữa kích thích
có điều kiện và kích thích không điiều
kiện
+ Quá trình kết hợp đó phải lặp đi lặp
lại nhiều lần

→ Đường liên hệ tạm thời giống như
một bãi cỏ. Nếu ta đi thường xuyên sẽ có
con đường, nếu ta không đi nửa cỏ sẽ lắp
kín.
- Gv: Y/c hs đọc thông tin và trả lời câu
hỏi sau:

(?) Trong thí nghiệm trên nếu ta chỉ bật

TaiLieu.VN

2/ Ức chế phản xạ có điều kiện
- HS: Tự thu nhận thông tin và trả lời câu

Page 3


đèn mà không cho chó ăn nhiều lần thì hỏi theo y/c của gv.
hiện tượng gì sẽ xảy ra?
(?) Vậy nếu pxcđk được hình thành rồi, - HS: Chó sẽ không tiết nước bọt khi có
mà không thường xuyên củng cố thì px ánh đèn
này sẽ như thế nào?
- Gv: Y/c hs lấy thí dụ
(?) Hãy trình bày quá trình thành lập và
ức chế PXCĐK đã hình thành lập, để
thành lập một phản xạ mới

- Khi PXCĐK không được củng cố thì
phản mất dần

(?) Sự thành lập và ức chế các PXCĐK
có ý nghĩa như thế nào trong đời sống?
- HS: Liên hệ, suy nghĩ và tự đưa ra thí
dụ
- Gv: Liên hệ về các thói quen xấu. từ đó
giáo hs hình thành các thói quen tốt

- Ý nghĩa:
+ Đảm bảo sự thích nghi với môi
trường và điều kiện sống luôn thay đổi
+ Hình thành các thói quen, tập quán
tốt

11’

Hoạt động 3: Tìm hiểu các tính chất của
phản xạ kiện không điều và phản xạ có điều kiện
III/ So sánh các tính chất của PXKĐK
với PXKĐK
- Gv: Y/c hs thảo luận để hoàn thành
bảng 52.2
- HS: Thảo luận nhóm và thành bảng theo
sự hướng dẫn của gv.

TaiLieu.VN

Page 4


Bảng 52.2 So sánh t/c PXCĐK và
PXKĐK

T/c của phản xạ không điều kiện

T/c của phản xạ có điều kiện

1. Trả lời các kích thích tương ứng

hay kích thích không điều kiện

1. Trả lời các kích thích bất kì hay
kích thích có điều kiện

2. Bẩm sinh

2. Được hình thành trong đời
sống (qua học tập và rèn luyện)

3. Bền vững

3. Dễ mất đi khi không củng cố

4. Có tính chất di truyền, mang
tính chủng loại

4. Có tính chất cá thể

5. Số lượng có hạn định

5. Số lượng không hạn định

6. Cung phản xạ đơn giản

6. Hình thành đường liên hệ tạm
thời

7. Trung ương nằm ở trụ não và
tủy sống

7. Trung ương thần kinh chủ yếu
có sự tham gia của vỏ não

- Gv: Qua các t/c cho thấy. Tuy pxkđk
và pxcđk có những điểm khác nhau,
song lại có quan hệ chặt chẽ với nhau
- Gv: Phân tích mối quan hệ và cho hs tự
rut ra kết luận:
- HS: (kết luận phần ghi nhớ)
5’

TaiLieu.VN

Hoạt động 4: Củng cố và tóm tắt bài

Page 5


- Phản xạ là gì?
- Thế nào là phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện?
- Cho thí dụ từng loại phản xạ?
- Trình bày sự hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện?
- Nêu ý nghĩa của sự hình thành và ức chế phản xạ có điều kiện đối với đời sống?
- Nêu các t/c của phản xạ có và không điều kiện?
1’

Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc bài. trả lời các câu hỏi 1, 2, 3 trang 168
-

TaiLieu.VN

Xem trước nội dung bài: Hoạt Động Thần Kinh Cấp Cao Ở Người

Page 6