Giáo án Sinh học 9 bài 48: Quần thể người

GIÁO ÁN SINH HỌC 9
Bài 48: QUẦN THỂ NGƯỜI
I/ Mục tiêu: (chuẩn kiến thức)
1/Kiến thức
- Trình bày được một số đặc điểm cơ bản của quần thể người liên quan tới vấn đề dân số
- Từ đó thay đổi nhận thức về dân số và phát triển xã hội, để sau này các em cùng với mọi
người dân thực hiện tốt phát lệnh dân số
2/Kĩ năng
- Kĩ năng quan sát tranh biểu đồ, tháp dân số để tìm kiến thức.
- Khai quát liên hệ thực tế.
- Hoạt động nhóm.
Kĩ năng sống
- Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực
- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước tổ, nhóm, lớp
3/ Thái độ.
- Giáo dục ý thức nhận thức về dân số và chất lượng cuộc sống
II/ Phương pháp
- Vấn đáp - tìm tòi
- Hỏi chuyên gia
- Giải quyết vấn đề
- Trực quan
III/ Chuẩn bị.
- GV: Tranh phóng to hình 48 SGK, bảng phụ
- HS: Xem trước bài nội dung bài, kẽ bảng 48.2 vào vở bài tập.
IV/ Tiến trình lên lớp.
1/ Ổn định (1’)

TaiLieu.VN

Page 1

2/ Kiểm tra bài cũ
(?) Thế nào là một quần thể sinh vật ? Cho thí dụ ?
(?) Nêu những đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật ? Cho biết đặc trưng nào được xem là cơ
bản nhất ? Tại sao ?
3/ Bài mới.
a/ Khám phá
b/ Kết nối

Thời
gian

Hoạt động của giáo viên

8’

Hoạt động của học sinh

Hoạt động 1: Tìm hiểu sự khác nhau giữa
quần thể người với quần thể sinh vật
I/ Sự khác nhau giữa quần thể người
với quần thể sinh vật
- Gv: Cho hs nhắc lại:
(?) Thế nào là một quần thể sinh vật? Cho
thí dụ ?
- HS: Bao gồm các cá thể cùng loài, cùng
sống trong một khu vực nhất định, ở một
thời điểm nhất định và có khả năng sinh
→ Thí dụ QT cá chép sống trong ao hồ...

sản tạo thành các thế hệ mới.
(?) Quần thể sinh vật có nhũng đăc trưng -HS: Tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm
nào?
tuổi và mật độ
- Gv: Chốt lại kiến thức cũ.
- Gv: Y/c hs cho thí dụ về quần thể người.

- HS: Suy nghỉ trả lời

- Gv: Y/c hs hoàn thành bảng 48.1

- HS: Tự hoàn thành bảng theo sự hướng

TaiLieu.VN

Page 2


dẫn của gv.
- Gv: Từ kết quả trong bảng y/c hs thảo
luận:
(?) Vì sao quần thể người lại có một đặc - HS: Vì con người có lao động và tư
trưng mà quần thể sinh vật khác không có? duy, nên có khả năng tự điều chình các
đặc điểm sinh thái trong quần thể từ đó
- Gv: Liên hệ: Nhờ có tư duy và lao động cải tạo được thiên nhiên ( không lệ thuộc
cho nên con người bớt lệ thuộc vào thiên vào thiên nhiên)
nhiên
- Ngoài những đặc điểm chung của một
quần thể người còn có những đặc trưng
mà các quần thể sinh vật khác không có.

- Gv: Từ những nội dun trên y/c hs tự rút Đó là những đặc trưng về kinh tế - xã
ra kết luận: →
hội như pháp luật, hôn nhân, giáo dục,
văn hoá... sự khác nhau đó là do con
người có lao động và có tư duy.
15’

Hoạt động 2: Tìm hiểu những đặc trưng về thành phần nhóm tuổi
II/ Đặc trưng về thành phần nhóm
tuổi
(?) Trong quần thể người nhóm tuổi được - HS: Nêu được:
phân chia như thế nào ?
+ Nhóm tuổi trước sinh sản: từ sơ sinh
đến dưới 15 tuổi
+ Nóm tuổi sinh sản và lao động: từ 15
đến 64

- Gv: Y/c hs quan sát hình 48 các dạng
+ Nhóm tuổi hết khả lao động nặng
tháp tuổi: Có 3 dạng tháp tuổi ( tháp dân
số Ấn Độ năm 1970; Tháp dân số Việt nhọc: từ 65 tuổi .
Nam năm 1989; Tháp dân số Thuỵ Điện
năm 1995) và phân tích để hs thấy tỉ lệ dân
số ở mỗi tháp.

TaiLieu.VN

Page 3

- Gv: Y/c hs thảo luận hoàn thàn nội dung: - HS: Chú ý lắng nghe
bảng 48.2

Biểu hiện
1/ Nước có tỉ lệ trẻ em sinh
ra hằng năm nhiều

Tháp a
Dạng tháp b



2/ Nước có tỉ lệ tử vong ở
người trẻ tuổi cao



3/ Nước có tỉ lệ tăng trưởng
dân số cao




4/ Nước có tỉ lệ người già
nhiều
5/ Dạng tháp dân số trẻ
(dạng phát triển)

Dạng tháp c




6/ Dạng tháp dân số già
(dạng ổn định)
(?) Qua kết quả trong bảng cho biết thế
nào là một nước có dạng tháp dân số trẻ và
tháp dân số già ?





(?) Tại sao nói đặc trưng về nhóm tuổi - HS: Nêu được:
trong quần thể người có vai trì quan trọng?
+ Tháp dân số trẻ là nước có tỉ lệ trẻ em
→ Vì đặc trưng nhóm tuổi liên quan đến sinh ra hằng năm nhiều, tỉ lệ người già ít
tỉ lệ sinh tử, nguồn lao động nhân lực sx
( Việt Nam, Ấn Độ)
- Gv: Liên hệ thực tế về nguồn nhân lực
+ Tháp dân số già là nước có tỉ lệ trẻ
lao động sx ở từng dạng tháp.

TaiLieu.VN

Page 4


(?) Việc nghiên cứu tháp tuổi ở quần thể em sinh ra hằng năm thấp, tỉ lệ người già
người có ý nghĩa gì ?

nhiều ( Thuỵ Điện)
→ Ngiên cứu tháp tuổi để có kế hoạch
điều chỉnh mức tăng giảm dân số
- Gv: Y/c hs tự rút ra kết luận:

→
- Những đặc trưng về giới tính, thành
phần nhóm tuổi, sự tăng giảm dân số có
ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng cuộc
sống của con người và các chính sách
kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia.

10’

Hoạt động 3:Tìm hiểu sự tăng trưởng dân số và phát triển xã hội
III/ Tăng dân số và phát triển xã hội
- Gv: Y/c hs đọc thông tin, thảo luận và
hoàn thành bài tập như SGK
- HS: Tự thu thập thông tin
(?) Theo em tăng dân số quá nhanh có thể
dẫn đến những hậu quả gì ?

- HS: Liên hệ để trả lời

(?) Hiện nước ta đang thực hiện pháp lệnh
dân số nhằm mục đích gì ?
- HS: Nêu được:
+ Hạn chế sự tăng dân số quá nhanh
+ Nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống
của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội

- Để có sự phát triển bền vững, mỗi quốc
gia cần phải phát triển dân số hợp lí.
Không để dân số tăng quá nhanh dẫn tới
thiếu nơi ở, nguồn thức ăn, nước uống, ô

TaiLieu.VN

Page 5


nhiễm môi trường, tàn phá rừng và các
- Gv: Liên hệ thực tế về việc thực hiện tài nguyên khác.
pháp lệnh dân số ở nước ta hiện nay và - Hiện nay việc Nam đang thực hiện
cho hs tự rút ra kết luận: →
pháp lệnh dân số nhằm mục đích đảm
bảo chất lượng cuộc sống của mỗi cá
nhân, gia đình và toàn xã hội . số con
sinh ra phải phù hợp với khả năng nuôi
dưỡng, chăm sóc của mỗi gia đình và
hài hoà vơi sự phát triển kinh tế - xã hội,
tài nguyên môi trường của đất nước.
5’

Hoạt động 4: Củng cố và tóm tắt bài
- Vì sao quần thể người lại có một đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có ?
- Trong quần thể người nhóm tuổi được phân chia như thế nào ?
- Việc nghiên cứu tháp tuổi ở quần thể người có ý nghĩa gì ?
- Tháp dân số già và tháp dân số trẻ khác nhau như thế nào ?
- Theo em sự tăng dân số quá nhanh có thể dẫn đến những hậu quả gì ?
- Ý nghĩa của việc phát triển dân số hợp lí của mỗi quốc gia là gì ?

1’

Hoạt động 5: Hướng dẫn học nhà
- Học thuộc bài, trả lời câu hỏi 1, 2, 3 trang 146
- Xem tước nội dung bài 49.

TaiLieu.VN

Page 6