SLIDE ĐỊNH MỨC KINH TẾ KỸ THUẬT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA THƯƠNG MẠI

ĐỊNH MỨC KINH TẾ KỸ
THUẬTCƠ SỞ CỦA QUẢN TRỊ KINH
DOANH
Người biên soạn: PGS.TS. Nguyễn Thị Xuân Hương


Bài 3
Phơng pháp định mức tiêu dùng
nguyên vật liệu
I.

Phươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệu
II. Phươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệuưtrongư
ngànhưsảnưxuấtưnhiềuưmặtư
hàngưcóưsốưlượngưnhỏưvàưsảnư
xuấtưđơnưchiếc


Bài 3
Phơng pháp định mức
tiêu dùng nguyên vật liệu

I.

Phươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệu

1. Phơng pháp thống kê báo
cáo
2. Dùng phơng pháp tính
nhịp độ phát triển bình
quân
3. Phơng pháp thí nghiệm
kinh nghiệm


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo
cáo
Đây là phơng pháp tính mức tiêu
dùng nguyên liệu cho kỳ kế hoạch
dựa vào những số liệu thực chi về
nguyên vật liệu để sản xuất ra
sản phẩm trong kỳ báo cáo.


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo
Theo phơng pháp này, trình tự
định mức nh sau:
a.
Dùng phơng pháp tính số
bình quân,
- Thu thập số liệu kỳ báo cáo:
Căn cứ vào kết quả sản xuất kỳ

báo cáo ngời ta thu thập những
tài liệu cần thiết. Số liệu thu
thập càng nhiều, mức độ chính
xác càng cao. Những số liệu đó
có thể xếp vào những biểu theo
hệ thống nhất định.


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuư
dùngưnguyênưvậtưliệu
1. Phơng pháp thống
kê báo cáo
b. Tính thực chi bình
quân
về
nguyên
nhiên liệu để sản
xuất ra một đơn vị
sản phẩm (hay hoàn
thành một khối lợng
công việc) trong kỳ


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngư
nguyênưvậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo (TIếP)
Cách thứ nhất là dùng phơng pháp bình quân
n
số học:
M0 =

p
i =1

i

n

Trong đó:
- Mo: Thực chi bình quân về nguyên vật liệu cho một
đơn vị sản phẩm kỳ báo cáo;
- pi: lợng thực chi về nguyên vật liệu để sản xuất một
đơn vị sản phẩm của lần quan sát thứ i;
-n: số lần quan sát

-áp dụng công thức này trong trờng hợp chỉ
nắm đợc lợng nguyên vật liệu thực chi qua từng


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngư
nguyênưvậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo (TIếP)
Cách thứ hai là dùng phơng pháp bình quân
n
gia quyền:
pi qi

M 0 = i = 1n
qi

i =1
Trong đó:
- qi: lợng sản phẩm sản xuất trong lần quan
sát thứ i
-pi: lợng thực chi về nguyên vật liệu để sản
xuất ra một đơn vị sản phẩm của lần
quan sát thứ i.
PP này áp dụng khi biết lợng sản phẩm sản


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcư
tiêuưdùngưnguyênưvậtư
liệu

1. Phơng pháp thống kê báo cáo
c. Xác định mức tiêu dùng nguyên vật liệu
cho kỳ kế hoạch Khi tiến hành bớc này có thể
xảy ra ba trờng hợp phải tính mức khác nhau:

-

Trờng hợp thứ nhất: Số lần quan sát
(n) của lợng thực chi vật liệu cho
một sản phẩm thấp hơn thực chi
bình quân kỳ báo cáo, chiếm quá
nửa tổng số lần quan sát

1
n'
>

2
n


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcư
tiêuưdùngưnguyênưvậtư
liệu

1. Phơng pháp thống kê báo cáo
c. Xác định mức tiêu dùng nguyên vật liệu
cho kỳ kế hoạch Khi tiến hành bớc này có thể xảy ra
-

ba trờng hợp phải tính mức khác
1 :
n' nhau

Trờng hợp thứ nhất:

>
n 2

p'

=

Mức M1 đợc xác định theo công thức:

M1

n'

Trong đó:
M1 - Mức tiêu dùng nguyên vật liệu kỳ kế hoạch
- Tổng những thực chi vật liệu thấp hơn thực chi bình quân để
sản xuất ra một đơn vị sản phẩm.
n' - Tổng số lần quan sát có thực chi vật liệu thấp hơn thực chi
bình quân


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo
c. Xác định mức tiêu dùng nguyên vật liệu
cho kỳ kế hoạch (tiếp)
Trờng hợp thứ hai: n' 1


<
n 2
-

Mức của kỳ kế hoạch sẽ đợc tính nh sau:

M1

p' + M

=

n

o

( n n' )


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo
c. Xác định mức tiêu dùng nguyên vật liệu
cho kỳ kế hoạch (tiếp)
- Trờng hợp thứ 3:

n' 1
=
n 2

M1 =

P' + M
n'

2

0


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư

vậtưliệu
1. Phơng pháp thống kê báo cáo

d. Kiểm tra sự thỏa mãn của mức theo
công thức:

Pi min < M KH < M 0


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
2. Dùng phơng pháp tính nhịp độ phát triển
bình quân:
Khi số liệu thống kê báo cáo về lợng thực chi
nguyên vật liệu giảm dần theo thứ tự
thời gian, ta sẽ tính mức theo nhịp độ
phát triển bình quân của lợng thực chi
nguyên vật liệu ở kỳ báo cáo. Trình tự
tính toán nh sau:


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
2. Dùng phơng pháp tính nhịp độ phát triển
bình quân: (tiếp)
- Tính nhịp độ phát triển bình quân của lợng thực chi nguyên
vật liệu kỳ báo cáo, theo công thức:

P
Trong đó:

X = n 1 1
Nhịp độ phát triển bình quân của lợng
P0 thực chi nguyên vật liệu kỳ
báo cáo, tính bằng %.
P1: Lợng thực chi nguyên vật liệu lần quan sát cuối cùng.
P0: Lợng thực chi nguyên vật liệu lần quan sát đầu tiên (kỳ gốc).
n: Số lần quan sát.
-. Tính mức kỳ kế hoạch: Mức đợc tính theo công thức:
Phơng pháp này chỉ dùng khi điều kiện sản xuất của kỳ kế hoạch1
và kỳ báo cáo không có những thay đổi lớn

M = X .P


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu

3. Phơng pháp thí nghiệm
kinh nghiệm
Thực chất của phơng pháp
thí nghiệm kinh nghiệm là
dựa vào các kết quả thí
nghiệm có kết hợp với kinh
nghiệm của sản xuất để
định mức tiêu dùng nguyên
vật liệu cho một đơn vị


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu

3.

Phơng pháp
nghiệm

thí

nghiệm

kinh

Yêu cầu:

- Điều kiện thí nghiệm phải phù hợp
điều kiện sản xuất thực tế - bao
gồm cả điều kiện kỹ thuật của sản
xuất nh trang thiết bị, quy trình
công nghệ, phơng pháp sản xuất và
điều kiện tổ chức quản lý sản
xuất: dây chuyền sản xuất, hậu
cần vật t cho sản xuất, trình độ
của ngời lao động....


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
3.

Phơng
nghiệm

pháp

thí

nghiệm

kinh

Các bớc tiến hành:

a. Chuẩn bị điều kiện thí nghiệm
b. Tiến hành thí nghiệm
c. Tổng hợp và phân tích số liệu
d. Xác định mức tiêu dùng nguyên vật liệu
e. Tiến hành sản xuất thử và ban hành mức
tiêu dùng nguyên vật liệu


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
4. Phơng pháp phân tích tính toán

Thực chất của phơng pháp
phân tích tính toán là
tính mức cho từng chi tiết
của sản phẩm dựa trên cơ
sở nghiên cứu các nhân tố
ảnh hởng chủ yếu đến chi
phí vật liệu, tính toán toàn

bộ những tiêu hao vật liệu
trong sản xuất và tổng hợp
thành mức


I.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệu
4. Phơng pháp phân tích tính toán

Trình tự tính mức theo phơng pháp
phân tích tính toán nh sau:
a. Nghiên cứu các tài liệu ban đầu
b. Phân tích và tính toán từng phần
tiêu hao
c. Tổng hợp mức cho một sản phẩm
Phơng pháp phân tính toán hay còn
gọi là phơng pháp phân tích kinh
tế - kỹ thuật, là một phơng pháp
lập mức tiến bộ hơn cả.


II.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệuưtrongưngànhưsảnưxuấtưnhiềuư
mặtưhàngưcóưsốưlượngưnhỏưvàưsảnưxuấtư
đơnưchiếc
1. Định mức theo sản phẩm đại
diện
Thực chất của phơng pháp này là
phân những sản phẩm khác
nhau thành từng nhóm theo

những đặc tính chung về cấu
tạo, công dụng, quy trình sản
xuất. Trong mỗi nhóm lấy một
sản phẩm làm đại diện và tính
mức cho sản phẩm khác trong
nhóm thông qua hệ số tính
đổi.


II.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệuưtrongưngànhưsảnưxuấtưnhiềuư
mặtưhàngưcóưsốưlượngưnhỏưvàưsảnưxuấtư
đơnưchiếc
1. Định mức theo sản phẩm đại
diện

a. Phân nhóm và chọn sản
phẩm đại diện:
Trong mỗi nhóm chọn một sản
phẩm đại diện. Sản phẩm
đại diện nói chung phải
điển hình cho nhóm về
mặt kích thớc (hay trọng l
ợng) và về mặt số lợng


II.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênưvậtưliệuư
trongưngànhưsảnưxuấtưnhiềuưmặtưhàngưcóưsốưlư
ợngưnhỏưvàưsảnưxuấtưđơnưchiếc
1. Định mức theo sản phẩm đại diện (tiếp)

b. Xác định hệ số tính đổi của các sản
phẩm trong nhóm (hệ số chuyển) cụ thể
theo công thức:

Pi
Ki =
Pdd

Trong đó: Ki Hệ số tính đổi của sản phẩm
định mức trong nhóm; Pi. Trọng lợng của
sản phẩm định mức; Pdd . Trọng lợng
của sản phẩm đại diện.


iI.ưPhươngưphápưđịnhưmứcưtiêuưdùngưnguyênư
vậtưliệuưtrongưngànhưsảnưxuấtưnhiềuư
mặtưhàngưcóưsốưlượngưnhỏưvàưsảnưxuấtư
đơnưchiếc
1. Định mức theo sản phẩm đại diện (tiếp)

c. Tính mức cho các sản phẩm trong
nhóm theo sản phẩm đại diện, theo
công thức:

Mi = Mdd x Ki
Trong đó Mi - Mức của sản phẩm phải
tính
Mđd - Mức của sản phẩm đại diện (đã
đợc tính theo một trong ba phơng
pháp định mức cơ bản)

Câu hỏi ôn tập và thảo luận
1. Trình bày trình tự định mức theo phơng
pháp thống kê báo cáo? (u điểm, hạn chế
và điều kiện áp dụng)?
2. Phơng pháp thí nghiệm kinh nghiệm
trong định mức tiêu dùng (nội dung, u
điểm, hạn chế và điều kiện áp dụng)?
3. Trình tự định mức theo phơng pháp
phân tích tính toán (u điểm, hạn chế
và điều kiện áp dụng)?
4. Các phơng pháp chủ yếu để định mức
nguyên vật liệu cho sản xuất nhiều mặt
hàng có số lợng nhỏ và sản xuất đơn
chiếc.