Giáo án Sinh học 11 bài 38: Nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở ĐV

Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

BÀI 38: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH
TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
I.Mục tiêu:
1. Kiến thức:
Sau khi học xong bài này học sinh phải:
- Nêu được vai trò của nhân tố di truyền sinh trưởng và phát triển của động
vật.
- Kể tên các hooc môn và nêu được vai trò của các hooc môn đó đối với sinh
trưởng và phát triển của động vật có xương sống và động vật không xương
sống.
2. Kỹ năng:
Rèn luyện một số kỹ năng:
- Kỹ năng quan sát tranh hình.
- kỹ năng làm việc với SGK
- Kỹ năng phân tích, tổng hợp, so sánh.
3. Thái độ:
Học sinh có thái độ nghiêm túc trong học tập
II. Phương tiện dạy học
- Tranh về các hooc môn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động
vật có xương sống.
- Vòng đời của bướm
- Máy chiếu (nếu có)
- Phiếu học tập (bảng)
Tìm hiểu các hooc môn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động
vật có xương sống:
Tên hooc môn
Hooc môn sinh
trưởng
Hooc môn Tiroxin

Hooc môn Ơstrogen
Hooc môn
Testosteron

Nơi sản xuất

III. Hoạt động Dạy - Học.
1. Ổn định tổ chức lớp: <B8, B9>
2. Kiểm tra bài cũ:
- Phân biệt sinh trưởng và phát triển? Cho ví dụ
3. Bài mới:
* Mở bài:

Tác dụng


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

GV đưa ra một số câu hỏi:
- Tại sao khi vào tuổi dậy thì các bạn lại có cơ bắp phát triển?
- Tại sao có người khổng lồ và người tí hon?
- Tại sao sâu bướm lại biến thành nhộng?
Để trả lời các câu hỏi trên, chúng ta cùng tìm hiểu bài 38: Các nhân tố ảnh
hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật.
* Hoạt động dạy - học.
Thời
gian

Hoạt động của GV - HS
 GV: Hooc môn là nhân tố bên trong

ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát
triển của động vật.
Ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát
triển là không giống nhau.
 GV: Các em đã nghe rất nhiều về
hooc môn và ở cấp 2 chúng ta đã tìm
hiểu sơ qua về hooc môn. Em hãy
trình bày hiểu biết của mình về hooc
môn động vật?
 HS vận dụng kiến thức đã có ở lớp
dưới trả lời:
- Khái niệm
- Thành phần
- Đặc tính
 GV nhận xét, chốt ý:

Nội dung cần đạt
I. Nhân tố bên trong.
* Hooc môn động vật.

- Khái niệm: Hooc môn là
những chất truyền tin hoá học
được tuần hoàn theo máu đi
từ cơ quan sinh sản ra nó đến
các cơ quan tiếp nhận để
phát huy tác dụng kí của nó
theo phương thức điều hoà
ngược.
- Đặc tính:
+) Tham gia vào sự điều tiết

cân bằng bài tiết của nội môi
dịch thể, điều tiết thích nghi
sinh sản.
1. Các hooc môn ảnh
 GV yêu cầu HS quan sát hình 38.1 hưởng đến sinh trưởng và
phát triển của động vật có
cho biết có những loại hooc môn nào
xương sống.
ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát
* Có 4 loại hooc môn ảnh
triển của động vật có xương sống?
hưởng đến sinh trưởng và
- HS quan sát hình 38.1 trả lời:
phát triển của động vật:


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

+) Hooc môn sinh trưởng (GH).
+) Tiroxin
+) Ơstrogen
+) Testosteron
 GV nhận xét, chốt ý:

 GV yêu cầu HS thảo luận nhóm trả
lời lệnh SGK / 153.
 HS nghiên cứu thông tin SGK thảo
luận nhóm và trả lời lệnh.
 GV nhận xét, đánh giá và đưa ra
câu hỏi vận dụng:

-Tại sao trong thức ăn và nước uống
thiếu Iot thì trẻ em sẽ chậm lớn, chịu
lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ
thấp?
-Tại sao gà trống con, sau khi cắt bỏ

+) Hooc môn sinh trưởng
( GH ): - Do tuyến yên tiết ra.
- Kích thích phân chia tế bào
và tăng kích thước của tế bào
qua tăng tổng hợp protêin.
- Kích thích phát triển xương
( xương dài và to ra )
+) Hooc môn Tiroxin:
- Do tuyến giáp tiết ra.
- Kích thích chuyển hoá ở tế
bào và kích thích quá trình
sinh trưởng và phát triển bình
thường của cơ thể.
+) Hooc môn Ơstrogen:
- Do buồng trứng tiết ra.
- Kích thích sinh trưởng và
phát triển mạnh ở giai đoạn
dậy thì ở nữ nhờ:
 Tăng phát triển xương
 Kích thích phân hoá tế
bào để hình thành các đặc
điểm sinh dục phụ thứ cấp.
+) Hooc môn Testosteron:
- Do tinh hoàn tiết ra.

- Tác dụng sinh lí:
 Tăng phát triển xương.
 Kích thích phân hoá tế
bào để hình thành các đặc
điểm sinh dục phụ thứ cấp.
 Làm tăng mạnh tổng hợp
protêin phát triển mạnh cơ
bắp.


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

tinh hoàn thì không gáy và không
đạp mái?
 HS thảo luận nhóm:
- Iot là thành phần cấu tạo nên
Tiroxin
- Thiếu iot dẫn đến thiếu Tiroxin
- Thiếu Tiroxin làm giảm quá trình
chuyển hoá giảm sinh nhiệt ở tế bào
dẫn đến chịu lanh kém.
- Thiếu Tiroxin quá trình phân chia và
lớn lên của tế bào bị giảm  số lượng
tế bào não giảm  trí tuệ kém.
 Do hooc môn Testosteron kích thích
quá trình sinh trưởng và hình thành
đặc điểm sinh dục sơ cấp như mào,
cựu. Khi cắt bỏ tinh hoàn, hooc môn
này không tiết ra thì các bộ phận liên
quan sẽ không được hình thành.

 GV đưa ra câu hỏi liên hệ:
- Trong bữa ăn hàng ngày và khẩu
phần ăn của động vật cần chú ý điều
gì?
 HS vận dụng kiến thức thực tế trả
lời:
- Bổ sung đầy đủ thành phần thức
ăn.
- Đối với trẻ em cần chú ý tới hàm
lượng iot, vitamin, khoáng.
 GV hỏi: sinh trưởng và phát triển
của động vật không xương sống có
đặc điểm gì?
 HS vận dụng kiến thức bài 37 trả
lời:
- Sâu bọ phát triển qua biến thái
hoàn toàn
- Phát triển của sâu bọ trải qua nhiều
lần lột xác và hình thái thay đổi hoàn
toàn giữa con non với con trưởng
thành.
 GV nêu vấn đề:
Yếu tố nào dẫn đến việc sâu bọ

2. Các hooc môn ảnh
hưởng đến sinh trưởng và
phát triển của động vật
không xương sống.

- Hooc môn Ecdixơn: gây lột

xác ở sâu bướm, kích thích


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

lột xác và biến đổi hình thái?
 HS nghiên cứu thông tin trong SGK
trang 153
và hình 38.3 trang 154
 GV nhận xét, đánh giá, bổ sung
hoàn thiện kiến thức

sâu biến thành nhộng và
bướm.
- Hooc môn Juvenin phối hợp
với Ecdixơn gây lột xác ở sâu
bướm, ức chế quá trình biến
đổi sâu thành nhộng và
bướm.

 GV bổ sung thêm:
- Sâu bướm lột xác nhiều lần nhưng
không biến đổi thành nhộng và
bướm được là do tác dụng ức chế
của Juvenin.
- Khi nồng độ Juvenin giảm đến mức
không gây được ức chế nữa thì
Ecdixơn sẽ làm cho sâu biến thành
nhộng sau đó thành bướm ngài.
ảnh hưởng của nhiệt độ đến sinh

trưởng và phát triển của động vật.
 GV hỏi thêm: Vào tuổi dậy thì của
nam và nữ hooc môn nào được tiết
ra nhiều làm cơ thể thay đổi mạnh
mẽ về thể chất và tâm sinh lí?
HS quan sát hình 38.1 kết hợp với
kiến thức SHCS lớp trả lời:
- Tuổi dậy thì của nam và nữ hooc
môn do tinh hoàn và buồng trứng tiết
ra làm cơ thể thay đổi.
- Hoạt động tiết hooc môn này chịu
sự điều khiển của tuyến yên.
IV. Củng cố:
GV cho HS hoàn thành bảng < phiếu học tập >
Cho HS trả lời các câu hỏi khi vào bài
V. Dặn dò:


Giáo án giảng dạy Sinh học lớp 11

- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Chuẩn bị trước bài 39.