Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để xây tuyến đường giao thông yên lạc vĩnh yên và trung tâm văn hóa thể thao xã trung kiên tại huyện yên lạc, tỉnh vĩnh phúc

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT
NAM

QUẢNG VĂN HUY

ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI
THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU
HỒI ĐẤT
ĐỂ XÂY TUYẾN ĐƯỜNG GIAO THÔNG YÊN LẠC - VĨNH
YÊN
VÀ TRUNG TÂM VĂN HÓA - THỂ THAO XÃ TRUNG
KIÊN TẠI HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC

Chuyên ngành:

Quản lý đất đai

Mã số:

60.85.01.03

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Cao Việt Hà

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa
từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho công việc thực hiện luận văn đã được
cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày

tháng

Tác giả luận văn

Quảng Văn Huy

i

năm 2016


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi được sự hướng dẫn nhiệt tình của các
thầy, các cô trong khoa, trong trường, sự giúp đỡ nhiệt tình và những đóng góp quý báu
của nhiều tập thể và cá nhân giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Qua đây em xin chân thành cảm ơn cô, giảng viên hướng dẫn PGS.TS. Cao Việt
Hà, khoa Quản lý Đất đai - Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đã định hướng và giúp đỡ
em trong suốt quá trình hoàn thiện luận văn tôt nghiệp.
Em cũng chân thành cảm ơn sự góp ý và tạo điều kiện thuận lợi của các
thấy, các cô khoa Quản lý Đất đai - Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho em thực hiện
đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn ban Giải phóng Mặt bằng huyện, phòng Tài nguyên

và Môi Trường huyện Yên Lạc, nhân dân cùng chính quyền các xã thuộc các dự án đã
giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài tại địa phương.
Tôi xin cảm ơn đến người thân, gia đình và bạn bè đã tạo điều kiện để cho
tôi công tác và học tập, đã động viên tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập và
hoàn thành đề tài.
Một lần nữa tôi xin chân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

Tác giả luận văn

Quảng Văn Huy

ii

năm 2016


MỤC LỤC
Lời cam đoan ................................................................................................................ i
Lời cảm ơn ................................................................................................................... ii
Mục lục ...................................................................................................................... iii
Danh mục các chữ viết tắt ........................................................................................... vi
Danh mục bảng, biểu ..................................................................................................
vii Danh mục hình ảnh ...................................................................................................
viii

Trích

yếu

luận

văn

.......................................................................................................

ix

Thesis

Abstract............................................................................................................ xi Phần
1. Mở đầu ...........................................................................................................1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1

1.2.

Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 2

1.3.

Yêu cầu của đề tài........................................................................................... 2

1.4.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn......................................................................... 2

Phần
2.
Tổng
quan
..........................................................................................3
2.1.

tài

liệu

Cơ sở lý luận về bồi thường, giải phóng mặt bằng........................................... 3

2.1.1.
3

Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ...................................................

2.1.2.

Lý do phải bồi thường, giải phóng mặt bằng ................................................... 4

2.2.
hướng

Chính sách bồi thường khi nhà nước thu hồi đất ở một số nước và
dẫn của các tổ chức quốc tế............................................................................. 5

2.2.1.
........ 5

Chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng khi thu hồi đất của một số nước

2.2.2.
thu

Những hướng dẫn về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
hồi đất của một số tổ chức quốc tế .................................................................. 8

2.3.
ở

Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
Việt Nam ....................................................................................................... 9

2.3.1.
Việt

Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở
3


Nam qua các thời kỳ ....................................................................................... 9
2.3.2.
13

Cơ sở pháp lý hiện hành về bồi thường hỗ trợ và tái định cư. ........................

2.3.3.
15

Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư .......................

Phần
3.
Nội
dung
và
........................................................21
3.1.

phương

pháp

nghiên

cứu

Đối tượng nghiên cứu ................................................................................... 21

4


3.2.

Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 21

3.3.

Nội dung nghiên cứu..................................................................................... 22

3.3.1.

Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ........................................................................ 22

3.3.2.

Tình hình quản lý đất đai trên địa bàn huyện Yên lạc .................................... 22

3.3.3.

Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất tại 2 dự án nghiên cứu......................................................... 22

3.3.4.

Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện chính sách bồi thường,
giải phóng mặt bằng tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ............................... 22

3.4.

Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 23

3.4.1.

Phương pháp điều tra, thu thập tài liệu thứ cấp.............................................. 23

3.4.2.

Phương pháp điều tra, thu thập tài liệu sơ cấp ............................................... 23

3.4.3.

Phương pháp tổng hợp, so sánh và xử lý số liệu ............................................ 23

3.4.4.

Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ............................................................. 24

3.4.5.

Phương pháp minh họa bằng sơ đồ, bản đồ, hình ảnh .................................... 24

Phần 4. Kết quả và thảo luận
....................................................................................25
4.1.

Đặc Điểm Địa Bàn Nghiên Cứu .................................................................... 25

4.1.1.

Điều kiện tự nhiên: ....................................................................................... 25

4.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội:............................................................................. 26

4.2.

Tình hình quản lý đất đai trên địa bàn huyện Yên Lạc................................... 28

4.2.1.

Tình hình quản lý đất đai trong giai đoạn 2010 - 2014................................... 28

4.2.2.

Công tác thu hồi đất để phát triển các dự án trên địa bàn huyện Yên Lạc
trong giai đoạn 2010 - 2014 .......................................................................... 29

4.3.

Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất tại dự án nghiên cứu ........................................................... 30

4.3.1.

Khái quát về các dự án.................................................................................. 30

4.3.2.

Các văn bản liên quan đến hai dự án ............................................................. 34

4.3.3.

Chính sách thu hồi đất được áp dụng trên địa bàn huyện Yên Lạc ................. 36

4.3.4.

Kết quả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án 1.......................................... 49

4.3.5.

Kết quả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án 2.......................................... 59

3.3.5.2. Kết quả nhận tiền hỗ trợ................................................................................ 61
4.3.6.

Đánh giá chung công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ............................ 63

4


4.4.

Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện chính sách bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Yên Lạc, tỉnh
Vĩnh
Phúc. ............................................................................................................ 66

4.4.1.

Giải pháp về cơ chế, chính sách .................................................................... 66

4.4.2.

Giải pháp về quy hoạch................................................................................. 67

4.4.3.

Giải pháp về nguồn nhân lực......................................................................... 67

4.4.4.

Giải pháp về quản lý của các đơn vị chuyên môn .......................................... 68

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................69
5.1.

Kết luận ........................................................................................................ 69

5.2.

Kiến nghị ...................................................................................................... 70

Tài liệu tham
khảo.....................................................................................................71
Phụ lục
......................................................................................................................74

5


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

ADB

Ngân hàng phát triển Châu Á

CHXHCN

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa GCN

Giấy chứng nhận
GPMB

Giải phóng mặt bằng

HĐ

Hạng đất

HĐBT

Hội đồng Bộ trưởng

HT

Hỗ trợ

NĐ-CP

Nghị định của chính phủ

QĐ-TTg

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ

QĐ-UBND

Quyết định của ủy ban nhân dân

QH

Quốc hội

QH11

Quốc hội khóa 11

QH13

Quốc hội khóa 13

QSD

Quyền sử dụng

TB-UBND

Thông báo của Ủy ban nhân dân

TT-BTC

Thông tư của Bộ Tài chính

TT-BTNMT

Thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường

TTg

Thủ tướng Chính phủ

TTTL-BTC-BTNMT

Thông tư liên tịch của Bộ Tài nguyên và Môi
trường, Bộ Tài chính

UBND
TT

Uỷ ban nhân dân VHVăn hóa - Thể thao WB

Ngân hàng thế giới XDCB
Xây dựng cơ bản

6


DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảnh 4.1.

Các dự án được thực hiện trong giai đoạn 2010 - 2014 ............................30

Bảng 4.2.

Các thông tin về 2 dự án nghiên cứu........................................................32

Bảng 4.3.

Đơn giá bồi thường đất nông nghiệp........................................................40

Bảng 4.4.

Đơn giá bồi thường hoa màu ...................................................................42

Bảng 4.5.

Đơn giá hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm ...........................43

Bảng 4.6.

Đơn giá bồi thường đất ở năm 2010 và năm 2012....................................44

Bảng 4.7.

Đơn giá xây dựng mới nhà ở ...................................................................46

Bảng 4.8.

Đơn giá hỗ trợ cho việc di chuyển mồ mả................................................47

Bảng 4.9.

Đơn giá hỗ trợ cho việc xây dựng lại mộ đã cải táng dự án 1 ...................48

Bảng 4.10. Đơn giá hỗ trợ cho việc xây dựng lại mộ đã cải táng dự án 2 ...................49
Bảng 4.11. Kết quả bồi thường đất nông nghiệp dự án 1 ...........................................50
Bảng 4.12. Kết quả bồi thường đất ở dự án 1.............................................................51
Bảng 4.13. Kết quả bồi thường nhà ở và hoa màu dự án 1 .........................................52
Bảng 4.14. Ý kiến người dân về đối tượng nhận bồi thường, giá bồi thường về
đất, hoa màu và tài sản gắn liền với đất dự án 1 .......................................52
Bảng 4.15. Kết quả tiền hỗ trợ của dự án 1 ................................................................53
Bảng 4.16.
54

Ý kiến người dân về đối tượng nhận hỗ trợ và hình thức hỗ trợ dự án 1 ..........

Bảng 4.17. Ý kiến người dân về công tác tái định cư .................................................57
Bảng 4.18. Kết quả tiền hỗ trợ các hộ phải di chuyển mồ mả dự án 1 ........................58
Bảng 4.19. Kết quả bồi thường đất nông nghiệp dự án 2 ...........................................60
Bảng 4.20. Ý kiến người dân về đối tượng nhận bồi thường, giá bồi thường về
đất, hoa màu và mồ mả của dự án 2 .........................................................61
Bảng 4.21. Kết quả tiền hỗ trợ của dự án 2 ................................................................62
Bảng 4.22. Ý kiến người dân về đối tượng nhận hỗ trợ và hình thức hỗ trợ ...............63

vii


DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 3.1. Sơ đồ vị trí 2 dự án nghiên cứu tai huyện Yên Lạc .....................................21
Hình 4.1. Vị trí địa lý huyện Yên Lạc ........................................................................25
Hình 4.2. Vị trí tuyến đường Yên Lạc - Vĩnh Yên .....................................................31
Hình 4.3. Tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên ............................................32
Hình 4.4. Khu tái định cư tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên ...................33

Hình 4.5. Vị trí Trung tâm Văn hóa – Thể thao xã Trung Kiên .................................33
Hình 4.6. Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã Trung Kiên ............................................34
Hình 4.7. Sơ đồ các bước tiến hành GPMB................................................................38
Biểu 4.1. Ý kiến người dân về cơ sở hạ tầng khu tái định cư .....................................58
Biểu 4.2. Ý kiến người dân về công tác di chuyển mồ mả..........................................59

8


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Quảng Văn Huy
Chuyên ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 60.85.01.03

Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Tên luận văn: “Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên
và Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã Trung Kiên tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh
Phúc”.
1. Mục tiêu nghiên cứu
- Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại
dự án tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên và Trung tâm Văn hóa Thể thao xã Trung Kiên, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả hơn các chính sách bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng hạ tầng giao
thông và các công trình công cộng trên địa bàn huyện Yên Lạc nói riêng và trên
địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc nói chung.
2. Phương pháp nghiên cứu
-Thu thập các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu từ các cơ
quan chức năng về các Quyết định về thu hồi đất, diện tích thu hồi, số lượng các

hộ bị thu hồi. Các phụ lục về đơn giá bồi thường, hỗ trợ, GPMB. Bản đồ, sơ đồ
vị trí thu hồi đất. Các điều kiện về tự nhiên, kinh tế, xã hội của địa phương.
- Phỏng vấn những người bị thu hồi đất với bộ câu hỏi soạn sẵn về
tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và ảnh hưởng
của cơ chế này đến những người bị thu hồi đất. Từ dự án 1 điều tra 60 hộ trong
đó có 30 hộ bị thu hồi đất ở (Tất cả các hộ được tái định cư) và 30 hộ bị thu hồi
đất nông nghiệp và các hộ phải di chuyển mồ mả. Dự án 2 điều tra tất cả các hộ
bị thu hồi đất nông nghiệp bao gồm 20 hộ.
- Xử lý số liệu và trình bày kết quả thông qua các bảng, biểu. Sử dụng các
sơ đồ, biểu đồ, hình ảnh để minh họa.

9


- Thông qua các số liệu đã được sử lý, người nghiên cứu đánh giá việc
thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại các dự án nghiên cứu.

10


3. Kết quả nghiên cứu
-Với vị trí địa lý thuận lợi, huyện Yên Lạc tếp giáp với thủ đô Hà Nội, địa
hình tương đối bằng phẳng và hệ thống sông chảy qua rất thuận lợi cho
giao thương kinh tế bằng đường bộ cũng như đường thủy. Tổng số lao động
chiếm
50,17 % tổng số dân trên toàn huyện.
- Trong giai đoạn 2010-2014 UBND huyện đã thu hồi, Giải phóng mặt
bằng nhiều dự án để phục vụ cho phát triển kinh tế của địa phương.
- Về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của các dự án: “Đánh giá việc
thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất

để xây tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên và Trung tâm Văn hóa Thể thao xã Trung Kiên tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc” với tổng kinh phí
là
64467,05 triệu đồng, trong đó có 63 bị thu hồi đất ở và được tái định cư.
- Đáng giá chung việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
cho các hộ gia đình bị thu hồi đất thông qua 60 phiếu điều tra của dự án 1 và 20
phiếu điều tra của dự án 2. Qua số liệu điều tra cho thấy 100,0% các hộ gia
đình bị thu hồi đất đã bàn giao mặt bằng đúng thời hạn.
4. Kết luận và kiến nghị
- Đối với dự án 1, có 96,67% số người được hỏi đồng ý với việc xác định
đối tượng nhận bồi thường, nhưng có 13,33% người được hỏi không đồng
tình với mức hỗ trợ khi bị thu hồi đất. Đồng thời có tới 24,14% người dân
không đồng tình với phần diện tích được tái định cư.
- Đối với dự án 2, những người được phỏng vấn, có 95,24% đồng ý với
công tác xác định đối tượng nhận bồi thường. Tuy nhiên có tới 12,29% số người
không đồng tình với giá bồi thường đất nông nghiệp.
- Công tác di chuyển mồ mả của 2 dự án cơ bản nhận được sự đồng
tình của người dân (91,25% của dự án 1 và 100,0% của dự án 2).
- Để góp phần hoàn thiện hơn công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cwkhi
Nhà nước thu hồi đất cần thực hiện các giải pháp sau: Đảm bảo hài hòa lợi
ích của Nhà nước, Nhà đầu tư và người dân. Có cơ chế hỗ trợ dài hạn cho người
lao động. Nâng cao trình độ cán bộ làm công tác kiểm kê tài sản phục vụ công
10


tác bồi thường. Cần hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng khu tái định cư trước khi
thực hiện công tác tái định cư.

11

THESIS ABSTRACT
Author name: Quang Van Huy
Specalizaton: Land mangement

Code: 60.85.01.03.

Training Facility: Vietnam national university of Agriculture.
The name of the thesis excerpt: “Evaluation of the implementation of
compensation policies, support and resetlement project in Yen Lac - Vinh Yen
roads and Cultural - Sports Center Trung Kien commune in Yen Lac district, Vinh
Phuc province”.
1. Research objectives
- Evaluatng the implementation of policies for compensaton, support and
resetlement project in Yen Lac - Vinh Yen roads and Cultural - Sports Center
Trung Kien commune in Yen Lac district, Vinh Phuc province.
- Recommended measures to implement more effective policies for
compensation, support and resettlement when the State recovers land for the
construction of transport infrastructure and public facilites in the district in
particular Yen Lac and Vinh Phuc province in general.
2. Research Methods
- Collect the documents related to research projects from the relevant
authorites of the decision on land recovery, recovery area, the number of
households is recovered. The annex on the compensation rate, support, land
clearance. Maps, diagrams and locaton of land acquisiton. The natural
conditons, the economy, local society.
- Interviews with the recovered land to the questionnaire prepared for the
implementaton of policies for compensation, support and resetlement and the
impact of this mechanism to the people whose land is recovered. 1 survey
project from 60 households of which 30 households whose land is recovered in
(All resetled households) and 30 households whose agricultural land, and the

farmers have to move graves. Project 2 survey all households whose agricultural
land covers 20 households.
- Data processing and presentation of results through tables, charts. Using
charts, graphs, pictures to illustrate.
12


- Through the data has been processed, the researchers assessed the
implementaton of the policy of compensation, support and resettlement in the
research project.
3. Research results
- With favorable geographical positon, Yen Lac district adjacent to the
capital, Hanoi, relatvely flat terrain and river systems flowing through very
favorable for economic trade by road and waterways. Total labor accounted
for
50.17% of the total population in the district.
- In the 2010-2014 period has been recovered DPC, clearance projects to
serve the development of the local economy.
- Regarding the compensaton, support and resetlement of the project:
"Evaluaton of the implementation of compensaton policies, support and
resetlement project in Yen Lac - Vinh Yen roads and Cultural - Sports Center
Trung Kien commune in Yen Lac district, Vinh Phuc province” with a total cost
of 64467.05 million, of which 63 were in the land acquisiton and resetlement.
- Worthwhile common policy implementation compensaton, support,
resetlement of households whose land is recovered through 60 project survey
questionnaire 1 and 20 of the projects 2. Through survey data investgaton
showed that 100.0% of households have land recovered was handed in by
the due date.
4. Conclusions and recommendations
- For Project 1, with 96.67% of the respondents agree with the

determinaton of compensaton recipients, but there are 13.33% of respondents
disagreed with the level of support the land acquisiton. To 24.14% at the same
time people do not agree with the resettlement area.
- For Project 2, who were interviewed, with 95.24% agree with the work
of identifying the recipient of compensaton. However, up to 12.29% of
people do not agree with the price of agricultural land compensaton.
- Business move the tombs of two basic projects received the consent
of the people (91.25% of the project 1 and 100.0% of the project 2).
xii


- To contribute excellent work of compensation,
resetlement of

land

acquisiton

cwkhi

following measures:

xii

State

should

support and

implement

the


Ensure harmony between the interests of the State, investors and citizens.
There are long-term support mechanism for employees. Raise the level of staff
working on asset inventory service of the compensation. Need to improve the
system infrastructure of resettlement areas before implementation of
resettlement

xiii


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THİẾT CỦA ĐỀ TÀİ
Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức
tạp, nó tác động tới mọi vấn đề của kinh tế - xã hội, văn hóa, An ninh – Quốc
phòng và các vấn đề dân sinh của cộng đồng dân cư quanh khu vực thu hồi
đất, ảnh hưởng đến Nhà nước, chủ đầu tư và đặc biệt là người dân có đất bị thu
hồi. Chính vì vậy Nhà nước cần có chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
cho người dân một cách phù hợp khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các
tuyến đường giao thông và các công trình văn hóa thể thao phục vụ dân sinh.
Với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020, Vĩnh Phúc cần
xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ làm nền tảng cho phát triển kinh tế
- xã hội theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa (Thủ tướng Chính phủ, 2012;
Chính phủ, 2013). Định hướng đến năm 2015 cơ bản hoàn thiện hệ thống giao
thông và các công trình văn hóa thể thao phục vụ dân sinh tại các khu dân cư
(Chính phủ, 2008, Thủ tướng Chính phủ, 2009).
Trước khi Luật đất đai 2013 có hiệu lực, các địa phương thực hiện chính

sách bồi thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất theo Luật Đất đai 2003
và Nghị định 69/2009/NĐ-CP. Hiện nay hầu hết các địa phương đã và đang
thực hiện các chính sách này theo Luật đất đai 2013 và Nghị định
47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ. Nghị định chính thức có
hiệu lực ngày
01/7/2014.
Tỉnh Vĩnh Phúc nói chung, huyện Yên Lạc nói riêng cần xây dựng, mở rộng
và phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế
- xã hội của địa phương. Cùng với đó là công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư cho các hộ gia đình khi Nhà nước thu hồi đất tại địa phương.
Xuất phát từ thực tế trên, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Đánh giá việc
thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất để xây tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên và Trung tâm Văn
hóa - Thể thao xã Trung Kiên tại huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc”. Từ đó đề xuất

1


các giải pháp góp phần thực hiện tốt hơn chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện.

2


1.2. MỤC ĐÍCH NGHİÊN CỨU
- Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại
dự án tuyến đường giao thông Yên Lạc - Vĩnh Yên và Trung tâm Văn hóa Thể thao xã Trung Kiên huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả hơn các chính sách bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng hạ tầng giao
thông và các công trình công cộng trên địa bàn huyện Yên Lạc nói riêng và trên

địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc nói chung.
1.3. YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀİ
- Nắm vững các chính sách, văn bản pháp luật về đất đai, bồi thường, giải
phóng mặt bằng và các văn bản có liên quan.
- Nguồn tài liệu được thu thập, điều tra phải có độ chính xác, trung thực,
khách quan, phản ánh đúng quá trình thực hiện các chính sách bồi thường, giải
phóng mặt bằng của dự án được thực hiện trên địa bàn nghiêm cứu.
- Đưa ra các giải pháp hợp lý để góp phần thực hiện hiệu quả chính
sách bồi thường, giải phóng mặt bằng và nâng cao đời sống nhân dân nơi
có đất bị thu hồi.
1.4. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
- Luận văn là công trình nghiên cứu có hệ thống và có tính toàn diện về
công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây
dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc với nội dung là
làm rõ và hệ thống hóa các vấn đề về lý luận về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
- Luận văn đã phân tích các đặc điểm và các yếu tố làm ảnh hưởng đến
công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và những cơ sở
pháp lý của công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
- Các kết quả nghiên cứu của luận văn là một trong những tài liệu tham
khảo phục vụ cho sinh viên và các cán bộ quan tâm đến công tác bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư. Những giải pháp được đề cập trong luận văn có thể là tài
liệu tham khảo cho các cơ quan, đơn vị trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh
Phúc hoàn thiện hơn trong công tác thu hồi đất, GPMB, bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư trong thời gian tới.
3


PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BỒİ THƯỜNG, GİẢİ PHÓNG MẶT BẰNG
2.1.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

2.1.1.1. Bồi thường
- Bồi thường là đền bù những tổn hại đã gây ra, là trả lại tương xứng
với giá trị hoặc công lao. Như vậy, bồi thường là trả lại tương xứng với giá trị
hoặc công lao cho một chủ thể nào đó bị thiệt hại vì hành vi của chủ thể khác.
- Khoản 6, Điều 4, Luật Đất đai năm 2003/QH11 định nghĩa: Bồi thường
khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối
với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất (QH nước CHXHCN Việt Nam,
2003).
- Theo Khoản 12, Điều 3, Luật đất đai năm 2013/QH13 định nghĩa: Bồi
thường về đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện
tích đất thu hồi cho người sử dụng đất (QH nước CHXHCN Việt Nam, 2013).
2.1.1.2. Hỗ trợ
- Trên thực tế, ngoài các khoản bồi thường thiệt hại nói trên, còn một hình
thức bồi thường khác gọi là hỗ trợ. Hỗ trợ là một hình thức giúp đỡ cho một
chủ thể nào đó bị thiệt hại vì một hành vi của chủ thể khác. Hỗ trợ khi Nhà
nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua
đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời chỗ ở…
- Tại Khoản 7, Điều 4, Luật đất đai 2003/QH11 quy định: Hỗ trợ khi Nhà
nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào tạo
nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời chỗ ở (QH nước CHXHCN
Việt Nam, 2003).
- Khoản 14, Điều 3, Luật Đất đai 2013/QH13 nêu rõ: Hỗ trợ khi Nhà nước
thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người có đất bị thu hồi để ổn định đời
sống, sản xuất và phát triển (QH nước CHXHCN Việt Nam, 2013).
2.1.1.3. Tái định cư
- Tái định cư là việc di chuyển đến một nơi ở khác so với trước đây để
sinh sống và làm ăn. Tái định cư bắt buộc đó là sự di chuyển không thể tránh

4

khỏi khi Nhà nước thu hồi hoặc trưng thu đất đai để thực hiện các dự án
phát

5


triển. Hộ gia đình, cá nhân sau khi Nhà nước thu hồi đất ở được tái định cư để
ổn định cuộc sống và sản xuất tại nơi ở mới.
- Hiện nay ở nước ta, khi Nhà nước thu hồi đất mà phải di chuyển chỗ
ở thì người sử dụng đất được bố trí tái định cư bằng một trong các hình thức
sau:
+ Tái định cư bằng nhà ở.
+ Tái định cư bằng giao đất ở mới.
+ Tái định cư bằng tiền để người dân tự lo chỗ ở.
- Tái định cư là một bộ phận không thể tách rời và giữ vị trí rất quan trọng
trong chính sách thu hồi đất. Các dự án tái định cư cũng được coi là dự án
phát triển và phải được thực hiện như các dự án phát triển khác (QH nước
CHXHCN Việt Nam, 2013).
2.1.2. Lý do phải bồi thường, giải phóng mặt bằng
- Thu hồi đất không chỉ làm chấm dứt các mối quan hệ về đất đai
của người sử dụng đất, mà còn ảnh hưởng đến lợi ích của các bên liên quan như:
Lợi ích của người bị thu hồi đất, lợi ích của Nhà nước, lợi ích của xã hội, lợi ích
của những người được hưởng lợi từ việc thu hồi đất và lợi ích của người được
giao đất sau thu hồi.
- Hiến pháp 1992 của Việt Nam quy định: “Nhà nước giao đất cho các tổ
chức và cá nhân sử dụng ổn định lâu dài”. Từ những quy định trên, đến nay các
thửa đất cơ bản đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Khi Nhà nước tến
hành thu hồi đất đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của người
sử dụng đất bị thu hồi. Bởi vì họ không chỉ bị mất quyền sử dụng đất mà còn phải

di chuyển chỗ ở (Trường hợp bị thu hồi đất ở). Do đó, khi Nhà nước phải
bồi thường những thiệt hại mà việc thu hồi đất để lại cho người sử dụng đất
(QH nước CHXHCN Việt Nam, 1992).
- Hiến pháp năm 2013 của Việt Nam quy định: “Nhà nước thu hồi đất do
tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì
mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia,
công cộng. Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường
theo quy định của pháp luật”. Quyền sử dụng đất của người sử dụng được
Pháp luật bảo hộ, do vậy khi Nhà nước thu hồi đất phải bồi thường cho chủ sử
6