Bài 32. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Website: />


NHẮC LẠI KIẾN THỨC CŨ
1. Có thể tạo ra dòng điện cảm ứng theo những cách nào?
2. Trong trường hợp sau khi cho nam châm quay quanh trục thì có hiện
tượng gì?

S

N


Tiết 39. Bài 32


I. SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY

C1

a. Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết
diện S của cuộn dây.

Khi đưa nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây tăng lên


b. Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây

Khi đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây thì số đường sức từ xuyên
qua tiết diện S của cuộn dây không thay đổi

c. Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S
của cuộn dây

Khi đưa nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây giảm.


d. Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm.

Khi để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam
châm thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên


S

2

0

mA

=1┴
Khoa vËt lÝ Trêng §hsp Tn
VËt lÝ kÜ thuËt

6

9

0:6 mA

2

4

4

N


S

2

0

mA

=1┴
Khoa vËt lÝ Trêng §hsp Tn
VËt lÝ kÜ thuËt

6

9
0:6 mA

2

4

4

N


S

2

0

mA

=1┴
Khoa vËt lÝ Trêng §hsp Tn
VËt lÝ kÜ thuËt

6

9
0:6 mA

2

4

4

N


Nhận xét 1

 Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay xa đầu một cuộn
dây dần thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây
tăng hoặc giảm (biến thiên)


II. ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C2 Chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng sau:
Làm thí nghiệm

Có dòng điện cảm
ứng hay không?

Số đường sức từ xuyên qua tiết
diện S có biến đổi hay không

Đưa nam châm lại gần
cuộn dây

Có

Có

Để nam châm nằm yên

Không

Không

Đưa nam châm ra xa
cuộn dây
C3

Có

Có

Từ bảng trên, hãy cho biết trong trường hợp nào thì xuất hiện dòng
điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín ?


Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiến
( tăng, giảm) thì trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng.
Nhận xét 2

 Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong
từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện
S của cuộn dây biến thiên


C4

K

 Khi đóng hay ngắt mạch điện, từ trường của nam châm đột ngột xuất hiện
hay biến mất, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn

tăng,giảm, do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng


- Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện tăng từ không đến có, từ
trường của nam châm điện mạnh lên, số đường sức từ biểu diễn từ
trường tăng lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn
cũng tăng lên.
- Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm
về không, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn
từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn
giảm.


Kết luận
Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây dẫn biến thiên thì trong cuộn dây dẫn
xuất hiện dòng điện cảm ứng.


III. VẬN DỤNG
C5

N

N

S

S

Đinamô xe đạp

Vì sao khi quay núm của đinamô thì đèn
xe đạp lại sáng?


Quay núm của đinamô, nam châm quay theo. Khi một cực của
nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của
cuộn dây tăng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số
đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm. Do đó xuất hiện
dòng điện cảm ứng.


Vì sao nam châm quay thì trong dây dẫn kín xuất hiện dòng điện
cảm ứng?

S

C6

N

 Khi nam châm quay, số đường sức từ xuyên qua tiết diện của
cuộn dây thay đổi (biến thiên tăng, giảm), nên trong cuộn dây
dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.


Bài tập 32.2
Trường hợp nào dưới đây, trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện
cảm ứng:

A . Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín lớn.
B. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín được giữ không
thay đổi.
C. số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín thay đổi.
D. Từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây kín mạnh.


Michael
Faraday
(1791 - 1867), nhà
vật lí và hoá học
người Anh. Ông xuất
thân trong một nhà
nghèo, tự học thành
tài và là bậc thầy về
thực nghiệm.


Ngày 29/8/1831, khi đưa thanh nam châm vào cuộn xê-lê-nôit, Pha-ra-đây khẳng định trong cuộn dây đã xuất hiện dòng
điện. Phát hiện ra hiện tượng cảm ứng điện từ được xem như
một phát minh vĩ đại về vật lí ở thế kỉ XIX.
Những phát minh của ông mở đường cho việc chế tạo máy
phát điện xoay chiều và nhiều máy quan trọng khác có ứng
dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất.


Hướng dẫn về nhà:

 Đọc phần có thể em chưa biết.
 Làm bài tập 32.1 , 32.4 SBT.

 Đọc trước bài : Dòng điện xoay chiều.