Bài giảng Sức khỏe và Phát triển kinh tế

Sức khỏe và Phát triển kinh tế
Đặng Đình Thắng

Khoa Kinh tế
Đại học Kinh tế TP.HCM

Tháng 6, 2015

 


Nội dung
• 
• 
• 
• 
• 

Giới thiệu
Sức khỏe và thu nhập quốc gia
Sức khỏe và thu nhập cá nhân
Sức khỏe và thu nhập: Tương quan hay Nhân quả?
Sức khỏe đầu đời và vốn con người

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

2
 


Giới thiệu
•  Sức khỏe là một “hình thức” quan trọng của vốn con
người (human capital)
•  Giáo dục và sức khỏe là mục tiêu nền tảng cho phát triển
(Todaro and Smith 2015; Piketty 2014)
•  Todaro and Smith (2015):
–  Sức khỏe:

•  Điều kiện cho tăng năng suất lao động
•  Điều kiện cho học tập

•  Piketty (2014): giáo dục và sức khỏe cho mọi công dân là
trụ cột tất yếu của một nền văn minh nhân loại

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

3
 


Giới thiệu

•  Người khỏe mạnh có thể làm việc chăm chỉ hơn và tư duy
tốt hơn những người không có sức khỏe tốt. Do vậy, lao
động có sức khỏe có năng suất cao hơn.
•  Tình trạng sức khỏe (các chỉ số về thể trạng như chiều
cao, cân nặng…) đã được cải thiện đáng kể bởi những
nguyên nhân quan trọng sau
–  Tiến bộ y khoa (advanced medicine)
–  Chế độ dinh dưỡng tốt hơn (better nutrition): Cải thiện chế độ
dinh dưỡng làm cho chiều cao trung bình tăng lên

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

4
 


Sức khỏe và thu nhập quốc gia
•  Cải thiện tình trạng sức khỏe dẫn đến tăng trưởng và phát
triển kinh tế cao hơn
•  Tuy nhiên, chiều ngược lại cũng có khả năng xảy ra, tức là
tình trạng sức khỏe bị ảnh hưởng bởi phát triển kinh tế

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

5
 


Moradi (2010)
•  Nghiên cứu về mối quan hệ giữa chiều cao trung bình
(mean height) (đại diện cho sức khỏe) và phát triển kinh
tế ở Châu Phi Hạ-Sahara (SSA, Sub-Sahara Africa)
•  Chiều cao trung bình của 200,000 phụ nữ ở 28 quốc gia
SSA giảm kể từ 1960 đến 1980s

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

6
 


Moradi (2010)
 

13/07/15

 

Thang
 Dang
 

7
 


Moradi (2010)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

8
 


Moradi (2010)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

9
 


Moradi (2010)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

10
 


Moradi (2010)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang

 

11
 


Moradi (2010)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

12
 


Moradi (2010)
 
•  Vì sao chiều cao trung bình của phụ nữ SSA giảm đi từ
1960 đến 1980?
•  Nguyên nhân: khó khăn kinh tế ở các nước này (phát triển
kinh tế kém) trong thập niên 1970s và 1980s
•  Tăng trưởng kinh tế tác động đến chiều cao ở tuổi trưởng
thành chủ yếu qua 2 giai đoạn: (1) tuổi thơ ấu, và (2) giai
đoạn dậy thì
•  Như vậy bối cảnh kinh tế sẽ có tác động đến tình trạng

sức khỏe, không chỉ là sức khỏe tác động đến phát triển
kinh tế
13/07/15
 

Thang
 Dang
 

13
 


Sức khỏe và thu nhập quốc gia
 
•  Dinh dưỡng (nutrition) tốt hơn sẽ thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế vì

–  Tăng lượng cung lao động (nhiều người có thể gia nhập lực lượng
lao động hơn)
–  Chất lượng cung lao động được cải thiện (lao động khỏe mạnh
hơn làm việc dưới áp lực cao hơn và tư duy tốt hơn)

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

14
 


Fogel (1997)
•  Lượng hóa đóng góp của cải thiện chế độ dinh dưỡng
(improved nutrition) đến tăng trưởng kinh tế (economic
growth) ở UK giai đoạn 1780-1980
 
•  Vào 1780: 20% lao động trưởng thành không có khả năng
làm việc do suy dinh dưỡng (malnutrition). Vào 1980: tình
trạng này không còn
•  Tỷ lệ sản lượng trên 1 người trưởng thành (output per
adult) vào 1980 so với 1780 tương đương 1/0.8=1.25: Sản
lượng bình quân đầu người tăng khoảng 25% bởi dinh
dưỡng

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

15
 


Fogel (1997)
 

•  Khối lượng công việc/người lao động của 1980 bằng 1.56
lần của năm 1780 do lượng calorie hấp thụ cao hơn vào
1980 so với 1780
•  Tổng tác động: sản lượng/công nhân vào 1980 bằng 1.25 x
1.56 = 1.95 lần so với 1780.
•  Tác động mỗi năm là 1.951/200 = 1.00334 à tác động
trung bình trong vòng 200 năm calorie làm tăng sản
lượng/công nhân khoảng 0.334%/năm
•  Trong khi đó tỷ lệ tăng trung bình của GDP bình quân đầu
người ở UK là 1.15%/năm
13/07/15
 

Thang
 Dang
 

16
 


Sức khỏe và thu nhập quốc gia
 

Nguồn: Minh họa của Weil (2013) dựa trên dữ liệu FAOSTAT,
và Heston, Summers, and Aten (2011)
13/07/15
 

Thang

 Dang
 

17
 


Sức khỏe và thu nhập quốc gia
 

Nguồn: Minh họa của Weil (2013) dựa trên dữ liệu Heston, Summers, and Aten (2011), và
Heston, Summers, and Aten (2011), và World Development Indicators
13/07/15
 

Thang
 Dang
 

18
 


Peracchi (2008)
•  Chiều cao và phát triển kinh tế ở Italy, 1730-1980
•  Sự khác biệt về chiều cao của người trưởng thành được
xem là chỉ số đáng tin cậy của khác biệt về dinh dưỡng
ròng (bằng tổng dinh dưỡng trừ đi thiệt hại do môi trường
bệnh tật) trong giai đoạn phát triển, đặc biệt là giai đoạn
tuổi thơ

•  Do tổng dinh dưỡng (gross nutrition) gắn chặt với thu
nhập thực, khác biệt hệ thống về chiều cao có thể cho biết
thông tin về khác biệt thu nhập thực

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

19
 


Peracchi (2008)
 
•  Nhóm 1730-1840: thu nhập thực và chiều cao trung bình
cùng giảm (downward trend)
•  Nhóm 1846-1910: chiều cao và thu nhập cùng tăng sau khi
Italy thống nhất
•  Nhóm 1927-1980: chiều cao và thu nhập tiếp tục tăng
trong giai đoạn hai cuộc Đại chiến Thế giới

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

20
 


Peracchi (2008)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

21
 


Peracchi (2008)
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

22

 


Peracchi (2008)
 
•  Có thể giải thích theo 2 hướng:

–  Mối quan hệ chiều cao/thu nhập cùng chiều (increasing) và
concave, nhưng không ổn định theo thời gian (có thể do vấn đề
chính xác của số liệu, i.e. GDP bình quân đầu người hay việc bỏ
sót biến số quan trọng!!!)
–  Mối quan hệ chiều cao/thu nhập cùng chiều và ổn định theo thời
gian, nhưng không concave

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

23
 


Strauss và Thomas (1998)
•  Hiểu mối quan hệ giữa sức khỏe (health) và kết quả trên
thị trường lao động (labor market outcomes), i.e. lương,
thu nhập, rất quan trọng đặc biệt là các nước đang phát
triển bởi các lý do sau:

–  Mô hình lý thuyết về mức lương hiệu quả dựa trên dinh dưỡng
(nutrition-based efficiency wage) (Leibenstein 1957): lao động có
chế độ dinh dưỡng cao hơn sẽ có năng suất lao động cao hơn à
doanh nghiệp có động cơ tăng mức lương cao hơn mức lương tối
thiểu
–  Rất quan trọng cho chính sách về y tế/sức khỏe: phân bổ nguồn
lực cho chính sách ý tế
 

13/07/15
 

Thang
 Dang
 

24
 


Sức khỏe và thu nhập cá nhân
•  Sức khoẻ và thu nhập có tương quan
•  Quan hệ nhân quả (causality) giữa sức khỏe và thu nhập

–  Sức khỏe à Thu nhập: Lao động khỏe mạnh (healthy workers) có
thu nhập cao hơn?
–  Thu nhập à Sức khỏe: Người giàu hơn thường có sức khỏe tốt
hơn người nghèo?

•  Cả sức khỏe và thu nhập đề là biến nội sinh (endogenous
variables) (phụ thuộc vào nhau)
•  Mô hình hóa đơn giản


 
13/07/15
 

Thang
 Dang
 

25