11 do cao cua am

Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7

Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan

ĐỘ CAO CỦA ÂM

Độ cao của các nhạc cụ (đàn, kèn, sáo…)
phụ thuộc yếu tố nào ?
Khi nào thì âm phát ra trầm, khi nào thì âm
phát ra bổng ?

57


Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7

Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan

Câu 1: Một vật dao động càng nhanh thì âm phát ra càng :
A-Trầm
B- Bổng
C- Vang
D- Truyền đi xa.
Câu 2: Tần số dao động càng cao thì :
A- Âm nghe càng trầm.
B- Âm nghe càng to.
C- Âm nghe càng vang xa. D- Âm nghe càng bổng.
Câu 3: Hãy ghi các số liệu vào trong bảng sau :
Đối tượng dao động
Con lắc đồng hồ
Hạ âm của sóng biển

Thời gian thực hiện
một dao động (giây)

Số dao động trong
một giây (héc)

2
0,1

Tiếng nói của người
Siêu âm

500
25.000

Câu 4: Tại sao ta nghe tiếng “vo vo” của ong mà không nghe tiếng vỗ cánh của
chim ?
Câu 5: Con ong khi về tổ, có mang theo các sản phẩm của hoa thì cánh đập
trung bình 300 lần trong một giây. Còn khi bay thì đập 440 lần trong một giây.
Vậy, dựa vào tiếng kêu vo vo của ong, em có nhận biết được ong đang đi lấy
mật hay đang trở về tổ ?
Câu 6: Con muỗi và con ong, con nào vỗ cánh nhiều hơn ?

58


Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7

Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan

Câu 7: Em hãy tìm hiểu ý nghóa của các từ tone,
graphics equalizer, treble, bass, megabass có
ghi trên các máy thu thanh, TV, cát -xét ...
Câu 8: Một bạn đã điều chỉnh tần số âm thanh
để nghe nhạc theo hai cách sau đây.
Dựa vào đồ thò trên, em hãy :
- Nêu ý nghóa các con số ghi dưới các thanh.
- Em đoán bạn ấy đang nghe loại âm nhạc gì ?

(A)

(B)

- Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vò tần số
là héc (Hz).
- Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động
càng lớn.
- Âm phát ra càng thấp ( càng trầm) khi tần số dao động
càng nhỏ.

59


Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7

Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan

Hạ âm là sóng âm có tần số thấp. Trước cơn
bão thường có hạ âm. Hạ âm làm cho con

người khó chòu, cảm giác buồn nôn, chóng
mặt. Một số sinh vật biển nhạy cảm với hạ
âm . Vì vậy, ngừơi xưa thường dựa vào các
dấu hiệu này để biết có bão.
Dơi phát siêu âm để săn tìm muỗi. Ngược lại
muỗi cũng rất sợ siêu âm do dơi phát ra, vì
vậy người ta chế tạo các máy phát siêu âm,
bắt chước tần số siêu âm của dơi để đuổi
muỗi.

Thí nghiệm chứng minh độ cao âm phụ thuộc
tần số.
Dụng cụ: loa cũ, pin 1,5V, dây đồng, bìa cứng
5´ 10 cm
Tiến hành: Quấn dây đồng trên miếng bìa cứng
sao cho các vòng dây không chạm nhau. Cho
thanh đồng trượt trên dây đồng. Thanh trượt
càng nhanh thì loa phát ra âm càng cao

60


Bài tập cơ bản và nâng cao Vật lý 7

Nguyễn Đức Hiệp – Lê Cao Phan

Câu 1: B;
Câu 2: D ;
Câu 3:
Đối tượng dao động

Con lắc đồng hồ
Hạ âm của sóng biển
Tiếng nói của người
Siêu âm

Thời gian thực hiện
một dao động (giây)
2
0,1
0,002
0,00004

Số dao động trong
một giây (héc)
0,5
10
500
25.000

Câu 4: Chim vỗ cánh chậm nên dao động do cánh chim phát ra là hạ âm có tần
số rất thấp.
Câu 5: Khi bay về tổ, tiếng vo vo của ong nghe trầm hơn.
Câu 6: Muỗi vỗ cánh nhiều hơn vì tiếng “ o o “ do muỗi phát ra nghe cao hơn.
Câu 7: Treble là tiếng bổng, bass là trầm, megabass là rất trầm.
Tone, graphic equalizer là các nút điều chỉnh độ cao của âm .
Câu 8: Các hàng chữ phía dưới là các tần số 60 Hz, 170 Hz, 310 Hz, 600 Hz,
1khz, 3 kHz, 6 kHz, 12 kHz, 14 kHz, 16 kHz.
- Hình (A) cho thấy bạn ấy đang ưu tiên nghe tiếng nhạc ở tần số cao và
tần số thấp. Có thể bạn đang nghe nhạc hoà tấ u để nghe những âm bổng (của
tiếng sáo chẳng hạn) và âm trầm (của đàn bass).

- Hình (B) cho thấy bạn ấy đang ưu tiên nghe âm thanh có tần số trung
bình, là tần số ứng với giọng nói, tiếng hát của con người. Như vậy, bạn ấy có
thể đang thưởng thức tiếng hát của một ca só nào đó.

61