GIÁO ÁN TÍCH HỢP THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI QUỐC GIA

*

SỞ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TỈNH THANH HÓA

HỒ SƠ BÀI GIẢNG
Tên bài:

KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH
TĨNH MẠCH

Nghề:

Điều dưỡng đa khoa

Cấp trình độ:

Cao đẳng điều dưỡng

Họ và tên giáo viên:

Trần Thị Thủy

Tên cơ sở dạy nghề:

Trường Cao đẳng Y tế Thanh Hóa

Hội giảng nhà giáo giáo dục nghề nghiệp năm 2018

0

PHƯƠNG ÁN BÀI GIẢNG
1. Tên bài
- Tên bài: KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH TĨNH MẠCH
2. Vị trí bài giảng
KIẾN THỨC CƠ SỞ VÀ
KHỐI NGÀNH

Sinh lý

Giải
phẫu

Hóa
sinh

Sinh lý
bệnh

Vi sinh
- KST

Dược
Lý

Điều dưỡng
cơ s ở
( 60 tiết LT, 120

tiết TH)

Điều
dưỡng
cơ s ở I

Điều
dưỡng
cơ sở II

Chương IV:
Dùng thuốc qua đường
tĩnh mạch ( 4 LT: 16 TH)

Bài 1:
Kỹ thuật
tiêm tĩnh
mạch

1. Áp
dụng,
không
áp dụng
3. Đối tượng

Bài 2:
Kỹ thuật
truyền dịch
tĩnh mạch

2.
Nguyên

tắc

Bài 3:
Kỹ thuật tiêm
tĩnh mạch
bằng máy
bơm tiêm điện

3. Các
loại dung
dịch
thường
dùng

4. Quy
trình kỹ
thuật

Bài 4:
Kỹ thuật
truyền dịch
tĩnh mạch
bằng máy

5. Tai
biến

1

- Học sinh nghề cao đẳng điều dưỡng năm thứ 2, học kỳ II;
- Trình độ đào tạo: Cao đẳng nghề.
4. Mục tiêu của bài
* Kiến thức
1. Liệt kê được 8 nguyên tắc của truy ền dịch tĩnh mạch.
2. Kể được 6 tai biến thường gặp của truyền dịch tĩnh mạch.
* Kỹ năng
3.Tiến hành đúng trình tự 12 bước quy trình kỹ thuật truy ền d ịch
tĩnh mạch trên mô hình.
* Thái độ
4. Rèn luyện được thái độ ân cần, nhẹ nhàng, chính xác và đảm bảo vô
khuẩn khi thực hiện kỹ thuật.
5. Trọng tâm bài
Thao tác mẫu và thực hành của học sinh để hình thành kỹ năng.
6. Phương pháp, phương tiện và hình thức dạy học
6.1. Phương pháp dạy học
Phối hợp các phương pháp: đàm thoại, thuyết trình, trực quan, thao tác
mẫu, thực hành
6.2. Phương tiện dạy học
- Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu, phông chiếu, bút chỉ trình chiếu,
bảng, phấn
- Bảng biểu, tài liệu: hồ sơ bài giảng, giáo trình, sổ lên lớp, sổ tay giáo
viên; bảng trình tự thực hiện; tài liệu học sinh.
- Dụng cụ: Xe tiêm, khay đựng dụng cụ, ghế, bút
- Vật tư, nguyên liệu: Dây truyền dịch, gạc vô khuẩn, panh không mấu,
găng tay. Trụ cắm kìm kocher, cốc đựng bông tầm cồn 700, dịch truyền
( theo y lệnh), phiếu truyền dịch, kéo, băng dính, khay hạt đ ậu, H ộp thuốc
cấp cứu, huyết áp, ống nghe, nhiệt kế, dây garo, gối kê tay, nẹp truy ền,
2

băng cuộn ( nếu cần), đồng hồ bấm giờ, cọc truyền, xô đựng rác thải theo
quy định.
6.3. Hình thức tổ chức dạy học
- Lý thuyết liên quan: Chia 2 nhóm
- Tổ chức thực hành cho học sinh: thực hành theo nhóm độc lập.
- Tổng kết bài: tập trung cả lớp.
7. Phương án cụ thể

TT

CÁC BƯỚC LÊN LỚP

PHƯƠNG PHÁP

THỜI GIAN

I

ỔN ĐỊNH LỚP

Đàm thoại

01’

II

THỰC HIỆN BÀI HỌC

Đàm thoại

59’

Thuyết trình
1. Dẫn nhập

Trình chiếu

03’

Đàm thoại
2. Giới thiệu chủ đề

01’

3. Giải quyết vấn đề

Thuyết trình

53’

Đàm thoại
Trực quan
Thao tác mẫu
SV làm lại thao
tác

III

4. Kết thúc vấn đề

Thuyết trình

01’

5. Hướng dẫn tự học

Thuyết trình

01’

RÚT KINH NGHIỆM TỔ
CHỨC THỰC HIỆN

Tự rút kinh
nghiệm

Sau giờ dạy

Tổng
GIÁO ÁN SỐ:.............................

60’
Thời gian thực hiện: 60 phút

3


Tên bài học trước: Kỹ thuật tiêm tĩnh mạch
Thực hiện từ ngày

đến ngày 09/2018

TÊN BÀI: KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH TĨNH MẠCH
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau khi học xong bài này người học có khả năng
* Kiến thức
1. Liệt kê được 8 nguyên tắc của truy ền dịch tĩnh mạch.
2. Kể được 6 tai biến thường gặp của truyền dịch tĩnh mạch.
* Kỹ năng
3.Tiến hành đúng trình tự 12 bước quy trình kỹ thuật truy ền d ịch
tĩnh mạch trên mô hình.
* Thái độ
4. Rèn luyện được thái độ ân cần, nhẹ nhàng, chính xác và đảm bảo
vô khuẩn khi thực hiện kỹ thuật.
ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Phấn bảng
- Máy chiếu
- Mô hình
- Bài giảng, giáo án
- Bảng kiểm
- Dụng cụ thực hành:
TT

Tên dụng cụ

Đơn vị tính

Số lượng

1

Khay inox (50x60cm)

Cái

01

2

Khay inox (20x30cm)

Cái

01

3

Xe tiêm 2 tầng

Cái

02

4

Cọc truyền

Cái

01

5

Bút dạ

Cái

16

Ghi chú

4


6

Ghế nhựa

Cái

10

Đơn vị tính

Số lượng

Vật tư, nguyên liệu
TT

Tên vật tư, nguyên liệu

1

Dây truyền dịch

Cái

01

2

Gạc vô khuẩn

Cái

04

3

Panh có mấu

Cái

01

4

Panh Không mấu

Cái

02

5

Hộp đựng bông có nắp

Cái

02

6

Lọ đựng cồn

Lọ

02

7

Chai dịch truyền

Chai

02

8

Chai dung dịch sát khuẩn
tay nhanh

Chai

02

9

Găng tay

đôi

02

10

Dây Garo

Cái

02

11

Gối kê tay

Cái

02

12

Kéo

Cái

02

13

Băng dính vải

Cuộn

02

14

Bộ huyết áp, ống ghe

Bộ

02

15

Phiếu truyền

Tờ

02

16

Hộp thuốc cấp cứu

Hộp

02

17

Nhiệt kế

Cái

02

18

Đồng hồ bấm giờ

Cái

02

19

Xô đựng rác thải

Cái

06

20

Túi chứa rác thải

Cái

06

Ghi chú

Đủ cơ số

* Ghi chú: Số lượng dụng cụ, vật tư và nguyên liệu sử dụng cho ca học
có 10 học sinh
HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC
- Phần lý thuyết: Nội dung kiến thức liên quan đến trình tự th ực hiện.
- Phần thực hành: Chia nhóm hướng dẫn
I. ỔN ĐỊNH LỚP HỌC: - Lớp báo cáo sĩ số ( Vắng/Nghỉ)
- Kiểm tra bài cũ : không kiểm tra Thời gian: 1P
5


II. THỰC HIỆN BÀI HỌC.
TT

NỘI DUNG

A

Dẫn nhập
- Bằng video cụ thể .
- Thông qua video dẫn
nhập vào bài học.

B

Giới thiêu chủ đề
Tên bài: Kỹ thuật truyền
dịch tĩnh mạch
Mục tiêu
* Kiến thức
1. Liệt kê được 8
nguyên tắc của truyền

HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA
HOẠT ĐỘNG
GIÁO VIÊN
CỦA HỌC SINH
- Thuyết trình
- Nghe, nhìn
thông qua đoạn
- Suy nghĩ
video.
- Trả lời câu hoi

- Đặt câu hoi: Hay
nêu công việc và
thái độ của người
điều dưỡng.
- Dẫn nhập vào bài

THỜI
GIAN
3’

- Thuyết trình: Giới - Nghe, nghi chép
thiệu tên bài
- Trình chiếu slide

1’
-Quan sát, nghe,

bài giảng, mục tiêu nghi chép
bài giảng

dịch tĩnh mạch.
2. Kể được 6 tai biến
thường gặp của truyền
dịch tĩnh mạch.
* Kỹ năng
3.Tiến hành đúng trình
tự 13 bước quy trình kỹ
thuật truyền dịch tĩnh
mạch trên mô hình.
* Thái độ

4. Rèn luyện được thái
độ ân cần, nhẹ nhàng,
chính xác và đảm bảo vô
khuẩn khi thực hiện kỹ
thuật.
TT

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA
HOẠT ĐỘNG

THỜI
6


GIÁO VIÊN
C
*

Giải quyết vấn đề
Kiến thức lý thuyết
Đại cương:

- Thuyết trình
- Đặt câu hoi mở

1. Trường hợp áp dụng,

CỦA HỌC SINH

-Nghe, nhìn
- Trả lời câu hoi
-Nghe, nhìn

1
5’

không áp dụng
1.1 Áp dụng

GIAN
52’

- Thuyết trình
- Đặt câu hoi mở

- Nghe, nhìn

1.2 Không áp dụng
2. Nguyên tắc truyền

- Thuyết trình
- Thuyết trình

- Nghe

dịch tĩnh mạch

- Thảo luận nhóm

- Suy nghĩ

trả lời nhanh các

- Trả lời nhanh

câu hoi trong trò

các câu hoi

1’

10’

chơi đi tìm mảnh
ghép và thông điệp
cho bức tranh.
*

Kỹ năng thực hành

- Thuyết trình máy
chiếu
*Giới thiệu qua nội dung - Đặt câu hoi mở:
Sinh viên nhắc lại
các bước quy trình kỹ
các bước QTKT
thuật

tiêm Tĩnh mạch

nghe, quan sát.
1’

1.Chuẩn bị người Điều
dưỡng.

- Thuyết trình
- Điều dưỡng có đủ áo,
nghe, quan sát.
- Đặt câu hoi mở
mũ, khẩu trang.
- Rửa tay thường quy
- Đặt câu hỏi mở:
- Nghe và trả lời
Theo các em đâu là
2.Chuẩn bị dụng cụ:
câu hỏi
dụng cụ chính để
- Dụng cụ vô khuẩn:
truyền dịch tĩnh
- Quan sát, nhận
- Dụng cụ sạch:
mạch.
biết từng loại dụng
- Trình diễn từng
- Dụng cụ khác:
cụ.
nhóm dụng cụ cụ thể.

HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA
HOẠT ĐỘNG
TT
NỘI DUNG
GIÁO VIÊN
CỦA HỌC SINH
3.Chuẩn bị Người
- Thuyết trình slide - Nghe, quan sát.

2’

5’

THỜI
GIAN

7


4

bệnh:
- Giao tiếp, dặn dò người
bệnh những điều cần
thiết.
- Lấy dấu hiệu sinh tồn
- Để người bệnh ở tư
thế thích hợp.
4. Tổ chức và hướng

dẫn thực tập:
- Làm mẫu lần 1: Trình -Sau khi xem xong
chiếu video quy trình
video 1 nhóm hay
truyền dịch tĩnh mạch
sắp xếp các bước
QTKT truyền dịch
tĩnh mạch theo
đáp án có sẵn, 1
nhóm sắp xếp nội
dung các bước
- Làm mẫu lần 2: Thực QTKT theo đáp án
hiện chậm các bước có
có sẵn.
phân tích.
- Thực hiện thao
tác mẫu trên xe
dụng cụ và thực
-Thực hành kỹ thuật
hiện trên mô hình
( chia làm nhiều bước
và người lành đóng
nho để sinh viên lên
vai.
thực hiện và uốn nắn)
- Chia 4 bước mấu
chốt quy trình để
- Phân tích những tai
các sinh viên lên
biến có thể xảy ra khi

thực hiện và phân
truyền
tích sai hong
- Thu dọn dụng cụ
thường gặp.
- Thuyết trình, đặt
tình huống sau khi
thực hiện quy
trình
Kết thúc vấn đề
- Củng cố kiến thức:

TT

Nhấn mạnh nội dung
NỘI DUNG
kiến thức cần nắm

3’

-Nghe, quan sát.
- Trả lời câu hoi

-Quan sát thao tác
và bảng kiểm,
nghe phân tích.
-Nghe, quan sát
- Thực hiện lại
quy trình.

-Nghe, quan sát
- Trả lời

- ThuyếtHO
trình
ẠT ĐỘNG- Nghe
DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG CỦA - Suy
HOnghĩ
ẠT ĐỘNG
GIÁO VIÊN
CỦA HỌC SINH

5’

12’

5’

2’

1’
THỜI
GIAN

- Củng cố kỹ năng rèn
luyện: Thực hiện được
12 bước QTKT truyền
8

dịch tĩnh mạch và một
số lưu ý khi thực hiện kỹ
thuật.
5

Hướng dẫn tự học

-Về kiển thức: xem lại kiến thưc đa học ,
tham khảo tài liệu giáo trình điều dưỡng
cơ bản I,II-Trường CĐYT Thanh Hóa.

1’

-Về kỹ năng: Sinh viên chia các nhóm
nho thực hiện kỹ thuật theo bảng kiếm
dưới sự quan sát và chỉ dẫn giáo viên.
III. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Nội dung..................................................................................................................
.....................................................................................................................................
2. Hình thức tổ chức dạy học.......................................................................................
.....................................................................................................................................
3. Phương pháp............................................................................................................
.....................................................................................................................................
4. Phương tiện và thời gian..........................................................................................
.....................................................................................................................................
Thanh Hóa, ngày
thán 09 năm 2018

SỞ L

9


ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT
BÀI 2: KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH TĨNH MẠCH
I. MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
* Kiến thức
1. Liệt kê được 8 nguyên tắc của truy ền dịch tĩnh mạch.
2. Kể được 6 tai biến thường gặp của truyền dịch tĩnh mạch.
* Kỹ năng
3.Tiến hành đúng trình tự 12 bước quy trình kỹ thuật truy ền d ịch
tĩnh mạch trên mô hình.
* Thái độ
4. Rèn luyện được thái độ ân cần, nhẹ nhàng, chính xác và đảm bảo
vô khuẩn khi thực hiện kỹ thuật.
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
ĐẠI CƯƠNG
Truyền dịch tĩnh mạch là một kỹ thuật đưa một khối lượng dịch hoặc
thuốc vào cơ thể người bệnh bằng đường tĩnh mạch với nhiều mục đích khác
nhau.
Truyền dịch tĩnh mạch là quy trình kỹ thuật điều dưỡng thường được
thực hành trong điều trị, chăm sóc người bệnh, hiệu quả chăm sóc điều trị cao
do thuốc được đưa nhanh vào cơ thể, nhưng cũng hay có những tai biến, biến
chứng.
1. Áp dụng, không áp dụng
1.1. Áp dụng
- Hồi phục lại khối lượng tuần hoàn của cơ thể đa mất: như mất nước,
mất máu, bong nặng, nôn nhiều…

- Đưa thuốc vào cơ thể người bệnh.
- Nuôi dưỡng người bệnh: trong 1 số trường hợp bệnh nhân không ăn
uống được
10


( bệnh nhân hôn mê, tổn thương thực quản, tổn thương đường tiêu hóa).
- Giải độc lợi tiểu: bệnh nhân bị ngộ độc sau 6h.
1.2. Không áp dụng:
- Người bệnh suy tim nặng.
- Người bệnh tăng huyết áp.
- Phù phổi cấp.
2. Nguyên tắc của truyền dịch tĩnh mạch:
2.1 Dịch truyền và các dụng cụ phải tuyệt đối vô khuẩn.
2.2 Khi tiến hành kỹ thuật phải đúng quy cách và đ ảm bảo vô khuẩn.
2.3 Tuyệt đối không được để không khí lọt vào tĩnh mạch.
2.4 Đảm bảo áp lực dịch truyền cao hơn áp lực máu của ng ười bệnh.
2.5 Tốc độ chảy của dịch phải theo đúng y lệnh.
2.6 Theo dõi chặt chẽ tình trạng người bệnh trước, trong và sau khi
truyền.
2.7 Phát hiện sớm các dấu hiệu của phản ứng và xử trí k ịp th ời.
2.8 Không để lưu kim quá 24h trong cùng 1 vị trí.
3. Các loại dung dịch thường dùng trên lâm sàng:
- Dung dịch đẳng trương:
+ Dung dịch Natri clorid 0,9 %.
+ Dung dịch Glucose 5%.
+ Dung dịch Natrihydrocarbonat 0,14%.( NaHCO3).
+ Dung dịch Ringerlactac

11

- Dung dịch ưu trương:
+ Dung dịch Natri clorid 10 %, 20%.
+ Dung dịch Glucose 20%, 30%, 50%.
+ Dung dịch Natrihydrocarbonat 5%.

- Dung dịch có phân tử lượng lớn:
+ Dextran.
+ Subtosan.
- Máu và chế phẩm của máu( hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu).

4. Quy trình kỹ thuật truyền dịch
4.1. Chuẩn bị người điều dưỡng

- Điều dưỡng có đủ áo, mũ, khẩu trang.
- Rửa tay thường quy
12


4.2. Chuẩn bị dụng cụ
4.2.1 Dụng cụ vô khuẩn
+ Gói vô khuẩn gồm có
- Khay chữ nhật đựng dụng cụ vô khuẩn
- Cốc đựng bông cồn 700
- Gạc đậy thân kim
+ Dây truyền dịch

+ Hộp đựng bông vô khuẩn
4.2.2 Dụng cụ sạch

- Trụ cắm kìm kocher.
- Hộp đựng găng tay.
- Lọ đựng cồn 700.
- Dung dịch sát khuẩn tay nhanh.
- Dịch truyền ( theo y lệnh), phiếu truyền dịch, kéo, băng dính, khay hạt
đậu.
4.2.3. Dụng cụ khác
- Hộp thuốc cấp cứu.

- Huyết áp, ống nghe, nhiệt kế, đồng hồ bấm giờ.

13


- Dây garo, gối kê tay.
- Cọc truyền, túi đựng rác thải theo quy định.
a. Chuẩn bị dụng cụ, vật tư và nguyên liệu
- Dụng cụ
TT

Tên dụng cụ

Đơn vị tính

Số lượng

1

Khay inox (50x60cm)

Cái

01

2

Khay inox (20x30cm)

Cái

01

3

Xe tiêm 2 tầng

Cái

02

4

Bút dạ

Cái

16

5

Ghế nhựa

Cái

10

6

Cọc truyền

Cái

01

Đơn vị tính

Số lượng

Ghi chú

-Vật tư:
TT

Tên vật tư, nguyên liệu

1

Dây truyền dịch

Cái

01

2

Gạc vô khuẩn

Cái

04

3

Panh có mấu

Cái

01

4

Panh Không mấu

Cái

02

5

Hộp đựng bông có nắp

Cái

02

6

Lọ đựng cồn

Lọ

02

7

Chai dịch truyền

Chai

02

8

Chai dung dịch sát khuẩn
tay nhanh

Chai

02

9

Găng tay

đôi

02

10

Dây Garo

Cái

02

Ghi chú

14


11

Gối kê tay

Cái

02

12

Kéo

Cái

02

13

Băng dính vải

Cuộn

02

14

Bộ huyết áp, ống ghe

Bộ

02

15

Phiếu truyền

Tờ

02

16

Hộp thuốc cấp cứu

Hộp

02

17

Nhiệt kế

Cái

02

18

Đồng hồ bấm giờ

Cái

02

19

Xô đựng rác thải

Cái

06

20

Túi chứa rác thải

Cái

06

Đủ cơ số

* Ghi chú: Số lượng dụng cụ, vật tư và nguyên liệu sử dụng cho ca học có
10 học sinh
4.3. Chuẩn bị người bệnh
- Xem y lệnh, thực hiện 5 đúng
- Kiểm tra mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở trước khi truyền.
- Thông báo, động viên và dặn người bệnh đi đại tiểu tiện trước khi
truyền.

15


4.4 Các bước quy trình kỹ thuật truyền dịch
TT

Các bước tiến hành

Ý nghĩa

Tiêu chuẩn đạt

Bước 1

Thông báo cho người bệnh

Người bệnh yên
tâm hợp tác

Bước 2

Kiểm tra dịch truyền theo y lệnh.

Tránh nhầm lẫn

Xác định đúng người bệnh,
đúng y lệnh.

Bước 3

Bật nắp, sát khuẩn nút chai dịch, cắm
dây truyền dịch vào chai dịch.

Hạn chế dịch và khí
khi đuổi khí

Dịch không chảy qua dây
truyền

Bước 4

Treo dịch lên cọc truyền và tiến
hành đuổi khí .

Tránh khí trong lòng
mạch

Dây truyền không có khí

TT

Các bước tiến hành

Ý nghĩa

Hình ảnh

Người bệnh đồng ý phối
hợp

Tiêu chuẩn đạt

Hình ảnh
16


Tùy vào loại kim mà chọn
kích thước băng dính cho
phù hợp

Bước 5

Cắt băng dính

Cố định vị trí
truyền

Bước 6

Bộc lộ vùng truyền, xác định vị trí
truyền.

Xác định vị trí thuận
Xác định được vị trí truyền
lợi nhất

Đặt gối kê tay, dây garo trên vị trí
truyền và đi găng tay

Giúp thuận lợi cho
kỹ thuật lấy đường
truyền
Bảo vệ người điều
dưỡng

Bước 7

Đặt dưới vị trí truyền

Đi găng đúng kỹ thuật

Bộc lộ được vị trí
Bước 8

Thắt dây garo và sát khuẩn vị trí

truyền

Thắt dây garo đúng kỹ thuật

truyền dịch bằng cồn 700

Phòng nhiễm

Sát khuẩn hình xoáy ốc

khuẩn

Bước 9

Đâm kim vào tĩnh mạch khi thấy
máu vào đốc kim tháo dây garo.

Tạo đường truyền

Thấy máu trào qua đốc kim

17

Thấy dịch chảy
Thông kim,tránh
tuột kim, đảm bảo
vô khuẩn

Bước
10

Mở khóa cho dịch chảy, cố định đốc
kim, đặt gạc che thân kim.

Bước
11

Điều chỉnh tốc độ dịch truyền
theo y lệnh, quan sát sắc mặt
người bệnh.

Bước
12

Ghi phiếu truyền dịch gắn lên cọc
truyền và dặn dò người bệnh những
điều cần thiết

Để theo dõi NB

Thu dọn dụng cụ, ghi hồ sơ bệnh
án

Bảo quản dụng cụ

Phòng tai biến xảy
ra

Phòng tai biến xảy
ra

Quản lý NB

Thực hiện đúng kỹ thuật

Dùng đồng hồ bấm dây để
điều chỉnh tốc độ theo y
lệnh

Ghi đầy đủ thông tin trên
phiếu
NB được theo dõi và dặn dò

Để dụng cụ gọn gàng, cẩn
thận
NB được theo dõi

18


4.5. Thao tác mẫu
Thực hiện thao tác truyền dịch theo trình tự 12 bước

5. Một số tai biến thường gặp, nguyên nhân và cách phòng tránh
TT

1

2

3

4

5

6

SAI HỎNG

Dịch không chảy.

Phồng nơi tiêm

Sốc

Phù phổi cấp

NGUYÊN NHÂN

CÁCH PHÒNG TRÁNH

+ Do mũi vát của kim Xử trí: nâng cao đốc kim.

áp sát vào thành mạch.
+ Mạch xẹp.
Xử trí: rút kim cho chảy
thông kim rồi truyền lại.
Xử trí: rút kim cho chảy
+ Tắc kim do cục máu
thông kim rồi truyền lại.
đông trong thành
mạch.
Do kim bị chệch ra
ngoài.

Xử trí: chỉnh lại mũi kim
hoặc rút ra truyền lại.

Do phản ứng với
thuốc hoặc dịch truyền
không đảm bảo, hoặc Xử trí: Theo phác đồ xử trí
truyền số lượng dịch
phản vệ ( thông tư 51)
lớn hoặc truyền quá
nhanh.
trong trường hợp
người bệnh bị bệnh
tim, phổi khi truyền
dịch với số lượng
nhiều, nhanh.

Tắc mạch phổi

Do khí lọt vào trong
long mạch gây tắc ở
những vùng mạch nhỏ
như mạch não, phổi…

Nhiễm khuẩn:

Do quá trình truyền
không đảm bảo công
tác vô khuẩn.

Xử trí: ngừng truyền, thở
oxy thực hiện y lệnh.

Ngừng truyền, cho thở oxy,
báo cho thầy thuốc thực
hiện y lệnh.

Đảm bảo nguyên tắc vô
khuẩn trong quá trình thực
hiện thao tác

III. Lượng giá
1. Kiến thức
Điền các từ còn thiếu và chỗ trống trong các câu hỏi sau
1 Khi truyền dịch dịch truyền và các dụng cụ phải tuyệt đối ........
Đáp án: Vô khuẩn
19

2 Khi tiến hành kỹ thuật truyền dịch phải đúng ... và đảm bảo ...
Đáp án: Quy cách, vô khuẩn
3 Tuyệt đối không được để ......... lọt vào tĩnh mạch.
Đáp án: Không khí
4 Khi truyền dịch cần đảm bảo ....... dịch truyền cao h ơn ....... máu c ủa ng ười
bệnh.
Đáp án: Áp lực
5 Khi truyền dịch .... của dịch phải theo đúng y lệnh
Đáp án: Tốc độ chảy
6 Theo dõi chặt chẽ ... người bệnh trước, trong và sau khi truyền.
Đáp án: Tình trạng
7 Khi truyền dịch cần phát hiện sớm các .... của phản ứng và x ử trí k ịp th ời.
Đáp án: Dấu hiệu
8 Khi truyền dịch không để ... quá 24h trong cùng 1 vị trí.
Đáp án: Lưu kim
2. Thực hành
- Sắp xếp vị trí nơi làm việc
- Thực hiện kỹ thuật truyền dịch theo trình tự thực hiện: 12 bước
- Phát hiện sai hỏng: quan sát, uốn nắn và lưu ý cho học sinh
- Hỗ trợ học sinh yếu kém (nếu có): quan sát, theo dõi, uốn nắn và giúp đỡ
những học sinh yếu kém trong quá trình thực hành.

20


Phụ lục 01
BẢNG KIỂM THỰC HÀNH
I. Thông tin chung
1. Tên bài: KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH TĨNH MẠCH
2. Kỹ năng luyện tập: Thực hiện kỹ thuật truyền dịch tĩnh mạch.

3. Học sinh thực hiện: …………….…………..............Lớp: …….......................
II. Thực hành

TT
1
1.1

Các bước tiến hành

Ý nghĩa

Tiêu chuẩn
phải đạt

Chuẩn bị điều dưỡng.
Điều dưỡng có trang phục y tế đầy
đủ, gọn gàng.

1.2

Rửa tay thường quy.

2

Chuẩn bị dụng cụ.

Bảo hộ
Giảm sự lây
nhiễm

Đầy đủ, gọn
gàng
Theo trình tự 6
bước.

Dụng cụ vô khuẩn:
+ Gói vô khuẩn gồm có
- Khay chữ nhật đựng dụng cụ vô
2.1 khuẩn
- Cốc đựng bông cồn 700
- Gạc đậy thân kim
+ Dây truyền dịch
Dụng cụ sạch:
- Trụ cắm kìm kocher.

Giúp thuận
tiện và an toàn
khi thực hiện
kỹ thuật

Dụng cụ đầy
đủ, sắp xếp
đúng trình tự

- Hộp đựng găng tay.
2.2 - Lọ đựng cồn 700.
- Dung dịch sát khuẩn tay nhanh.
- Dịch truyền ( theo y lệnh), phiếu
truyền dịch.
21

TT

Các bước tiến hành

Ý nghĩa

Tiêu chuẩn
phải đạt

Dụng cụ khác:
-Gối kê tay ,dây garo
- Hộp thuốc chống sock
2.3

- Huyết áp, ống nghe, nhiệt kế, đồng
hồ bấm giây.
- Cọc truyền
- Xô đựng rác thải

3

Chuẩn bị người bệnh.

3.1

Thông báo, giải thích những việc sắp - Giảm lo lắng,
làm để người bệnh và gia đình yên hợp tác khi
tâm hợp tác.

tiến hành.

3.2

Lấy dấu hiệu sinh tồn ( mạch, nhiệt
độ, huyết áp, nhịp thở)

3.3

Dặn người bệnh một số điều cần
thiết, để người bệnh tư thế thích hợp

4.

Kỹ thuật tiến hành

- Người bệnh
hiểu mục đích
yên tâm hợp
tác.

- Đánh giá được
tình trạng
-Theo dõi được
người bệnh
dấu hiệu sinh
tồn.

Thông báo cho người bệnh

Người bệnh
yên tâm hợp
tác

Người bệnh
đồng ý phối
hợp

4.2

Kiểm tra dịch truyền theo y lệnh.

Tránh nhầm
lẫ n

Xác định đúng
người bệnh,
đúng y lệnh.

4.3

Bật nắp, sát khuẩn nút chai dịch, cắm dây Hạn chế dịch và
truyền dịch vào chai dịch.
khí khi đuổi khí

Dịch không chảy
qua dây truyền

4.4

Treo dịch lên cọc truyền và tiến hành Tránh khí trong
đuổi khí
lòng mạch

Dây truyền
không có khí

Cắt băng dính

Tùy loại kim
truyền để lựa
chọn kích thước
băng dính .

4.1

4.5

Cố định kim
truyền

22


4.6

4.7

Bộc lộ vùng truyền, xác định vị trí
truyền

Xác định vị trí
thuận lợi nhất

Xác định được
vị trí truyền

Đặt gối kê tay, dây garo trên vị trí
truyền và đi găng

Giúp thuận lợi
cho kỹ thuật lấy
đường truyền
Bảo vệ người
điều dưỡng

Đặt dưới vị trí
truyền

Bộc lộ được vị

Thắt dây garo
đúng kỹ thuật,
sát khuẩn từ
trong ra ngoài
theo xoáy ốc

trí truyền

Đi găng đúng kỹ

thuật

4.8

Thắt dây garo và sát khuẩn vị trí
truyêng bằng cồn 700

4.9

Đâm kim vào tĩnh mạch khi thấy Tạo đường
máu vào đốc kim tháo dây garo.
truyền

Thấy máu trào
qua đốc kim
Thấy dịch chảy

4.1
0

Thông
Mở khóa cho dịch chảy, cố định đốc kim, kim,tránh tuột
đặt gạc che thân kim.
kim, đảm bảo
vô khuẩn

4.1
1

Điều chỉnh tốc độ dịch truyền theo y

lệnh, quan sát sắc mặt người bệnh.

4.1
2

5

Ghi phiếu truyền dịch gắn lên cọc
truyền và dặn dò người bệnh

Thu dọn dụng cụ, ghi hồ sơ bệnh án

Phòng nhiễm
khuẩn

Thực hiện đúng
kỹ thuật

Phòng tai biến
xảy ra

Dùng đồng hồ
bấm dây để
điều chỉnh

Để theo dõi NB

Ghi đầy đủ
thông tin trên
phiếu

NB được theo
dõi và dặn dò

Bảo quản dụng
cụ

Để dụng cụ gọn
gang, cẩn thận

Quản lý NB

NB được theo
dõi

Phụ lục 02
PHIẾU ĐÁNH GIÁ
23


I. Thông tin chung
1. Tên bài: KỸ THUẬT TRUYỀN DỊCH TĨNH MẠCH
2. Kỹ năng luyện tập: Thực hiện kỹ thuật truyền dịch tĩnh mạch.
3. Học sinh thực hiện: …………….…………..............Lớp: …….......................
II. Thực hành

TT
1

Các bước tiến hành

Đạt

Không
đạt

Chuẩn bị điều dưỡng.

1.1 Điều dưỡng có trang phục y tế đầy đủ, gọn gàng.
1.2

Rửa tay thường quy.

2

Chuẩn bị dụng cụ.
Dụng cụ vô khuẩn:
+ Gói vô khuẩn gồm có

2.1

- Khay chữ nhật đựng dụng cụ vô khuẩn
- Cốc đựng bông cồn 700
- Gạc đậy thân kim
+ Dây truyền dịch
Dụng cụ sạch:
- Trụ cắm kìm kocher.

2.2

- Hộp đựng găng tay.

- Lọ đựng cồn 700.
- Dung dịch sát khuẩn tay nhanh.
- Dịch truyền ( theo y lệnh), phiếu truyền dịch.
Dụng cụ khác: - Hộp thuốc cấp cứu.

2.3

- Huyết áp, ống nghe, nhiệt kế, đồng hồ bấm giờ.
- dây garo, gối kê tay.

3

- Cọc truyền, túi đựng rác thải theo quy định.
Chuẩn bị người bệnh.

3.1 Thông báo, giải thích những việc sắp làm để người
bệnh và gia đình yên tâm hợp tác.
24