Đoàn thuyền đánh cá ( Tiết 1 )

Bài giảng thi giáo viên giỏi Năm học 2008 - 2009
Tiết 51 Đoàn thuyền đánh cá
(Huy Cận)
A. Mục tiêu cần đạt
- Hs hiểu sự thống nhất của cảm hứng thiên nhiên vũ trụ và cảm hứng
về lao động của tác giả đã tạo nên ~ h/ảnh đẹp, tráng lệ giàu màu sắc lãng mạn
trong bài
- Rèn kỹ năng cảm thụ và p.tích các yếu tố NT vừa cổ điển vừa hiện đại
trong thơ Huy Cận.
B. Chuẩn bị
- Sgk, sgv, bài soạn
- t liệu về Huy Cận và bài thơ.
C. Tổ chức các hoạt động dạy học
1. Tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ (Trắc nghiệm trên màn hình)
1. Hai bài thơ Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính nằm trong giai
đoạn văn học nào ?
a. Từ thế kỉ X XIV. b. Từ thế kỉ XV- đầu XIX.
c. Từ 1930 1945. d. Từ 1945-1975
2. Hai bài thơ trên đều viết về đề tài gì ?
a. Ngời lính.
b. Viết về chủ tịch Hồ Chí Minh
c. Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc với con ngời mới.
3. Bài mới:GV giới thiệu bài
.......Trong những năm kháng chiến ác liệt ấy, ..
Đó là tinh thần của những ngời lính trong kháng chiến chống Mỹ
Những chàng trai của thập kỷ 60. Họ sẵn sàng ra trận chiến đấu và hy sinh
cho tổ quốc. Cũng trong thời ký đó, khi mà cuộc kháng chiến chống Mỹ đang
ở giai đoạn cam go nhất, tòan Miền Bắc dồn sức lao động để chi viện sức ngời
và của cải cho miền Nam ruột thịt. Bài thơ Đòan thuyền đánh cá chính là
một minh chứng cho tinh thần lao động đó.

(GV bật màn hình đầu bài và ghi bảng)
Hoàng Thị Thuý Hoa THCS An Khánh
1
Bài giảng thi giáo viên giỏi Năm học 2008 - 2009
Hoạt động của GV Hoạt
động
của HS
Nội dung cần đạt
? Nêu những hiểu biết của em về Huy Cận
( GV giới thiệu nhà thơ HC qua ảnh- Màn
hình)
- Huy Cận tên thật là Cù Huy Cận sinh năm
1919 trong một gia đình nhà Nho nghèo gốc
nông dân, tại một làng quê có
Hàng cau mở ngọn đón ngày vào- xóm
nhỏ nép bên trên triền núi cao- Gà lại gáy
dồn thêm đợt nữa- Nắng lên xèo quạt đỏ nh
mào và Đất bãi tơi làm da thịt mát
Gió sông nh những mảng hông bay...- đó là
ngôi làng Ân Phú- huyện Đức Thọ Hà
Tĩnh
- Thuở nhỏ ông học ở quê, rồi ở Quốc học
Huế và học trờng cao đẳng Canh nông Hà
nội
- Tham gia phong trào sinh viên yêu nớc và
mặt trận Việt Minh từ năm 1942, tham dự
quốc dân đại hội Tân Trào ( 8-1945) và đợc
bầu vào uỷ ban dân tộc giải phóng
- Sau CM T8 ông là Thứ trởng, Bộ trởng
trong chính phủ VN dân chủ cộng hoà và

CHXHCNVN
- Từ năm 1984, ông là chủ tịch, phó chủ tịch
Uỷ ban Trung ơng Liên hiệp văn học nghệ
thuật VN
- HC đợc nhà nớc trao tặng giải thởng HCM
về văn học nghệ thuật đợt 1 năm 1996.
Tháng 6-2001 ông đợc bầu là Viện sĩ Viện
Hàn lâm thơ thế giới. Ông mất ngày 19/
2/2005
Ngy 23 thỏng 2 nm 2005, ụng c Nh
nc truy tng Huõn chng Sao Vng
- HC là một nhà thơ lớn, làm thơ từ năm 17
tuổi và nổi tiếng từ năm ông 20 tuổi với tập
thơ Lửa thiêng Bao trựm La Thiờng l
mt ni bun mờnh mang da dit. Thiờn
HS trả
lời
HS nghe
I.Đọc - Tìm hiểu chung
1. Tác giả: ( 1919 - 2005)
- Tên thật là Cù Huy Cận. Quê ở Hà
Tĩnh.
- Sinh trởng trong một gia đình nhà
Nho nghèo gốc nông dân.
- Từng giữ nhiều chức vụ cao của
Đảng và Nhà nớc...
- Là nhà thơ nổi tiếng của thơ ca hiện
đại VN
- TP chính:.... ( Màn hình)
Hoàng Thị Thuý Hoa THCS An Khánh

2
Bài giảng thi giáo viên giỏi Năm học 2008 - 2009
nhiờn trong tp th thng bao la, hiu
qunh, p nhng thng bun. Ni bun
ú dng nh vụ c, siờu hỡnh nhng xột
n cựng, ch yu l bun thng v cuc
i, kip ngi, v quờ hng t nc.
Hn th "o nóo", b v ú vn c tỡm c
s hi hũa v mch sng õm thm trong to
vt v cuc i.
( GV kể câu chuyện về tập thơ Lửa thiêng)
Tập thơ bơ gạo của Hiếu Anh (85 tuổi)
- HC có nhiều đóng góp cho sự cách tân và
pháp triển của thơ ca hiện đạiVN.
...Tõm hn Huy Cn luụn mang khụng gian,
luụn khc khoi vi khụng gian. Th i vi
Huy Cn l mt phng tin mu nhim
giao ho, giao cm vi t tri, vi lũng
ngi.l chic vừng tõm tỡnh gia tõm hn
mỡnh vi bao tõm hn khỏc ú l mt c
im phong cỏch v ng thi cng l quan
nim ngh thut ca nh th.
? Kể tên những tác phẩm tiêu biểu?
- La thiờng, 1940.
- Tri mi ngy mt sỏng, 1958.
- t n hoa, 1960.
- Hai bn tay em, 1967.
- Bi ca cuc i, 1963.
- Gieo ht, 1984.
- Ngy hng sng ngy th, 1975

? Bài thơ đợc ra đời khi nào?
- Bài thơ là kết qủa của đợt đi thực tế dài
ngày của Huy Cận tại vùng mỏ Quảng
Ninh,Viết ngày 4/10/58 in trong tập Trời mỗi
ngày lại sáng- Trong không khí lao động sôi
nổi của nhân dân Miền Bắc hăng hái xây
dựng lại đất nớc và cuộc sống mới sau chiến
tranh đồng thời ..chi viện cho Miền Nam và
chính sản phẩm này đã làm đổi mới và chín
lại hồn thơ tácgiả Lửa thiêng...
HS trả
lời
HS trả
lời
HS nghe
HS trả
lời
HS nghe
2. Tác phẩm:
Sáng tác : 4/10/1958, in trong tập thơ
Trời mỗi ngày lại sáng . Đây là kết
quả của chuyến đi thực tế của HC...
Hoàng Thị Thuý Hoa THCS An Khánh
3
Bài giảng thi giáo viên giỏi Năm học 2008 - 2009
GV giới thiệu lời TS của HC
Sau CMT8 tôi có dịp viết nhiều về vẻ đẹp
của sông biển khi ở vùng biển Hạ Long của
đất nớc. Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đợc
viết trong những tháng năm đất nớc bắt đầu

xây dựng chủ nghĩa xã hội. Không khí vui t-
ơi, phấn khởi của cuộc đời, của vùng than,
vùng biển đang hăng say lao động từ bình
minh cho đến hoàng hôn và cả từ hoàng hôn
cho đến bình minh....
ở đây tôi đã miêu tả khung cảnh tạo vật với
cảm hứng vũ trụ. Nếu trớc CM vũ trụ ca rất
buồn thì bây giờ lại rất vui, trớc tách biệt
với cuộc đời thì nay lại rất gần gũi với con
ngời....
? Theo em bài thơ này nên đọc với giọng
ntn?
- GV hớng dẫn HS đọc bài thơ với giọng
phấn chấn, hào hứng, chú ý các nhịp thơ
4/3/- 2/3, các vần trắc nối tiếp xen với những
vần bằng tạo nên âm hởng vừa chắc khoẻ vừa
vang xa.
? Bài thơ có từ nào em khó hiểu?
? Bài thơ có sự kết hợp những phơng thức
biểu đạt nào?
- Biểu cảm - miêu tả
? Theo em yếu tố miêu tả có vai trò gì
trong thơ trữ tình?
- Miêu tả để biểu cảm, biểu cảm qua miêu tả.
? Theo em văn bản này có thể đợc chia
HS đọc
văn bản
( 2 HS)
3. Đọc chú thích
- Đọc:

-
Chú thích: SGK
+ Chú thích (1): cần bổ xung: có thể
đó là cái nhìn từ một hòn đảo trên vịnh
Hạ Long, thậm chí có thể hiểu đó là
câu thơ thuần tởng tợng và mang tính
khái quát nghệ thuật, không hẳn từ
vùng biển Hạ Long cụ thể
+ Kéo xoăn tay: kéo nhanh mạnh, liền
tay
Hoàng Thị Thuý Hoa THCS An Khánh
4
Bài giảng thi giáo viên giỏi Năm học 2008 - 2009
làm mấy phần?
Theo mạch cảm xúc của bài thơ thì ta nên
chia đoạn nh sau:
- Hai khổ thơ đầu
- Những khổ thơ tiếp
- Khổ thơ cuối
HS đọc toàn bộ bài thơ
? Theo em cảm hứng bao trùm toàn bộ bài
thơ này...?
- Bi th l mt khỳc ca - Mt trỏng khỳc
v lao ng v v thiờn nhiờn t nc giu
p.Khỳc ca y va phi phi, ho hng
va kho khon, mnh m kt hp c õm
thanh, nhp iu v c nhng ng tỏc nhp
nhng ca con ngi vi s vn ng, tun
hon ca thiờn nhiờn, v tr.
HS đọc hai khổ thơ đầu

? Thời điểm ra khơi của đoàn thuyền đánh
cá đợc nói tới trong lời thơ nào?
Mặt trời xuống biển nh hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
? Trong thời gian này không gian và thời
gian đợc hình tợng hoá nh thế nào? nghệ
thuật gì đợc sử dụng?
- Mặt trời đợc ví nh hòn lửa đang dần chìm
xuống biển. Những con sóng là những then
cài....
-> Nghệ thuật so sánh, nhân hoá ẩn dụ...
? Theo em nhờ đâu mà tác giả có đợc
những hình ảnh thơ độc đáo nh vậy?
- Tởng tợng và liên tởng thật thú vị
? Với sự tởng tợng và những nghệ thuật đó
giúp em hình dung ra cảnh biển Hạ Long khi
chiều về màn đêm buông xuống nh thế nào?
HS trả
lời
HS trả
lời
HS nghe
HS trả
lời
4. Bố cục: 3 phần
- Hai khổ thơ đầu
- Bốn khổ thơ tiếp
- Khổ thơ cuối
II. Đọc - hiểu văn bản
* Cm hng bao trựm

- Bi th l s kt hp hai cm
hng ca tỏc gi : Cm hng lóng
mn trn y nim vui ho hng v
cuc sng mi trong thi k min
Bc bc vo xõy dng CNXH v
cm hng thiờn nhiờn, v tr vn l
mt nột ni bt ca hn th Huy
Cn.
1. Cảnh ra khơi
a. Thiên nhiên.
Mặt trời xuống biện nh hòn lửa.
Sóng đã cài then đêm sập cửa
- Mặt trời lặn, đêm tối bắt đầu-> Vạn
vật nghỉ ngơi. Nghệ thuật so sánh,
nhân hoá đợc sử dụng
- Mặt trời: nh hòn lửa -> cảnh biển lúc
hoàng hôn rực rỡ ấm áp
- Sóng cài then, đêm sập cửa-> vũ trụ
nh ngôi nhà lớn còn màn đêm là tấm
cửa khổng lồ, sóng biển là then cài->
biển cả kì vĩ, tráng lệ, rộng lớn mà gần
gũi với con ngời.
Hoàng Thị Thuý Hoa THCS An Khánh
5