Giáo án Ngữ văn 6 bài 19: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Tiết 79 : QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG ,SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ.
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
- Học sinh thấy được vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng và so
sánh nhận xét trong văn miêu tả
- Bước đầu hình thành cho HS kỹ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và
nhận xét khi miêu tả
- Vận dụng những thao tác trên khi viết văn miêu tả
B. CHUẨN BỊ:

- GV: Đọc sách - Tư liệu - Giáo án
- HS: Đọc SGK - Trả lời câu hỏi.

C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY - HỌC:
I. Tổ chức: Sĩ số: 6A...........
6B............
.6C............
II. Kiểm tra: Thế nào là văn miêu tả? Năng lực thế nào thể hiện rõ khi miêu
tả?
III. Tổ chức các hoạt động dạy- học:

Ngữ liệu và PT ngữ liệu:
* Ngữ liệu 1: Đọc đoạn 1,2,3 (SGK27)
Đ1 giúp em hình dung đặc điểm gì
TaiLieu.VN

I-Quan sát,tưởng tượng,so sánh nhận
xét...tả
1.Ngữ liệu 1. Hãy đọc các đoạn văn dưới
đây/ sgk-27
* Ngữ liệu 1: Đọc đoạn 1,2,3 (SGK-27)

Page 1


nổi bật của sự vật?

2/Trả lời các câu hỏi:

- Đ2: Tả đặc điểm gì nổi bật?

-Đ1: Chàng Dế Choắt gầy gò, ốm yếu, tội
nghiệp đáng thương

- Đ3: Tái hiện đặc điểm gì?
Những đặc điểm trên được thể hiện
qua những chi tiết, hình ảnh nào
trong mỗi đoạn? (HS thảo luậntìm
ra các chi tiết)

-Đ2:Tả quang cảnh đẹp, rộng lớn, mênh
mông, hùng vĩ.
Đ3: Tả hình ảnh cây gạo vào xuân: đẹp,
vui, náo nức đầy sức sống

?Để miêu tả sự vật, sự việc người
viết cần có năng lực gì?

-Tìm những câu văn có sự so sánh ở
mỗi đoạn? Sự so sánh có gì đặc sắc?
(Nó thể hiện đúng, rõ hơn cụ thể hơn

về đối tượng và gây bất ngờ với
người đọc)

Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận
xét làm nổi bật đặc điểm tiêu biểu của sự
vật (Cần sâu sắc, tinh tế, độc đáo)
* Những câu văn có sự liên tưởng, tưởng
tượng và so sánh:
Đ1. Như người nghiện thuốc phiện.
Như người cởi trần....gi lê.
Đ2. Như mạng nhện.

-Thử PT sự tưởng tượng so sánh, độc
đáo?

Đ3. Liên tưởng tưởng tượng, so sánh:
Cây gạo - tháp đèn k.lồ.

2

VD: S dáng gầy gò, dài lêu nghêu
Bông hoa- ngọn lửa hồng
của Dế Choắt với gã nghiện thuốc
phiện  Gợi cho người đọc hình ảnh
Dế Choắt: đi đứng xiêu vẹo, da vàng Búp nõn- ánh nến.
tái, lờ đờRõ hơn yếu đuối, đáng
thươngVấn đề XH phòng chống
ma tuý (thuốc phiện và tác hại của
TaiLieu.VN

Page 2


nó)
*,Ngữ liệu 2: Đoạn văn 3* (Đoàn
Giỏi)
- Đoạn văn đã lược đi những từ ngữ
nào?
- Các từ ngữ bị lược bỏ ảnh hưởng
ntn đến đoạn văn?

HS đọc kết luận./28

3,Ngữ liệu 2: Đoạn văn 3* (Đoàn Giỏi)
-Đã lược đi ĐT, TT (đều là những hình ảnh
so sánh, liên tưởng thú vị)
Khô khan, thiếu sự sinh động, không gợi
trí tưởng tượng cho người đọc

4/ Kết luận
*Ghi nhớ/28.
Muốn miêu tả được, trước hết người ta phải
biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng,
tưởng tượng, ví von, so sánh,.... để làm nổi
bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự
vật.

II. Luyện tập

HS thảo luận theo nhóm. Trình bày

trước lớp?

1. Đọc VB “Sông nước Cà Mau”,chỉ ra
các ĐT, TT, chỉ ra phép so sánh, PT tác
dụng?
2. -Muốn tả sinh động và hấp dẫn, ta cần

TaiLieu.VN

Page 3


Muốn tả sinh động ta cần rèn luyện
năng lực gì?

rèn luyện các năng lực quan sát tưởng
tượng, nhận xét, so sánh.

Vì sao phải cần tới các năng lực đó?

- Quan sát tưởng tượng, nhận xét, so
sánh.... giúp ta phát hiện được các đặc
điểm nổi bật của đối tượng cũng như các
hình ảnh chi tiết biểu thị những đặc điểm
đó.

IV: Củng cố:
- Học bài - Làm BT 1,2,3,4,5
V. Hướng dẫn về nhà:
- Viết đoạn văn sử dụng phép S2 khi miêu tả?

TaiLieu.VN

Page 4


Tiết 80 :

QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG ,SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ.(tiết 2)

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
- Thấy vai trò của quan sát, tưởng tượng, so sánh, và nhận xét trong văn
miêu tả, vận dụng vào viết đoạn văn
B. CHUẨN BỊ:

- GV: Đọc sách - Tư liệu - Giáo án
- HS: Đọc SGK - Trả lời câu hỏi.

C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY - HỌC:
I. Tổ chức: Sĩ số: 6A...........
6B.............
6C............
II. Kiểm tra: Q.sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét có vai trò ntn trong văn
miêu tả?
III. Tổ chức các HĐ dạy học:

II. Luyện tập
Điền các từ ngữ vào ô trống?

1. Bài 1(28):

Tác giả đã quan sát, lựa chọn những
hình ảnh đặc sắc nào? Chỉ ra đặc
điểm, tính chất của Hồ Gươm?

*Tác giả quan sát và lựa chọn những
h.ảnh đặc sắc: Mặt hồ sáng long lanh,
cầu Thê Húc màu son, đền Ngọc Sơn,
gốc đa già rễ xum xuê....Vẻ đẹp thơ
mộng, những nét tiêu biểu, đặc sắc.

TaiLieu.VN

Page 5


* Lựa chọn từ ngữ:
- Gương bầu dục
- Uốn cong cong
- Lấp ló
-Cổ kính
- Xám xịt
Tìm những hình ảnh tiêu biểu và đặc
sắc mà nhà văn Tô Hoài dùng miêu
tả? (Cho HS thảo luận theo nhóm)

2.Bài 2 (29):
- Người rung rinh bóng mỡ
- Đầu to, nổi từng tảng

- Răng đen, nhai ngoằm ngoạp
- Trịnh trọng, khoan thai vuốt râu lấy
làm hãnh diện
- Râu dài uốn cong rất đỗi hùng dũng
->Thân hình đẹp, cường tráng, tính tình
ương bướng, kiêu căng.
3. Bài 3:

Quan sát và ghi chép những đặc điểm
ngôi nhà hoặc căn phòng em ở? Đặc
điểm nào nổi bật nhất?

Chú ý các đặc điểm sau:
- Hướng nhà

Dùng phép tưởng tượng, so sánh miêu - Nền, mái
tả ngôi nhà mình?
- Tường, cửa
- Trang trí

TaiLieu.VN

Page 6


Em sẽ liên tưởng, so sánh các sự vật
sau với những gì?

4. Bài 4:
- Mặt trời: như 1 chiếc mâm lửa, như

hòn lửa ; như mâm vàng, như khuôn
mặt hồng tươi cười rạng rỡ, như lòng đỏ
trứng khổng lồ.
- Bầu trời:
+Trong sáng và mát mẻ như vừa được
gội rửa.
+Như chiếc lồng bàn khổng lồ
+Nửa quả cầu trong vắt
- Những hàng cây:
+Lặng lẽ nghe chim hót
+Như những bức tường thành cao vút
- Núi (đồi): như bát úp
- Những ngôi nhà: những viên gạch như
những bao diêm khổng lồ.

?Từ bài Sông nước Cà Mau,viết đoạn 5. Bài 5:
văn tả cảnh dòng sông hay khu rừng
em có dịp quan sát?
- một dòng sông bên lở bên bồi.
- một dòng sông nước chảy đôi dòng.
- một cánh rừng bạt ngàn
--Chú ý lối so sánh, tưởng tượng
- Tạo đoạn văn giàu hình ảnh, gợi cảm
IV: Củng cố:
TaiLieu.VN

Page 7


- Vai trò của q.sát, tưởng tượng, so sánh trong văn miêu tả

V. Hướng dẫn về nhà :
- Học bài, hoàn thành bài tập

TaiLieu.VN

Page 8