THÓI QUEN THỨ 8

Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này.

Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản
tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty
TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng
sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào.


Original title:
THE 8TH HABIT: FROM EFFECTIVENESS TO GREATNESS
by Stephen R. Covey
Copyright © 2004 by FranklinCovey Company
FranklinCovey and the FC logo and trademarks are trademarks
of FranklinCovey Co. and their use is by permission.
Vietnamese Edition © 2009 by First News – Tri Viet.
Published by arrangement with FranklinCovey Co., USA.
All rights reserved.

THE 8TH HABIT - THỐI QUEN THÛÁ 8

Cưng ty First News - Trđ Viïåt giûä bẫn quìn xët bẫn vâ phất
hânh êën bẫn tiïëng Viïåt trïn toân thïë giúái theo húåp àưìng
chuín giao bẫn quìn vúái FranklinCovey Co., Hoa K.
Bêët cûá sûå sao chếp nâo khưng àûúåc sûå àưìng ca First News
vâ FranklinCovey àïìu lâ bêët húåp phấp vâ vi phẩm Låt Xët
bẫn Viïåt Nam, Låt Bẫn quìn Qëc tïë vâ Cưng ûúác Bẫo hưå
Bẫn quìn Súã hûäu Trđ tụå Berne.
CƯNG TY VÙN HOA
Á SAN
Á G TAO

Å TRĐ VIÏT
Å - FIRST NEWS
11HNguỵn Thõ Minh Khai, Qån 1, TP. Hưì Chđ Minh
Tel: (84-8) 38227979 - 38227980 - 3823 3859 - 3823 3860
Fax: (84-8) 3822 4560; Email:
Website: www.firstnews.com.vn


Biùn dừch:
Vuọ Tiùởn Phuỏc - Nhaọ Viùồn

Vỷỳng Long - Ngoồc Hờn

First News
NHA XUấậT BAN TRE



LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU

N

ïëu bẩn àậ tûâng àổc7 Thối Quen Àïí Thânh Àẩt The 7 Habits of Highly Effective People), bẩn sệ ài tûâ tô
mô àïën ngẩc nhiïn thấn phc sau khi àổc xong Thối
quen thûá 8 (The 8th Habit). Bẩn sệ khấm phấ ra l do tẩi
sao Stephen R. Covey quët àõnh viïët thïm mưåt quín
sấch nûäa sau 7 Thối quen, mưåt cën sấch vưën àậ quấ
xët sùỉc vâ àûúåc xïëp vâo hâng mega-bestseller ca thïë
giúái. Theo Giấo sû Quẫn trõ hổc Warren Bennis, Thối
quen thûá 8 “lâ mưåt bûúác nhẫy vơ àẩi trong tû duy” ca

thúâi àẩi chng ta.
Phẫi àïën 15 nùm sau êën bẫn àêìu tiïn ca 7 Thối
quen, Thối quen thûá 8 múái ra àúâi. Àêy lâ mưåt quín sấch
mang àïën cho chng ta nhûäng khấi niïåm múái vïì hiïåu
nùng ca con ngûúâi vâ tưí chûác trong xậ hưåi múái, àûúåc
Tiïën sơ Covey nghiïn cûáu mưåt cấch tó mó vâ khoa hổc. 15
nùm, mưåt quậng thúâi gian à dâi àïí thai nghến vâ viïët
ra nhûäng l lån, khấm phấ vâ chia sễ thêåt sûå cố giấ trõ
vâ hûäu đch àưëi vúái têët cẫ chng ta, àùåc biïåt lâ nhûäng
ngûúâi àûáng àêìu cấc tưí chûác, cưng ty hay têåp àoân àậ vâ
àang khùèng àõnh võ thïë ca mònh trong ngânh, trong

5


nûúác hay trïn thïë giúái.
“Mc àđch ca cën sấch nây lâ cung cêëp cho bẩn mưåt
têëm bẫn àưì chó àûúâng nhùçm gip bẩn thoất khỗi nhûäng
nưỵi àau vâ sûå thêët vổng, àïí tòm àïën sûå mận nguån thûåc
sûå; àưìng thúâi, múã rưång nghơa vâ sûå àống gốp ca bẩn khưng chó trong cưng viïåc, trong tưí chûác mâ cẫ trong cåc
sưëng ca bẩn. Nối ngùỉn gổn, cën sấch nây sệ gip bẩn
tòm àûúåc tiïëng nối ca bẫn thên. Mưåt khi tòm àûúåc tiïëng
nối ca bẫn thên, bẩn sệ truìn cẫm hûáng cho nhûäng
ngûúâi mâ bẩn quan têm thêåt sûå àïí gip hổ tòm àûúåc tiïëng
nối ca riïng hổ vâ gia tùng gêëp bưåi sûå thânh àẩt vâ têìm
ẫnh hûúãng ca hổ. Theo Stephen Covey, àïí mưỵi cấ nhên
vâ tưí chûác àẩt àûúåc hiïåu nùng xët sùỉc nhêët chûa bao giúâ
con ngûúâi cêìn àïën Thối quen thûá 8 nhû lc nây.
Tòm ra tiïëng nối ca bẫn thên vâ cưí v ngûúâi khấc
tòm ra tiïëng nối ca hổ cố thïí xem lâ bđ quët thânh

cưng quan trổng nhêët trong Thïë k 21, trong Thúâi àẩi
Thưng tin vâ Lao àưång Tri thûác. Àố cng lâ nưåi dung
chđnh ëu ca Thối quen thûá 8.
Cố thïí nối ngùỉn gổn vïì giấ trõ cng nhû mưëi quan
hïå giûäa hai tấc phêím danh tiïëng thïë giúái nây ca Tiïën
sơ Stephen Covey nhû sau: “Àïí thânh àẩt, bẩn cêìn rên
luån vâ thûåc hânh thûúâng xun 7 Thối quen, nhûng
àïí àẩt àûúåc sûå xët sùỉc, bẩn khưng thïí bỗ qua Thối
quen thûá 8”.
First News trên trổng giúái thiïåu àïën cấc bẩn.
- FIRST NEWS


Chûúng 1
NƯỴI ÀAU

C

ố bao giúâ bẩn nghe nhûäng lúâi than vận sau:

“Tưi hoân toân bïë tùỉc, khưng tòm thêëy mưåt lưëi thoất nâo
cho mònh.”
“Tưi khưng côn cht sûác lûåc nâo nûäa. Tưi cẫm thêëy quấ
mïåt mỗi vâ kiïåt sûác.”
“Mổi ngûúâi coi tưi chùèng ra gò. Sïëp tưi khưng nhòn thêëy
nùng lûåc thêåt sûå ca tưi.”
“Khưng ai cêìn àïën tưi cẫ – d lâ úã cưng súã hay úã nhâ. Vúå/
chưìng tưi chó nghơ túái tưi khi cố hốa àún àang chúâ thanh toấn.”
“Tưi cẫm thêëy nẫn lông vâ chùèng côn cht chđ nâo nûäa.”
“Tưi lâm viïåc thêåm chđ côn khưng à ùn. Chùỉc tưi chùèng

thïí nâo tiïën bưå àûúåc.”
“Cåc sưëng ca tưi thiïëu thưën mổi thûá.”

7


THE 8th HABIT

“Tưi chùèng lâm àûúåc gò ra hưìn.”
“Tưi cẫm thêëy thêåt trưëng rưỵng. Cåc sưëng àưëi vúái tưi trúã
nïn vư nghơa, mổi thûá ln khiïën tưi ht hêỵng.”
“Tưi thêåt sûå tûác giêån vâ rúi vâo trẩng thấi hoẫng súå. Tưi
khưng thïí àïí mêët viïåc àûúåc.”
“Tưi rêët cư àún.”
“Tưi hoân toân kiïåt sûác; mổi thûá lc nâo cng gêëp gấp.”
“Tưi bõ quẫn l chùåt chệ tûúãng chûâng khưng thúã nưíi.”
“Tưi phất ưëm vò nhûäng chuån bê phấi vâ xu nõnh.”
“Tưi bõ thc ếp bùçng mổi giấ phẫi àẩt àûúåc chó tiïu doanh
sưë. Tưi khưng thïí chõu nưíi ấp lûåc cưng viïåc nhû thïë. Tưi khưng
à thúâi gian cng nhû sûác lûåc àïí hoân thânh viïåc gò cẫ.”
“Trong mưåt gia àònh mâ vúå/chưìng khưng biïët cẫm thưng
cho nhau, con cấi khưng nghe lúâi cha mể thò nhâ cng khưng
côn lâ mưåt núi chưën bònh n nûäa.”
“Tưi khưng thïí thay àưíi àûúåc àiïìu gò cẫ.”
***
Nhûäng lúâi than vận nây cố thïí xët phất tûâ nhûäng
con ngûúâi rêët àưỵi bònh thûúâng cho àïën nhûäng ngûúâi cố
àõa võ cao trong xậ hưåi. Hổ lâ cấc bêåc lâm cha lâm mể,
nhûäng àûáa con, cấc nhâ quẫn l, chun gia, cho túái cấc
võ lậnh àẩo cêëp cao úã khùỉp mổi núi trïn thïë giúái. Hổ

àang tûâng ngây àưëi mùåt vúái nhûäng thấch thûác ca cåc
sưëng. Nhûäng lúâi lệ trïn tuy àûúåc thưët ra tûâ nhûäng nưỵi
8


THỐI QUEN THÛÁ 8

niïìm riïng nhûng bẩn cố thïí nhòn thêëy trûúâng húåp ca
chđnh mònh trong àố. Carl Rogers tûâng nối: “Nhûäng gò
riïng tû nhêët chđnh lâ nhûäng gò chung nhêët”.
Thûåc tïë cố nhûäng ngûúâi rêët hùng hấi, têån ty, nùng
àưång vâ tđch cûåc trong cưng viïåc, nhûng sưë ngûúâi nhû thïë
khưng nhiïìu. Mưåt cêu hỗi tưi thûúâng àùåt ra cho cûã tổa
ca mònh lâ: “Bao nhiïu ngûúâi trong sưë cấc bẩn àưìng
vúái nhêån àõnh rùçng tẩi núi lâm viïåc ca mònh, phêìn lúán
cấc nhên viïn thûúâng cố nùng lûåc, tri thûác vâ tiïìm nùng
cao hún nhiïìu so vúái u cêìu cưng viïåc?”. Àẩi àa sưë cûã
tổa àïìu giú tay tấn thânh. Vâ cng chđnh nhûäng ngûúâi
tấn thânh àố lẩi cố chung mưåt cẫm nhêån lâ hổ àang chõu
nhûäng ấp lûåc rêët nùång nïì trong cưng viïåc. Hậy thûã nghơ
xem ấp lûåc àố lúán àïën mûác nâo khi hổ àang phẫi àưëi mùåt
vúái nhûäng àôi hỗi ngây câng cao vïì viïåc tẩo ra nhiïìu sẫn
phêím hún vúái giấ rễ hún àïí cẩnh tranh trong mưåt thïë
giúái àêìy biïën àưång nhû hiïån nay, nhûng hổ lẩi khưng cố
cú hưåi àïí thïí hiïån hïët tâi nùng vâ trđ tụå ca bẫn thên.
Sûå bêët cêåp nây thïí hiïån rộ nhêët úã cấc tưí chûác khi hổ
thiïëu têåp trung cng nhû khưng thûåc hiïån cấc ûu tiïn ca
mònh. Tưí chûác Harris Interactive gêìn àêy àậ tiïën hânh
nhiïìu cåc khẫo sất vïì Chó sưë Thûåc hiïån xQ (Execution
Quotient) trïn 23.000 ngûúâi lâm viïåc toân thúâi gian

trong cấc ngânh nghïì vâ lơnh vûåc dõch v then chưët tẩi
M. Kïët quẫ thu àûúåc khấ bêët ngúâ:
• Cố 37% cho rùçng hổ hiïíu rộ àưång cú vâ cấc mc tiïu
mâ cưng ty ca hổ àang hûúáng túái.
9


THE 8th HABIT

• Trung bònh mưåt trong nùm ngûúâi àûúåc hỗi nối rùçng
hổ thiïët tha vúái mc tiïu chung ca cưng ty.
• Trung bònh mưåt trong nùm ngûúâi àûúåc hỗi nối rùçng
hổ hiïíu rộ mưëi liïn hïå giûäa nhiïåm v ca bẫn thên
vúái mc tiïu ca cưng ty.
• Mưåt nûãa trong sưë nhûäng ngûúâi àûúåc hỗi cho rùçng hổ
hâi lông vúái kïët quẫ cưng viïåc mâ hổ lâm àûúåc hâng
tìn.
• Cố 15% sưë ngûúâi àûúåc phỗng vêën nối rùçng cưng ty àậ
thûåc sûå tẩo àiïìu kiïån thån lúåi gip hổ theo àíi vâ
hoân thânh mc tiïu.
• Cố 15% nối rùçng mưi trûúâng lâm viïåc ca hổ àẩt
àûúåc sûå tin cêåy úã mûác àưå cao.
• Cố 17% nối rùçng cưng ty ca hổ khuën khđch giao
tiïëp cúãi múã, tưn trổng nhûäng kiïën khấc biïåt
nhùçm tòm kiïëm nhûäng tûúãng múái mễ vâ hiïåu
quẫ.
• Cố 10% nối rùçng cưng ty ca hổ båc mổi ngûúâi phẫi
hoân toân chõu trấch nhiïåm vïì kïët quẫ cưng viïåc ca
bẫn thên hổ.
• Cố 20% nối rùçng hổ thûåc sûå tin tûúãng vâo cưng ty ca

hổ.
• Cố 13% sưë ngûúâi khẫo sất cho rùçng hổ cố mưëi quan
hïå húåp tấc chùåt chệ vâ àẩt àûúåc àưå tin cêåy cao vúái
àưìng nghiïåp vâ cấc bưå phêån khấc trong cưng ty.
10


THỐI QUEN THÛÁ 8

Giẫ sûã, nïëu mưåt àưåi bống cng cố mưåt t lïå nhû thïë,
thò chó cố bưën trong sưë mûúâi mưåt cêìu th ca àưåi trïn
sên biïët rộ mc tiïu “chiïën àêëu” ca àưåi mònh lâ gò. Chó
cố hai trong sưë mûúâi mưåt cêìu th quan têm àïën kïët quẫ
thi àêëu ca àưåi. Chó cố hai trong sưë mûúâi mưåt cêìu th
biïët chđnh xấc vai trô ca mònh trong àưåi vâ biïët rộ
nhiïåm v ca mònh lâ gò. Vâ trong toân àưåi bống, cố hai
cêìu th, xết vïì mưåt khđa cẩnh nâo àố, sệ cẩnh tranh
trong nưåi bưå ca chđnh mònh hún lâ têåp trung àấnh bẩi
àưëi th.
Nhûäng sưë liïåu trïn àêy trng khúáp vúái nhûäng trẫi
nghiïåm mâ tưi cố àûúåc khi lâm viïåc tẩi nhiïìu tưí chûác
khấc nhau trïn thïë giúái. Mùåc d thïë giúái àậ cố nhûäng
bûúác tiïën dâi vïì k thåt, àưíi múái sẫn phêím vâ toân
cêìu hốa nhûng hêìu hïët mổi ngûúâi àïìu khưng thïí
thânh cưng trong chđnh tưí chûác núi hổ àang lâm viïåc.
Hổ khưng cố niïìm say mï vúái cưng viïåc vâ thûúâng
khưng tòm àûúåc cẫm giấc hâi lông. Hổ thêët vổng, chấn
nẫn vâ khưng hiïíu rộ mc tiïu mâ tưí chûác ca hổ àang
nhùỉm túái hóåc nhûäng ûu tiïn cao nhêët ca tưí chûác àố
lâ gò. Àiïìu tưìi tïå hún lâ, hổ nghơ rùçng mònh chùèng thïí

thay àưíi àûúåc gò cẫ. Bẩn cố thïí hònh dung àûúåc cấi giấ
phẫi trẫ ca mưåt tưí chûác vâ cấ nhên lúán nhû thïë nâo
khi lûåc lûúång lao àưång ca hổ ln trong trẩng thấi
mïåt mỗi, thiïëu tûâ sûác sưëng, lông nhiïåt tònh cho àïën
kiïën thûác vâ nùng lûåc? Cấi giấ àố côn lúán hún gêëp
nhiïìu lêìn so vúái cấc khoẫn thụë, lậi vay vâ chi phđ tiïìn
lûúng gưåp lẩi!
11


THE 8th HABIT

TẨI SAO CÊÌN CỐ THỐI QUEN THÛÁ 8?
Thïë giúái àậ biïën àưíi sêu sùỉc kïí tûâ khi cën sấch 7
Habits of Highly Effective People àûúåc xët bẫn lêìn àêìu tiïn
nùm 1989. Giúâ àêy, nhûäng thấch thûác cng nhû sûå phûác
tẩp mâ chng ta àang àưëi mùåt trong cåc sưëng riïng,
trong cấc mưëi quan hïå gia àònh hay núi cưng súã àậ khấc
trûúác nhiïìu. Thûåc tïë, nùm 1989 lâ nùm àấnh dêëu nhiïìu sûå
kiïån nưíi bêåt – nùm chng ta chûáng kiïën sûå sp àưí ca bûác
tûúâng Berlin, nùm khúãi àêìu ca thúâi àẩi Cưng nghïå thưng
tin, cưåt mưëc àấnh dêëu sûå ra àúâi ca mưåt k ngun múái.
Nhiïìu ngûúâi hỗi rùçng liïåu 7 Thối quen àố cố côn ph
húåp vúái hiïån tẩi hay khưng. Cêu trẫ lúâi ca tưi ln lâ:
Khi câng cố nhiïìu sûå thay àưíi, khi thấch thûác câng trúã
nïn gay gùỉt bao nhiïu thò 7 Thối quen câng chûáng tỗ tđnh
ph húåp ca mònh bêëy nhiïu. Bẩn thêëy àêëy, 7 Thối quen
nối vïì cấch lâm thïë nâo àïí thânh àẩt. Àố chđnh lâ hiïån
thên ca mưåt mư thûác toân diïån chûáa àûång nhûäng
ngun tùỉc vïì tđnh cấch vâ sûå thânh àẩt mn thã ca

con ngûúâi.
Ngây nay, trúã thânh mưåt tưí chûác hay mưåt ngûúâi
thânh àẩt khưng côn lâ mưåt lûåa chổn àún thìn mâ lâ
mưåt mc tiïu bùỉt båc mâ bẩn phẫi vûún túái khi bûúác
vâo cåc chúi. Nhûng àïí tưìn tẩi, phất triïín, àưíi múái, vûúåt
trưåi vâ dêỵn àêìu trong thûåc tẩi múái nây, chng ta cêìn àẩt
àûúåc trïn mûác thânh cưng. u cêìu ca k ngun múái
nây chđnh lâ àẩi thânh cưng (greatness). Àố lâ sûå thânh
cưng m mận, hoân thânh cưng viïåc vúái sûå têån têm vâ
12


THỐI QUEN THÛÁ 8

àống gốp thỗa àấng ca tûâng cấ nhên. Nhûäng ëu tưë nây
àûúåc thïí hiïån trïn nhûäng phûúng diïån khấc nhau vâ
thåc nhûäng phẩm tr khấc nhau. Vđ d, àưëi vúái thânh
cưng, nghơa vâ thânh tđch lâ hai phẩm tr khấc nhau vïì
thïí loẩi, chûá khưng khấc nhau vïì mûác àưå. Àïí cố thïí khúi
dêåy nhiïìu hún nûäa tiïìm nùng vâ cẫm hûáng ca con ngûúâi
– àiïìu mâ chng tưi gổi lâ “tiïëng nối” (voice) – con ngûúâi
THỐI QUEN THÛÁ 8 - MƯÅT CẤCH NHỊN MÚÁI TÛÂ
7 THỐI QUEN ÀÏÍ THÂNH ÀẨT

TÛÚNG THÅC
5

Àưìng têm hiïåp lûåc

6

THÂNH TĐCH
TÊÅP THÏÍ

Renâ giu
ậ

bẫn
t

hên

Lùỉng nghe vâ Thêëu hiïíu

Tû duy cng thùỉng

7

ÀƯÅC LÊÅP

4

8

nã
ba g
uẫ hûná
áo c m
i
ra

ã
g n ca tòm
it ïnë nì hacá hổ
ra â tru iâ k cuẫ
ú
a
Tòm n v ngû noiá
ê
th iupá ïnë g
g ti

3
Ûu tiïn cho àiïìu
quan trổng nhêët

1

THÂNH TĐCH
2
CẤ NHÊN Bùỉt àêìu tûâ mc tiïu

Ln ch àưång

àậ àûúåc xấc àõnh

PH THÅC

Hònh 1.1
13

THE 8th HABIT

cêìn phẫi cố nïëp nghơ múái, k nùng múái, cưng c múái…
vâ mưåt thối quen múái.
Thối quen thûá 8 khưng phẫi lâ mưåt thối quen bõ chng
tưi bỗ qụn khi viïët 7 Thối quen. Thối quen thûá 8 nối vïì
viïåc nhêån biïët vâ khai thấc sûác mẩnh úã khđa cẩnh thûá 3 ca
7 Thối quen àïí àấp ûáng àôi hỗi ca thúâi àẩi lao àưång tri
thûác. Thối quen thûá 8 chđnh lâ viïåc Tòm ra “tiïëng nối” ca
bẫn thên vâ cưí v ngûúâi khấc tòm ra “tiïëng nối” ca hổ.
Thối quen thûá 8 àûa ra lúâi giẫi àấp cho nhûäng vêën àïì
mâ mưỵi chng ta cố thïí àang vêëp phẫi do u cêìu phất
triïín ca thúâi àẩi. Nố tûúng phẫn vúái nhûäng nưỵi àau vâ
thêët vổng mâ tưi àậ mư tẫ trong quín sấch trûúác. Àố lâ
mưåt thûåc tẩi mn thã, lâ tiïëng nối ca tinh thêìn nhên
vùn – chûáa àêìy niïìm tin vâ trđ tụå, bẫn lơnh vâ nhûäng
tiïìm nùng vư têån àïí phng sûå cho mưåt mc àđch cao cẫ.
TÂI NÙNG

NIÏÌM
ÀAM MÏ

TIÏËNG NỐI
nghơa àưåc nhêët vïì
hònh ẫnh cấ nhên

LÛÚNG TÊM

Hònh 1.2

14

NHU CÊÌU


THỐI QUEN THÛÁ 8

Tiïëng nối nây sệ lâ sûå hêåu thỵn mẩnh mệ gip cấc tưí
chûác tưìn tẩi, phất triïín vâ tấc àưång sêu sùỉc àïën tûúng lai
ca thïë giúái nây.
Tiïëng nối mang nghơa àưåc nhêët vïì hònh ẫnh cấ nhên –
nghơa nây àûúåc bưåc lưå khi chng ta àưëi mùåt vúái nhûäng
thấch thûác lúán nhêët ca bẫn thên vâ tẩo thïm sûác mẩnh
gip chng ta dấm àûúng àêìu vúái thấch thûác àố.
Hònh 1.2 cho thêëy tiïëng nối nùçm úã vng giao nhau
giûäa Tâi nùng (nùng khiïëu vâ sûác mẩnh trúâi ph), Niïìm
àam mï (cấi àem lẩi cho bẩn sûå nhiïåt tònh, hùng hấi vâ
ngìn cẫm hûáng), Nhu cêìu (bao gưìm têët cẫ nhûäng thûá
mâ thïë giúái nây cêìn bẩn mang lẩi), vâ Lûúng têm (tiïëng
nối nhỗ nùçm sêu trong lông bẩn cho bẩn biïët àêu lâ lệ
phẫi vâ thc gic bẩn lâm theo). Khi mưåt cưng viïåc kđch
thđch tâi nùng bẫn thên vâ khiïën niïìm àam mï trong bẩn
bng chấy – mưåt cưng viïåc mâ nhu cêìu lúán ca cẫ thïë giúái
àang cêìn àûúåc àấp ûáng vâ vò lûúng têm bẩn thc àêíy bẩn
cêìn phẫi àống gốp - thò khi àố tiïëng nối (voice), tiïëng gổi
(calling), vâ chín mûåc àẩo àûác (soul’s code) sệ xët
hiïån trong bẩn.
Cố mưåt khao khất bêím sinh vâ sêu sùỉc khố cố thïí
diïỵn àẩt bùçng lúâi tưìn tẩi trong mưỵi chng ta, àố lâ khao
khất tòm àûúåc tiïëng nối ca riïng mònh. Sûå bng nưí mang

tđnh cấch mẩng ca Internet lâ mưåt trong nhûäng minh
chûáng hng hưìn nhêët cho chên l nây. Internet cố lệ lâ
mưåt biïíu tûúång hoân hẫo ca mưåt thïë giúái múái, thïë giúái
ca tin hổc, ca nïìn kinh tïë tri thûác vâ ca nhûäng thay
15


THE 8th HABIT

àưíi àêìy kõch tđnh. Trong cën sấch àûúåc xët bẫn nùm
1999 Cluetrain Manifesto (tẩm dõch: Bẫn tun ngưn ca
chỵi tri thûác), cấc àưìng tấc giẫ Locke, Levine, Searls vâ
Weinberger àậ viïët nhû sau:
Têët cẫ chng ta àang ln cưë gùỉng tòm ra tiïëng nối
ca riïng mònh. Ngây ngây ta àang hổc cấch giao tiïëp vúái
nhûäng ngûúâi xung quanh… Trong nhâ ngoâi phưë ln
diïỵn ra cấc cåc àâm thoẩi mâ cấch àêy nùm nùm khưng
thïí cố àûúåc, vâ mưëc thúâi gian quan trổng chđnh lâ thúâi
àiïím bùỉt àêìu cåc cấch mẩng cưng nghïå thưng tin. Nhúâ
cố Internet vâ liïn kïët mẩng thưng tin toân cêìu (World
Wide Web), vư sưë nhûäng cåc àâm thoẩi xun lc àõa
àûúåc thûåc hiïån úã mổi mùåt ca cåc sưëng mâ nưåi dung
ca nố khưng sao kïí hïët àûúåc. Tuy nhiïn, tẩi hai àêìu ca
mưỵi cåc àâm thoẩi nhû thïë vêỵn lâ con ngûúâi…
mën tha thiïët àưëi vúái liïn kïët mẩng chûáng tỗ mưåt
khất khao mậnh liïåt mâ chó tinh thêìn múái cố thïí hiïíu
àûúåc nố. Sûå khất khao mậnh liïåt chó ra rùçng cố àiïìu gò àố
àang thiïëu vùỉng trong cåc sưëng ca chng ta. Àố chđnh
lâ êm thanh ca tiïëng nối con ngûúâi. Sûå lưi cën tinh
thêìn ca liïn kïët mẩng lâ niïìm hy vổng ca sûå quay trúã

lẩi ca tiïëng nối con ngûúâi.

Àïí hiïíu rộ hún vïì tiïëng nối, xin minh hổa bùçng mưåt
cêu chuån cố thûåc sau àêy. Khi gùåp Muhammad Yunus,
ngûúâi sấng lêåp Ngên hâng Grameen – Tưí chûác duy nhêët
àûúåc thânh lêåp nhùçm cung cêëp nhûäng khoẫn tđn dng
nhỗ cho nhûäng ngûúâi nghêo nhêët úã Bangladesh – tưi hỗi
Yunus bùçng cấch nâo vâ tûâ bao giúâ ưng cố àûúåc tûúãng
16


THỐI QUEN THÛÁ 8

nây. Ưng êëy trẫ lúâi rùçng lc àêìu ưng chùèng cố mưåt tûúãng
nâo cẫ. Chó àún giẫn lâ ưng thêëy cố ngûúâi àang tng bêën
vâ cưë gùỉng tòm mổi cấch àïí thoất ra, thïë lâ tûúãng xët
hiïån. tûúãng ca Muhammad Yunus vïì mưåt thïë giúái
khưng cố àối nghêo àậ lốe lïn tûâ mưåt sûå kiïån trïn àûúâng
phưë úã Bangladesh. Ưng àậ kïí lẩi cêu chuån êëy nhû sau:
Cêu chuån bùỉt àêìu cấch àêy 25 nùm. Khi êëy tưi àang
dẩy mưn Kinh tïë hổc tẩi mưåt trûúâng àẩi hổc úã Bangladesh. Àêët
nûúác nây àang lêm vâo nẩn àối. Lc àố tưi cẫm thêëy kinh
hoâng. Tẩi àêy tưi àang giẫng giẫi nhûäng l thuët Kinh tïë hổc
rêët kïu vúái sûå hùng hấi nhiïåt tònh ca mưåt ngûúâi cố bùçng Tiïën
sơ múái toanh tûâ M. Nhûng ngay khi bûúác ra khỗi cûãa lúáp, mùỉt
tưi àậ thêëy quanh mònh lâ nhûäng bưå xûúng, nhûäng con ngûúâi
àang chúâ chïët.
Tưi nhêån ra rùçng d tưi àậ tûâng àûúåc hổc vâ àang giẫng
dẩy nhûäng hổc thuët cao siïu nhêët vïì kinh tïë, thò àố cng chó
lâ l thuët sng vâ hoân toân vư nghơa àưëi vúái hoân cẫnh

hiïån tẩi ca nhên dên tưi. Vò thïë, tưi bùỉt àêìu tòm hiïíu cåc
sưëng ca nhûäng ngûúâi sưëng gêìn trûúâng àẩi hổc núi tưi lâm
viïåc. Tưi mën biïët liïåu tưi cố thïí lâm àûúåc gò, vúái tû cấch mưåt
con ngûúâi, àïí lâm giẫm búát nưỵi àau hay chêëm dûát sûå chïët
chốc, d chó vúái mưåt ngûúâi thưi. Tưi vûát bỗ cấch nhòn tûâ trïn
xëng. Thay vâo àố, tưi hổc cấch quan sất ca loâi cưn trng,
phất hiïån nhûäng gò thêåt sûå àang diïỵn ra ngay trûúác mùỉt mònh
– àấnh húi vâ súâ mố xem mònh cố thïí lâm àûúåc gò cố đch.
Mưåt sûå kiïån xẫy ra khiïën tưi rệ vâo mưåt hûúáng múái. Tưi
gùåp mưåt ph nûä àang lâm nhûäng chiïëc ghïë tre. Sau cåc trô
17


THE 8th HABIT

chuån, tưi múái biïët rùçng cưng viïåc nây chó mang lẩi cho cư
0,02 àư-la M mưåt ngây. Tưi khưng thïí nâo tin àûúåc mưåt
ngûúâi lâm viïåc qìn qåt sët ngây vâ lâm ra nhûäng chiïëc ghïë
tre àểp nhû thïë lẩi chó kiïëm àûúåc cố chûâng êëy tiïìn. Ngûúâi ph
nûä giẫi thđch vúái tưi do cư khưng cố vưën àïí mua tre lâm ghïë,
nïn phẫi vay ca mưåt nhâ bn, nhâ bn nây àùåt àiïìu kiïån
lâ cư chó àûúåc bấn sẫn phêím ca mònh cho ưng ta, vúái giấ do
ưng ta êën àõnh.
Vâ àiïìu àố giẫi thđch tẩi sao cư êëy chó kiïëm àûúåc vỗn vển
2 xu mưỵi ngây – cư àậ bõ lïå thåc vâo nhâ bn àố. Thïë sưë tiïìn
mua tre lâ bao nhiïu? Cư êëy àấp “Khoẫng 20 xu. Nïëu tre thêåt
tưët thò khoẫng 25 xu”. “Hổ chó cêìn cố 20 xu, vêåy mâ chùèng ai
cố thïí lâm àûúåc gò àïí gip hổ û?”, tưi nghơ. Ngay lc êëy, tưi
phên vên rùçng cố nïn cho cư êëy 20 xu hay khưng, nhûng sau
àố mưåt tûúãng nẫy ra trong àêìu tưi: hậy lêåp danh sấch nhûäng

ngûúâi cêìn sưë tiïìn tûúng tûå nhû thïë. Tưi cng mưåt nhốm sinh
viïn ài quanh khu phưë êëy trong nhiïìu ngây vâ trúã vïì vúái bẫn
danh sấch gưìm 42 ngûúâi. Khi tưi cưång lẩi sưë tiïìn mâ 42 ngûúâi
trong danh sấch cêìn, tưi thûåc sûå sûãng sưët: Sưë tiïìn mâ nhûäng
con ngûúâi nây cêìn tưíng cưång lâ… 27 àư-la! Tưi cẫm thêëy xêëu
hưí vúái chđnh mònh khi bẫn thên lâ mưåt thânh phêìn ûu t ca
xậ hưåi trûúác àố àậ khưng thïí gip 27 àư-la cho 42 con ngûúâi
- nhûäng ngûúâi thưëng khưí nhûng khếo tay vâ chùm chó.
Àïí chåc lưỵi, tưi rt tiïìn vâ àûa cho sinh viïn ca mònh.
Tưi nối: “Cấc em hậy àûa sưë tiïìn nây cho 42 ngûúâi mâ chng
ta àậ gùåp vâ nối vúái hổ rùçng àêy lâ mưåt khoẫn cho vay. Hổ cố
thïí hoân trẫ khi nâo hổ thûåc sûå cố khẫ nùng. Trong khi chúâ àúåi,
hổ cố thïí bấn sẫn phêím cho bêët cûá ai trẫ cho hổ giấ cao nhêët”.
18


THỐI QUEN THÛÁ 8

Sûå àưåc ấc sệ chiïën thùỉng khi nhûäng
con ngûúâi cố lûúng tri ngoẫnh mùåt lâm ngú
trûúác cấi xêëu.
EDMUND BURKE

Sau khi nhêån àûúåc sưë tiïìn êëy, nhûäng con ngûúâi àố rêët
phêën khúãi. Vâ sûå phêën khúãi ca hổ àậ khiïën tưi suy nghơ:
“Mònh cố thïí lâm gò hún thïë nûäa!”, tưi nghơ túái viïåc múã mưåt
phông giao dõch tđn dng ngay tẩi trûúâng àẩi hổc núi tưi giẫng
dẩy. Tưi quët àõnh àïën gùåp giấm àưëc ca mưåt chi nhấnh ngên
hâng vâ àïì nghõ ưng êëy cho nhûäng ngûúâi nghêo mâ tưi àậ gùåp
vay tiïìn. Nghe tưi nối, ưng êëy vư cng ngẩc nhiïn: “Ưng àiïn

â? Àiïìu àố lâ khưng thïí. Lâm sao chng tưi dấm cho nhûäng
ngûúâi nghêo àố vay tiïìn? Hổ khưng àấng tin cêåy àêu!”. Tưi cưë
gùỉng thuët phc ưng êëy: “Đt ra thò cng nïn thûã mưåt lêìn, àố
chó lâ mưåt khoẫn tiïìn nhỗ thưi mâ!”. Ưng êëy nối: “Khưng
àûúåc! Quy àõnh khưng cho phếp chng tưi lâm àiïìu àố. Hổ
khưng cố gò thïë chêëp cẫ, vẫ lẩi, khoẫn tiïìn àố quấ nhỗ àïí thûåc
hiïån giao dõch cho vay”. Ưng êëy khun tưi nïn gùåp nhûäng
quan chûác cêëp cao ca Ngên hâng Qëc gia tẩi th àư.
Tưi nghe lúâi ưng êëy vâ tòm gùåp nhûäng ngûúâi cố võ trđ tẩi
Ngên hâng Qëc gia, nhûng têët cẫ hổ àïìu nhû nhau. Cëi
cng, sau nhiïìu ngây chẩy túái chẩy lui, tưi quët àõnh tûå àûáng
ra lâm ngûúâi bẫo lậnh. “Tưi sệ lâ ngûúâi bẫo àẫm khoẫn núå àố,
tưi sệ k bêët k giêëy túâ gò ngên hâng u cêìu, vâ ngên hâng sệ
19


THE 8th HABIT

trao khoẫn tiïìn àố cho tưi àïí tưi chuín àïën nhûäng ngûúâi cêìn
gip àúä.”
Thïë lâ mổi viïåc bùỉt àêìu tûâ àố. Hổ khưng ngûâng nhùỉc nhúã
tưi rùçng nhûäng ngûúâi nghêo sau khi vay àûúåc tiïìn sệ khưng bao
giúâ trẫ núå. Tưi bẫo hổ: “Tưi sệ thûã”. Àiïìu bêët ngúâ lâ nhûäng
ngûúâi nghêo sau àố àậ hoân trẫ tưi khưng thiïëu mưåt xu. Tưi
cẫm thêëy rêët vui mûâng, quët àõnh trúã lẩi gùåp giấm àưëc chi
nhấnh ngên hâng vâ nối: “Anh thêëy khưng, hổ àậ hoân trẫ
àêìy à sưë tiïìn vay tưi, chùèng cố vêën àïì gò cẫ”. Nhûng ưng êëy
nối: “ƯÌ khưng, hổ àang lûâa anh àêëy. Khưng lêu àêu, rưìi hổ sệ
vay tiïìn nhiïìu hún vâ sệ khưng bao giúâ hoân trẫ lẩi anh àêu”.
Nhûng tưi tiïëp tc cho hổ vay thïm tiïìn, vâ hổ cng hoân trẫ

àêìy à. Tưi nối lẩi vúái ưng êëy nhûng ưng êëy nối: “Vêng, cố thïí
anh thânh cưng tẩi khu vûåc nây thưi, nïëu anh lâm thïë cho khu
vûåc thûá hai, anh sệ thêët bẩi ngay”. Tưi thûåc hiïån ngay cho khu
vûåc thûá hai – kïët quẫ lâ thânh cưng.
Thïë lâ sûå viïåc biïën thânh cåc àêëu giûäa tưi vúái ưng giấm
àưëc chi nhấnh vâ cêëp trïn ca ưng ta. Hổ vêỵn khùng khùng
cho rùçng vúái sưë lûúång lúán hún, 5 vng chùèng hẩn, tưi sệ thêëy
rùçng hổ àng. Thïë lâ tưi quët àõnh tiïën hânh cho vay úã 5 ngưi
lâng khấc vâ kïët quẫ thu àûúåc vêỵn lâ mổi ngûúâi hoân trẫ núå
àêìy à. Tuy vêåy, hổ vêỵn cûá khưng chõu, hổ nối: “Mûúâi, nùm
mûúi, mưåt trùm lâng…”. Vư tònh cåc àua giûäa tưi vâ hổ cûá
thïë tiïëp tc. Tưi cố àûúåc kïët quẫ mâ hổ khưng thïí ph nhêån,
búãi vò tiïìn tưi cho vay chđnh lâ tiïìn ca hổ, nhûng hổ vêỵn
khưng chêëp nhêån àiïìu àố búãi vò hổ àûúåc àâo tẩo àïí tin rùçng
ngûúâi nghêo lâ khưng àấng tin cêåy. May mùỉn thay, tưi àậ

20


THỐI QUEN THÛÁ 8

khưng àûúåc dẩy dưỵ theo cấch àố, nhúâ vêåy tưi cố thïí tin vâo
nhûäng gò mùỉt tưi thêåt sûå nhòn thêëy. Trong khi àố, àêìu ốc vâ
àưi mùỉt ca nhûäng viïn chûác cao cêëp trong ngên hâng àậ bõ
m quấng búãi nhûäng kiïën thûác mâ hổ àûúåc hổc.
Cëi cng, tưi chúåt suy nghơ, tẩi sao tưi cûá phẫi cưë gùỉng
àïí thuët phc hổ? Tưi hoân toân tin rùçng ngûúâi nghêo cố thïí
vay tiïìn vâ hoân trẫ àêìy à. Tẩi sao chng tưi lẩi khưng thânh
lêåp mưåt ngên hâng riïng? Chđnh nghơ àố àậ thưi thc tưi, vâ
thïë lâ tưi viïët àún àïì nghõ chđnh ph cho phếp tưi thânh lêåp

mưåt ngên hâng. Tưi àậ phẫi mêët hai nùm àïí thuët phc
chđnh ph vâ hoân têët cấc th tc giêëy túâ.
Vâo ngây 2 thấng 10 nùm 1983, chng tưi àậ thânh lêåp
mưåt ngên hâng – mưåt ngên hâng chđnh thûác vâ hoân toân àưåc
lêåp. Àiïìu lâm cho têët cẫ chng tưi vui mûâng lâ giúâ àêy chng
tưi àậ cố mưåt ngên hâng riïng cố thïí múã rưång hoẩt àưång theo
mën vâ chng tưi àậ lâm àûúåc àiïìu àố.

Khi têm trđ bẩn àûúåc thưi thc búãi nhûäng mc
àđch cao cẫ thò suy nghơ ca bẩn sệ phấ vúä mổi
râng båc. Têm hưìn bẩn sệ vûúåt qua mổi giúái
hẩn, thûác ca bẩn sệ vûún xa àïën mổi hûúáng,
vâ bẩn nhêån ra chđnh mònh trong mưåt thïë giúái
múái mễ, rưång lúán vâ tuåt diïåu.
Theo Yoga Sutras ca PATANJALI

21


THE 8th HABIT

Ngên hâng Grameen giúâ àêy àang cung cêëp cấc
khoẫn tđn dng tẩi hún 46.000 ngưi lâng úã Bangladesh.
Hổ cố hún 12.000 nhên viïn vúái 1.267 chi nhấnh, vưën
cho vay hún 4,5 t àư-la, vúái nhûäng khoẫn cho vay thêëp
nhêët tûâ 12 – 15 àư-la, trung bònh dûúái 200 àư-la. Mưỵi
nùm hổ cho vay khoẫng nûãa t USD. Thêåm chđ ngên
hâng Grameen côn cho nhûäng ngûúâi hânh khêët vay tiïìn
àïí gip àúä hổ thoất khỗi cẫnh nghêo tng vâ chuín
sang bn bấn. Khoẫn vay vïì nhâ úã lâ 300 USD. Khoẫn

tiïìn nây cố thïí khưng lúán lùỉm àưëi vúái nhiïìu ngûúâi,
nhûng tấc àưång ca nố àïën tûâng con ngûúâi àang gùåp khố
khùn thò khưng hïì nhỗ cht nâo. Vúái 500 triïåu àư-la cho
vay mưỵi nùm, cố khoẫng 3,7 triïåu ngûúâi cêìn vay, vâ 96%
trong sưë hổ lâ ph nûä. Têët cẫ nhûäng ngûúâi vay vưën ca
ngên hâng Grameen àïìu nghiïåm ra rùçng hổ hoân toân cố
thïí thay àưíi cåc sưëng ca mònh nhúâ vâo cấc khoẫn vay
nhỗ bế nây. 3,7 triïåu con ngûúâi àố àậ tûâng thûác sët àïm
ài bưå àïí sấng súám hưm sau cố mùåt tẩi vùn phông ca
Ngên hâng Grameen, tuy gûúng mùåt côn ngẩi ngng
nhûng quët têm trong lông hổ thò sưi sc. Cưåi rïỵ ca
ngìn sûác mẩnh nây lâ chđ phêën àêëu, cưë gùỉng àïí trúã
thânh nhûäng nûä doanh nhên tûå lûåc vâ àưåc lêåp àïí tòm àïën
thânh cưng. Vâ hổ àậ tòm àûúåc tiïëng nối ca chđnh mònh.
Trong quấ trònh nghiïn cûáu vâ phỗng vêën mưåt sưë nhâ
lậnh àẩo cêëp cao trïn thïë giúái, tưi nhêån thêëy rùçng têìm
nhòn vâ tiïëng nối ca hổ thûúâng àûúåc hònh thânh mưåt
cấch tûâ tûâ chêåm rậi. Dơ nhiïn cng cố nhûäng trûúâng húåp
ngoẩi lïå. Têìm nhòn ca mưåt sưë ngûúâi cố thïí xët phất bêët
22


THỐI QUEN THÛÁ 8

chúåt tûâ thûác ca hổ. Nhûng nhòn chung, tưi cho rùçng
têìm nhòn thûúâng xët hiïån khi con ngûúâi thûác àûúåc
nhu cêìu ca cưång àưìng vâ lûúng têm ca hổ thûåc sûå
mën àấp ûáng nhu cêìu àố. Mưåt khi hổ àậ àấp ûáng àûúåc
nhûäng nhu cêìu àố, hổ sệ nhêån thêëy mưåt nhu cêìu khấc,
rưìi hổ lẩi tiïëp tc àấp ûáng nhu cêìu múái, vâ cûá thïë viïåc

àấp ûáng diïỵn ra liïn tc. Tûâng bûúác, hổ bùỉt àêìu khấi quất
hốa thûác vïì nhûäng nhu cêìu nây vâ suy nghơ vïì nhûäng
cấch thûác nhùçm thïí chïë hốa nhûäng nưỵ lûåc ca mònh àïí
ln duy trò àûúåc mổi nưỵ lûåc àố.
Muhammad Yunus chđnh lâ mưåt vđ d c thïí vïì mưåt
con ngûúâi nhû thïë – mưåt con ngûúâi cố thûác rộ râng vïì
nhu cêìu ca cưång àưìng vâ àấp ûáng nhu cêìu àố bùçng lûúng
têm, tâi nùng vâ niïìm àam mï ca mònh. Àêìu tiïn Yunus
chó lâm mưåt mònh vâ tòm ra tiïëng nối ca riïng mònh,
nhûng sau àố ưng àậ truìn cẫm hûáng vâ thưi thc ngûúâi
khấc tham gia vâ tòm ra tiïëng nối ca chđnh hổ. Phong
trâo cung cêëp cấc khoẫn tđn dng nhỗ úã Bangladesh giúâ
àêy àậ àûúåc nhên rưång ra khùỉp thïë giúái.

Rêët đt ngûúâi trong chng ta cố thïí lâm àûúåc
nhûäng viïåc lúán lao, nhûng têët cẫ chng ta àïìu cố
thïí lâm àûúåc nhûäng viïåc nhỗ bế vúái têët cẫ
tònh thûúng u vư búâ.
MỂ TERESA

23


THE 8th HABIT

NƯỴI ÀAU – VÊËN ÀÏÌ – GIẪI PHẤP
Tưi àậ múã àêìu cën sấch nây bùçng hâng loẩt nhûäng
lúâi than vận tûúång trûng cho nhûäng vêën àïì chng ta àang
àưëi mùåt trong cåc sưëng hâng ngây. Nhûäng vêën àïì àố
àûúåc cẫm nhêån trong mổi têìng lúáp xậ hưåi, úã mổi loẩi

hònh tưí chûác.
Mc àđch ca cën sấch nây lâ cung cêëp cho bẩn mưåt
têëm bẫn àưì chó àûúâng nhùçm gip bẩn thoất khỗi nhûäng
nưỵi àau vâ sûå thêët vổng, àïí tòm àïën sûå mận nguån thêåt
sûå; àưìng thúâi múã rưång nghơa vâ sûå àống gốp ca bẩn khưng chó trong cưng viïåc, trong tưí chûác mâ cẫ trong cåc
sưëng ca bẩn. Nối ngùỉn gổn, cën sấch nây sệ gip bẩn
tòm àûúåc tiïëng nối ca bẫn thên. Mưåt khi tòm àûúåc tiïëng nối
ca bẫn thên, bẩn sệ truìn cẫm hûáng cho nhûäng ngûúâi
mâ bẩn quan têm thêåt sûå àïí gip hổ tòm àûúåc tiïëng nối ca
riïng hổ vâ gia tùng gêëp bưåi sûå thânh àẩt vâ têìm ẫnh hûúãng
ca hổ. Bẩn sệ khấm phấ ra rùçng ẫnh hûúãng vâ khẫ nùng
lậnh àẩo ca mưåt con ngûúâi nùçm úã sûå lûåa chổn, chûá
khưng phẫi úã àõa võ vâ quìn lûåc nhû mổi ngûúâi thûúâng
lêìm tûúãng.
Cấch tưët nhêët, cng lâ cấch duy nhêët, àïí vûúåt qua
nhûäng nưỵi àau vâ tòm àïën mưåt giẫi phấp lêu dâi lâ phẫi
hiïíu àûúåc ngun nhên cú bẫn gêy ra nưỵi àau. Trong
trûúâng húåp nây, phêìn lúán vêën àïì cưët lội nùçm úã hânh vi,
xët phất tûâ mưåt mư thûác khiïëm khuët hay sai lïåch,
hóåc tûâ cấch nhòn vïì bẫn tđnh ca con ngûúâi – àiïìu vưën

24