Giáo án Ngữ văn 6 bài 16: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
BÀI 16 - TIẾT 65: VĂN BẢN: THẦY THUỐC GIỎI CỐT
NHẤT Ở TẤM LÒNG
( Hồ Nguyên Trừng)
I. Mục tiêu :
1. Kiến thức: - Phẩm chất cao đẹp của vị Thái y lệnh.
- Đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm truyện trung đại: Gần với kí ghi chép sự việc.
- Truyện nêu cao gương sáng của một bậc lương y chân chính.
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản truyện trung đại..
- Phân tích được các sự kiện trong truyện.
- Kể lại truyện.
3. Thái độ: - Giáo dục học sinh tinh thần kính phục nhân cách trong sáng cao thượng của
những người hết lòng phục vụ nhân dân.
II. Chuẩn bị :
1. GV: - Đọc thêm truyện trung đại Việt Nam.
2. HS: - Đọc và soạn bài theo câu hỏi SGK.
III. Tiến trình tổ chức dạy - học:
1. Kiểm tra bài cũ: - Kể các sự việc chính trong truyện “Mẹ hiện dạy con”.
- Nhận xét về cách dạy con của bà mẹ.
2. Các hoạt động dạy - học:
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ 1: Tìm hiểu về tác giả

I. TÌM HIỂU CHUNG ( 4’)

- HS đọc chú thích *

* Hồ Nguyên Trừng

- GV giảng: Nam Ông mộng lục - Nam Ông là
tên hiệu - bút danh của tác giả.

- Nam ông mộng lục - Viết trong thời gian
sống ở TQ.

Tập truyện kí được viết bằng chữ Hán trong thời
gian Hồ Nguyên Trừng sống lưu vong ở TQ.
HĐ 2: Tìm hiểu chung


- GV đọc mẫu

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

- HS đọc tiếp

1. Đọc - tìm hiểu chú thích.

? Truyện có thể phân đoạn ntn? Nêu ND từng
đoạn?

2. Bố cục: 3 đoạn

- HS: Chia bố cục

* Mở truyện: từ đầu đến “trọng vọng”
Giới thiệu mấy nét về tên họ, chức vụ công
đức của cụ lương y.

* Thân truyện: tiếp đến lòng ta mong mỏi
Diễn biến của câu chuyện qua một tình
huống gây cấn thử thách.
* Kết truyện:

HĐ 3: Tìm hiểu văn bản
? Nhân vật thái y lệnh ... được giới thiệu qua
những nét đáng chú ý nào về tiểu sử?

Hạnh phúc chân chính lâu dài của gd lương
y.
III. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Công đức của bậc lương y :

- HS: Có nghề gia truyền, là thầy thuốc trông
coi việc chữa bệnh trong cung vua ( Thái y)

- Đem hết của cải mua thuốc tốt, tích trữ thóc
gạo… để cứu người.

? Điều đó cho thấy thầy là người có địa vị cao,
là lương y giỏi. Tuy nhiên, người đương thời
trọng vọng thầy chủ yếu vì lí do gì? chi tiết nào
nói rõ điều đó?

- Không né tránh dù bệnh tình hiểm nghèo.
- Dựng nhà để chữa trị cho những kẻ khốn
cùng, đói khát

- HS: Trả lời

? Những chi tiết đó nói lên phẩm chất gì của
người thầy thuốc?
GV bình: Chỉ bằng vài lời giới thiệu hết sức
ngắn gọn, tác giả đã cho người đọc hiểu hết
công đức của bậc lương y. Không một chút nề
=>Có tài trị bệnh, có đức thương người.
hà, không nảy may vụ lợi, người thầy thuốc đã
dốc toàn tâm toàn ý toàn lực đi cứu người. Cũng
bởi công đức ấy mà thầy được muôn người
trọng vọng, muôn đời nhớ ơn. Lời giới thiệu
khái quát đó cũng là lời dẫn đưa người đọc vào
câu chuyện loé sáng nhất về y đức của ông.


? Tấm lòng người thầy thuốc bộc lộ rõ nhất
trong một tình huống đặc biệt. Đó là tình huống
nào?
- HS: Phải lựa chọn: chữa bệnh cho dân nghèo
hay khám bệnh cho bậc quý nhân theo lệnh nhà
vua.
? Thầy thuốc họ Phạm đã quyết định thế nào? vì
sao ngài quyết định như thế?
- HS: Trị bệnh cứu người trước vì biết mạng
sống của con người này trông cậy vào mình.
? Làm như thế người thầy thuốc sẽ mắc tội gì
với vua?
- HS: Tội chết, như lời quan trung sứ nói : “
Phận làm tôi… chăng?”

2. Hành động của bậc lương y :

- Chữa bệnh cho dân trước -> vào cung khám
bệnh theo lệnh vua sau.

? Em hiểu gì về người thầy thuốc qua câu nói
của ông: “ Tôi có mắc tội cũng không biết làm
thế nào. Nếu người kia không được cứu sẽ chết
trong khoảnh khắc, chẳng biết trông vào đâu.
Tính mệnh của tiểu thần còn trông cậy vào Chúa
thượng, may ra thoát. Tội tôi xin chịu”?
- HS: Bộc lộ nhân cách, bản lĩnh của ông :
quyền uy không thắng nổi y đức; đặt mạng sống
của người bệnh lên trên hết, tin ở việc mình làm.
GV bình: Tình huống gay go đặt ra thử thách y
đức và bản lĩnh của vị Thái y lệnh. Hành động
ấy là minh chứng hùng hồn nhất cho tấm lòng
ngay thẳng, sạch trong, hết lòng vì người bệnh
của bậc lương y. Không phân biệt sang hèn, bất
chấp cả quyền uy của vua chúa hay thậm chí cả
tính mạng mình, hành động theo lương tâm
người thầy thuốc. Lời nói của ông thể hiện một
thái độ vừa mềm mỏng vừa cứng cỏi, vừa có lý,
vừa có tình.
? Trị bệnh cứu người trước, vào cung khám
bệnh sau, cách xử thế can đảm đó của người
thầy thuốc đã dẫn đến kết quả gì?

- Chọn lựa : tính mạng của người bệnh và
tính mạng bản thân  chọn tính mạng người
bệnh.

- HS: Người bệnh được cứu sống, vua gọi là “
bậc lương y chân chính”
? Đọc lại hai câu trong đoạn cuối và suy nghĩ
xem vì sao tác giả lại kết thúc truyện như vậy?
Cách kết thúc đó( không nói đến nhân vật mà
nói đến con cháu của ông) có đề cao được y đức
của vị Thái y lệnh không?
GV bình: Cách kết thúc này không chỉ đề cao y
đức của thái y họ Phạm mà còn khẳng định quan
niệm truyền thống của nhân dân về thuyết nhân
quả : ở hiền gặp lành.
? Truyện ca ngợi điều gì?
- HS: Rút ra ý nghĩa
? Y đức này có cần cho người thầy thuốc hôm
nay không? Vì sao?
- HS: Rất cần, vì thời nào thầy thuốc giỏi cũng
cốt ở tấm lòng. Lương y phải như từ mẫu.
? Nghệ thuật gì đã đem đến cho câu chuyện sự
hấp dẫn?
? Hiệu quả giáo dục của câu chuyện rất cao,
theo em là do cách viết như thế nào?
- HS: Trả lời
- HS đọc phân ghi nhớ ( SGK)
HĐ 4: Hướng dẫn luyện tập

=> Bậc lương y chân chính, giỏi về nghề
nghiệp lại có lòng nhân đức vừa có tài vừa
có tâm.
3. Hạnh phúc của bậc lương y :

- Con cháu làm quan lương y, không để sa
sút nghiệp nhà.

? Theo em một lương y chân chính phải ntn?

 Tài đức của Thái y lệnh họ Phạm sống
mãi vì được con cháu kế tục xứng đáng.


4. Ý nghĩa của truyện :
- Ca ngợi phẩm chất cao quý của người thầy
thuốc, không chỉ tài chữa bệnh mà quan
trọng hơn phải có lòng thương yêu và quyết
tâm cứu sống người bệnh.

* Nghệ thuật:
- Khai thác tình huống mâu thuẫn để làm nổi
rõ tính cách nhân vật.
- Truyện dùng hình thức ghi chép người thật
và việc thật nên có hiệu quả giáo dục
trực tiếp.
* Ghi nhớ SGK
IV. LUYỆN TẬP ( 3’)
- Lương y chân chính phải vừa có tài năng ,
phải vừa có y đức.
3. Củng cố ( 3’)
HS đọc phần đọc thêm
Nhắc lại ND chính của truyện
4. Hướng dẫn học ở nhà ( 2’)
Đọc lại truyện, nhớ những nét chính về nội dung và nghệ thuật của truyện.

- Kể lại truyện.
- Đọc và tìm hiểu thêm về y đức.
- Xem lại kiến thức vè Tiếng Việt đã học -> Giờ sau ôn tập.