Báo cáo SKSSVTN

Trường THPT HUỲNH THÚC
Trường THPT HUỲNH THÚC
KHÁNG
KHÁNG
CHÀO MỪNG CÁC EM THAM DỰ
CHÀO MỪNG CÁC EM THAM DỰ
BUỔI TẬP HUẤN VÀ TƯ VẤN SKSS
BUỔI TẬP HUẤN VÀ TƯ VẤN SKSS
VTN, MA TUÝ VÀ HIV/AIDS
VTN, MA TUÝ VÀ HIV/AIDS

Các em thân mến!
Các em thân mến!
Khi đến tuổi trưởng thành, lập
Khi đến tuổi trưởng thành, lập
gia đình có con, là niềm hạnh
gia đình có con, là niềm hạnh
phúc của mỗi người. Nhưng có
phúc của mỗi người. Nhưng có
thai ngoài ý muốn, đặc biệt
thai ngoài ý muốn, đặc biệt
các em ở lứa tuổi vị thành
các em ở lứa tuổi vị thành
niên, là niềm bất hạnh lớn.
niên, là niềm bất hạnh lớn.

Các em biết rằng các em ở lứa tuổi vị thành
Các em biết rằng các em ở lứa tuổi vị thành
niên cũng có thể, có quan hệ tình dục

niên cũng có thể, có quan hệ tình dục
sớm và hậu quả của nó là sẽ có thai ngoài
sớm và hậu quả của nó là sẽ có thai ngoài
ý muốn.
ý muốn.


Việc hiểu biết và thực hiện các biện pháp
Việc hiểu biết và thực hiện các biện pháp
tránh thai phù hợp, cho các em ở lứa tuổi
tránh thai phù hợp, cho các em ở lứa tuổi
vị thành niên vào những thời điểm cần
vị thành niên vào những thời điểm cần
thiết, là hết sức quan trọng trong tình
thiết, là hết sức quan trọng trong tình
hình hiện nay, có như vậy mới ngăn chặn
hình hiện nay, có như vậy mới ngăn chặn
và giảm dần có thai ngoài ý muốn, tình
và giảm dần có thai ngoài ý muốn, tình
trạng nạo phá thai bừa bãi và phá thai
trạng nạo phá thai bừa bãi và phá thai
trước hôn nhân, là hủy hoại sức khỏe ,
trước hôn nhân, là hủy hoại sức khỏe ,
hạnh phúc và sự nghiệp của bạn.
hạnh phúc và sự nghiệp của bạn.

THỰC TRẠNG CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
THỰC TRẠNG CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
ĐẾN SKSS VỊ THÀNH NIÊN Ở VIỆT NAM
ĐẾN SKSS VỊ THÀNH NIÊN Ở VIỆT NAM


Theo
Theo
Tổ chức Y tế Thế giới
Tổ chức Y tế Thế giới
(
(
WHO
WHO
) lứa
) lứa
tuổi 10 - 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên.
tuổi 10 - 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên.
Thanh niên trẻ là lứa tuổi 19 - 24 tuổi.
Thanh niên trẻ là lứa tuổi 19 - 24 tuổi.
Chương trình Sức khỏe sinh sản/Sức khỏe
Chương trình Sức khỏe sinh sản/Sức khỏe
tình dục vị thành niên-thanh niên của khối
tình dục vị thành niên-thanh niên của khối
Liên minh châu Âu
Liên minh châu Âu
(
(
EU
EU
) và
) và
Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc
Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc
(UNFPA) lấy

(UNFPA) lấy
độ tuổi 15 - 24 tuổi.
độ tuổi 15 - 24 tuổi.



Đây là nhóm tuổi dồi dào về sức sống, ý
Đây là nhóm tuổi dồi dào về sức sống, ý
tưởng, nhiệt tình, khát vọng và tiềm năng
tưởng, nhiệt tình, khát vọng và tiềm năng
khiến họ trở thành một tài sản quý giá và
khiến họ trở thành một tài sản quý giá và
nguồn nhân lực quan trọng của đất nước
nguồn nhân lực quan trọng của đất nước


Ở
Ở
Việt Nam
Việt Nam
vị thành niên là lứa tuổi
vị thành niên là lứa tuổi
chiếm khoảng
chiếm khoảng
22,5% dân số, và Quảng Nam: VTN chiếm
22,5% dân số, và Quảng Nam: VTN chiếm
23,03%
23,03%
. Thanh niên là từ 16 - 24 tuổi. Trẻ em
. Thanh niên là từ 16 - 24 tuổi. Trẻ em

được luật pháp bảo vệ chăm sóc giáo dục là dưới
được luật pháp bảo vệ chăm sóc giáo dục là dưới
16 tuổi. Về mặt luật pháp vị thành niên là dưới 18
16 tuổi. Về mặt luật pháp vị thành niên là dưới 18
tuổi.
tuổi.

Nhưng với thực trạng hiện nay, VTN lại là nhóm
Nhưng với thực trạng hiện nay, VTN lại là nhóm
tuổi có nguy cơ cao đối với bệnh tật và tử vong,
tuổi có nguy cơ cao đối với bệnh tật và tử vong,
đặc biệt đối với các bệnh liên quan đến lối sống
đặc biệt đối với các bệnh liên quan đến lối sống
(Tâm thần, tai nạn, nghiên, ma tuý, hoặc nhiễm
(Tâm thần, tai nạn, nghiên, ma tuý, hoặc nhiễm
HIV/AIDS...)chiếm tỉ lệ 58,4% số ca bệnh tật và
HIV/AIDS...)chiếm tỉ lệ 58,4% số ca bệnh tật và
68,4% số ca tử vong, hoặc ít nhất là 100.000 VTN
68,4% số ca tử vong, hoặc ít nhất là 100.000 VTN
chết vì tự tử trên thế giới. Bên cạnh đó, sự nghèo
chết vì tự tử trên thế giới. Bên cạnh đó, sự nghèo
đói và bất bình đẳng về giới có thể ảnh hưởng lớn
đói và bất bình đẳng về giới có thể ảnh hưởng lớn
đến sự phát triển và chất lượng sức khoẻ VTN
đến sự phát triển và chất lượng sức khoẻ VTN

Ở Việt Nam, thực trạng các vấn đề liên quan
Ở Việt Nam, thực trạng các vấn đề liên quan
đến tuổi VTN cũng rất cần quan tâm:
đến tuổi VTN cũng rất cần quan tâm:


Nhiều trẻ em phải bỏ học từ bậc trung học
Nhiều trẻ em phải bỏ học từ bậc trung học
cơ sở
cơ sở

■
■
Tỉ lệ đáng kể trẻ em ở nông thôn và
Tỉ lệ đáng kể trẻ em ở nông thôn và
miền núi bị mù chữ
miền núi bị mù chữ

■
■
Nhiều trẻ em phải lao động để đóng
Nhiều trẻ em phải lao động để đóng
góp vào thu nhập của gia đình
góp vào thu nhập của gia đình

GIÁO DỤC VÀ LAO ĐỘNG:
GIÁO DỤC VÀ LAO ĐỘNG:

PHÁ THAI:
PHÁ THAI:
Theo thống kê, 20-30% phá thai ở
Theo thống kê, 20-30% phá thai ở
các cơ sở y tế công lập là VTN,
các cơ sở y tế công lập là VTN,
thanh niên trẻ chưa kết hôn. Đặc

thanh niên trẻ chưa kết hôn. Đặc
biệt là họ thường hay phá thai muộn
biệt là họ thường hay phá thai muộn
nên phải đối mặt với nguy cơ băng
nên phải đối mặt với nguy cơ băng
huyết, nhiễm trùng, vô sinh hoặc có
huyết, nhiễm trùng, vô sinh hoặc có
thể đưa đến tử vong...
thể đưa đến tử vong...

CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA
CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA
ĐƯỜNG TÌNH DỤC VÀ HIV/AIDS
ĐƯỜNG TÌNH DỤC VÀ HIV/AIDS

Tỉ lệ mắc bệnh lây truyền qua đường
Tỉ lệ mắc bệnh lây truyền qua đường
tình dục ở VTN tuy không cao như lứa
tình dục ở VTN tuy không cao như lứa
tuổi trưởng thành nhưng là một vấn
tuổi trưởng thành nhưng là một vấn
đề hết sực nghiêm trọng
đề hết sực nghiêm trọng

Gần 1/10 các trường hợp nhiễm
Gần 1/10 các trường hợp nhiễm
HIV/AIDS ở nhóm tuổi 13-19
HIV/AIDS ở nhóm tuổi 13-19

LẠM DỤNG TÌNH DỤC TRẺ VTN:

LẠM DỤNG TÌNH DỤC TRẺ VTN:



- Có nhiều trẻ em gái bị lạm dụng tình
- Có nhiều trẻ em gái bị lạm dụng tình
dục dưới nhiều hình thức. Có đến 11,2%
dục dưới nhiều hình thức. Có đến 11,2%
VTN có quan hệ tình dục, trong đó có
VTN có quan hệ tình dục, trong đó có
33,9% không sử dụng biện pháp tránh
33,9% không sử dụng biện pháp tránh
thai nào
thai nào

- Nhiều trẻ gái 12-17 tuổi bị dụ dỗ, cưỡng
- Nhiều trẻ gái 12-17 tuổi bị dụ dỗ, cưỡng
bức tham gia vào các hoạt động mại dâm
bức tham gia vào các hoạt động mại dâm

SINH ĐẺ:
SINH ĐẺ:

Tình trạng thai sản VTN cũng
Tình trạng thai sản VTN cũng
rất đáng lo ngại chiếm từ
rất đáng lo ngại chiếm từ
6,2-13%, theo thống kê có
6,2-13%, theo thống kê có
39/1000 trẻ gái tuổi từ 15-19

39/1000 trẻ gái tuổi từ 15-19
sinh con
sinh con

KIẾN THỨC CỦA VTN VỀ SKSS CÒN THIẾU:
KIẾN THỨC CỦA VTN VỀ SKSS CÒN THIẾU:

- 42% nam và 51% nữ VTN và thanh niên trẻ
- 42% nam và 51% nữ VTN và thanh niên trẻ
chưa được nghe nói về KHHGĐ
chưa được nghe nói về KHHGĐ

58% trong số 1464 sinh viên được nghiên cứu
58% trong số 1464 sinh viên được nghiên cứu
trả lời sai về thời kỳ dễ thụ thai ở phụ nữ
trả lời sai về thời kỳ dễ thụ thai ở phụ nữ

85% không nói đúng về sử dụng bao cao su
85% không nói đúng về sử dụng bao cao su

Khi hỏi về các bệnh lây truyền qua đường tình
Khi hỏi về các bệnh lây truyền qua đường tình
dục, ngoài HIV/AIDS, tỉ lệ có nêu được các bệnh
dục, ngoài HIV/AIDS, tỉ lệ có nêu được các bệnh
khác rất thấp:
khác rất thấp:
+ 30% nêu tên bệnh lậu
+ 30% nêu tên bệnh lậu
+ 32% nêu tên bệnh giang mai
+ 32% nêu tên bệnh giang mai

+ 1% nêu tên các bệnh khác
+ 1% nêu tên các bệnh khác

TẠI QUẢNG NAM
TẠI QUẢNG NAM
:
:
Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản đã đem lại
Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản đã đem lại
nhiều kết quả tốt.
nhiều kết quả tốt.
Số phụ nữ 15-19 tuổi sinh con có giảm. Tuy
Số phụ nữ 15-19 tuổi sinh con có giảm. Tuy
nhiên, VTN chưa được trang bị một cách đầy đủ,
nhiên, VTN chưa được trang bị một cách đầy đủ,
có hệ thống về SKSS nói chung và SKSS VTN.
có hệ thống về SKSS nói chung và SKSS VTN.
31,63% em chưa biết vấn đế tình dục an toàn,
31,63% em chưa biết vấn đế tình dục an toàn,
mang thai ngoài ý muốn và các bệnh LTQĐTD...
mang thai ngoài ý muốn và các bệnh LTQĐTD...
78,4% VTN cho rằng các BPTT chỉ dành cho
78,4% VTN cho rằng các BPTT chỉ dành cho
người lớn đã lập gia đình. 30,1% VTN cho rằng
người lớn đã lập gia đình. 30,1% VTN cho rằng
chưa lập gia đình không nên tìm hiểu về SKSS.
chưa lập gia đình không nên tìm hiểu về SKSS.
Theo thống kê năm 2005: VTN nạo hút thai 13%,
Theo thống kê năm 2005: VTN nạo hút thai 13%,
4539 VTN sinh con

4539 VTN sinh con

CÁC THAY ĐỔI VỀ THỂ CHẤT
CÁC THAY ĐỔI VỀ THỂ CHẤT
VÀ TÂM LÍ VỊ THÀNH NIÊN
VÀ TÂM LÍ VỊ THÀNH NIÊN
Sức khoẻ sinh sản
Sức khoẻ sinh sản



Theo
Theo
Tổ chức Y tế Thế giới
Tổ chức Y tế Thế giới
(
(
WHO
WHO
)
)
: Sức
: Sức
khoẻ sinh sản (SKSS) là sự hoàn toàn
khoẻ sinh sản (SKSS) là sự hoàn toàn
thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội,
thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội,
không phải chỉ là tình trạng không có
không phải chỉ là tình trạng không có
bệnh, tật hoặc tàn phế của hệ thống sinh

bệnh, tật hoặc tàn phế của hệ thống sinh
sản, với các chức năng và các quá trình
sản, với các chức năng và các quá trình
hoạt động của hệ thống đó, chứ không chỉ
hoạt động của hệ thống đó, chứ không chỉ
đơn thuần là không có bệnh tật hay tàn
đơn thuần là không có bệnh tật hay tàn
phế.
phế.


VTN ở VN có khoảng 16 triệu, gần 22,5%
VTN ở VN có khoảng 16 triệu, gần 22,5%
dân số. Ở VN hiện nay VTN đang phát
dân số. Ở VN hiện nay VTN đang phát
triển và trưởng thành trong môi trường có
triển và trưởng thành trong môi trường có
nhiều thuận lợi, nhưng cũng có nhiều khó
nhiều thuận lợi, nhưng cũng có nhiều khó
khăn, rất khác biệt so với các thế hệ trước:
khăn, rất khác biệt so với các thế hệ trước:
- Không còn thói quen và tâm lý do ảnh
- Không còn thói quen và tâm lý do ảnh
hưởng của cơ chế quan liêu bao cấp
hưởng của cơ chế quan liêu bao cấp
- Những mặt trái của cơ chế thị trường
- Những mặt trái của cơ chế thị trường
- Những tiêu cực và tệ nạn xã hội đang diễn
- Những tiêu cực và tệ nạn xã hội đang diễn
ra hàng ngày

ra hàng ngày
Do đó việc giáo dục giới tính và tình dục cho
Do đó việc giáo dục giới tính và tình dục cho
VTN là điều quan trọng không thể bỏ qua
VTN là điều quan trọng không thể bỏ qua

2.
2.
Những thay đổi về thể chất
Những thay đổi về thể chất
đặc biệt ở tuổi dậy thì
đặc biệt ở tuổi dậy thì
:
:

Ở nữ, dậy thì trung bình vào
Ở nữ, dậy thì trung bình vào
khoảng 13-16, sớm hơn nam
khoảng 13-16, sớm hơn nam
2 năm
2 năm

Những thay đổi về thể chất ở VTN nữ và nam
Những thay đổi về thể chất ở VTN nữ và nam

Nữ
Nữ

Thời kỳ lớn nhanh cả
Thời kỳ lớn nhanh cả

về chiều cao và cân
về chiều cao và cân
nặng
nặng



Giọng nói nhẹ nhàng
Giọng nói nhẹ nhàng
và trong trẻo
và trong trẻo

Các tuyến bả ở da xuất
Các tuyến bả ở da xuất
hiện
hiện

Lông mu xuất hiện từ
Lông mu xuất hiện từ
lông tơ rồi mọc thẳng
lông tơ rồi mọc thẳng
và xoắn lại không quá
và xoắn lại không quá
vòng mu, lông nách
vòng mu, lông nách
mọc sau
mọc sau

Nam
Nam


Thời kỳ lớn nhanh cả
Thời kỳ lớn nhanh cả
về chiều cao và cân
về chiều cao và cân
nặng
nặng

Giọng nói trầm do
Giọng nói trầm do
thanh quản mở rộng
thanh quản mở rộng

Các tuyến bả ở da xuất
Các tuyến bả ở da xuất
hiện
hiện

Lông mu phát triển, có
Lông mu phát triển, có
thể mọc tới rốn, sẫm
thể mọc tới rốn, sẫm
màu và nhiều, lông
màu và nhiều, lông
nách mọc sau
nách mọc sau

Nữ
Nữ


Vú phát triển, nhô lên thành nụ rồi quầng
Vú phát triển, nhô lên thành nụ rồi quầng
vú nỗi lên, đầu vú và vú to lên. Hông nở
vú nỗi lên, đầu vú và vú to lên. Hông nở
ra
ra



Bộ phận sinh dục phát triển: tử cung,
Bộ phận sinh dục phát triển: tử cung,
buồng trứng to ra, môi lớn môi bé phát
buồng trứng to ra, môi lớn môi bé phát
triển
triển



Buồng trứng bắt đầu có trứng rụng
Buồng trứng bắt đầu có trứng rụng

Bắt đầu có kinh nguyệt
Bắt đầu có kinh nguyệt

Nam
Nam

Râu bắt đầu mọc trên môi và dưới

Râu bắt đầu mọc trên môi và dưới
cằm
cằm



Bộ phận sinh dục phát triển: bìu
Bộ phận sinh dục phát triển: bìu
và tinh hoàn to ra
và tinh hoàn to ra



Tinh hoàn bắt đầu sản xuất tinh
Tinh hoàn bắt đầu sản xuất tinh
trùng
trùng

Bắt đầu xuất tinh (mộng tinh
Bắt đầu xuất tinh (mộng tinh
hoặc giấc mơ ướt)
hoặc giấc mơ ướt)



3. Những thay đổi tâm lý trong thời
3. Những thay đổi tâm lý trong thời
VTN
VTN
:

:
Khi bước vào tuổi VTN, cùng với
Khi bước vào tuổi VTN, cùng với
những biến đổi về thể chất, các
những biến đổi về thể chất, các
em cũng trải qua những biến đổi
em cũng trải qua những biến đổi
sâu sắc về tâm lý. Những biến
sâu sắc về tâm lý. Những biến
đổi tâm lý này có những đặc
đổi tâm lý này có những đặc
trưng khác nhau ở từng giai đoạn
trưng khác nhau ở từng giai đoạn
phát triển
phát triển

3.1. Thời kỳ VTN sớm:
3.1. Thời kỳ VTN sớm:



Các em ý thức được rằng mình không còn
Các em ý thức được rằng mình không còn
trẻ con nữa. Các em muốn được người lớn
trẻ con nữa. Các em muốn được người lớn
tôn trọng, muốn được đối xử bình đẳng
tôn trọng, muốn được đối xử bình đẳng
như người lớn, muốn được độc lập trong
như người lớn, muốn được độc lập trong
suy nghĩ và hành động, muốn thử sức

suy nghĩ và hành động, muốn thử sức
mình và khám phá những cái mới để
mình và khám phá những cái mới để
khẳng định mình là người lớn.
khẳng định mình là người lớn.

Tuy nhiên, tuổi này vẫn còn mang nhiều
Tuy nhiên, tuổi này vẫn còn mang nhiều
đặc trưng của 1 đứa trẻ, phụ thuộc nhiều
đặc trưng của 1 đứa trẻ, phụ thuộc nhiều
vào gia đình
vào gia đình


Các em quan tâm nhiều đến hình dáng và
Các em quan tâm nhiều đến hình dáng và
những thay đổi của cơ thể, dễ băn khoăn, lo
những thay đổi của cơ thể, dễ băn khoăn, lo
lắng, buồn rầu về những nhược điểm của cơ
lắng, buồn rầu về những nhược điểm của cơ
thể
thể

Chú ý và coi trọng các mối quan hệ bạn bè
Chú ý và coi trọng các mối quan hệ bạn bè

Thích khám phá, tò mò, thử nghiệm những
Thích khám phá, tò mò, thử nghiệm những
hành vi liên quan đến tình dục
hành vi liên quan đến tình dục


-Bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng một
-Bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng một
cách rõ rệt.
cách rõ rệt.

Ở tuổi này, vai trò giáo dục của cha mẹ,
Ở tuổi này, vai trò giáo dục của cha mẹ,
những người sống trong gia đình và các thầy
những người sống trong gia đình và các thầy
cô giáo là rất quan trọng
cô giáo là rất quan trọng

3.2. Thời kỳ VTN giữa (14-16 tuổi)
3.2. Thời kỳ VTN giữa (14-16 tuổi)



Tiếp tục quan tâm nhiều hơn đến vóc
Tiếp tục quan tâm nhiều hơn đến vóc
dáng, hình ảnh cơ thể
dáng, hình ảnh cơ thể



Tỏ ra độc lập, muốn tách khỏi sự kiểm
Tỏ ra độc lập, muốn tách khỏi sự kiểm
soát của cha mẹ, thích tự mình quyết
soát của cha mẹ, thích tự mình quyết
định, ít để ý đến hậu quả của hành vi

định, ít để ý đến hậu quả của hành vi



Chịu nhiều ảnh hưởng của nhóm bạn bè
Chịu nhiều ảnh hưởng của nhóm bạn bè
đồng trang lứa, đặc biệt là bạn khác giới
đồng trang lứa, đặc biệt là bạn khác giới



Phát triển mạnh cá tính và chịu ảnh
Phát triển mạnh cá tính và chịu ảnh
hưởng từ các yếu tố xã hội
hưởng từ các yếu tố xã hội

Thích hẹn hò, khám phá bạn khác giới
Thích hẹn hò, khám phá bạn khác giới



Phát triển mạnh cảm xúc yêu đương
Phát triển mạnh cảm xúc yêu đương




Thích hẹn hò, khám phá bạn khác giới
Thích hẹn hò, khám phá bạn khác giới


Phát triển mạnh cảm xúc yêu đương, nhưng hay
Phát triển mạnh cảm xúc yêu đương, nhưng hay
nhầm lẫn, ngộ nhận giữa cảm xúc bạn bè khác
nhầm lẫn, ngộ nhận giữa cảm xúc bạn bè khác
giới với tình yêu.
giới với tình yêu.

Tiếp tục phát triển mạnh về tư duy trừu tượng.
Tiếp tục phát triển mạnh về tư duy trừu tượng.
Phát triển nhiều khả năng phân tích hơn, có nhận
Phát triển nhiều khả năng phân tích hơn, có nhận
thức cao về hành vi của mình.
thức cao về hành vi của mình.

Muốn khám phá năng lực trong quan hệ tình dục
Muốn khám phá năng lực trong quan hệ tình dục

Chưa phát triển đầy đủ khả năng tự đánh giá bản
Chưa phát triển đầy đủ khả năng tự đánh giá bản
thân.
thân.

Ở lứa tuổi này cần có sự giáo dục về tình bạn,
Ở lứa tuổi này cần có sự giáo dục về tình bạn,
giúp đỡ họ để chọn bạn tốt. Vì vậy, ngoài vai trò
giúp đỡ họ để chọn bạn tốt. Vì vậy, ngoài vai trò
giáo dục của gia đình, nhà trường còn cần thêm
giáo dục của gia đình, nhà trường còn cần thêm
về môi trường sống trong xã hội như bạn bè
về môi trường sống trong xã hội như bạn bè

hoàn cảnh sống xung quanh
hoàn cảnh sống xung quanh

3.3 Thời kỳ vị thành niên muộn. Giống
3.3 Thời kỳ vị thành niên muộn. Giống
người lớn về nhiều phương diện.
người lớn về nhiều phương diện.



Đã có cách suy nghĩ, nhận xét ứng xử của người lớn
Đã có cách suy nghĩ, nhận xét ứng xử của người lớn
trong công việc và trong quan hệ với người khác.
trong công việc và trong quan hệ với người khác.

Tạo dựng được hình ảnh bản thân tương đối ổn định
Tạo dựng được hình ảnh bản thân tương đối ổn định

Khẳng định được sự độc lập
Khẳng định được sự độc lập

Bát đầu khả năng giải quyết vấn đề
Bát đầu khả năng giải quyết vấn đề

Ảnh hưởng của nhóm bạn bè giảm bớt, yếu tố gia
Ảnh hưởng của nhóm bạn bè giảm bớt, yếu tố gia
đình lại được coi trọng hơn.
đình lại được coi trọng hơn.

Tình yêu thực tế hơn, biết phân biệt tình bạn và tình

Tình yêu thực tế hơn, biết phân biệt tình bạn và tình
yêu.
yêu.

Cách suy nghĩ, ra quyết định đánh giá về mình và
Cách suy nghĩ, ra quyết định đánh giá về mình và
cách cư xủ giống người lớn hơn. Có giá trị đạo đức,
cách cư xủ giống người lớn hơn. Có giá trị đạo đức,
mục đích sống cụ thể hơn.
mục đích sống cụ thể hơn.