Giáo án Ngữ văn 9 bài 4: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
I. Mục tiêu
- Nắm được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp của một người hoặc một nhân vật
- Biết cách chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp và ngược lại
- Có thái độ đúng đắn khi sử dụng lời dẫn. Học sinh yêu quý môn học.
*Trọng tâm kiến thức kĩ năng
1. Kiến thức
- Biết được cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp lời dẫn gián tiếp
- Hiểu được cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp lời dẫn gián tiếp
- Phân tích được cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp lời dẫn gián tiếp
2. Kĩ năng.
- Biết được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. Sử dụng cách dẫn trực tiếp và gián tiếp trong
quá trình tạo lập văn bản
- Nhận ra được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. Sử dụng cách dẫn trực tiếp và gián tiếp
trong quá trình tạo lập văn bản
- Phân tích được cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. Sử dụng cách dẫn trực tiếp và gián tiếp
trong quá trình tạo lập văn bản
II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài.
III. Đồ dùng dạy học
1. GV. Chuẩn bị bảng phụ
2. HS. Tập trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu khái niệm.
IV. Phương pháp
- Vấn đáp, động não, giải thích
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức(1’)
2. Kiểm tra bài cũ(4’)
H. Xưng hô trong hội thoai là gì? Giải bài tập 5.
TL: Người nói cần căn cứ vào đối tượng và đặc điểm của tình huống giao tiếp để lựa chọn từ ngữ
xưng hô cho phù hợp....
3. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học.

TaiLieu.VN

Page 1


Hoạt động của thầy và trò
HĐ1. Khởi động

T.g

Nội dung chính

1’

- Lời nói bên trong(ý nghĩ)và lời nói
bên ngoài (lời được nói ra) tuy giống
nhau về nội dung, vẫn khác nhau về tác
dụng thực tế. Qua kinh nghiệm cũng
cho thấy rằng ý nghĩ trong đầu và lời
nói ra không hoàn toàn đồng nhất. Vậy
ta phải làm gì trước cách dẫn đó?
chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
HĐ2. Hình thành kiến thức mới
- Mục tiêu: Cách dẫn trực tiếp và lời
dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp lời dẫn 22’ I. Cách dẫn trực tiếp
gián tiếp

H. Hãy cho biết phần in đậm trong các
ví dụ a và b thì phần in đậm nào là lời
nói được phát ra thành lời? Phần in

đậm nào là ý nghĩ trong đầu?

H. Các phần in đậm được tách ra khỏi
phần đứng trước nó bằng những dấu
hiệu gì ?
H. Trong cả hai đoạn trích, có thể đảo
vị trí của phần in đậm lên phía trước
được không? Nếu được thì hai bộ phận
sẽ được ngăn cách bằng dấu hiệu gì?

Bài tập
- Đọc và trả lời các câu hỏi trong bài tập

- VDa: Cháu nói “đấy,... là gì?” là lời nói
được phát ra thành lời (vì trước đó có từ
“nói” trong phần lời của người dẫn.
- VDb: Hoạ sĩ thầm nghĩ “ khách
tới...chẳng hạn’ là ý nghĩ ở trong đầu .
- Các phần in đậm được tách ra khỏi
phần đứng trước nó bằng dấu hai chấm
và dấu ngoặc kép.

- GV Cho học sinh viết lại cách mới
H. Như vậy, cách dẫn như a, b gọi là
cách dẫn gì?
TaiLieu.VN

- Có thể đảo giữa hai bộ phận được khi
đảo cần thêm dấu gạch ngang để ngăn
Page 2

- Trực tiếp

cách giữa hai phần.

H. Vậy thế nào là cách dẫn trực tiếp
- HS trả lời
- GV chốt ý 1 ghi nhớ.
GV. Treo bảng phụ, gọi học sinh đọc
bài tập
II. Cách dẫn gián tiếp
H. Phần in đậm ở ví dụ a và b, phần in
đậm nào là lời nói, phần in đậm nào là
ý nghĩ?

H. Các phần in đậm trên được tách ra
khỏi phần đứng trước nó bằng dấu hiệu
gì?

1. Bài tập

- Phần in đậm ở ví dụ a là lời nói, b là ý
nghĩ (trước đó có từ “hiểu”)

- VDa: Không có dấu hiệu tách phần in
đậm (đây là nội dung của lời khuyên
nhưng có thể thấy ở từ khuyên trong
phần lời của người dẫn)
H. theo em có thể thay từ “rằng” bằng

từ gì?
- Từ là

- VDb: Có dấu hiệu là từ “rằng”(giữa
phần ý nghĩ được dẫn và phần lời của
người dẫn có từ “rằng”

H. Có thể đặt từ “rằng’ hoặc từ “là”
trước phần in đậm ở ví dụ a không?

- Có thể thay từ “rằng” bằng từ “là’

- Có thể đặt được một trong hai từ đó
trước từ “hãy”
- GV: Các từ in đậm ở hai ví dụ a và b
là lời dẫn gián tiếp.
H. Vậy theo em hiểu, thế nào là lời dẫn
trực tiếp và lời dẫn gián tiếp?
TaiLieu.VN

Page 3


- HS trả lời
- HS đọc ghi nhớ
2. Ghi nhớ
SGK/54
HĐ3. HD HS luyện tập
- Mục tiêu: HS phân tích và xác định
cách dẫn trực tiếp và gián tiếp.

- Gọi một em đọc yêu cầu bài tập

- C¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n
tiÕp...
IV. Luyện tập

- HS trình bày
- GV cho nhận xét và kết luận

Bài tập 1: Tìm lời dẫn
a. “A!...à?”

15’ - Lời dẫn trực tiếp (dẫn lời)
- GV hướng dẫn học sinh viết đoạn văn
b. “Cái vườn... rẻ cả...”
nghị luận có nội dung liên quan một
- Lời dẫn trực tiếp (dẫn ý)
trong ba ý kiến. Trích dẫn ý kiến theo
Bài tập 2: Viết đoạn văn
hai cách?
- HS viết

a. Dẫn trực tiếp

- Trình bày

Trong báo cáo chính trị tại Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng,
Hồ Chủ Tịch nhấn mạnh: “Chúng ta phải
ghi nhớ công lao của các vị anh hùng

dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một
dân tộc anh hùng”

- Nhận xét

b. Dẫn gián tiếp

H. Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương
trong đoạn trích theo cách dẫn gián
tiếp?
- HS nêu cách trình bày của mình, nhận
xét
TaiLieu.VN

Trong báo cáo chính tri ..., Hồ Chủ
Tịch nhấn mạnh rằng chúng ta phải ghi
nhớ công lao của các vị anh hùng dân
tộc, vì các vị ấy là tiêu biều cho một dân
tộc anh hùng.
Bài tập 3:
Hôm sau, Linh phi lấy một cái túi bằng
lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ
giả Xích hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ
Nương cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng
Page 4


- GV nhận xét

và dặn Phan về nói với chàng Trương

rằng nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ
thì xin hãy lập một đàn giải oan ở bến
sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống
nước, vợ chàng sẽ trở về.

4. Củng cố. 1’
H. Thế nào là cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp?
5. HDHS học bài 1’
- Làm phần b, c bài tập 2. Nắm vững phần ghi nhớ.
- Xem trước bài Sự phát triển của từ vựng

TaiLieu.VN

Page 5