Giáo án Ngữ văn 9 bài 2: Sử dụng yếu tố mô tả trong văn bản thuyết minh

Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
A/ Mục tiêu:Học xong bài này hs có được :
- Được củng cố kiến thức về VBTM và VB miêu tả.
- Hiểu được VBTM có khi phải kết hợp với yếu tố miêu tả thì mới hay.
- Sử dụng có hiệu quả các yếu tố miêu tả trong VBTM.
B/ Chuẩn bị :
- GV: Bảng phụ ghi bài tập phần LT.
- HS : Đọc và tìm hiểu trước nội dung tiết học.
C/ Hoạt đông trên lớp :
1) ổn định tổ chức:

KT sĩ số :

9:

2) KT bài cũ : (3’ )
? Sử dụng các yếu tố nghệ thuật trong VBTM có tác dụng gì ?
3) Bài mới: ( 36’ )

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

I) Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong
VBTM :
1) Ví dụ :
- GV yêu cầu HS đọc và tìm hiểu VB :

* 2 HS đọc VB, các HS khác chú ý theo
dõi.

" Cây chuối trong đời sống Việt Nam ".
2) Nhận xét:

* Thảo luận, trả lời :

? Nhan đề của VB có ý nghĩa gì ?

Nhan đề có ý nghĩa :
- Nhấn mạnh vai trò của cây chuối đối
với đời sống vật chất và tinh thần của ngời VN từ xa đến nay.
- Nhấn mạnh thái độ đúng đắn của con
ngời trong việc trồng, chăm sóc và sử
dụng có hiệu quả các giá trị của cây
chuối.
* HS tìm theo 4 nhóm:
Nhóm 1: đoạn 1

TaiLieu.VN

Page 1


Nhóm 2: đoạn 2
? Tìm những câu văn trong bài TM về Nhóm 3, 4: đoạn 3
đặc điểm tiêu biểu của cây chuối ?
* Đại diện các nhóm đọc các câu văn TM
trong các đoạn vừa tìm.
- GV gọi đại diện các nhóm khác nhận
xét và sửa chữa( nếu HS tìm cha đúng)
* HS tiếp tục làm theo nhóm và cử đại

? Chỉ ra các câu văn có yếu tố miêu tả về diện trình bày:
cây chuối và cho biết tác dụng của các - Đoạn 1: câu đầu.
yếu tố miêu tả đó ?
- Đoạn 3: miêu tả hơng vị của quả chuối
và chuối trứng cuốc; tả các cách ăn chuối
xanh.
- Tác dụng: giúp cho ngời đọc hình dung
ra đợc những đặc điểm của cây chuối và
cách chế biến các món ăn về chuối
* HS phát hiện, trả lời:
Bổ sung thêm những đoạn nói về các bộ
phận khác của cây chuối nh thân chuối, lá
chuối, nõn chuối, bắp chuối.
? Theo yêu cầu chung của VBTM, bài * HS làm theo nhóm :
này có thể bổ sung những gì ?
Nhóm 1: TM về công dụng của thân
chuối.
Nhóm 2: ….lá chuối
- GV yêu cầu HS viết đoạn văn TM thêm Nhóm 3:….nõn chuối
công dụng của các bộ phận bổ sung.
Nhóm 4: …..bắp chuối
* Đại diện các nhóm trình bày.

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày * HS rút ra nhận xét.
đoạn văn vừa viết.
TaiLieu.VN

Page 2

- GV nhận xét chung kết quả đạt được
của từng nhóm
? Qua việc tìm hiểu bài văn trên, em rút
ra nhận xét gì về việc sử dụng yếu tố
miêu tả trong VBTM ?
ộ GV chốt lại :
Trong bài TM có thể kết hợp sử dụng yếu
tố miêu tả. ýêu tố miêu tả có tác dụng
làm cho đối tượng TM đợc cụ thể , sinh
đông, hấp dẫn.
3) Kết luận : ( ghi nhớ )

-* HS đọc ghi nhớ:

- GV chỉ định 1 HS đọc chậm, rõ mục ghi
nhớ.
* HS đọc yêu cầu của bài tập.

II) Luyện tập :
1) Bài tập 1:
- GV sử dụng bảng phụ cho bài tập 1.

* HS làm việc theo nhóm đã đợc phân
công ở mục I.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm lên viết
* Đại diện các nhóm lên trình bày. Các
vào bảng phụ.
nhóm khác theo dõi, nhận xét.
* HS theo dõi và tự ghi chép vào vở.

- GV nhận xét chung kết quả đạt đợc của
* HS đọc thầm yêu cầu của bài tập 2, suy
từng nhóm. Có thể sửa chữa, bổ sung.
nghĩ trả lời yêu cầu của bài tập.
2) Bài tập 2:
* 1 HS trả lời theo yêu cầu của GV. Các
HS khác theo dõi, bổ sung.
- GV gọi 1 HS chỉ ra yếu tố miêu tả trong
đoạn văn.
- GV giao bài tập 3 cho HS về nhà làm.
4) Củng cố: ( 4’)
? Miêu tả trong văn bản TM có vai trò gì? Ngời ta thường sử dụng
yếu tố miêu tả khi TM về những đối tượng nào?
5) HD về nhà : ( 1’ )
- Học thuộc ( ghi nhớ )
TaiLieu.VN

Page 3


- Làm bài tập 3( SGK) và bài tập bổ sung( SBT)
- Xem trước nội dung của tiết: " LT …TM"
********************************************

TaiLieu.VN

Page 4

Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
A/ Mục tiêu :Học xong bài này hs có được :
- Tiếp tục ôn tập , củng cố về VBTM; có nâng cao thông qua việc kết hợp với miêu tả
- Rèn luyện kĩ năng tổng hợp về VBTM.
B/ Chuẩn bị :
- GV: đề bài để HS luyện tập.
Bảng phụ có đoạn văn TM làm mẫu.
- HS : Đọc kĩ mục 1, 2 phần I.
C/ Hoạt động trên lớp :
1) ổn định tổ chức :
2) KT bài cũ:

KT sĩ số :

9D

9E

( Kết hợp khi luyện tập )

3) Bài mới: ( 38’ )

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

I) Nội dung luyện tập : ( 10’ )
- GV ghi đề bài LT lên bảng và nêu yêu * HS ghi đề bài luyện tập vào vở.
cầu.
Đề bài : Con trâu ở làng quê Việt Nam

Yêu cầu: Hãy vận dụng yếu tố miêu tả
trong việc giới thiệu con trâu ở làng quê
Viêt Nam ( Con trâu trên đồng ruộng,
làng quê VN).
1) Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý.
a) Tìm hiểu đề :
? Đề bài yêu cầu trình bày vấn đề gì ?

* HS xác định :

?Cụm từ:"Con trâu ở làng quê Việt Nam" Vấn đề: Con trâu ở làng quê Việt Nam.
bao gồm những ý gì ?
- Con trâu trong việc làm ruộng
- Con trâu trong một số lễ hội
- Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn
b) Tìm ý và lập dàn ý:

’Vai trò, vị trí của con trâu trong đời sống
ngời nông dân.

- GV nêu câu hỏi và gợi ý để HS nêu ra
TaiLieu.VN

Page 5


thật nhiều ý và lập dàn ý theo bố cục 3
phần của bài văn TM.
? Với vấn đề này, cần trình bày những ý
gì ?

* HS thảo luận, lần lợt phát biểu :
- Con trâu trong nghề làm ruộng.
- Con trâu trong lễ hội đình đám.
- Con trâu đối với việc cung cấp thực
phẩm và chế biến đồ mĩ nghệ.
- Con trâu là tài sản của ngời nông dân.

? Hãy xác định các ý trong từng phần - Con trâu đối với tuổi thơ.
của dàn bài ?
* HS xác định:
ộ Mở bài:
- Giới thiệu chung về con trâu trên đồng
ruộng Việt Nam
ộ Thân bài: Các ý vừa tìm đợc
‘

II) Luyện tập trên lớp : ( 28 )

ộ Kết bài:

Viết các đoạn văn có kết hợp TM với - Con trâu trong tình cảm của ngời nông
miêu tả.
dân…
1) Xây dựng đoạn mở bài, vừa có nội
dung TM vừ có yếu tố miêu tả con trâu ở
làng quê VN.
? Nội dung cần TM trong phần mở bài là
gì ? yếu tố miêu tả cần sử dụng là gì ?
* GV nhận xét và chốt lại :

- Có thể mở bài bằng cách giới thiệu.
- Mở bài bằng cách nêu mấy câu tục ngữ, * HS thảo luận theo nhóm nhỏ và phát
ca dao về con trâu.
biểu.
- Hoặc bắt đầu bằng tả cảnh trẻ em chăn
trâu, cho trâu tắm.
’ Từ đó dẫn ra vị trí của con trâu trong
đời sống nông thôn VN.
- GV yêu cầu tất cả HS làm vào vở. Sau
đố gọi một số em đọc và phân tích đánh
giá.
TaiLieu.VN

Page 6


2) Xây dựng các đoạn thân bài :
- GV chia lớp làm các nhóm, giao nhiệm
vụ cho từng nhóm.
* HS cả lớp làm vào vở. Một số em trình
Nhóm 1: Viết đoạn con trâu trong việc bày.
làm ruộng.
Nhóm 2: Giới thiệu con trâu trong một số * HS làm việc theo nhóm, viết ra vở
lễ hội.
nháp, sau đó cử đại diện trình bày.
Nhóm 3: Giới thiệu con trâu với tuổi thơ
ở nông thôn.
Nhóm 4: Giới thiệu con trâu là tài sản của
ngời nông dân.
- Gv nhận xét kết quả đạt đợc của từng

nhóm.
3) Viết đoạn kết bài:
? Kết thúc phần thân bài cần nêu ý gì ?
Yếu tố miêu tả sử dụng nh thế nào ?
- GV cho cả lớp tập viết đoạn kết bài.
Sau đó gọi một vài em trình bày.

* HS xác định
- Con trâu trong tình cảm của ngời nông
dân.
- Miêu tả sự gắn bó giữa ngời nông dân
và con trâu.
’ HS viết đoạn và trình bày.

4) Củng cố: ( 4’ )
- GV sử dụng bảng phụ có ghi sẵn các đoạn văn( 1 đoạn mở bài, 1 đoạn
phần thân bài và 1 đoạn kết bài) của bài tập phần LT cho HS quan sát,
học tập
5) HD về nhà : ( 2’ )
TaiLieu.VN

Page 7


- Ôn lại vai trò của yếu tố miêu tả và các biện pháp nghệ thuật trong
VBTM.
- Xem trớc một số đề bài tham khảo ở tiết: Viết bài TLV số 1 để
tuần sau viết bài.
Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề bài vừa luyện tập.

TaiLieu.VN

Page 8