Giáo án Ngữ văn 12 tuần 28 bài: Diễn đạt trong văn nghị luận

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
DIỄN ĐẠT TRONG VĂN NGHỊ LUẬN

A- Mục tiêu: giúp hs.
- Có ý thức một cách đầy đủ về chuẩn mực ngôn từ của bài văn nghị luận.
- Biết cách tránh lỗi về dùng từ, viết câu, sử dụng giọng điệu không phù hợp với
chuẩn mực ngôn từ của bài văn nghị luận.
- Nâng cao kĩ năng vận dụng những cách diễn đạt khác nhau
B- Dự kiến cách thức tiến hành giảng dạy:
- Phương pháp phát vấn - gợi mở.
- Phương pháp thảo luận nhóm và cho hs tự làm bài tập.
C- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định:
- Kiểm tra số hs.
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp.
2- Kiểm tra bài cũ:
- Vẻ đẹp của hình tượng con cá kiếm?
- Vẻ đẹp của ông lão Xan-ti-agô trong cuộc đấu trí với con cá kiếm?
Phương pháp

Nội dung bài học

Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm I- Cách sử dụng từ ngữ trong đoạn văn nghị luận:
hiểu “ Cách sử dụng từ ngữ
trong văn nghị luận”

1) Phân tích ngữ liệu:


Bước 1: Gv cho hs thảo luận a) Bài tập 1:
nhóm để phân tích ngữ liệu, - Ví dụ 1: dùng từ ngữ thiếu chính xác, không phù

sau đó hướng dẫn hs trả lời hợp với đối tượng được nói tới. Đó là những từ
câu hỏi tổng hợp.

ngữ: nhàn rỗi, chẳng thích làm thơ,vẻ đẹp lung

Bước 2: cho hs thể hiện bài linh....
tập trên lớp:

- Ví dụ 2: Cách trình bày chính xác và thận trọng

1) Bài tập 1:

hơn:

- Yêu cầu: Hs phải so sánh và

+ Dùng phép thế từ ngữ để tránh trùng lặp, làm

lựa chọn cách diễn đạt hợp lí.

cho ý tứ thêm phong phú: HCM, Bác, Người,

- Thao tác: + Hs cần định loại người chiến sĩ cách mạng, người nghệ sĩ,...
đoạn văn theo phong cách
chức năng

+ Cách trích lại các từ ngữ được dùng để nói
chính xác “cái thần” trong con người Bác và thơ

+ Giải thích rõ lí do của sự Bác của các nhà nghiên cứu, các nhà thơ khác làm

cho văn có hình ảnh, sinh động, giàu sức thuyết
lựa chọn.
2) Bài tập 2:
- Yêu cầu nhận xét, đánh giá

phục.
b) Bài tập 2:

cách dùng từ ngữ vừa chính - Các từ ngữ: linh hồn Huy Cận, nỗi hắt hiu trong
xác với đối tượng lại vừa giàu cõi trời, hơi gió nhớ thương, mmọt tiếng địch
sắc thái biểu cảm của thi sĩ buồn, sáo Thiên Thai, điệu ái tình, lời li tao, một
bản ngậm ngụi dài, tiếng đìu hiu của khóm trúc,
Xuân Diệu
- Hs nên tập trung vào các từ
ngữ in đậm trong sgk

bông lau, niềm than van của bờ sông, bãi
cát,...được sử dụng đều thuộc lĩnh vực tinh thần,
mang nét nghĩa chung: u sầu, lặng lẽ, rất phù hợp
với tâm trạng nhà thơ Huy Cận trong tập “ Lửa
Thiêng”


- Các từ ngữ giàu tính gợi cảm ( đìu hiu, ngậm
ngụi dài, than van, cảm thương) với lói xưng hô
3) Bài tập3:

đặc biệt ( chàng) và hàng loạt các thành phần
đồng chức nêu bật sự đồng điệu giữa người viết

- Yêu cầu: Sửa lỗi dùng từ với nhà thơ Huy Cận.
trong đoạn văn.
c) Bài tập 3:
- Để phát hiện lỗi, gv cần
- Chú ý các từ ngữ sau dùng sáo rỗng, không phù
hướng dẫn hs nhớ lại các tiêu
hợp với đối tượng: kịch tác gia vĩ đại, kiệt tác,...
chí để đối chiếu, tìm ra các từ
- Dùng từ không phù hợp với đặc điểm phong
ngữ dùng sai và phân tích.
Hoạt động 2: Hướng dẫn cách
sử dụng kết hợp các kiểu câu
trong văn nghị luận.
Bước 1: gv cho hs thảo luận

cách văn bản nghị luận: viết như nói, quá nhiều từ
ngữ thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt: người
ta ai mà chẳng, chẳng là gì cả, phát bệnh,..
2- Kết luận: ( sgk )

nhóm để phân tích các ngữ II- Cách sử dụng kết hợp các kiểu câu trong văn
nghị luận:
liệu trong sgk.
Bước 2: cho hs trình bày bài

1- Phân tích ngữ liệu:

làm của mình trước lớp

a) Bài tập 1:

1) Bài tập 1:

- Đoạn (1) sử dụng toàn câu tường thuật, cấu tạo

- Yêu cầu: so sánh cách sử cơ bản giống nhau: đều là câu chủ động với chủ
dụng kết hợp các kiểu câu của ngữ là Trọng Thuỷ. Cách diễn đạt này không sai
hai đoạn văn và chỉ ra hiệu nhưng đơn điệu, thiếu sức gợi cảm.
quả diễn đạt của cách sử dụng - Đoạn (2) sử dụng nhiều kiểu câu: câu tường
này?

thuật, câu hỏi tu từ, sử dụng linh hoạt: câu ngắn,

- Vì sao trong một đoạn văn câu dài; sử dụng một số phép tu từ về câu: phép


nghị luận nên sử dụng kết hợp chêm xen, phép liệt kê.
nhiều kiểu câu khác nhau?

b) Bài tập 2: GV hướng dẫn hs trả lời.
c) Bài tập 3: tương tự.
2- Kết luận:
- Kết hợp một số kiểu câu trong đoạn, trong bài để
tạo giọng điệu linh hoạt, biểu hiện cảm xúc.
- Sử dụng phép tu từ cú pháp để tạo nhịp điệu,
nhấn mạnh rõ hơn thái độ, cảm xúc.

D- Củng cố & dặn dò:
- Nắm vững cách sử dụng từ và kết hợp các kiểu câu trong đoạn văn nghị luận.
- Ứng dụng tốt vào trong bài viết của mình.

- Soạn: “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt”

--------------------------------------------------------------------