Giáo án Ngữ văn 12 tuần 29 bài: Hồn Trương Ba da hàng thịt Lưu Quang Vũ

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT
(Trích)
Lưu Quang Vũ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
- Hiểu được bi kịch của con người khi bị áp đặt vào nghịch cảnh : phải sống nhờ,
sống vay mượn, sống tạm bợ và trái với tự nhiên khiên tâm hồn nhân hậu, thanh
cao bị nhiễm độc và tha hóa bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục.
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh
chống lại sự dung tục, bảo vệ quyền được sống trọn vẹn, hài hòa giữa thể xác và
tâm hồn, vật chất và tinh thần cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
- Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên cả hai phương diện : kịch bản văn
học và nghệ thuật sân khấu với tính hiện đại kết hợp các giá trị truyền thống ;sự
phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm, bay bổng.
II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
- SGK, SGV.
- Thiết kế bài học.
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
Đọc sáng tạo, gợi ý trả lời câu hỏi, diễn giảng, thảo luận.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ: Diễn đạt trong văn nghị luận.


Kiểm tra bài tập Luyện tập mà giáo viên đã cho học sinh thực hành ở nhà.
3. Giảng bài mới:
Vào bài: Lưu Quang Vũ được đánh giá là một trong những nhà viết kịch vĩ đại
của văn học Việt Nam. Ông có những đóng góp lớn lao trong sự chuyển đổi mạnh
mẽ của nền kịch nói Việt Nam những năm 80 của thế kỉ XX. Và vở kịch Hồn
Trương Ba da hàng thịt của ông đánh dấu chợ nghiệp sáng tác của Lưu Quang Vũ.
Để hiểu rõ hơn điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tổ chức tìm hiểu I. TÌM HIỂU CHUNG:
chung về tác giả và tác phẩm.

1. Tác giả:

- Thao tác 1: Tìm hiểu chung về tác

a. Cuộc đời:

giả.

- Lưu Quang Vũ (1948- 1988), sinh tại Phú

+ GV: Yêu cầu 1 HS đọc phần Tiểu Thọ, quê gốc ở Đà Nẵng.
dẫn (SGK) và nêu những ý chính về
- Tuổi thơ Lưu Quang Vũ gắn liền với vùng
tác giả Lưu Quang Vũ
Phú Thọ, đến năm 1954, ông về sống và đi học ở
+ HS: Đọc Tiểu dẫn (SGK) và nêu Hà Nội.
những ý chính về tác giả

- Từ 1965 đến 1970: Lưu Quang Vũ vào bộ

+ GV: Nhận xét đồng thời mở rộng đội, phục vụ trong quân chủng Phòng không một số vấn đề về quê hương, gia đình Không quân.
và con người nhà văn.

- Sau đó, ông xuất ngũ, làm nhiều nghề để
mưu sinh.
- Từ 1978 đến khi mất, ông là biên tập viên


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
Tạp chí Sân khấu, bắt đầu sáng tác kịch.
b. Sự nghiệp sáng tác:
- Sinh ra trong gia đình trí thức, cha là nhà viết
kịch Lưu Quang Thuận, Lưu Quang Vũ sớm bộc
lộ năng khiếu.
- Vở kịch đầu tay Sống mãi với thủ đô chưa
gây được tiếng vang, nhưng sau đó, với một
nguồn sáng tạo đột khởi mạnh mẽ, Lưu Quang
Vũ đã cho ra đời những vở kịch gây xôn xao dư
luận như:
+ Lời nói dối cuối cùng
+ Nàng Si - ta
+ Chết cho điều chưa có,
+ Bệnh sĩ,
+ Lời thề thứ 9,
+ Tôi và chúng ta,
+ Hai ngàn ngày oan trái,
+ Hồn Trương Ba, da hàng thịt,…
- Lưu Quang Vũ không chỉ trở thành hiện
tượng đặc biệt của sâu kịch những năm 80 của
thế kỉ XX mà còn được coi là một trong những

nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học nghệ


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
thuật Việt Nam hiện đại.
- Lưu Quang Vũ còn là một nghệ sĩ đa tài: làm
thơ, vẽ tranh, viết truyện, viết tiểu luận,… nhưng
thành công nhất là kịch.
- Với những đóng góp đặc biệt cho nền văn
học nước nhà, Lưu Quang Vũ được tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào
năm 2000.
2. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt:

a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Thao tác 2: Tìm hiểu chung về vở
kịch.
+ GV: Cung cấp hoàn cảnh sáng tác
của tác phẩm.

- Là một trong những vở kịch gây được nhiều
tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ.
- Vở kịch được viết từ năm 1981, được công
diễn vào năm 1984.
- Tác phẩm nhanh chóng tạo được nhiều thiện
cảm cho người xem, được công diễn nhiều lần
trên các sân khấu trong và ngoài nước.
b. Đoạn trích:

- Phần lớn là cảnh VII của vở kịch.
- Đây cũng là đoạn kết của vở kịch, đúng vào
lúc xung đột trung tâm của vở kịch lên đến đỉnh

+ GV: Yêu cầu HS nêu những ý chính


Hoạt động của thầy và trò
về vở kịch Hồn Trương Ba da hàng điểm.
thịt và vị trí của đoạn trích học.

+ GV giới thiệu:
o Từ một cốt truyện dân gian, tác giả
đã xây dựng thành một vở kịch nói
hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ có
ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân văn
sâu sắc.
o Truyện dân gian gây kịch tính sau
khi Hồn Trương Ba nhập vào xác anh
hàng thịt dẫn tới "vụ tranh chấp" chồng
của hai bà vợ phải đưa ra xử, bà
Trương Ba thắng kiện được đưa chồng
về. Lưu Quang Vũ khai thác tình
huống kịch bắt đầu ở chỗ kết thúc của
tích truyện dân gian. Khi hồn Trương
Ba được sống "hợp pháp" trong xác
anh hàng thịt, mọi sự càng trở nên rắc
rối, éo le để rồi cuối cùng đau khổ,
tuyệt vọng khiến Hồn Trương Ba
không chịu nổi phải cầu xin Đế Thích

cho mình được chết hẳn.

Nội dung cần đạt


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

* Hoạt động 2: Tổ chức đọc- hiểu II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:
văn bản.
- Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh
đọc, tóm tắt nội dung đoạn trích.
+ GV: Giới thiệu bối cảnh đoạn trích:
Sau mấy tháng sống trong tình trạng
"bên trong một đằng, bên ngoài một
nẻo", nhân vật Hồn Trương Ba ngày
càng trở nên xa lạ với bạn bè, người
thân trong gia đình. Trương Ba dần dần
đổi tính: cũng uống nhiều rượu, ham
bán thịt, không còn mặn mà với trò
chơi thanh cao trí tuệ là đánh cờ nữa
Trương Ba càng khổ sở hơn vì ông ý
thức được những điều đó mà không thể
giải quyết được. Ông tự chán ghét
chính mình, muốn thoát ra khỏi nghịch
cảnh trớ trêu. Nghịch cảnh đó được đây
lên cao trào qua các cuộc đối thoại.

+ GV phân vai và hướng dẫn HS đọc

theo vai.


Hoạt động của thầy và trò
- Thao tác 2: GV tổ chức cho HS tìm

Nội dung cần đạt
1. Cuộc đối thoại giữa hồn trương Ba và xác

hiểu, thảo luận phần đầu của đoạn anh hàng thịt:
trích theo một số câu hỏi
- Do sự vô tâm và tắc trách của Nam Tào,
Trương Ba phải chết một cách vô lí, Nam Tào
sửa sai bằng cách cho hồn Trương Ba sống nhờ
thể xác anh hàng thịt.
- Linh hồn nhân hậu, trong sạch, bản tính
thẳng thắn của Trương Ba dần dần bị xác thịt thô
phàm anh hàng thịt sai khiến, bị nhiễm độc.
- Ý thức được điều đó, linh hồn Trương Ba dằn
vặt, đau khổ: "- Không. Không! Tôi không muốn
sống như thế này mãi!”
- Hồn Trương Ba quyết định chống lại bằng
+ GV: Chúng ta hãy tưởng tượng lớp
kịch đang được trình diễn trên sân khấu
không gian ba chiều. Dưới ánh đèn kĩ
sân khấu, hồn Trương Ba tác ra khỏi
thân xác kềnh càng, thô lỗ của anh
hàng thịt và hiện hình lờ mờ trong
dáng nhân vật Trương Ba thật. Thân
xác anh hàng thịt vẫn ngồi nguyên trên

chõng và lúc này chỉ còn là thân xác.

cách tách khỏi xác để tồn tại độc lập, không còn
bị lệ thuộc.


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Cuộc đối thoại của hồn và xác bắt đầu.
- Trong cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt,
Hồn Trương Ba ở vào thế đuối lí, bất lợi:
+ GV: Xác đã đưa ra những bằng

+ Xác đã đưa ra những bằng chứng mà hồn

chứng nào mà hồn cũng phải thừa cũng phải thừa nhận:
nhận?

o Cái đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt
với "tay chân run rẩy", "hơi thở nóng rực", "cổ
nghẹn lại"
o Đó là cảm giác "xao xuyến" trước những
món ăn mà trước đây hồn cho là "phàm".
o Đó là cái lần ông tát thằng con "tóe máu
mồm máu mũi",…
+ Xác biết rõ những cố gắng của Trương Ba là

+ GV: Xác đã cười nhạo lí lẽ nguỵ biện vô ích nên đã cười nhạo cái lí lẽ mà hồn đưa ra

nào của Trương Ba?

để ngụy biện "Ta vẫn có một đời sống riêng:
nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn,…".
+ Xác lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc:

+ GV: Xác tuyên bố điều gì?

tuyên bố sức mạnh âm u, đui mù ghê gớm của
mình.
+ Xác còn ve vãn hồn thoả hiệp vì: “chẳng
còn cách nào khác đâu”, “cả hai đã hoà nhau

+ GV: Xác còn khẳng định điều gì?

làm một rồi”
+ Trước những “lí lẽ đê tiện” của xác:


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
o Ban đầu, hồn Trương Ba nổi giận, khinh bỉ,

+ GV: Trước những “lí lẽ đê tiện” của mắng xác thịt hèn hạ
xác, hồn Trương Ba có thái độ như thế
nào?

o Sau đó, hồn ngậm ngùi thấm thía nghịch
cảnh của mình nên chỉ nói những lời thoại ngắn

+ GV: Sau đó, trước những bằng với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than,
chứng, kí kẽ của xác, hồn có tâm trạng tiếng kêu.
như thế nào?

o Cuối cùng, hồn đành phải nhập trở lại vào
xác trong sự tuyệt vọng.

+ GV: Cuối cùng, phần thắng đã
nghiêng về nhân vật nào?
+ GV: Trong vai nhà viết kịch Lưu

- Ý nghĩa của đoạn đối thoại:

Quang Vũ, qua đoạn đối thoại giữa hồn

+ Trương Ba được trả lại cuộc sống nhưng lại

Trương Ba và xác hàng thịt, em hãy là một cuộc sống đáng hổ thẹn vì phải sống
nói lên hàm ý sâu xa mà nhà viết kịch chung với sự dung tục và bị sự dung tục đồng
muốn gửi gắm?
hoá.
+ HS: Nghiên cứu kĩ các lời thoại và

+ Tác giả cảnh báo: khi con người phải sống

phát biểu ý kiến cá nhân đồng thời trong dung tục thì tất yếu sẽ bị dung tục ngự trị,
tranh luận nếu thấy cần thiết.
lấn át và sẽ tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ,
cao quý trong con người.

- Thao tác 2: Hướng dẫn học sinh

2. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba với

tìm hiểu cuộc đối thoại giữa hồn những người thân:
Trương Ba với những người thân:
+ GV: Lí lẽ mà hồn Trương Ba đưa ra

- Vợ Trương Ba:


Hoạt động của thầy và trò
là “Ta vẫn có một đời sống riêng:

Nội dung cần đạt
+ buồn bã, đau khổ vì: "ông đâu còn là ông,

nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn”. đâu còn là ông Trương Ba làm vườn ngày xưa".
Nhưng theo em, hồn Trương Ba có bảo

+ đòi bỏ đi, nhường Trương Ba cho vợ anh

lưu được điều đó không? Hãy tìm câu hàng thịt.
trả lừ phía những người thân trong gia
- Con dâu Trương Ba:
đình Trương Ba?
+ thấu hiểu cho hoàn cảnh trớ trêu của bố
+ HS tái hiện kiến thức để trả lời câu
chồng: Chị biết ông "khổ hơn xưa nhiều lắm".
hỏi.

+ Nhưng nỗi buồn đau trước tình cảnh gia đình
khiến chị không thể chịu được: "Thầy bảo con:
Cái bên ngoài là không đáng kể, chỉ có cái bên
trong, nhưng … mỗi ngày thầy một đổi khác
dần, mất mát dần…"
- Cháu gái Trương Ba: phản ứng quyết liệt
và dữ dội
+ Nó khước từ tình thân: “tôi không phải là
cháu ông… Ông nội tôi chết rồi”.
+ Nó không thể chấp nhận con người đã làm
"gãy tiệt cái chồi non", "giẫm lên nát cả cây sâm
quý mới ươm" trong mảnh vườn của ông nội nó.
+ Nó hận vì ông đã làm gãy nát cái diều khiến
cu Tị trong cơn sốt mê man cứ khóc, cứ tiếc, cứ
bắt đền.
+ Với nó, "Ông nội đời nào thô lỗ, phũ phàng


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
như vậy". Nó xua đuổi quyết liệt: "Ông xấu lắm,
ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!".
 Người chồng, người cha, người ông trong
sạch, nhân hậu trước đây đã và đang thành một
kẻ khác, với những thói hư tật xấu của một tên

+ GV: Thế là đã rõ. Không phải ngẫu đồ tể thô lỗ, phàm tục.
nhiên mà thân xác có thể cất tiếng cười
trước câu nói ngây thơ, ngộ nhận của

hồn Trương Ba. Trong thân xác của
anh hàng thịt, Trương Ba không còn là
mình. Tất cả những người thân đều đã
nhận thấy và đau đớn, lo lắng, bàng
hoàng khi nói ra điều đó. Thể xác đang
xâm chiếm, đang lấn lướt linh hồn,
đang tha hoá cái linh hồn ấy.
- Tâm trạng, cảm xúc của Trương Ba:
+ GV: Căn cứ vào những lời thoại, em

+ Ông đau khổ, tuyệt vọng khi vì ông mà tất

hãy hình dung và miêu tả lại tâm trạng, cả những người thân phải đau đớn, bàng hoàng,
cảm xúc của hồn Trương Ba khi nhận bế tắc, vì ông mà nhà cửa tan hoang.
được những câu trả lời từ phía những

+ Ông thẫn thờ, ôm đầu bế tắc, cầu cứu cháu

người thân trên?

gái, run rẩy trong trong nỗi đau, nhận thấy: "Mày

+ HS: Trả lời.

đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải
của ta ạ…”
+ Đặt những câu hỏi mang tính tự vấn:


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
“Nhưng có thật là không còn cách nào khác? Có
thật không còn cách nào khác?”
+ Khẳng định dứt khoát: “Không cần đến cái
đời sống do mày mang lại! Không cần!".
 Trương Ba cũnh nhận thấy những thay đổi của
mình nên đấu tranh quyết liệt để giành giật lại
bản thân mình, dẫn tới hành động châm hương
gọi Đế Thích.

- Thao tác 3: Hướng dẫn học sinh

3. Cuộc trò chuyện giữa hồn Trương Ba với

tìm hiểu Cuộc trò chuyện giữa hồn Đế Thích:
Trương Ba với Đế Thích
+ GV: Khi gặp lại Đế Thích, Trương
Ba có thái độ, quyết định như thế nào?

- Gặp lại Đế Thích, Trương Ba kiên quyết từ
chối, không chấp nhận cảnh phải sống “bên
trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi
muốn được là tôi toàn vẹn…”

+ GV: Đế Thích có quan niệm về sự
sống khác với Trương Ba như thế nào?

- Lúc đầu, Đế Thích ngạc nhiên, nhưng khi
hiểu ra thì khuyên Trương Ba nên chấp nhận vì

thế giới vốn không tròn vẹn: “dưới đất, trên trời
đều như thế cả”
- Nhưng Trương Ba không chấp nhận lẽ đó,

+ GV: Trương Ba đã chỉ ra sai lầm nào thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích: “Ông chỉ
của Đế Thích?
nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như
thế nào thì ông chẳng cần biết!”


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
- Đế Thích định tiếp tục sửa sai bằng giải pháp

+ GV: Đế Thích định tiếp tục sửa sai ít tệ hại hơn là cho hồn Trương Ba nhập vào xác
cu Tị.
bằng cách nào?
- Nhưng Trương Ba kiên quyết chối từ, không
+ GV: Khi Trương Ba kiên quyết đòi
trả xác cho hàng thịt, Đế Thích định

chấp nhận cảnh sống giả tạo, cuộc sống mà “khổ
hơn là cái chết”, chỉ có lợi cho đám chức sắc.

cho hồn Trương Ba nhập vào cu Tị,
Trương Ba đã từ chối. Vì sao?

- Trương Ba kêu gọi Đế Thích hãy sửa sai
bằng một việc làm đúng, đó là cho cu Tị được

sống lại, còn mình được chết hẳn chứ không
nhập hồn vào thân thể ai nữa. Đế Thích cuối
cùng thuận theo lời đề nghị của Trương Ba.
 Sự khác nhau trong quan niệm về sự sống giữa
Trương Ba và Đế Thích:

+ GV: Màn đối thoại giữa Trương Ba

+ Đế Thích có cái nhìn khá quan liêu, hời hợt.

và Đế Thích toát lên ý nghĩa gì? Nếu là

+ Trương Ba cần cuộc sống có ý nghĩa, phải

Trương Ba, em có lựa chọn cách giải đúng là mình, hoà hợp toàn vẹn giữa linh hồn và
quyết của Trương Ba không? Vì sao?
thể xác.
+ HS nghiên cứu kĩ các lời thoại và  Người đọc, người xem có thể nhận ra những ý
phát biểu ý kiến cá nhân đồng thời nghĩa triết lí sâu sắc qua hai lời thoại này:
tranh luận nếu thấy cần thiết.

+ Con người là một thể thống nhất, hồn và
xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn
thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi.


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
+ Sống thực sự cho ra con người không hề dễ

dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống chắp vá,
không được là mình thì cuộc sống ấy thật vô
nghĩa, sẽ gây tai họa cho nhiều người tốt, tạo cơ
hội cho kẻ xấu sách nhiễu.

+ GV: Qua tác phẩm, em có thể học
hỏi được những gì nơi nhân vật Trương
Ba?
+ HS: Tự do phát biểu.
+ GV chốt lại: Có thể học hỏi tính
cách của nhân vật Trương Ba: Có lòng
tự trọng, chân thật, sống như chính
mình, không nên giả tạo, không sợ cái
chết…
* Hoạt động 3: Tổ chức tổng kết

III. TỔNG KẾT:

- Thao tác 1: Tổng kết nội dung 1. Chủ đề:
đoạn trích.
+ GV: Cảm nhận về chủ đề sau khi
đọc - hiểu đoạn trích?

Qua đoạn trích và vở kịch, tác giả muốn khẳng
định:
- Được sống làm người quý giá thật, nhưng
được sống đúng là mình, sống trọn vẹn, hài hoà


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
giữa thể xác và tâm hồn còn quý hơn.
- Con người phải luôn luôn đấu tranh với
nghịch cảnh, chống lại sự tầm thường, dung tục
để hoàn thiện nhân cách.

+ GV: Kịch của Lưu Quang Vũ là sự
kết hộp nhuần nhuyễn giữa tính thời sự
và những vấn đề muôn thuở. Vậy đâu
là tính thời sự của vở kịch? Đâu là
những thông điệp muôn thuở mà Lưu
Quang Vũ hi vọng được gởi tra, dâng
hiến tới cuộc đời?
+ HS: Bàn luận, tranh luận và phát
biểu.
+ GV chốt lại: Không chí có ý nghĩa
triết lí về nhân sinh, về hạnh phúc con
người, rong vở kịch nói chung và đoạn
kết nói riêng, Lưu Quang Vũ muốn góp
phần phê phán một số biểu hiện tiêu
cực trong lối sống lúc bấy giờ:
Thứ nhất, con người đang có nguy
cơ chạy theo những ham muốn tầm
thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ
đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển.


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời
sống tinh thần là đáng trọng mà chẳng
chăm lo thích đáng đến sinh hoạt vật
chất, không phấn đấu vì hạnh phúc
toàn vẹn.
Cả hai quan niệm, cách sống trên
đều cực đoan, đáng phê phán.
Ngoài ra, vở kịch còn đề cập đến một
vấn đề cũng không kém phần bức xúc,
đó là tình trạng con người phải sống
giả, không dám và cũng không được
sống là bản thân mình. Đấy là nguy cơ
đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do
danh và lợi.
- Thao tác 2: Tổng kết về nghệ thuật
đoạn trích.
+ GV: Cách viết kịch của Lưu Quang
Vũ có những nét đặc sắc nào?
+ HS: Phát biểu
2. Nghệ thuật:
- Những đoạn đối thoại được xây dưng giàu kịch
tính, đậm chất triết lí, tạo chiều sâu cho vở kịch.


Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
- Hành động của nhân vật phù hợp với hoàn

cảnh, tính cách, góp phần phát triển tình huống
truyện.
- Những đoạn độc thoại nội tâm góp phần thể
hiện rõ tính cách nhân vật và quan niệm về lẽ
sống đúng đắn.

V. CỦNG CỐ - DẶN DÒ:
1. Củng cố:
- Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt cho ta biết bi kịch gì
của nhân vật Trương Ba?
- Những người thân của Trương Ba có thái độ như thế nào trước sự thay đổi của
Trương Ba?
- Quyết định cuối cùng của Trương Ba khi gặp Đế Thích là gì? Quyết định này thể
hiện nhân cách gì của nhân vật?
- Cảm nhận về đoạn kết của vở kịch?

2. Dặn dò:
- Tìm đọc truyện dân gian Hồn Trương Ba da hàng thịt. Thử so sánh những yếu tố kế
thừa và sáng tạo của Lưu Quang Vũ?
- Chuẩn bị bài học mới: Nhìn về vốn văn hoá dân tộc - Trần Đình Hượu.


- Câu hỏi chuẩn bị:
+ Đọc Tiểu dẫn và tóm tắt những ý chính.
+ Tìm hiểu: về quan niệm sống, quan niệm về lí tưởng, về cái đẹp mà tác giả đặt ra
trong văn bản?
+ Trong bài viết, tác giả Trần Đình Hượu đã xem đặc điểm nổi bật nhất của sáng
tạo văn hóa Việt Nam là gì?
+ Theo anh (chị) văn hóa truyền thống có thế mạnh và hạn chế gì?
+ Những tôn giáo nào có ảnh hưởng mạnh đến văn hóa truyền thống Việt Nam?

+ Người Việt Nam đã tiếp nhận tư tưởng của các tôn giáo này theo hướng nào để
tạo nên bản sắc văn hóa dân tộc?
+ Qua bài viết này, theo anh (chị) việc tìm hiểu truyền thống văn hóa dân tộc có ý
nghĩa gì trong đời sống hiện nay của cộng đồng nói chung và mỗi cá nhân nói
riêng?