Giáo án Ngữ văn 12 tuần 26 bài: Rèn luyện cách mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12

RÈN LUYỆN KĨ NĂNG Ở BÀI, KẾT BÀI
TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

A. Mục tiêu bài học
Qua bài giảng, nhằm giúp học sinh:
- Hiểu được một cách đầy đủ về chức năng của mở bài và kết bài trong bài văn nghị luận
- Nắm vững hơn các kiểu mở bài và kết bài thông dụng trong văn nghị luận
- Có ý thức vận dụng một cách linh hoạt các kiểu mở bài và kết bài trong khi viết văn nghị
luận
- Biết nhận diện những lỗi thường mắc trong khi viết mở bài, kết bài và có ý thức tránh
những lỗi đó.
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Giáo án
- Thiết kế bài giảng
C. Cách thức tiến hành
- Trao đổi, thảo luận
- Đàm thoại, phát vấn
- Thực hành, luyện tập
D. Tiến trình dạy học
1

1


Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường
1. Ổn định
2. KTBC
3. GTBM
4. Hoạt động dạy học

Hoạt động của Thầy và Trò

Yêu cầu cần đạt
I. Viết phần mở bài
1. Tìm hiểu các mở bài

GV: yêu cầu HS đọc bài tập 1 (T 112, 113) và
thực hiện theo yêu cầu
- Mở bài (1) chưa đạt yêu cầu: không nêu rõ
được vấn đề của bài viết, bắt đầu từ phạm vi
quá rộng, không liên quan trực tiếp đến vấn
đề nghị luận.
GV: đây là lỗi mà trong bài viết Hs thường có
ý thức vào đề gián tiếp xong vấn đề đưa ra lại
không liên quan trực tiếp với nội dung của
vấn đề nghị luận
- Mở bài (2) và (3) phù hợp với yêu cầu của
đề bài: nêu bật được nội dung yêu cầu của đề
bài - tình huống truyện.
GV: trong đó mở bài (3) tạo ra sự lôi cuốn, tự
nhiên phù hợp với đề bài hơn cả.
2. Phân tích cách mở bài
2

2


Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường

GV yêu cầu hs đọc ví dụ và thực hiện những
yêu cầu nêu ra
- Để nêu vấn đề, Bác đã đặt vấn đề như thế
nào?

- Trong mở bài (1) người viết nêu vấn đề
bằng một số tiền đề sẵn có, vấn đề: quyền tự
do độc lập của dân tộc Việt Nam

GV: nêu vấn đề theo kiểu này là dẫn nhận
định, câu thơ, câu văn có nội dung liên quan
trực tiếp đến vấn đề cần trình bày. Yêu cầu:
sử dụng những tiền đề có tính chất tích cực,
quan hệ chặt chẽ với vấn đề chính, có xuất xứ
rõ ràng, chính xác.

- Trong mở bài (2): nét đặc sắc của tư tưởng
nghệ thuật bài thơ Tống biệt hành của Thâm
Tâm

GV: người viết nêu vấn đề bằng cách so sánh,
đối chiếu đối tượng đang được trình bày với

một đối tượng khác dựa trên một đặc điểm
tương đồng, nổi bật, từ đó nhấn mạnh đối
tượng được trình bày.

- Trong mpr bài (3): nhưng khám phá độc
đáo, sâu sắc của Nam Cao về đề tài nông
GV: cũng bằng cách so sánh, liên tưởng -> thôn trong tác phẩm Chí Phèo.
3

3


Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường

khắc hoạ sự khác biệt để nhấn mạnh đối
tượng cần trình bày
-> cả 3 cách mở bài trên đều là mở bài gián
tiếp, dẫn dắt tợ nhiên, tạo được ấn tượng hấp
dẫn và sự chú ý của người đọc hướng tới vấn
đề cần nghị luận.
3. Yêu cầu của phần mở bài

GV: qua những ví dụ trên hãy rút ra những
yêu cầu của mở bài?
HS trả lời Gv chốt lại

- Thông báo ngắn gọn vấn đề cần nghị luận
- Hướng người đọc vào nội dung bàn luận

một cách tự nhiên
- Gợi sự hứng thú với vấn đề được trình bày
II. Viết phần kết bài
1. Tìm hiểu cách kết bài

GV: yêu cầu hs đọc ví dụ -> thực hiện theo
yêu cầu

- Kết bài (1) không đạ yêu cầu: không đưa
được vấn đề chính, không đánh giá khái quát
được vấn đề
- Kết bài (2) phù hợp: nội dung kết bài liên
quan trực tiếp đến vấn đề trình bày, nêu được
mối quan hệ giữa các phần, đánh dấu việc kết
4

4


Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường
thúc quá trình trình bày văn bản.
2. Phân tích kết bài

GV yêu cầu HS đọc ví dụ làm theo yêu cầu

- Kết bài (1): tuyên bố độc lập và khẳng định
quyết tâm của dân tộc Việt Nam đem tinh
thần, lực lượng, tính mạng và của cải để bảo

vệ nền độc lập đó
- Kết bài (2): ấn tượng đẹp đẽ không bao giờ
phai nhoà về hình nahrphố huyện nghèo
trong câu chuyện Hai đứa trẻ của Thạch Lam
-> cả 2 cách kết bài người viết đều sử dụng
phương tiện liên kết để biểu thị quan hệ chặt
chẽ giữa kết bài và các phần trước đó: Vì
những lẽ trên, hơn thế nữa, bây giờ và mãi
sau này.
3. Yêu cầu của kết bài

- Tông báo về sự kết thúc của việc trình bày
vấn đề
GV: kết bài cần đảm bảo yêu cầu gì?

- Nêu đánh giá khái quát của người viết về

HS trả lời GV chốt lại

những khía cạnh nổi bật nhất
- Gợi liên tưởng rộng hơn và sâu sắc hơn.
III. Luyện Tập
1. Bài tập 3

5

5


Gián án 12.CT Chuẩn

Đỗ Viết Cường

Đề 1
*Mở bài:
GV yêu cầu học sinh viết mở bài và kết bài
cho đề 1, đề 2 sau đó thu về chấm và chữa
5. Củng cố và dặn dò
- Nhắc lại kiến thức cơ bản
- Chuẩn bị bài Số phận con người - Sô lô khốp

6

6