Giáo án Lịch sử 5 bài 3: Cuộc phản công ở kinh thành Huế

LỊCH SỬ :

CUỘC PHẢN CÔNG Ở KINH THÀNH HUẾ

A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Học xong bài này, học sinh biết :
− Cuộc phản công ở kinh thành Huế do Tôn Thất Thuyết và 1 số quan lại yêu
nước tổ chức, đã mở đầu cho phong trào Cần Vương (1885-1896).
− Trân trọng, tự hào về truyền thống yêu nước,bất khuất của dân tộc.
B . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
− Bản đồ hành chính Việt Nam.
− Phiếu học tập của học sinh.
− Lược đồ kinh thành Huế năm 1885, có các vị trí Kinh thành Huế, đồn Mang
Cá, tòa Khâm Sứ.
− Hình minh họa trong SGK .
C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động dạy
Hoạt động học
I.Kiểm tra bài cũ .
- Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu hỏi
- 3 học sinh lên bảng lần lượt trả lời
về nội dung bài trước .
các câu hỏi :
+ Nêu những đề nghị canh tân đất
nước của Nguyễn Tường Tộ.
+ Những đề nghị canh tân đất nước
của Nguyễn Tường Tộ có được vua
quan nhà Nguyễn nghe theo và thực
hiện không ? tại sao?
- Nhận xét , cho điểm từng học sinh .
+ Người đời sau đánh giá về Nguyễn

Tường Tộ như thế nào?
II . Bài mới :
1. Giới thiệu .
2. Người đại diện phí chủ chiến
- Giáo viên trình bầy 1 số nét chính về
- Học sinh nghe giáo viên nêu để xác
tình hình nước ta sau khi triều đình nhà
định vấn đề ,sau đó tự đọc SGK và
Nguyễn kí với Pháp hiệp ước Pa-tơ-nốt
tìm câu trả lời cho các câu hỏi .
( 1884) công nhận quyền đô hộ của thực
dân Pháp trên toàn nước ta. Tuy triều đình
đầu hàng nhưng nhân dân ta quyết không
chịu khuất phục . Lúc này, các quan lại, trí
thức nhà Nguyễn đã phân hoá thành 2
phái : chủ chiến và phái chủ hoà.
- Giáo viên yêu cầu học sinh SGK và trả lời
các câu hỏi :
+ Quan lại nhà Nguyễn có thái độ đối với
- Quan lại nhà Nguyễn chia thành 2
thực dân Pháp như thế nào ?
phái :
+ Phái chủ hòa chủ trương thương
thuyết với thực dân Pháp .

1


+ Phái chủ chiến,đại diện là Tôn Thất
Thuyết , chủ trương cùng nhân dân

tiếp tục chiến đấu chống thực dân
Pháp , giành độc lập dân tộc . Để
chuẩn bị kháng chiến lâu dài, Tôn
Thất Thuyết cho lập các căn cứ ở
vùng núi từ Quảng Trị đến Thanh
Hóa . Ông còn lập các đội nghĩa binh
ngày đêm luyện tập sẵn sàng dánh
Pháp.
+ Nhân dân ta phản ứng thế nào trước sự
+ Nhân dân ta không chịu khuất phục
việc triều đình Nhà Nguyễn kí hiệp ước với thực dân Pháp .
thực dân Pháp ?
- Giáo viên nêu từng câu hỏi và gọi học
- 2 học sinh lần lượt trả lời , học sinh
sinh trả lời .
cả lớp theo dõi và bổ sung ý kiến .
- Giáo viên nhận xét câu trả lời của học
sinh sau đó kết luận : sau khi triều đình Nhà
Nguyễn kí hiệp ước công nhận quyền đô hộ
của thực dân Pháp , nhân dân ta kiên quyết
chiến đấu không khuất phục. Lúc này, các
quan lại, trí thức nhà Nguyễn đã phân hoá
thành 2 phái : phái chủ chiến do Tôn Thất
Thuyết chủ trương và phái chủ hoà.
3. Nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa của
cuộc phản công ở kinh thành Huế .
- Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
- Học sinh học sinh theo nhóm .
thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi sau :
+ Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc phản

+ Tôn Thất Thuyết , người đứng dầu
công ở kinh thành Huế ?
phái chủ chiến đã tích cực chuẩn bị
để chống Pháp . Giặc pháp lập mưu
bắt ông nhưng không thành . Trước
sự uy hiếp của kẻ thù, Tôn Thất
Thuyết quyết định nổ súng trước để
giành thế chủ động .
+ Tường thuật lại cuộc phản công ở kinh
+ Đêm 5-7-1885,cuộc phản công ở
thành Huế.( cuộc phản công diễn ra khi nào kinh thành Huế bắt đầu bằng tiếng
? Ai là người lãnh đạo? Tinh thần phản
súng nổ rầm trời của súng “ thần
công của quân ta như thế nào ? Vì sao cuộc công ”, quân ta do Tôn Thất Thuyết
phản công thất bại ? )
chỉ huy tấn công đồn Mang Cá và tòa
Khâm Sứ Pháp . Bị đánh bất ngờ
quân Pháp vô cùng bối rối . Nhưng
nhờ có ưu thế về vũ khí ,đến gần
sáng thì đánh trả lại . Quân ta chiến
đấu oanh liệt, dũng cảm nhưng vũ
khí lạc hậu, lực lượng ít nên thất bại.
+ Ý nghĩa của cuộc phản công ở kinh
+ Từ đó dấy lên một phong trào

2


thành Huế.
- Giáo viên tổ chức cho học sinh trình bày

kết quả thảo luận .
- Giáo viên nhận xét về kết quả thảo luận
của học sinh .
4. Tôn Thất Thuyết , vua Hàm Nghi và
phong trào Cần Vương .
- Giáo viên yêu cầu học sinh trả lời :
+ Sau khi cuộc phản công ở kinh thành Huế
thất bại , Tôn Thất Thuyết đã làm gì ? Việc
đó có ý nghĩa như thế nào với phong trào
chống Pháp của nhân dân ta ?

- Giáo viên yêu cầu học sinh làm việc theo
nhóm, chia sẻ với các bạn thông tin, hình
ảnh mình sưu tầm được về ông vua yêu
nước Hàm Nghi và về chiếu Cần Vương .
- Giáo viên gọi học sinh trình bày kết quả
thảo luận và yêu cầu học sinh các nhóm
khác bổ sung ý kiến khi cần thiết .

chống Pháp mạnh mẽ bùng lên trong
cả nước .
- 3 nhóm học sinh cử đại diện báo
cáo kết quả thảo luận , sau mỗi lần
học sinh nêu ý kiến học sinh cả lớp
lại cùng bổ sung ý kiến để có câu trả
lời hoàn chỉnh .

+ Sau khi cuộc phản công ở kinh
thành Huế thất bại Tôn Thất Thuyết
quyết định đưa vua Hàm Nghi và

đoàn tuỳ tùng lên vùng núi Quảng
Trị. Tại căn cứ Quảng Trị ,Tôn Thất
Thuyết lấy danh nghĩa vua Hàm
Nghi thảo chiếu “Cần Vương ” kêu
gọi nhân dân cả nước đứng lên giúp
vua đánh Pháp.
- Học sinh làm việc theo nhóm .

- 3 học sinh trình bày kết quả chia sẻ
kiến thức với các bạn trước lớp ( mỗi
học sinh chỉ nêu 1 vấn đề ), cả lớp
theo dõi và bổ sung ý kiến .
- Giáo viên giới thiệu thêm về vua Hàm Nghi : Nhà vua tên thật là : Nguyễn Phúc
Ưng Lịch ( 1872 – 1943 ) lên ngoi ngày 1-7-1884. Khi cuộc phản công ở kinh
thành Huế thất thủ , Tôn Thất Thuyết hạ lệnh bỏ kinh thành , đưa nhà vua và thái
hậu ra Tân Sở, lúc đó vua mới có 14 tuổi . Ngày 13-7-1885, đến Tân Sở, Tôn Thất
Thuyết xin vua phê chuẩn chiếu Cần vương. Vua Hàm Nghi chăm chú đọc tờ chiếu
hai lần rồi phê chuẩn . Những ngày sống trong căn cứ kháng chiến ở Quảng Trị là
những ngày thiếu thốn, gian khổ nhưng nhà vua nhận được sự yêu thương che chở
của nhân dân địa phương. Nhà vua cũng ứng xử rất tốt với đồng bào nên được
nhân dân Mường coi là vị thánh cần bảo vệ . Vào đêm 1-1-1888, dựa vào ten phản
bội Trương Quang Ngọc, Pháp bắt được nhà vua. Chúng tìm mọi cách mua chuộc
Hàm Nghi nhưng không được nên đã đày ông sang An-giê-ri
- Giáo viên nêu câu hỏi :
- Một số cuộc khới nghĩa tiêu biểu:
+ Em hãy nêu tên các cuộc khởi nghĩa tiêu + Ba Đình ( Thanh Hoá ) do Phạm
biểu hưởng ứng chiếu Cần Vương.
Bành, Đinh Công Tráng lãnh đạo.
+ Bãi Sậy ( Hưng Yên) do Nguyễn
Thiện Thuật lãnh đạo.

+ Hương Khê (Hà Tĩnh ) do Phan
Đình Phùng lãnh đạo.
- Em biết thêm gì về phong trào Cần
- Học sinh trả lời theo hiểu biết .

3


Vương ?
- Em biết trường học, đường phố nào mang
tên các nhân vật lịch sử trong phong trào
Cần Vương.
- Giáo viên nhận xét và tuyên dương những
hiểu biết của học sinh.
III . Củng cố - dặn dò :
− Giáo viên yêu cầu học sinh trả lời nhanh các câu hỏi :
+ Năm 1885 ở Huế xảy ra sự kiên lịch sử nào?
+ Ai là người ra chiếu Cần Vương ?
+ Chiếu Cần Vương có tác dụng gì
− Nhận xét tiết học.
− Tìm hiểu thêm về Tôn Thất Thuyết và phong trào Cần Vương.
− Về học bài
− Chuẩn bị bài sau : Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về kinh tế, xã hội Việt Nam cuối
thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX

4